Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Idikija Yehowa, Nzambi utu ukankamijangana

Idikija Yehowa, Nzambi utu ukankamijangana

“Nzambi . . . atumbishibue, yeye udi utukankamija mu mateta etu onso.”​—2 KOL. 1:3, 4, dim.

MISAMBU: 7, 3

1. Mmunyi muvua Yehowa mukankamije bantu pakajuka buntomboji mu Edene?

KATSHIA bantu benza mpekatu ne balua bapange bupuangane, Yehowa mmuleje ne: udi Nzambi udi ukankamijangana. Diakamue panyima pa buntomboji bua mu Edene, Nzambi wakamba bualu buvua ne bua kulua kukankamija ndelanganyi ya Adama. Kuvua anu ditekemena bua bukua bantu. Diakamue pavua bantu bajingulula mulayi wa buprofete udi mu Genese 3:15, bavua ne bua kupeta ditekemena dia ne: ndekelu wa bionso, “nyoka wa ku tshibangidilu,” Satana Diabolo, neabutudibue ne midimu yende yonso mibi.​—Buak. 12:9; 1 Yone 3:8.

YEHOWA WAKAKANKAMIJA BATENDELEDI BENDE BA KALE

2. Mmunyi muvua Yehowa mukankamije Noa?

2 Noa, mutendeledi wa Yehowa, uvua ne muoyo tshikondo tshivua bantu kabayi banange Nzambi; anu yeye ne bena mu dîku diende ke bavua batendelela Yehowa. Bu muvua Noa ne bena mu dîku diende banyunguluka kudi bantu bena tshiendenda tshia masandi ne bena tshikisu, pamuapa uvua mutekete mu mikolo. (Gen. 6:4, 5, 11; Yuda 6) Kadi Yehowa wakamuambila bualu buvua bumupeteshe dikima divua dikengedibua bua kutungunukaye ne ‘kuenda anu ne Nzambi.’ (Gen. 6:9) Yehowa wakambila Noa ne: uvua ne bua kubutula ndongoluelu mubi au, kumuambilaye tshivuaye ne bua kuenza bua kukuba dîku diende. (Gen. 6:13-18) Yehowa wakaleja Noa muvuaye Nzambi udi ukankamijangana.

3. Ndikankamija kayi divua Yoshua mupete? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

3 Panyima pa bidimu, Yoshua wakapeta mudimu mukole wa kufikisha bantu ba Nzambi mu Buloba bulaya. Mudimu eu uvua umulomba kutshimuna biluilu bia bukole bia bisamba bivua mu buloba abu. Yoshua uvua anu mua kumvua buôwa. Bu muvua Yehowa mumanye bualu ebu, wakambila Mose bua akoleshe Yoshua ku muoyo. Nzambi wakamba ne: “Uteke Yoshua mu mudimu, umukankamije ne umukoleshe, bualu yeye ke wasabuka kumpala kua tshisamba etshi ne yeye ke wenza bua bapiane buloba buwamona.” (Dut. 3:28) Kumpala kua Yoshua kuditua mu mudimu, Yehowa wakamukankamija, umuambila ne: “Tshiena mukutumine dîyi anyi? Ikala ne dikima ne bukole. Kuikadi ne buôwa anyi kutshinyi to, bualu Yehowa Nzambi webe udi nebe kuonso kuudi uya.” (Yosh. 1:1, 9) Mêyi aa avua bushuwa makankamije Yoshua!

4, 5. a) Mmushindu kayi uvua Yehowa mukankamije batendeledi bende ba kale? b) Mmunyi muvua Yehowa mukankamije Muanende?

4 Yehowa kavua anu ukankamija muntu pa nkayende to, kadi uvua kabidi ukankamija bantu bende mu tshibungi. Yehowa wakamba mêyi a buprofete avua ne bua kuikala makankamije bena Yuda bavua bakuatshibue mu Babilona, wamba ne: “Kutshinyi to, bualu ndi nebe. Kupampakanyi to, bualu ndi Nzambi webe. Nenkukoleshe, eyowa, nenkuambuluishe, nenkukuate bushuwa ne tshianza tshianyi tshia balume tshia buakane.” (Yesh. 41:10) Bena Kristo ba kumpala bavua pabu ne dishindika dia muomumue, nansha bantu ba Nzambi ba lelu kabidi.​—Bala 2 Kolinto 1:3, 4.

5 Yehowa wakakankamija Yezu pende. Yezu mumane kubatijibua, wakumvua dîyi difuma mu diulu diamba ne: “Eu udi Muananyi, munanga, undi muanyishe.” (Mat. 3:17) Mêyi au avua bushuwa makankamije Yezu mu mudimu wende wonso wa pa buloba!

YEZU UVUA UKANKAMIJA BAKUABU

6. Mmunyi muvua tshilejilu tshia ntalanta tshikankamije bayidi?

6 Yezu uvua widikija tshilejilu tshia Tatu wende. Tshilejilu tshia ntalanta tshidi mu mêyi a buprofete a Yezu adi akula bua nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu tshidi tshitukankamija bua kuikala ne lulamatu. Mfumu wakatua mupika yonso uvua ne lulamatu mushinga, wamba ne: “Udi muenze bimpe, mupika muimpe wa lulamatu! Wewe uvua ne lulamatu ku mutu kua bintu bikese. Nenkuteke ku mutu kua bintu bia bungi. Buela mu disanka dia mfumuebe.” (Mat. 25:21, 23) Mêyi aa avua bushuwa makankamije bayidi bua kutungunuka ne kuenzela Yehowa mudimu ne lulamatu!

7. Mmushindu kayi uvua Yezu mukankamije bapostolo, nangananga Petelo?

7 Bapostolo ba Yezu bavua bakokangana misangu ya bungi bua kumanya uvua mutambe bunene kupita bakuabu, kadi Yezu uvua ubakankamija ne lutulu luonso bua badipuekeshe ne bikale benzela bakuabu mudimu pamutu pa kujinga bua kuikala bamfumu. (Luka 22:24-26) Yezu uvua muedibue mâyi ku makasa misangu ya bungi, nangananga kudi Petelo. (Mat. 16:21-23; 26:31-35, 75) Pamutu pa Yezu kumubenga, wakamukankamija, kumupesha too ne mudimu wa kukolesha bena Kristo nende.​—Yone 21:16.

MUVUA BANTU BA NZAMBI BAKANKAMIJE BAKUABU

8. Mmunyi muvua Hezikiya mukankamije bamfumu ba basalayi ne bena Yuda?

8 Nansha kumpala kua muana wa Yehowa kulua pa buloba ne kushiya tshilejilu tshimpe tshia mua kukankamijangana, batendeledi ba Yehowa ba lulamatu bavua bamanye mudibi bikengela kukankamija bakuabu. Pavua bena Ashû bakeba kubunda bena Yuda, Hezikiya wakasangisha bamfumu ba basalayi ne bena Yuda bine bua kubakankamija. Bible udi wamba ne: “Nunku bantu bakakoleshibua ne mêyi [ende].”​—Bala 2 Kulondolola 32:6-8.

9. Tshilejilu tshia Yobo tshidi tshitulongesha tshinyi bua dikankamija bakuabu?

9 Nansha muvua Yobo dijinga ne busambi, wakapesha ‘basambi [basatu] bavua bamutatshisha’ dilongesha dia mua kukankamija muntu. Wakabambila ne: bu biobi ne: yeye ke uvua muye kubasamba, uvua ‘mua kubakolesha ne mêyi a mukana muende, ne busambi bua ku mishiku yende buvua mua kufila disulakana.’ (Yobo 16:1-5) Ndekelu wa bionso, Elihu ne Yehowa bakakankamija Yobo.​—Yobo 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10.

10, 11. a) Bua tshinyi muana wa bakaji wa Yefeta uvua dijinga ne dikankamija? b) Mbanganyi lelu batudi mua kukankamija mu mushindu wa muomumue?

10 Tshilejilu tshikuabu tshia kale tshia muntu uvua dijinga ne dikankamija ntshia muana wa bakaji wa Yefeta. Kumpala kua mulumbuluishi Yefeta kuya kuluangana ne bena Amona, wakaditshipa ne: Yehowa yeye mumuambuluishe bua kutshimuna, muntu wa kumpala uvua upatuka bua kumuakidila, uvua ne bua kumufila ku mudimu wa Yehowa mu muaba munsantu. Biakenzeka ne: anu muanende wa bakaji mulela umue ke wakapatuka bua kusanka pamue ne tatuende bua ditshimuna diende. Muoyo wa Yefeta wakanyingalala bikole. Kadi wakakumbaja mutshipu wende, kutumaye muanende wa bakaji utshivua kamama ku Shilo bua kuenza mudimu ku ntenta wa tshitendelelu matuku ende onso a muoyo.​—Bal. 11:30-35.

11 Nansha muvua bualu ebu buikale lutatu lukole kudi Yefeta, buvua mua kuikala kabidi lutatu lukole menemene kudi muanende wa bakaji uvua muitabe bua kutua dipangadika dia tatuende mpanda. (Bal. 11:36, 37) Nunku, uvua mudipangishe diese dia kusedibua, kulela bana, ne kulama dîna dia dîku diabu ne bumpianyi buabu. Uvua bushuwa dijinga ne busambi ne dikankamija. Bible udi wamba ne: “Tshiakalua tshilele mu Isalele: Tshidimu tshionso nsongakaji ya mu Isalele ivua iya kutumbisha muana wa bakaji wa Yefeta muena Gilada matuku anayi ku tshidimu.” (Bal. 11:39, 40) Katuenaku mua kuela bana betu badi bajike kalumbandi ne kubakankamija bua mudibu benza mudimu ne bujike buabu bua kudifila bikole mu “malu a Mukalenge” anyi?​—1 Kol. 7:32-35.

BAPOSTOLO BAKAKANKAMIJA BENA KRISTO NABU

12, 13. Mmunyi muvua Petelo ‘mukoleshe bana babu’?

12 Yezu wakambila mupostolo Petelo butuku kumpala kua yeye kufua ne: “Simona, Simona, tangila! Satana mmunulombe buonso buenu bua kunusenga bu ntete ya blé. Kadi ndi musengelele Nzambi bua bualu buebe, bua ditabuja diebe kaditeketshi; nunku wewe, diakamue paudi upingana, kolesha bana benu.”​—Luka 22:31, 32.

Mikanda ivua bapostolo bafunde ivua mikankamije bisumbu bia mu bidimu lukama bia kumpala bikole, idi ituambuluisha too ne lelu (Tangila tshikoso tshia 12-17)

13 Petelo wakaleja muvuaye dikunji mu tshisumbu tshia kumpala tshia bena Kristo. (Gal. 2:9) Wakakankamija bena Kristo nende ku diambuluisha dia tshilejilu tshiende tshia dikima mu Pentekoste ne pashishe. Lua ku ndekelu kua mudimu wende wa matuku a bungi, wakafundila bena Kristo nende, kubalejaye kafundila, wamba ne: “Ndi munufundile mu mêyi makese . . . bua kunukankamija ne bua kunupesha bujadiki ne muoyo mujima ne: eu ke ngasa mulelela wa Nzambi. Nushale bashindamamu.” (1 Pet. 5:12) Mikanda ivua Petelo mufunde ku nyuma mmitungunuke ne kukankamija bena Kristo ba bikondo bionso too ne ba lelu. Bushuwa, bu mutudi bindile dikumbana dia milayi ya Yehowa, tudi dijinga ne dikankamija edi!​—2 Pet. 3:13.

14, 15. Mmunyi muvua mikanda ivua mupostolo Yone mufunde ku nyuma mikankamije bena Kristo munkatshi mua nkama ya bidimu?

14 Mupostolo Yone uvua pende dikunji mu tshisumbu tshia kumpala tshia bena Kristo. Muyuki udi usankisha wa mudimu wa Yezu udi mu Evanjeliyo wende uvua mukankamije bena Kristo munkatshi mua nkama ya bidimu, ne udi ubakankamija nansha too ne lelu. Anu mu Evanjeliyo wende ke mudi mêyi a Yezu adi aleja ne: dinanga ntshimanyinu tshia bayidi bende balelela.​—Bala Yone 13:34, 35.

15 Mu mikanda isatu ya Yone mudi malongesha makuabu a mushinga mukole. Bituikala bupuila panshi kudi bujitu bua mpekatu, katuenaku tupeta disulakana padi Bible wamba ne: “mashi a Muanende Yezu adi atulengeja ku mpekatu yonso” anyi? (1 Yone 1:7) Tuetu tutungunuka ne kudipisha, mêyi a ne: “Nzambi mmunene kupita mioyo yetu” neatusambe. (1 Yone 3:20) Anu Yone ke uvua mufunde ne: “Nzambi udi dinanga.” (1 Yone 4:8, 16) Mu mukanda wende muibidi ne muisatu, uvua muele bena Kristo bavua batungunuka ne ‘kuenda mu bulelela’ kalumbandi.​—2 Yone 4; 3 Yone 3, 4.

16, 17. Mmunyi muvua Paulo mukankamije bena Kristo ba kumpala?

16 Mu bidimu lukama bia kumpala, pamuapa Paulo ke mupostolo uvua mutambe kukankamija bena Kristo nende. Bidi bimueneka ne: mu matuku a ntuadijilu wa buena Kristo, bapostolo ba bungi bavua mu Yelushalema, muaba uvua kasumbu kaludiki. (Bien. 8:14; 15:2) Bantu bavua bena Kristo ba mu Yudaya bayisha bualu bua Kristo bavua bitabuja Nzambi anu umue, bua buenzeji buvua nabu tshitendelelu tshia bena Yuda. Ku lukuabu luseke, nyuma muimpe wakatuma mupostolo Paulo bua kuya kuyisha bena Greke, bena Lomo, ne bantu bakuabu bavua batendelela nzambi ya bungi.​—Gal. 2:7-9; 1 Tim. 2:7.

17 Paulo wakenza ngendu bikole mu tshitudi tubikila lelu ne: ditunga dia Turquie, mu Grèce, ne mu Italie, wenda wasa bisumbu bia bena Kristo munkatshi mua bantu bavua kabayi bena Yuda. Bena Kristo bapiabapia aba bavua ‘bakenge ku bianza bia bena mu ditunga diabu’ ne bavua dijinga ne dikankamija. (1 Tes. 2:14) Bu mu tshidimu tshia 50 panyima pa Yezu, Paulo wakafundila tshisumbu tshipiatshipia tshia mu Tesalonike ne: “Tudi tuela Nzambi tuasakidila misangu yonso itudi tunutela nuenu bonso mu masambila etu, bualu tudi tutungunuka ne kuvuluka mudimu wenu wa ditabuja, mudimu wenu mukole muenza ne dinanga, ne dinanukila dienu.” (1 Tes. 1:2, 3) Wakabasengelela kabidi bua bakoleshangane, wamba ne: “Tungunukayi ne kukankamijangana ne kukoleshangana.”​—1 Tes. 5:11.

KASUMBU KALUDIKI KAVUA KAKANKAMIJANGANA

18. Mmunyi muvua kasumbu kaludiki ka mu bidimu lukama bia kumpala kakankamije Filipo?

18 Kasumbu kaludiki ka mu bidimu lukama bia kumpala kavua kakankamija bantu bavua ne midimu mu tshisumbu ne bena Kristo bonso basanga. Pavua muambi Filipo uyisha bena Samalea bualu bua Kristo, bena mu kasumbu kaludiki bakamuambuluisha bikole. Bakatuma babidi ba kudibu, Petelo ne Yone, bua kusambidila bena kuitabuja bapiabapia bua bapete nyuma muimpe. (Bien. 8:5, 14-17) Diambuluisha dia bena mu kasumbu kaludiki adi divua bushuwa dikankamije Filipo ne bena kuitabuja bapiabapia abu bikole!

19. Mukanda uvua kasumbu kaludiki katumine bisumbu wakapatula bipeta kayi?

19 Panyima pa matuku, bena mu kasumbu kaludiki bakadimona kumpala kua dipangadika dinene dia kuleja ni bivua bikengela bena Kristo bavua kabayi bena Yuda bikale batengudibua bu muvua Mikenji ya Mose ilomba bena Yuda bua kuenza. (Bien. 15:1, 2) Bena mu kasumbu kaludiki bamane kulomba buludiki bua nyuma muimpe ne belangane meji a Mifundu, bakangata dipangadika dia ne: kuenza nanku kakuvua kabidi ne mushinga to, ke kufundilabu bisumbu mukanda bua bualu abu. Bakatuma baleji mpala ba kasumbu kaludiki bua kufila mukanda au mu bisumbu. Mbipeta kayi biakamueneka? Bible udi wamba ne: “Pakawubalabu, bakasanka bua dikankamija edi.”​—Bien. 15:27-32.

20. a) Mmunyi mudi Kasumbu kaludiki kakankamija dîku dia pa buloba bujima dia bana betu lelu? b) Ndukonko kayi lutuandamuna mu tshiena-bualu tshialonda?

20 Lelu, Kasumbu kaludiki ka Bantemu ba Yehowa katu kakankamija bena mu dîku dia Betele, bana betu bakuabu badi mu midimu ya pa buayi ya ku dîba ne ku dîba, ne dîku dia pa buloba bujima dia bena Kristo balelela. Bipeta bidi anu bia muomumue ne bia mu bidimu lukama bia kumpala, mmumue ne: tudi tusanka bua dikankamija edi! Bualu bukuabu, mu 2015, Kasumbu kaludiki kakapatula broshire wa Pingana kudi Yehowa. Broshire eu mmukankamije bantu ba bungi pa buloba bujima bikole. Kadi anu aba badi ne midimu mu tshisumbu ke badi ne bua kuidikija Yehowa bua kukankamijangana anyi? Netuandamune lukonko elu mu tshiena-bualu tshialonda.