Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nuenu bansonga, nudi nudifila bua kukumbaja bipatshila bia mu nyuma anyi?

Nuenu bansonga, nudi nudifila bua kukumbaja bipatshila bia mu nyuma anyi?

“Teka tshionso tshiudi wenza kudi Yehowa, ne malu audi mulongolole neakumbane.”​—NSU. 16:3.

MISAMBU: 135, 144

1-3. a) Ndutatu kayi ludi bansonga bonso batuilangana nalu? Tudi mua kulufuanyikija ne tshinyi? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.) b) Mmushindu kayi mutambe buimpe udi bansonga mua kupita ne lutatu elu?

FUANYIKIJABI ne: udi ukeba kuya mu tshimenga tshidi kule bua kubuela mu tshibilu kampanda tshinene. Bua kufikamu, bidi bikengela kuenza luendu lule mu mashinyi. Paudi ufika muaba utu mashinyi imanyina, udi upeta tshipuidiji bua bungi bua bantu badi benza luendu ne bua bungi bua mashinyi. Nebikale bilenga wewe mumanye tshipatshila tshiebe bimpe, mmumue ne: kupeta mashinyi adi aya muaba uudi usua kuya! Wewe mubuele mu mashinyi adi aya muaba mukuabu, neuye kua tshianana.

2 Lelu, tudi mua kufuanyikija bansonga ne bantu bavua benza luendu abu. Bansonga badi ne luendu lua kuenza, kaluyi lua mu mashinyi to, kadi lua mu nsombelu wabu mujima. Kudi misangu idibu bapeta mpunga ya bungi ya kuenza amue malu ne ya kuangata mapangadika, kadi bapanga tshia kuenza. Bansonga wa yaya, nudi mua kudipepejila malu nuenu bamanye bimpe tshinudi ne bua kuenza mu nsombelu wenu. Ntshinyi atshi?

3 Tshiena-bualu etshi tshidi tshiandamuna lukonko elu, tshikankamija bansonga bua kudifila bua kusankisha Yehowa mu nsombelu wabu. Bualu ebu budi bumvuija kutumikila mibelu ya Yehowa mu malu onso, bu mudi dilonga tulasa, dienza mudimu, diambula bujitu bua dîku, ne malu makuabu. Budi kabidi bumvuija kudienzeja bua kukumbaja bipatshila bia mu nyuma. Mbimpe bansonga badi badifila bua kuenzela Yehowa mudimu batuishibue ne: Nzambi neababeneshe ne neabambuluishe bua malu abu akumbane.​—Bala Nsumuinu 16:3.

BUA TSHINYI MBIMPE KUDIFUNDILA BIPATSHILA BIA MU NYUMA?

4. Netukonkonone malu kayi mu tshiena-bualu etshi?

4 Kudifundila bipatshila mu mudimu wa Nzambi panutshidi bana nkuimpe. Bua tshinyi? Netukonkonone malu asatu. Abidi a kumpala adi aleja ne: panudi nudienzeja bua kukumbaja bipatshila bienu bia mu nyuma, nudi nukolesha malanda enu ne Yehowa; buisatu budi buleja mudi kudifundila bipatshila bia mu nyuma panutshidi bana mua kunuambuluisha.

5. Mbualu kayi bua kumpala budi butusaka bua kudifundila bipatshila bia mu nyuma?

5 Kuleja Yehowa dianyisha bua mudiye mutunange ne bua malu adiye mutuenzele ke bualu bua kumpala budi butusaka bua kudifundila bipatshila bia mu nyuma. Mufundi wa misambu wakamba ne: “Mbimpe bua kusakidila Yehowa . . . Bualu wewe, Yehowa, udi munsankishe bua bienzedi biebe; bua midimu ya bianza biebe, ndi ngela mbila ne disanka.” (Mis. 92:1, 4) Bu muudi nsonga, ela meji bua malu adi Yehowa mukuenzele aa: mmukupeshe muoyo, ditabuja, Bible, tshisumbu, ne ditekemena dimpe bua matuku atshilualua. Kuteka malu a mu nyuma pa muaba wa kumpala kudi kuleja muudi ne dianyisha bua bintu bidi Yehowa mukupeshe ebi, ne kuenza nunku nekukusemeje pabuipi nende.

6. a) Bipatshila bia mu nyuma bidi bienzela malanda etu ne Yehowa tshinyi? b) Mbipatshila kayi biudi mua kudifundila pautshidi muana?

6 Bualu buibidi budi ne: diakamue paudi utuadija kudienzeja bua kukumbaja bipatshila bia mu nyuma, udi utuadija kuenza midimu mimpe ku mêsu kua Yehowa. Bualu ebu budi bukusemeja bikole pabuipi nende. Mupostolo Paulo wakalaya ne: “Nzambi ki mmupange buakane bua kupuaye mudimu wenu muoyo ne dinanga dinuvua baleje bua dîna diende.” (Eb. 6:10) Bansonga wetu, kanuena bana batekete bikole bua kubenga kudifundila bipatshila to. Christine uvua ne bidimu 10 pakangataye dipangadika dia kubala biena-bualu bia malu a mu nsombelu wa Bantemu ba lulamatu pa tshibidilu. Pavua Toby ne bidimu 12, wakadifundila tshipatshila tshia kubala Bible mujima kumpala kua yeye kubatijibua. Maxim uvua ne bidimu 11 ne muanabu wa bakaji Noemi ne bidimu 10 pavuabu babatijibue. Pashishe bonso buabu bakatuadija kudienzeja bua kukumbaja tshipatshila tshia kuya ku Betele. Bua kubengabu kutshijimija mu lungenyi, bakalamika dibeji dia dilomba bua kuya ku Betele ku tshimanu mu nzubu muabu. Kuenaku mua kutangila bipatshila bidi ne mushinga wa bungi kuudi ne kudienzeja bua kubikumbaja anyi?​—Bala Filipoyi 1:10, 11.

7, 8. a) Mmunyi mudi kudifundila bipatshila kuambuluisha muntu bua kuangata mapangadika bipepele? b) Bua tshinyi nsonga kampanda wakabenga bua kubuela mu iniversite?

7 Bualu buisatu budi bukusaka bua kudifundila bipatshila kampanda pautshidi muana budi butangila diangata mapangadika. Bansonga badi ne bua kuangata mapangadika bua dilonga tulasa, dienza mudimu, ne bua malu makuabu. Diangata mapangadika didi bu kusungula njila muimpe wa kuyila paudi pa masangu. Wewe mumanye disangu didi dikufikisha kuudi uya, neudilonde bipepele. Bia muomumue, wewe mumanye bipatshila biebe, newangate mapangadika mimpe bipepele. Nsumuinu 21:5 udi wamba ne: “Malu adi bantu badi benza mudimu ne muoyo mujima balongolola adi bushuwa afika ku dikumbana.” Wewe mudifundile bipatshila bimpe pautshidi muana, neubikumbaje kumpala kua dîba. Ke tshivua tshienzekele Damaris pakadimonaye kumpala kua dipangadika dinene patshivuaye nsonga.

8 Damaris wakajikija tulasa tua bikadilu ne mpue ya bungi. Uvua mua kuitaba bua kulonga tulasa tua bandumbulula mu iniversite tshianana, kadi wakasungula bua kuenza mudimu wa difutu dikese ku banke. Bua tshinyi? Udi wamba ne: “Ku buana buanyi, mvua muangate dipangadika dia kulua mpanda-njila. Bua nanku, bivua bikengela kuenza mudimu wa mêba makese. Bu meme mulonge bundumbulula ku iniversite, mvua mua kupeta makuta a bungi, kadi tshivua mua kupeta mudimu wa mêba makese bipepele to.” Damaris udi mpindieu mpanda-njila kukadi bidimu 20. Udiku udiumvua ne: uvua mudifundile tshipatshila tshimpe ne muangate dipangadika dimpe patshivuaye nsonga anyi? Udi wamba ne: “Ndi ntuilangana ne bandumbulula bikole ku banke kundi ngenza mudimu. Badi benza mudimu umvua mua kuikala ngenza bu meme mulonge bundumbulula. Kadi mudimu eu mmuele ba bungi ba kudibu mâyi ku makasa. Dipangadika dianyi dia kuenza bumpanda-njila ndingepule ku kanyinganyinga kamvua mua kupeta mu mudimu au ne ndimpeteshe disanka mu mudimu wa Yehowa munkatshi mua bidimu bia bungi.”

9. Bua tshinyi bansonga betu mbakumbane bua tuetu kubela kalumbandi ne muoyo mujima?

9 Bansonga binunu ne binunu badi mu bisumbu pa buloba bujima mbakumbane bua tuetu kubela kalumbandi ne muoyo mujima. Badi badifila kudi Yehowa ne badifundila bipatshila mu mudimu wa Nzambi mu nsombelu wabu mujima. Bansonga ba nunku badi ne nsombelu wa disanka, eku benda balonga mua kulonda bulombodi bua Yehowa mu malu onso, bu mudi tulasa, mudimu, ne nsombelu wa mu dîku. Solomo wakafunda ne: “Eyemena Yehowa ne muoyo webe wonso, . . . Umumanye mu njila yebe yonso, ne yeye nealulamije njila yebe.” (Nsu. 3:5, 6) Bansonga badi mu tshisumbu tshia bena Kristo badi ne mushinga wa bungi ku mêsu kua Yehowa. Mmubanange bikole ne udi ubakuba, ubalombola, ne ubabenesha.

DILONGOLOLA BIMPE BUA KUFILA BUMANYISHI

10. a) Bua tshinyi mudimu wa kuyisha udi ne bua kuikala pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu? b) Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuyisha bimpe?

10 Nsonga udi mudifile bikole bua kusankisha Yehowa mu nsombelu wende udi uyisha ne muoyo mujima. Yezu Kristo wakamba ne: “Badi ne bua kuanji kuyisha lumu luimpe.” (Mâko 13:10) Bu mudi mudimu wa kuyisha muikale wa kuenza ne lukasa, udi ne bua kuikala pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu. Kuenaku mua kudifundila tshipatshila tshia kutamba kuyisha pa tshibidilu anyi? Kuenaku mua kulua mpanda-njila anyi? Kadi newenze tshinyi bikala kuyisha kakuyi kukusankisha bikole? Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kuyisha bimpe? Malu manene abidi aa neakuambuluishe: Dilongolola bimpe, ne kulekedi kuambila bantu malu audi mumanye. Udi mua kukema bua bungi bua disanka diwapeta pawikala uyisha.

Mmunyi muutu udilongolola bua kufila bumanyishi? (Tangila tshikoso tshia 11, 12)

11, 12. a) Ntshinyi tshidi bansonga mua kuenza bua kudilongolola bua kufila bumanyishi? b) Mmunyi muvua nsonga kampanda mufile bumanyishi mu kalasa pavua mpunga mumueneke?

11 Udi mua kuanji kudilongolola bua kuandamuna lukonko lutu balongi nebe batamba kuela. Mu site wetu wa jw.org mudi biena-bualu bidi mua kuambuluisha bansonga bua badilongolole bua kuandamuna lukonko bu mudi lua ne: “Nzambi utuku uditatshisha bua makenga etu anyi?” [Buela mu LA BIBLE ET VOUS > ADOLESCENTS] Neupetamu dibeji difunda ne: Dieu est-il sensible à nos souffrances?(Nzambi utuku uditatshisha bua makenga etu anyi?) Dibeji edi nedikuambuluishe paudi udilongolola bua kupeta diandamuna. Didi ne mvese iudi mua kumvuija nayi malu audi witabuja, bu mudi Yakobo 1:13, Genese 6:5, 6, ne 1 Yone 4:8. Udi mua kuenza mudimu ne mabeji aa bua kulongolola diandamuna dia lukonko ku lumue ku lumue.​—Bala 1 Petelo 3:15.

12 Padi mpunga umueneka, lomba balongi benu bua bikale badibuelela mu site wetu wa jw.org. Ke tshivua Luca muenze. Mu kalasa kabu, bavua babalongesha malu a bitendelelu bishilangane, yeye kumona ne: amue malu avuabu bamba bua Bantemu ba Yehowa mu mukanda uvuabu balonga avua a dishima. Nansha muvuaye ne buôwa, wakalomba dianyisha kudi mulongeshi bua kuleja muvua malu au a dishima, yeye kumuitabila. Luca kavua anu mumvuije malu avuaye witabuja patupu to, kadi uvua kabidi muleje kalasa kabu kajima site wetu wa jw.org. Ke mulongeshi wabu kupesha mulongi yonso mudimu wa kutangila filme wa bimfuanyi binyunga wa Luisha muntu udi ukutatshisha kuyi umututa. Luca wakasanka bikole bua muvuaye mufile bumanyishi buimpe.

13. Padi buluishi bujuka, bua tshinyi katuena ne bua kulekela kuyisha?

13 Wewe mutuilangane ne ntatu, kuteketshi mu mikolo to, tungunuka ne kudienzeja bua kukumbaja bipatshila biebe. (2 Tim. 4:2) Pavua Katharina ne bidimu 17, wakangata dipangadika dia kuyisha muena mudimu nende yonso. Muena mudimu nende mukuabu wakamupenda njila ne njila, kadi yeye kakajimija tshipatshila tshiende to. Nansha muvuaku buluishi, tshikadilu tshiende tshimpe tshiakakemesha muena mudimu nende mukuabu, diende Hans. Ke yeye kutuadija kubala mikanda yetu, kulongaye Bible, ne kubatijibua. Katharina ukavua mumuangale, kayi mumanye malu onso avua mashale kuenzeka to. Elabi meji disanka divuaye mupete panyima pa bidimu 13, pavuaye yeye ne dîku diende basombe mu Nzubu wa Bukalenge, bumvua babikila Hans bua kuenza muyuki bu ngamba-malu mukumbudi! Kabivuaku bimpe bua muvua Katharina kayi mujimije tshipatshila tshiende tshia kuyisha muena mudimu nende yonso anyi?

KUJIMIJI BIPATSHILA BIEBE NANSHA

14, 15. a) Ntshinyi tshidi bansonga ne bua kuvuluka padibu babasaka bua kuenza malu mabi? b) Leja tshidi bansonga mua kuenza bua kukandamena buenzeji bua bantu bakuabu.

14 Malu atudi balonge mu bikoso bishale mmakukankamije bua kuangata dipangadika dia kuenzela Yehowa mudimu bikole mu nsombelu webe. Abi bidi bilomba kutamba kudifundila bipatshila bia mu nyuma. Bansonga bakuabu ba mulongo webe badi mua kuikala badine ne kasuki mu dikeba dia masanka, ne pamuapa nebakulombe bua ubalonde. Vuluka ne: ku tototo nansha ku ndandanda, nebikengele wewe kuleja bakuabu muudi mudisuike bua kukumbaja bipatshila biebe. Nanku, kulekedi bakuabu bakupangisha bua kukumbaja bipatshila biebe to. Tuakulabi kabidi bua tshilejilu tshietu tshia mashinyi atshi. Bushuwa, kuakubuela mu mashinyi adi aya muaba mukuabu anu bualu badimu badi bamueneka bikale ne disanka to.

15 Kudi mishindu ya bungi ya kukandamena buenzeji bua bantu bakuabu. Tshilejilu, epuka nsombelu idi mua kukuteka mu diteta. (Nsu. 22:3) Ela meji a bipeta bibi bia dilonda bakuabu mu malu mabi adibu benza. (Gal. 6:7) Bualu bukuabu buakuambuluisha nkuitaba ne: udi dijinga ne mibelu. Budipuekeshi nebukuambuluishe bua kuitaba mibelu ya baledi bebe ne ya bena mu tshisumbu bakuabu badi bakole mu nyuma.​—Bala 1 Petelo 5:5, 6.

16. Londa bualu budi buleja bipeta bimpe bia budipuekeshi.

16 Budipuekeshi buakasaka Christoph bua kuitaba mibelu mimpe. Matuku makese panyima pa batismo wende, wakatuadija kuibidija mubidi muaba utubu bibidija mubidi. Bansonga bakuabu bavua bibidija pabu mubidi muaba au bakamusengelela bua abuele mu tshisumbu tshiabu tshia manaya. Wakakuatshila mukulu kampanda bualu abu, ke mukulu au kumuambilaye bua anji kuela meji bua njiwu ivua mua kumueneka kumpala kua kuangata dipangadika, bu mudi njiwu ya dipeta lungenyi lua ditembangana. Nansha nanku, Christoph wakabuela anu mu tshisumbu atshi. Kadi panyima pa matuku, wakamona ne: manaya au avua a tshikisu, mikale kabidi ne njiwu. Yeye kuya kukuatshila kabidi bakulu bakuabu, buonso buabu kumupeshabu mibelu ya mu Bible. Christoph udi wamba ne: “Yehowa uvua muntumine bantu bua kumpesha mibelu mimpe, meme kumuteleja, nansha muvuabi biangate ndambu wa matuku.” Udiku pebe ne budipuekeshi bukumbane bua kuitaba mibelu mimpe anyi?

17, 18. a) Ntshinyi tshidi Yehowa musue bua bansonga lelu? b) Bua tshinyi bansonga ba bungi batu banyingalala pakadibu bantu bakole? Mmunyi muudi mua kuepuka bualu ebu? Fila tshilejilu.

17 Bible udi wamba ne: “Wewe nsongalume [anyi nsongakaji], usanke pautshidi nsonga, ne muoyo webe usanke mu matuku a bunsonga buebe.” (Muam. 11:9) Eyowa, bu muutshidi nsonga, Yehowa mmusue bua muoyo webe usanke. Tshiena-bualu etshi ntshileje mushindu umue uudi mua kusankisha muoyo webe. Tungunuka ne kudienzeja bua kukumbaja bipatshila biudi mudifundile mu mudimu wa Nzambi, utumikila mibelu ya Yehowa mu malu onso audi ulongolola bua kuenza. Wewe mutuadije kuenza nunku pautshidi muana, neumone ne lukasa mudi Yehowa ukulombola, ukukuba, ne ukubenesha. Ela meji bua mibelu yonso iudi upeta mu Dîyi dia Nzambi, ne tumikila mubelu eu: “Nunku, vuluka Mufuki webe Munene mu matuku a bunsonga buebe.”​—Muam. 12:1.

18 Kakutu muntu utu ushala nsonga bua kashidi to. Bansonga batu bakola ne lukasa balua bantu bakole. Kadi bia dibungama, pakadibu bantu bakole, ba bungi batu banyingalala bua muvuabu badifundile bipatshila bibi patshivuabu bansonga, anyi bua muvuabu kabayi mene ne tshipatshila nansha tshimue. Kadi bansonga badi badifundila bipatshila bia mu nyuma lelu, paluabu bantu bakole, nebasanke bikole bua mapangadika avuabu bangate. Ke tshivua tshienzekele Mirjana uvua mupiluke mu manaya patshivuaye nsonga. Bakamulomba bua anaye manaya a olympique a mu muvu wa mashika, kadi wakabenga, kusungulaye bua kuenzela Yehowa mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Yeye ne bayende batshidi anu mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba kukadi bidimu bipite pa 30. Udi wamba ne: “Lumu, butumbi, bukokeshi, ne bubanji mmalu a patupu ne a tshitupa tshîpi. Kuenzela Nzambi mudimu ne kuambuluisha bantu bua bamumanye bimpe ke bipatshila bitambe buimpe.”

19. Amba malu mimpe adi muntu upeta padiye udifundila bipatshila bia mu nyuma patshidiye muana.

19 Bansonga badi mu tshisumbu mbakumbane bua tuetu kubela kalumbandi ne muoyo mujima bua mudibu batantamena ntatu eyi ne mudibu badisuike bua kuenzela Yehowa mudimu mu nsombelu wabu mujima. Badi benza nunku padibu badifundila bipatshila bia mu nyuma ne bateka mudimu wa kuyisha pa muaba wa kumpala. Kupita apu, badi bangata dipangadika dia kubenga kulekela bena panu babapangisha bua kukumbaja bipatshila biabu. Mbimpe bansonga batuishibue ne: mudimu wabu mukole eu kawakuya mu mâyi to. Bena Kristo nabu ba balume ne ba bakaji mbabanange, ne badi babambuluisha. Nunku padi bansonga badifila kudi Yehowa, malu onso adibu balongolola bua kuenza mu nsombelu wabu neakumbane.