Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Ndaku kumpala wenda ukola mu nyuma!

Ndaku kumpala wenda ukola mu nyuma!

“Tungunukayi ne kuenda mu diumvuangana ne nyuma.”​—GAL. 5:16.

MISAMBU: 22, 75

1, 2. Mbualu kayi buvua muanetu kampanda mumone ne: uvua mupangile mu nyuma? Tshiakenzaye ntshinyi?

ROBERT wakapeta batismo patshivuaye tshitende, kadi bulelela kabuvua ne mushinga wa bungi kudiye to. Udi wamba ne: “Tshivua ngenza bualu bubi nansha, kadi mvua ngenza panyi malu anu bua kuenza. Mvua mmueneka mukole mu nyuma, mbuela mu bisangilu bionso ne ngenza bumpanda-njila buambuluishi misangu ndambu ku tshidimu. Kadi mvua mupangile tshintu kampanda.”

2 Robert kakajingulula tshivuaye mupangile too ne pakaselaye. Yeye ne mukajende bavua banaya belangana nkonko ya malu a mu Bible bua kupitshisha dîba. Mukajende uvua muntu mukole mu nyuma, kavua utata bua kuandamuna to, kadi Robert yeye uvua misangu ya bungi uvingula mêsu, kayi mumanye tshia kuamba. Udi wamba ne: “Mvua anu bu tshimbuluntuntu. Mvua ndiambila ne: ‘Meme musue kuikala mfumu wa mukajanyi mu nyuma, tshiena ne bua kushala panyi anu nunku to.’” Robert kakashala anu nanku to. Udi wamba ne: “Ngakalonga Bible, kumulonga kumulongelamu, malu kutuadijawu kusomba mu mutu. Meme kuumvua bimpe, ne bualu bua mushinga, meme kukolesha malanda anyi ne Yehowa.”

3. a) Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku bualu bua Robert? b) Nnkonko kayi minene ituandamuna mu tshiena-bualu etshi?

3 Bualu bua Robert budi mua kutulongesha malu a bungi. Tudi mua kuikala ne dimanya kampanda dia Bible ne tubuela mu bisangilu pa tshibidilu, kadi malu aa nkayawu ki mmakumbane bua kutuvuija bantu bakole mu nyuma to. Anyi tudi mua kuikala baye kumpala mu nyuma, kadi patudi tudikonkonona bimpe, tudi mua kumona ne: tudi ne bua kukola kabidi mu nyuma. (Filip. 3:16) Bua kupeta diambuluisha bua kutungunuka ne kuya kumpala, netuandamune nkonko minene isatu mu tshiena-bualu etshi: 1) Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kukonkonona tshitudi menemene mu nyuma? 2) Mmunyi mutudi mua kukola mu nyuma? 3) Mmunyi mudi kuikala muntu mukole mu nyuma kutuambuluisha mu nsombelu wa buatshia buila?

MUA KUMANYA NI TUDI BAKOLE MU NYUMA

4. Mubelu udi mu Efeso 4:23, 24 udi utangila banganyi?

4 Patuvua balue bena mudimu ba Nzambi, tuakashintulula malu mu nsombelu wetu mujima. Kabivua bijikile anu patuvua bapete batismo to. Bible udi utuambila bua “kutungunuka ne kuvuijibua bapiabapia mu ngelelu wa meji udi ulombola meji [etu].” (Ef. 4:23, 24) Bu mutudi katuyi bapuangane, tudi ne bua kutungunuka ne kuenza mashintuluka. Nansha bena mudimu ba Yehowa ba matuku a bungi badi ne bua kulama bumuntu buabu bua mu nyuma.​—Filip. 3:12, 13.

5. Nnkonko kayi idi mua kutuambuluisha bua kudikonkonona?

5 Bua kukolesha bumuntu buetu bua mu nyuma ne kubulama, bikengela kudikonkonona ne muoyo mujima. Nansha tuetu bana anyi bakole, tudi mua kudiebeja ne: ‘Ndiku mmona ne: ndi ngenza mashintuluka adi aleja mundi ngenda nkola mu nyuma anyi? Nngikadilu yanyi idiku ifuanangana ne ya Kristo anyi? Mushindu undi ndituala ne ngenza malu mu bisangilu udiku uleja mundi mukole mu nyuma anyi? Miyuki yanyi ne bantu idi ileja ne: ntu musue malu kayi? Didilongela dianyi, mvuadilu ne didilengeja dianyi, anyi muntu mmona mibelu bidi bileja ne: ntu muntu wa mushindu kayi? Pandi kumpala kua mateta, tshintu ngenza ntshinyi? Nkadiku mushiye malongesha a nshindamenu muye mutangile ku dikola bua kulua muena Kristo mukole mu nyuma anyi?’ (Ef. 4:13) Kuelangana meji a mandamuna etu ku nkonko eyi kudi mua kutuambuluisha bua kumanya mutudi tuya kumpala mu nyuma.

6. Bua kumanya tshitudi mu nyuma, ntshinyi tshikuabu tshitudi mua kuikala natshi dijinga?

6 Bua kumanya tshitudi mu nyuma, tudi mua kuikala imue misangu dijinga ne diambuluisha dia bakuabu. Mupostolo Paulo wakaleja ne: muntu wa mu mubidi kena mua kumona bubi bua tshidiye ku mêsu kua Nzambi to. Kadi muntu wa mu nyuma udi ujingulula mmuenenu wa Nzambi kabidi ne njila mubi wa muntu wa mu mubidi. (1 Kol. 2:14-16; 3:1-3) Bu mudi bakulu ne meji a Kristo, batu batamba kumona malu adi aleja ne: muntu kampanda ukadi wenda upeta ngelelu wa meji wa mu mubidi. Bobu batuleje bualu bua nunku, tudiku tubuitaba ne tutumikila mibelu yabu anyi? Tuetu benze nanku, tudi tuleja ne: tudi tujinga kukolesha bumuntu buetu bua mu nyuma.​—Muam. 7:5, 9.

MUTUDI MUA KUKOLA MU NYUMA

7. Bua tshinyi kumanya patupu Bible ki nkukumbane bua kulua muntu mukole mu nyuma?

7 Manya ne: kumanya patupu Bible ki nkukumbane bua kulua muntu mukole mu nyuma to. Mukalenge Solomo uvua mumanye malu a bungi a Yehowa. Kadi ndekelu wa bionso, wakapanga kushala muntu wa mu nyuma uvua mulamate Yehowa. (1 Bak. 4:29, 30; 11:4-6) Nanku tshitudi mua kusakidila ku dimanya dia Bible ntshinyi? Tudi ne bua kutungunuka ne kuya kumpala mu nyuma. (Kolos. 2:6, 7) Kadi mmunyi mutudi mua kujalama?

8, 9. a) Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kuikala bajalame mu nyuma? b) Ntshipatshila kayi tshitudi natshi patudi tulonga ne tuelangana meji? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

8 Paulo wakalomba bena Kristo ba kumpala bua ‘baye batangile ku dikola.’ (Eb. 6:1) Lelu, bua kutumikila mubelu wa Paulo eu, mmalu kayi atudi ne bua kuenza? Bualu bumue bua mushinga nkulonga mukanda wa Nudilame mu dinanga dia Nzambi.” Dijikija kulonga mukanda eu nedikuambuluishe bua kumanya mua kutumikila mêyi manene a mu Bible mu nsombelu webe. Wewe mumane kujikija kuwulonga, udiku mua kulonga malu makuabu adi mua kujalamija ditabuja diebe anyi? (Kolos. 1:23) Udiku welangana meji a biudi ulonga ne usambila bua kumanya muudi mua kubitumikila anyi?

9 Umanye ne: patudi tulonga ne tuelangana meji, tudi tuenza nanku ne tshipatshila tshia kuikala ne dijinga dikole dia kusankisha Yehowa ne kutumikila mikenji yende. (Mis. 40:8; 119:97) Tudi kabidi tuditatshisha bua kulekela bintu bidi bitupangisha bua kukola mu nyuma.​—Tito 2:11, 12.

10. Ntshinyi tshidi bansonga mua kuenza bua kukola mu nyuma?

10 Wewe muikale nsonga, udiku mudifundile bipatshila bia mu nyuma bisunguluke anyi? Patu muanetu kampanda wa ku Betele ubuela mu mpuilu wa tshijengu, utu ne tshibidilu tshia kuyukila ne bantu badi balue kubatijibua kumpala kua mpuilu kutuadija. Ba bungi ba kudibu mbansonga. Utu ubebeja bipatshila bia mu nyuma bidibu badifundile. Ba bungi batu bafila mandamuna adi aleja mudibu bamanye bimpe tshidibu basue kuenza mu mudimu wa Yehowa, pamuapa kubuela mu imue midimu ya ku dîba ne ku dîba anyi kuya kuambuluisha muaba udibu dijinga ne bamanyishi ba bungi. Kadi imue misangu, kutu bamue bansonga batu bamueneka kabayi ne tshia kuandamuna. Bidiku bileja ne: ki mbanji kupangadija mu mioyo yabu bua kudifundila bipatshila bia mu nyuma bisunguluke anyi? Nsonga wetu, diebeja ne: ‘Ndiku ndifila mu malu a mu nyuma bualu baledi banyi mbasue bua ngenze nanku anyi? Ndiku nsemena pabuipi ne Nzambi, ndia nende malanda a nsungansunga anyi?’ Bushuwa, mubelu wa kudifundila bipatshila bia mu nyuma ki nganu wa bansonga nkayabu to. Kudifundila bipatshila nunku nekuambuluishe muena mudimu wa Yehowa yonso bua kukola bikole mu nyuma.​—Muam. 12:1, 13.

11. a) Tudi ne bua kuenza tshinyi bua kuya bimpe kumpala mu nyuma? b) Ntshilejilu kayi tshia mu Bible tshitudi mua kuidikija?

11 Diakamue patudi tumona malu a kuakaja, tudi ne bua kuenza tshidi tshikengela bua kuya kumpala. Kulua muntu wa mu nyuma kudi ne mushinga wa bungi. Mu bulelela, mbualu bua lufu anyi muoyo. (Lomo 8:6-8) Kadi bua tuetu kukola mu nyuma katuena ne bua kuikala bapuangane to. Nyuma wa Yehowa udi mua kutuambuluisha bua kuya kumpala. Nansha nanku tudi ne bua kudienzeja bikole. Kukadi bidimu bia bungi bivua muanetu John Barr uvua muena mu Kasumbu Kaludiki mumvuije Luka 13:24 ne: “Bantu ba bungi badi bapangila [kubuelela ku tshiibi tshibumbakane] bualu kabena badifila bua kukola mu nyuma to.” Tudi ne bua kufuana Yakoba uvua kayi mulekele kuluangana ne muanjelu too ne pakamubeneshaye. (Gen. 32:26-28) Nansha mudi dilonga Bible mua kusankisha, katuena ne bua kubala Bible anu bua kupitshisha dîba patupu bu mutudi mua kubala mukanda wa tshianana to. Tudi ne bua kudienzeja bua kupeta bubanji bua mu nyuma buatuambuluisha.

12, 13. a) Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kutumikila Lomo 15:5? b) Mmunyi mudi tshilejilu tshia mupostolo Petelo ne mubelu wende mua kutuambuluisha? c) Udi mua kuenza tshinyi bua kukola mu nyuma? (Tangila kazubu ka “ Malu audi mua kuenza bua kukola mu nyuma.”)

12 Patudi tudienzeja bua kukola mu nyuma, nyuma muimpe neatupeshe bukole bua kushintulula meji etu. Nyuma eu udi mua kutuambuluisha bua kutuadija kuela meji ku kakese ku kakese anu bu Kristo. (Lomo 15:5) Kabidi, neatuambuluishe bua kumbusha majinga a mubidi ne kupeta ngikadilu idi isankisha Nzambi. (Gal. 5:16, 22, 23) Tuetu bamone ne: meji etu adi atusaka bua kunanga bintu bia ku mubidi anyi kuikala ne majinga a mubidi, katupuekeshi maboko to. Tungunuka ne kulomba nyuma muimpe, ne Yehowa neakuambuluishe bua kutuma meji ebe ku malu makane. (Luka 11:13) Vuluka mupostolo Petelo. Misangu ndambu mu nsombelu wende, kakenza malu anu bu muntu wa mu nyuma to. (Mat. 16:22, 23; Luka 22:34, 54-62; Gal. 2:11-14) Kadi kakateketa mu maboko to. Ku kakese ku kakese, Yehowa wakamuambuluisha, yeye kupeta ngelelu wa meji wa Kristo. Tudi petu mua kumupeta.

13 Petelo wakalua kuleja malu masunguluke atudi ne bua kuenza. (Bala 2 Petelo 1:5-8.) Patudi ‘tudienzeja ne muoyo umue’ bua kupeta ngikadilu bu mudi didikanda, dinanukila, ne dinanga dia buwetu, nebituambuluishe bua kutungunuka ne kuya kumpala mu nyuma. Ikala udiebeja dituku dionso ne: ‘Ntshinyi tshindi mua kuenza lelu bua kuya kumpala mu nyuma?’

MUTUDI MUA KUTUMIKILA MÊYI MANENE A MU BIBLE DITUKU DIONSO

14. Kuikala bantu bakole mu nyuma nekutuambuluishe mushindu kayi mu nsombelu wetu?

14 Kuikala ne ngelelu wa meji wa Kristo nekuakaje ngakuilu wetu, bikadilu bietu ku mudimu anyi mu kalasa, ne mapangadika atudi tuangata dituku dionso. Mapangadika au nealeje mutudi tudienzeja bua kuikala bayidi ba Kristo. Bu mutudi bantu ba mu nyuma, katuena basue tshintu nansha tshimue tshinyange malanda etu ne Tatu wetu wa mu diulu to. Patudi kumpala kua mateta, meji a buena a Kristo atudi nawu neatusake bua kuakandamena. Patudi tusua kuangata mapangadika, mbimpe kuanji kuimana, kudiebeja ne: ‘Mmêyi kayi manene a mu Bible adi mua kungambuluisha? Kristo uvua mua kuenza tshinyi mu bualu ebu? Ndipangadika kayi diasankisha Yehowa?’ Bua tuetu kudibidija bua kuela meji mushindu eu, tumonayi bimue bilejilu. Mu tshilejilu tshionso, netumone dîyi dinene didi mua kutuambuluisha bua kuangata dipangadika dia meji.

15, 16. Fila bilejilu bia mudi ngelelu wa meji wa Kristo utuambuluisha patudi tuangata dipangadika dia a) kukeba wa kubuela nende mu dibaka. b) kusungula balunda.

15 Kukeba wa kubuela nende mu dibaka. Dîyi dinene didi mu 2 Kolinto 6:14, 15. (Bala.) Mêyi a Paulo adi aleja patoke ne: muntu wa mu nyuma mmushilangane bikole ne muntu wa mu mubidi. Mmunyi mudi mêyi aa atangila dikeba wa kubuela nende mu dibaka?

16 Balunda. Tangila dîyi dinene didi mu 1 Kolinto 15:33. (Bala.) Muntu udi utshina Nzambi kakusomba ne bantu badi mua kunyanga bumuntu buende bua mu nyuma to. Nnkonko kayi idi mua kukuambuluisha bua kumanya mua kutumikila dîyi dinene edi? Tshilejilu, mmunyi mutudi mua kuditumikila mu tshilumbu tshia dipetelangana ne bantu ku Enternete? Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza padi bantu baudi kuyi mumanye bakulomba bua kunaya nabu manaya a ku Enternete?

Mapangadika anyi neangambuluishe bua kukola mu nyuma anyi? (Tangila tshikoso tshia 17)

17-19. Mmunyi mudi kuikala ne mmuenenu wa malu wa mu nyuma mua kukuambuluisha a) bua kuepuka malu a patupu? b) bua kudifundila bipatshila bia mu nyuma? c) padi bilumbu bijuka?

17 Malu adi apangishangana bua kukola mu nyuma. Mêyi avua Paulo mufundile bena Kristo nende adi ne didimuija. (Bala Ebelu 6:1.) “Midimu mifue” itudi ne bua kuepuka mmidimu kayi? Mmalu onso adi mafue mu nyuma, a patupu, anyi adi kaayi ne bua nsongo. Dîyi dinene edi didi mua kutuambuluisha bua kuandamuna nkonko bu mudi eyi: ‘Bualu bundi musue kuenza ebu budi mu malu a mubidi anyi? Ndi ne bua kudifila mu mudimu wa dikeba makuta udibu bandeja eu anyi? Bua tshinyi tshiena ne bua kubuela mu mangumba a bantu badi bakeba kushintulula malu?’

Mapangadika anyi neangambuluishe bua kudifundila bipatshila bia mu nyuma anyi? (Tangila tshikoso tshia 18)

18 Bipatshila bia mu nyuma. Mêyi akamba Yezu mu Muyuki wa pa mukuna adi atupesha buludiki buimpe bua kudifundila bipatshila. (Mat. 6:33) Muntu wa mu nyuma udi wipatshila malu a mu nyuma. Kulama dîyi dinene edi mu meji kudi kutuambuluisha bua kuandamuna nkonko bu mudi eyi: ‘Ndi ne bua kulonga tulasa tua iniversite anyi? Ndi ne bua kuitaba mudimu kampanda udibu bampesha eu anyi?’

Mapangadika anyi neangambuluishe bua “kuikala mu ditalala” ne bakuabu anyi? (Tangila tshikoso tshia 19)

19 Bilumbu. Mmunyi mudi mubelu uvua Paulo mufundile bena mu tshisumbu tshia Lomo utuambuluisha padi bilumbu bijuka? (Lomo 12:18) Bu mutudi bayidi ba Kristo, tudi tudienzeja bua “kuikala mu ditalala ne bantu bonso.” Padi bilumbu bijuka, ntshinyi tshitutu tuenza? Tutuku tukolesha malu anyi tutu bamanyike bu bantu “badi bakeba ditalala”?​—Yak. 3:18.

20. Bua tshinyi udi musue kuya kumpala mu nyuma?

20 Ebi mbilejilu bikese patupu bidi bileja mudi kuelangana meji a mêyi manene a mu Bible kutuambuluisha bua kuangata mapangadika adi umvuangana ne malu adi muntu wa mu nyuma ne bua kuenza. Kuikala muntu wa mu nyuma kudi mua kutuambuluisha bua kupeta disanka ne diakalengele mu nsombelu wetu wa buatshia buila. Robert muena bualu butuvua bakuile ku ntuadijilu kua tshiena-bualu etshi udi wamba ne: “Pangakakolesha malanda anyi ne Yehowa, ngakalua mulume wa nsongo ne muledi muimpe. Mvua ne disanka ne diakalengele.” Tudi petu mua kupeta masanka a muomumue tuetu bateke diya kumpala mu nyuma pa muaba wa kumpala. Mutudi bantu bakole mu nyuma, netupete nsombelu wa nsongo lelu ne “muoyo wa bushuwa” matuku adi kumpala.​—1 Tim. 6:19.