Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bupole budi butuambuluisha mushindu kayi?

Bupole budi butuambuluisha mushindu kayi?

Muanetu kampanda diende Sara * udi wamba ne: “Ntu muena lumamamama, tshitu ntamba kudimona ne mushinga to. Nunku ntu ndiumvua bibi pantu nsomba ne bantu badi ne mashi luya, bajinga bua bitabe anu tshiabu. Kadi ntu ndiumvua bimpe pantu nsomba ne muntu udi ne bupole ne budipuekeshi. Ndi mua kumuambila yanyi ya munda ne mundi ndiumvua. Balunda banyi ba pa muoyo batu ne bupole ne budipuekeshi.”

Mêyi a Sara aa adi aleja ne: tuetu bikale ne bupole, bantu bakuabu nebajinge bua kulua balunda betu. Bupole butu kabidi busankisha Yehowa. Dîyi diende didi ditusaka bua ‘kuvuala bupole.’ (Kolos. 3:12) Bupole ntshinyi? Mmunyi muvua Yezu muleje ne: uvua ne bupole? Mmushindu kayi udi ngikadilu eu mua kutupetesha disanka mu nsombelu wetu?

BUPOLE NTSHINYI?

Bupole mmushindu uudi udiumvua paudi muena ditalala. Muena bupole utu usomba bimpe ne bakuabu, ubenzela malu ne bulenga, utukija ne udikanda padibu bamuenzela bibi.

Bupole kabuena buleja ne: tudi balalakane to. Muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune mu Bible ne: “bupole,” bavua bawutela bua kuakula bua kabalu ka tshisuku kavuabu balongesha. Kabalu aku kadi anu ne bukole buaku, kadi badi bakalongesha mua kuenza naku mudimu bimpe. Bia muomumue, patudi ne bupole, tudi tutabalela matekete etu ne tusomba mu ditalala ne bakuabu.

Udi mua kudiambila ne: ‘Tshitu muena bupole to.’ Tudi banyunguluka kudi bantu batu bajinga bua bitabe anu tshiabu ne kabayi ne lutulu, ke bualu kayi bidi mua kutukolela bua kuikala ne bupole. (Lomo 7:19) Nunku, bidi bilomba kudienzeja bua kuikala ne bupole, kadi nyuma muimpe wa Yehowa neatuambuluishe bua kuikala anu nabu. (Gal. 5:22, 23) Bua tshinyi mbimpe tudienzeje bua kuikala ne bupole?

Bupole nngikadilu utu ukoka bantu. Anu bu Sara, tudi tudiumvua bimpe patudi tusomba ne bantu badi bapole malu. Yezu ke tshilejilu tshitambe buimpe tshia muntu udi ne bupole ne bulenga. (2 Kol. 10:1) Nansha bana bavua kabayi bamumanye bimpe, bavua basue anu kuikala pabuipi nende.​—Mâko 10:13-16.

Bupole budi butuambuluisha tuetu ne batudi tusomba nabu. Tuetu ne bupole, katuakufiika munda ne lukasa, anyi katuakuenza malu ne tshiji to. (Nsu. 16:32) Dîba adi katuakumvua bibi bu mutubi bienzeka patudi tutapa mukuabu ku muoyo, nangananga muntu utudi banange to. Bupole budi buambuluisha bantu batudi tusomba nabu bualu netukande lungenyi luetu ne mutudi tuenza malu ne katuakubatapa ku muoyo to.

TSHILEJILU TSHIMPE TSHIA BUPOLE

Nansha muvua Yezu ne majitu manene ne bia bungi bia kuenza, uvua mupole malu kudi bantu bonso. Bantu ba bungi ba mu tshikondo tshiende bavua batata ne midimu mikole ne bambule majitu mabapite, ne bavua dijinga ne kupetulula bukole. Bushuwa bakakoleshibua ku muoyo pavua Yezu mubambile ne: “Luayi kundi, . . . bualu meme ndi mupole malu ne mupuekele mu muoyo”!​—Mat. 11:28, 29.

Tudi mua kuenza tshinyi bua kuikala ne bupole bua buena buvua nabu Yezu? Mbimpe tuikale tulonga Dîyi dia Nzambi bua kumanya muvua Yezu wenzela bantu malu ne tshivuaye wenza mu nsombelu mikole. Dîba adi, patudi tutuilangana ne nsombelu idi itupangisha bua kuikala ne bupole, netudienzeje bua kuenza malu anu bu Yezu. (1 Pet. 2:21) Tukonkononayi malu asatu avua mambuluishe Yezu bua kuikala ne bupole.

Yezu uvua ne budipuekeshi bulelela. Wakamba muvuaye “mupole malu ne mupuekele mu muoyo.” (Mat. 11:29) Bible udi utela ngikadilu ibidi eyi pamue bualu bupole ne budipuekeshi bidi anu bu mukaba ne tshilamba. (Ef. 4:1-3) Bua tshinyi tudi tuamba nanku?

Budipuekeshi budi butuambuluisha bua kubenga kudiangata ne mushinga wa bungi anyi kufiika munda lukasa. Ntshinyi tshivua Yezu muenze pavua bantu bamuamba mêyi mabi a muvuaye “mudiavi” ne “mudifile ku dinua dia mvinyo”? Mushindu uvuaye muenze malu wakaleja muvua mêyi au mikale a dishima. Bu muvuaye ne bupole, wakaleja ne: “Meji adi adileja makane ku bienzedi biawu.”​—Mat. 11:19.

Muntu yeye wakula bibi bua dikoba diebe, muaba uudi mukolele anyi bualu udi muntu mulume peshi muntu mukaji, mbimpe udienzeje bua kumuandamuna ne bupole. Peter, mukulu muena Kristo wa mu Afrike du Sud, udi wamba ne: “Pantu mfiika munda bua mêyi kampanda adi muntu wamba, ntu ndiebeja ne: ‘Ntshinyi tshivua Yezu mua kuikala muenze?’” Udi wamba kabidi ne: “Ndi mulonge bua kubenga kudiangata ne mushinga wa bungi.”

Yezu uvua mumanye butekete bua bantu. Bayidi ba Yezu bavua ne meji mimpe, kadi imue misangu dipanga bupuangane divua dibapangisha bua kuenza malu mimpe misangu yonso. Tshilejilu, Petelo, Yakobo ne Yone kabakashala batabale muvua Yezu mubalombe bua kuenza butuku bua muladilu wa lufu luende to. Yezu wakaleja muvuaye ubumvuila pakambaye ne: “Bushuwa, muoyo mmusue, kadi mubidi udi ne butekete.” (Mat. 26:40, 41) Bu muvua Yezu mumanye ne: bapostolo bende mbapange bupuangane, kakabafikila munda to.

Muanetu wa bakaji mukuabu, diende Mandy, uvua utamba kuakula bibi bua bakuabu, kadi mpindieu udi udienzeja bikole bua kuidikija tshilejilu tshia Yezu tshia bupole. Udi wamba ne: “Ndi ndienzeja bua kuvuluka ne: bantu bonso mbena mapanga ne ndi ntamba kuimanyina pa ngikadilu yabu mimpe, anu bu Yehowa.” Mushindu uvua Yezu uditeka pa muaba wa bantu bena mapanga kawenaku mua kukuambuluisha pawu bua kuleja bakuabu bupole anyi?

Yezu uvua uteka malu onso mu bianza bia Nzambi. Yezu wakitaba malu mabi avuabu bamuenzela pavuaye pa buloba. Bantu bavua bamumvua bibi, bamupetula, ne bamukengesha. Nansha nanku, uvua anu mupole malu bualu uvua “muditeke yeye muine mu bianza bia Eu udi ulumbuluisha ne buakane.” (1 Pet. 2:23) Uvua mumanye ne: Tatuende wa mu diulu uvua umutabalela, ne neanyoke bantu bavua bamuenzele malu mabi mu tshikondo tshiakanyine.

Muntu yeye mutuenzele malu mabi ne tuetu bamuandamune ne tshiji, tudi mua kunyangakaja malu bibi be! Ke bua tshinyi Bible udi utudimuija ne: “Tshiji tshia muntu katshiena tshikebesha buakane bua Nzambi to.” (Yak. 1:20) Nansha tuetu ne bualu budi butusaka bua kufiika munda, dipanga bupuangane didi mua kutufikisha ku dienza malu mu mushindu mubi.

Muanetu wa bakaji kampanda wa mu Allemagne, diende Cathy, uvua ne tshibidilu tshia kuamba ne: ‘Wewe kuyi mumanye mua kudiakuila, kakuena muntu wakuakuila to.’ Kadi pakamanyaye mua kueyemena Yehowa, wakashintulula mmuenenu wende au. Udi wamba ne: “Mpindieu tshitshitu kabidi ndiakuila anyi ndibingisha to. Ndi ngumvua bua kuenza malu ne bupole, bualu ndi mujadike ne: Yehowa neajikije malu onso mabi adi pa buloba.” Biobi ne: bakadi bakuenzele bualu kampanda bubi, kulonda tshilejilu tshia Yezu tshia muvuaye weyemena Nzambi nekukuambuluishe pebe bua kuikala ne bupole.

“BADI NE MALU MAPOLE MBA DIAKALENGA”

Mmunyi mudi bupole mua kutuambuluisha mu nsombelu mikole?

Yezu wakaleja ne: bupole budi ne mushinga wa bungi bua kuikala ne disanka. Wakamba ne: “Badi ne malu mapole mba diakalenga.” (Mat. 5:5) Mona mudi bupole buambuluisha mu nsombelu idi ilonda eyi.

Bupole budi buakaja malu padiku bilumbu mu dibaka. Robert, muanetu wa balume wa mu Australie, udi wamba ne: “Mvua ngamba muena kuanyi mêyi mashile a bungi amvua tshiyi ngelela meji to. Kadi muntu yeye mumane kupatula mêyi mabi mu tshiji, kena mua kuapingaja kabidi to. Mvua ngumvua bibi pamvua mmona muvua mêyi au amusama ku muoyo.”

“Tuetu bonso tutu tulenduka misangu ya bungi” patudi tuakula, ne mêyi etu mamba kaayi melela meji adi mua kunyanga ditalala mu dibaka dietu. (Yak. 3:2) Mu nsombelu ya nanku, bupole budi butuambuluisha bua kushala bapuwe ne kulama ludimi luetu.​—Nsu. 17:27.

Robert wakadienzeja bikole bua kuikala ne lutulu ne didikanda. Ntshinyi tshiakenzeka? Udi wamba ne: “Mpindieu pantu ntandangana ne muena kuanyi, ntu ndienzeja bua kumuteleja bimpe, kumuambila malu ne bupole, ne kubenga kufiika munda. Malanda anyi nende mmalengele bikole be!”

Bupole budi butuambuluisha bua kuikala bimpe ne bakuabu. Bantu batu bifiika munda lukasa kabatu ne balunda ba bungi to. Kadi bupole budi butuambuluisha “bua kulama . . . tshisuikidi tshia buobumue tshia ditalala.” (Ef. 4:2, 3) Cathy utukadi batele udi wamba ne: “Bupole mbungambuluishe bua kudia bulunda ne bantu bakuabu, nansha mudibi bikole bua kusomba ne bamue bantu.”

Bupole budi bufila ditalala dia mu muoyo. Bible udi uleja mudi “meji adi afumina muulu” enda pamue ne bupole ne ditalala. (Yak. 3:13, 17) Muena bupole udi ne “muoyo mupole.” (Nsu. 14:30) Martin udi mudienzeje bikole bua kuikala ne ngikadilu wa bupole udi wamba ne: “Mpindieu tshiena njinga anu bua bakuabu benze malu mundi musue to, ndi ne disanka ne ditalala dia mu muoyo.”

Bushuwa, tudi mua kuikala tudienzeja bikole bua kuikala ne bupole. Muanetu mukuabu udi wamba ne: “Mu kuamba kuimpe, nansha lelu eu, imue misangu ntu ngumvua munda muanyi musaba ne tshiji.” Kadi Yehowa udi utukankamija bua kuikala ne bupole neatuambuluishe mu mvita eyi. (Yesh. 41:10; 1 Tim. 6:11) Udi mua ‘kushikija dilongesha dietu’; udi mua ‘kutukolesha.’ (1 Pet. 5:10) Mu kupita kua matuku, anu bu mupostolo Paulo, tudi mua kuidikija “bupole bua Kristo ne bulenga buende.”​—2 Kol. 10:1.

^ tshik. 2 Tudi bashintulule amue mêna.