Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 17

Itaba diambuluisha dia Yehowa bua kukandamena nyuma mibi

Itaba diambuluisha dia Yehowa bua kukandamena nyuma mibi

“Tudi tuluangana . . . ne bisumbu bia nyuma mibi bidi mu miaba ya mu diulu.”​—EF. 6:12.

MUSAMBU WA 55 Kanubatshinyi to!

KADIOSHA *

1. Bilondeshile Efeso 6:10-13, ngumue mushindu kayi mutambe buimpe udi Yehowa uleja mudiye uditatshisha buetu tuetu? Umvuija.

KUDI mishindu mitambe buimpe idi Yehowa uleja mudiye uditatshisha buetu tuetu batendeledi bende. Tshilejilu, udi utuambuluisha bua kukandamena bena lukuna betu. Satana ne bademon bende ke bena lukuna betu banene. Yehowa udi utudimuija bua bena lukuna aba, ne utupesha bionso bidi bikengela bua kubakandamena. (Bala Efeso 6:10-13.) Patudi tuitaba diambuluisha dia Yehowa ne tumueyemena ne muoyo mujima, tudi mua kukokesha bua kukandamena Diabolo. Tudi mua kuikala ne dishindika dia buena dia mupostolo Paulo wakafunda ne: “Bikala Nzambi ku tshietu, nnganyi watuenzela bibi?”​—Lomo 8:31.

2. Netumone tshinyi mu tshiena-bualu etshi?

2 Tuetu bena Kristo balelela katutu tutamba kutuma meji etu ku malu a Satana ne bademon bende to. Tutu tutamba kuatuma ku dilonga malu a Yehowa ne ku dimuenzela mudimu. (Mis. 25:5) Kadi mbimpe tumanye malu atu Satana utamba kuenza. Bua tshinyi? Bua kalu kutudia lungenyi to. (2 Kol. 2:11; dim.) Mu tshiena-bualu etshi netumone tshitu Satana ne bademon bende batamba kuenza bua kupambuisha bantu. Netumone kabidi tshitudi mua kuenza bua kubakandamena.

MUDI NYUMA MIBI IPAMBUISHA BANTU

3-4. (a) Malu a mîdima ntshinyi? (b) Bantu bungi kayi batu bitaba malu a mîdima?

3 Satana ne bademon bende batu batamba kupambuisha bantu ne malu a mîdima. Bena malu a mîdima batu bamba mudibu bamanye malu atu bantu kabayi mua kumanya anyi mudibu mua kuenza malu atu bantu kabayi mua kuenza. Tshilejilu, kudi badi bamba ne: badi mua kumanya malu atshilualua ku diambuluisha dia lubuku anyi dia bintu bu mudi mitoto peshi ngondo. Bakuabu badi mua kuenza anu bu ne: badi bayukila ne bafue. Banga pabu badi bapaka manga, ne badi mua kujinga kukayangana manga. *

4 Mbantu bungi kayi badi bitaba mudi malu a mîdima mikale ne bukole? Bavua benza dikonkonona kampanda mu matunga 18 a ku Amerike wa pankatshi ne wa ku sud ne a mu bidiila bia Caraïbes. Mbasangane ne: tshia bisatu tshia bantu bavuabu bele nkonko tshitu tshitaba manga anyi mupongo, ne bantu batue ku bungi bua muomumue batu bitaba ne: kudi mushindu wa kuyukila ne nyuma ya bafue. Bakenza kabidi dikonkonona dikuabu mu matunga 18 a mu Afrike. Mu Afrike muomu, bantu bapite ba tshia bibidi bavuabu bele nkonko batu bitaba manga anyi mupongo. Kadi muaba wonso utudi mua kuikala, tudi ne bua kudilama ku malu a mîdima, bualu Satana udi ukeba kupambuisha “ba pa buloba bonso.”​—Buak. 12:9.

5. Yehowa utu umvua bishi bua malu a mîdima?

5 Yehowa udi “Nzambi wa bulelela.” (Mis. 31:5) Nunku utu umvua bishi bua malu a mîdima? Mmuakine bibi menemene! Yehowa wakambila bena Isalele ne: “Kabena ne bua kusangana munkatshi muebe muntu udi upitshisha muanende wa balume anyi muanende wa bakaji mu kapia, muena mbuku, muena majimbu, muntu udi ukeba bimanyinu bia malu atshilualua, muena mupongo, muntu udi ulowa bakuabu, muntu udi webeja malu kudi muena mbuku anyi kudi muntu udi wamba malu atshilualua, anyi muntu udi webeja bafue malu. Bualu muntu yonso udi wenza malu aa mmuntu mubi kumpala kua Yehowa.” (Dut. 18:10-12) Bena Kristo kabena muinshi mua mikenji ivua Yehowa mupeshe bena Isalele to. Kadi tudi bamanye ne: Yehowa ki mmushintuluke to, utshidi anu mukine malu a mîdima.​—Mal. 3:6.

6. (a) Mmunyi mutu Satana wenzela bantu bibi ne malu a mîdima? (b) Bilondeshile Muambi 9:5, ntshinyi tshitu menemene tshifikila muntu padiye ufua?

6 Yehowa udi utudimuija bua malu a mîdima bualu mmumanye ne: Satana utu wenzela bantu bibi ku diambuluisha diawu. Satana utu utungunuja mashimi ku diambuluisha dia malu a mîdima, too ne dishima dia ne: bafue badi ne muoyo muaba kampanda. (Bala Muambi 9:5.) Satana utu kabidi utshingisha bantu ne ubapangisha bua kumanya Yehowa anu ne malu a mîdima au. Mmusue bua bantu beyemene nyuma mibi pamutu pa kueyemena Yehowa.

MUA KUKANDAMENA NYUMA MIBI

7. Ntshinyi tshidi Yehowa utuambila?

7 Anu bu mutukadi bamone, Yehowa udi utuambila tshia kuenza bua Satana ne bademon bende kabatupambuishi to. Tumonayi mpindieu malu masunguluke atudi mua kuenza bua kuluangana ne Satana ne bademon bende.

8. (a) Mmushindu kayi munene utudi tukandamena nyuma mibi? (b) Mmunyi mudi Misambu 146:4 uleja mudi Satana mushime mu tshilumbu tshia lufu?

8 Ikala ubala Dîyi dia Nzambi ne welangana meji bua biudi ubala. Ke mushindu munene utudi tubenga mashimi adi nyuma mibi imuangalaja. Dîyi dia Nzambi didi anu bu muele mutue udi upandulula mashimi a Satana. (Ef. 6:17) Tshilejilu, didi dileja patoke mudiye mushime padiye muambe ne: bafue badi mua kuyukila ne badi ne muoyo. (Bala Misambu 146:4.) Didi kabidi dituleja ne: anu Yehowa ke udi mua kuamba malu atshilualua anu mudiwu. (Yesh. 45:21; 46:10) Tuetu ne tshibidilu tshia kubala Dîyi dia Nzambi ne kuelangana meji bua bitudi tubala, netuikale bakumbane bua kubenga mashimi adi nyuma mibi misue kutuitabijija ne netuakine.

9. Mmalu kayi adi umvuangana ne malu a mîdima atutu katuyi tuenza?

9 Kuenji bualu nansha bumue budi mu diumvuangana ne malu a mîdima to. Bu mutudi bena Kristo balelela, katutu tuenza malu a mîdima mu mishindu yawu yonso to. Tshilejilu, katutu tuya kudi nganga bua kuyukila ne bafue anyi tukeba kuyukila ne bafue mu mishindu mikuabu to. Anu mutuvua bamone mu tshiena-bualu tshishale, katuena tubuelakana mu bilele bia madilu bidi bifumina ku dilongesha dia ne: bafue badi ne muoyo muaba kampanda to. Katuena kabidi tujinga kumanya malu atshilualua ku diambuluisha dia lubuku lua bintu bu mudi mitoto anyi ngondo peshi dia bantu batu bambilangana malu atshilualua to. (Yesh. 8:19) Tudi bamanye ne: malu onso aa mmabi menemene ne adi mua kututuangaja ne Satana ne bademon bende buludiludi.

Idikija bena Kristo ba kumpala, ulekele tshintu tshionso tshiudi mua kuikala natshi tshidi mu diumvuangana ne nyuma mibi ne ulekele mishindu ya dijikija nayi lutetuku idi ne malu a mîdima (Tangila tshikoso 10-12)

10-11. (a) Ntshinyi tshivua bantu bakuabu ba mu bidimu lukama bia kumpala benze pakalongabu bulelela? (b) Bilondeshile 1 Kolinto 10:21, bua tshinyi mbimpe tuidikije tshilejilu tshia bena Kristo ba kumpala? Mmunyi mutudi mua kubidikija?

10 Lekela bintu bionso bidi mu diumvuangana ne nyuma mibi. Bena Efeso bakuabu ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua benza malu a mîdima. Pakalongabu bulelela, bakenza bualu bukole bua dikema! “Bantu ba bungi bavua benza malu a majimbu bakasangisha mikanda yabu, kuyoshabu kumpala kua bantu bonso.” (Bien. 19:19) Bantu abu bakenza tshionso tshivuabu mua kuenza bua kukandamena nyuma mibi. Mikanda yabu ya majimbu ayi ivua ya makuta a bungi. Kadi pamutu pa kuyipeshangana anyi kuyipanyisha, bakayosha. Kabavua baditatshisha bua makuta avua maye ku mikanda ayi to, kadi bavua batamba kuditatshisha bua kusankisha Yehowa.

11 Mmunyi mutudi mua kuidikija bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala abu? Mbimpe kulekela tshintu tshionso tshitudi mua kuikala natshi tshidi mu diumvuangana ne nyuma mibi. Tshidi mua kuikala tshijimba anyi tshintu kayi tshikuabu tshionso tshitu bantu natshi anyi bavuala bua kudikuba ku nyuma mibi.​—Bala 1 Kolinto 10:21.

12. Nnkonko kayi itudi mua kudiela bua mishindu itudi tujikija nayi lutetuku?

12 Konkonona bimpe mishindu iutu ujikija nayi lutetuku. Diebeja ne: ‘Ntu mbala mikanda, bibejibeji, anyi biena-bualu bia ku Enternete bia malu a nyuma mibi anyi? Nengambe bishi bua misambu intu nteleja, filme ne ndongamu ya ku TV bintu mmona, anyi manaya a video antu nnaya? Mishindu intu njikija nayi lutetuku itu ne malu a mîdima anyi? Mutu malu a bilengulengu anyi a bademon banua mashi a bantu, malu a bazombi, anyi malu atu kaayi enzeka ku buntu anyi? Batu balejamu malu a majimbu, a kulowangana, anyi a kukayangana manga amueneka bu ne: kaena ne bualu bubi nansha bumue anyi?’ Mu kuamba kuimpe, mishindu yonso ya dijikija nayi lutetuku idi ne malu mafuanyikija anyi mianu ya bantu ne bintu bifuanyikija kayitu anu ne malu a mîdima to. Paudi ukonkonona mishindu iutu ujikija nayi lutetuku, ikala mudisuike bua kusungula mishindu idi mua kukuambuluisha bua kudilama ku tshintu tshionso tshidi Yehowa mukine. Tudi basue kuenza muetu muonso bua “kulama kondo ka muoyo katoke” kumpala kua Nzambi wetu.​—Bien. 24:16. *

13. Ntshinyi tshitudi katuyi mua kuenza?

13 Kuikadi ulondelangana malu a bademon to. Mbimpe tuidikije Yezu mu bualu ebu. (1 Pet. 2:21) Uvua mu diulu kumpala kua kuluaye pa buloba, ne uvua mumanye malu a bungi a Satana ne bademon bende. Kadi kavua ulondelangana malu avua nyuma mibi ayi mienze to. Yezu uvua musue kulongesha bantu malu a Yehowa, ki nga Satana to. Tudi mua kuidikija Yezu patudi katuyi tulondelangana malu a bademon. Pamutu pa kulondelangana malu a nunku, tuikale tuleja mu mêyi etu ne: “muoyo [wetu] mmusonsola kudi tshintu tshimpe,” mmumue ne: bulelela.​—Mis. 45:1.

Katuena ne tshitudi ne bua kutshinyina nyuma mibi to. Yehowa ne Yezu ne banjelu badi ne bukole bua bungi kuyipita kule ne kule (Tangila tshikoso 14-15) *

14-15. (a) Bua tshinyi katuena ne bua kutshina nyuma mibi? (b) Mbualu kayi budi bujadika ne: Yehowa udi ulama bantu bende lelu?

14 Kuikadi utshina nyuma mibi to. Mu buloba butudi lelu ebu, malu mabi adi mua kutufikila. Njiwu, masama, too ne lufu bidi mua kutukuata mu tshimpitshimpi. Tudi ne bua kuela meji ne: nyuma mibi ke idi ibikebesha anyi? Bible udi wamba ne: “Tshikondo ne malu adi kaayi matekemena” bidi mua kufikila muntu yonso. (Muam. 9:11) Kadi bua bademon, Yehowa ukadi muleje mudiye ne bukole bua bungi kubapita kule ne kule. Tshilejilu, kavua muanyishile Satana bua kushipa Yobo to. (Yobo 2:6) Mu tshikondo tshia Mose, Yehowa wakaleja muvuaye ne bukole bua bungi kupita bakuidi bena majimbu ba mu Ejipitu. (Ekes. 8:18; 9:11) Pashishe Yehowa wakalua kupesha Yezu bukokeshi ku mutu kua Satana ne bademon bende, ke Yezu kubipata mu diulu ne kubimansha pa buloba. Mu matuku makese emu, nebabele mu dijimba dile menemene muikalabu kabayi mua kuenzela muntu nansha umue bibi to.​—Buak. 12:9; 20:2, 3.

15 Kudi malu a bungi adi ajadika ne: Yehowa udi ulama batendeledi bende lelu. Tuelabi meji bua bualu ebu: Tudi tuyisha bulelela ne tubulongesha pa buloba bujima. (Mat. 28:19, 20) Patudi tuenza nunku, tudi tuela malu mabi a Diabolo patoke. Bulelela, bu Satana muikale ne bukole, uvua mua kuimanyika mudimu wetu, kadi kena mua kukumbana to. Nunku katutshinyi nyuma mibi to. Tudi bamanye ne: “mêsu a Yehowa adi akenzakana pa buloba bujima bua kuleja bukole buende kudi bantu badi ne muoyo mujima kudiye.” (2 Kul. 16:9) Tuetu balamate Yehowa, nyuma mibi kayena mua kutuenzela bualu bubi buashala kashidi to.

MABENESHA BUA BADI BITABA DIAMBULUISHA DIA YEHOWA

16-17. Fila tshilejilu tshia bualu budi buleja mudibi bikengela kuikala ne dikima bua kukandamena nyuma mibi.

16 Bitu bilomba dikima bua kukandamena nyuma mibi, nangananga padi balunda anyi balela badi ne muoyo wa kutuambuluisha bajinga kutuenzeja bua kuditua nabu mu malu a mîdima. Kadi Yehowa utu ubenesha bantu badi ne dikima dia nunku. Tuangate tshilejilu tshia Erica, muanetu wa bakaji wa mu ditunga dia Ghana. Uvua ne bidimu 21 pavuaye muitabe bua kulonga Bible. Bu muvua tatuende nganga, bavua benza mikiya ya kulambula mikishi ya bankambua munyinyi pashishe balua kuwudia. Nunku bena mu dîku diabu bavua bamanye ne: neabuelakane nabu mu tshilele tshia kudia munyinyi au. Pavua Erica mubenge kuwudia, bakamona ne: uvua mupetule mikishi ya bankambua ayi. Bakela meji ne: mikishi ayi neyibatue masama a ku mubidi ne a mu lungenyi.

17 Baledi ba Erica ne bana babu bakajinga kumuenzeja bua abuelakane mu tshilele atshi, kadi wakabenga kuosha ne munu muiku nansha muvuaye mumanye ne: bavua ne bua kumuipata kumbelu. Bantemu bashilashilangane bakamuakidila ku mabu. Erica wakapeta dîku dikuabu dia bena Kristo nende bavua balue bu bana babu menemene; tshivua dibenesha dia Yehowa. (Mâko 10:29, 30) Nansha muvua bena mu dîku diabu bamubenge ne bamoshile bintu biende, wakashala anu mulamate Yehowa, yeye kubatijibua, ne lelu eu udi mpanda-njila wa pa tshibidilu. Kena utshina bademon to. Erica udi wamba bua dîku diabu ne: “Ntu nsambila matuku onso aa bua bena mu dîku dietu bapete dibenesha dia kumanya Yehowa ne dia kuikala ne budikadidi budi bufumina ku dienzela Nzambi wetu wa dinanga mudimu.”

18. Mmabenesha kayi atudi tupeta patudi tueyemena Yehowa?

18 Tuetu bonso katuakupeta bualu budi mua kuteta ditabuja dietu nunku to. Kadi tuetu bonso tudi ne bua kukandamena nyuma mibi ne kueyemena Yehowa. Tuetu benze nunku, netupete mabenesha a bungi, ne Satana kakutupambuisha ne mashimi ende to. Katuakuzakala bua bademon to. Bualu bua mushinga mukole menemene budi ne: netukoleshe bulunda buetu ne Yehowa. Muyidi Yakobo wakafunda ne: “Kokelayi Nzambi; kadi kandamenayi Diabolo, ne yeye neanunyeme. Semenayi pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nenu.”​—Yak. 4:7, 8.

MUSAMBU WA 150 Kebayi Nzambi bua anusungile

^ tshik. 5 Yehowa udi utudimuija ne dinanga dionso bua nyuma mibi ne malu mabi adiyi mua kuenzela bantu. Ntshinyi tshidi nyuma mibi yenza bua kupambuisha bantu? Mmalu kayi atudi mua kuenza bua kuyikandamena? Tshiena-bualu etshi netshileje mudi Yehowa utuambuluisha bua kayitupambuishi to.

^ tshik. 3 DIUMVUIJA: Malu a mîdima mmalu adi bantu bitaba ne bilele bionso bidi mu diumvuangana ne bademon. Mu malu au mudi dilongesha dia ne: nyuma wa muntu udi ushala ne muoyo padi mubidi wende ufua ne udi mua kuyukila ne badi ne muoyo. Udi uyukila nabu nangananga ku butuangaji bua muntu kampanda bu mudi nganga. Mu malu a mîdima mudi kabidi dipaka dia manga, majimbu, mbuku, mupongo, ne dienza malu atu kaayi enzeka ku buntu. Bantu batu baenza badi mua kulowangana ne kukayangana manga anyi kuondopa badibu bakaye. Kadi kaena umvuija kunyungisha bianza lukasa lukasa bua kuenza tumalu kampanda mutu bamue bantu benza mu manaya bua kudingakajangana to.

^ tshik. 12 Bakulu kabena ne bukenji bua kuelela bantu mikenji ya mua kujikija lutetuku to. Kadi muena Kristo yonso udi ne bua kusungula bia kubala, bia kutangila, anyi manaya bilondeshile kondo kende ka muoyo kalongesha kudi Bible. Bamfumu ba mêku badi ne meji batu benza bua bena mu mêku abu bikale bajikija lutetuku mu diumvuangana ne mêyi manene a mu Bible.​—Tangila tshiena-bualu tshidi mu jw.org® tshia “Y a-t-il des films, des livres ou des chansons qui sont interdits aux Témoins de Jéhovah ?” Buela mu QUI SOMMES-NOUS > QUESTIONS FRÉQUENTES.

^ tshik. 54 DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Tshimfuanyi tshia Yezu muikale Mukalenge wa bukole bua bungi mu diulu ulombola tshiluilu tshia banjelu.