Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 22

Meji adi atuambuluisha bua kulombola nsombelu wetu

Meji adi atuambuluisha bua kulombola nsombelu wetu

“Yehowa muine udi ufila meji.”​—NSU. 2:6.

MUSAMBU WA 89 Teleja, utumikile, bua bakubeneshe

KADIOSHA *

1. Bua tshinyi tuetu bonso tudi dijinga ne meji a kudi Nzambi? (Nsumuinu 4:7)

 BIWIKALA ukadi muangate dipangadika dinene musangu kampanda, kakuyi mpata, uvua musambile bua kupeta meji bualu uvua mumanye ne: uvua nawu dijinga. (Yak. 1:5) Mukalenge Solomo wakafunda ne: “Meji ntshintu tshia mushinga mukole.” (Bala Nsumuinu 4:7.) Bushuwa, Solomo kavua wakula bua meji kayi onso to. Uvua wakula bua meji a kudi Yehowa Nzambi. (Nsu. 2:6) Kadi meji a kudi Nzambi adi mua kutuambuluisha bua kumanya mua kupita ne malu atudi tutuilangana nawu lelu anyi? Eyowa, ke tshituamona mu tshiena-bualu etshi.

2. Ngumue mushindu kayi utudi mua kulua bantu ba meji bushuwa?

2 Kudi bantu babidi bavuabu banemeka bikole bua meji abu. Nunku umue mushindu wa kulua bantu ba meji bushuwa ngua kulonga malu avuabu balongeshe ne kuatumikila. Tshia kumpala netuakule bua Solomo. Bible udi wamba ne: “Nzambi wakapesha Solomo meji ne dijingulula dia malu dia bungi menemene.” (1 Bak. 4:29) Tshibidi, netuakule bua Yezu. Katshia kakuvua muntu uvua ne meji bu ende. (Mat. 12:42) Bible wakalaya bua Yezu ne: “Nyuma wa Yehowa neashale pambidi pende, nyuma wa meji ne wa dijingulula dia malu.”​—Yesh. 11:2.

3. Netukonkonone tshinyi mu tshiena-bualu etshi?

3 Yehowa wakapesha Solomo ne Yezu meji, nunku ku diambuluisha diawu bakafila mibelu bua malu a mushinga adi atutangila tuetu bonso. Mu tshiena-bualu etshi, netukonkonone isatu ya kudiyi eyi: dijinga dia kuikala ne nkatshinkatshi mu malu a makuta, bua mudimu wa bianza, ne mu mushindu utudi tudimona.

DIKALA NE NKATSHINKATSHI BUA MAKUTA

4. Nsombelu wa kantu ku bianza wa Solomo uvua mushilangane ne wa Yezu ku tshinyi?

4 Solomo uvua ne bubanji bua bungi menemene, ne uvua musombele mu nzubu mulenga wa dikema. (1 Bak. 10:7, 14, 15) Kadi Yezu yeye uvua ne bintu bikese bia ku mubidi ne kavua ne nzubu wa kusombela to. (Mat. 8:20) Nansha nanku, bonso babidi bavua ne nkatshinkatshi bua bintu bia ku mubidi bualu meji abu avua afumina muaba umue, kudi Yehowa Nzambi.

5. Mmuenenu kayi wa nkatshinkatshi uvua Solomo nende bua makuta?

5 Solomo uvua mutuishibue ne: makuta adi “bukubi.” (Muam. 7:12) Makuta adi atuambuluisha bua kupeta bintu bia mu nsombelu bitudi nabi dijinga ne bikuabu bikese bidi bitusamina muoyo. Kadi nansha muvua Solomo mubanji amu wakamona ne: kudi bintu bivua ne mushinga wa bungi menemene kupita makuta. Tshilejilu, wakafunda ne: “Mbimpe kusungula dîna dimpe [anyi lumu luimpe,” dim.] pamutu pa bubanji bua bungi.” (Nsu. 22:1) Solomo wakamona kabidi ne: bantu badi banange makuta kabena nangananga ne disanka bua bidibu nabi to. (Muam. 5:10, 12) Mmutudimuije bua katueyemenyi makuta ne muoyo mujima bualu nansha tuetu ne makuta bungi kayi, adi mua kupepuka ne lukasa luonso.​—Nsu. 23:4, 5.

Mushindu utudi tumona bintu bia ku mubidi udi utupangisha bua kuteka malu a Bukalenge pa muaba wa kumpala anyi? (Tangila tshikoso 6-7) *

6. Mmuenenu kayi wa nkatshinkatshi uvua Yezu nende bua bintu bia ku mubidi? (Matayi 6:31-33)

6 Yezu uvua ne nkatshinkatshi bua bintu bia ku mubidi. Uvua munange biakudia ne biakunua. (Luka 19:2, 6, 7) Musangu mukuabu wakenza tshishima, kupatula mvinyo muimpe menemene. Tshivua tshimue tshia ku bishima biende. (Yone 2:10, 11) Dituku divuaye mufue, uvua muvuale tshilamba tshia mushinga mukole. (Yone 19:23, 24) Kadi Yezu kakalekela bintu bia ku mubidi bilua bintu bia mushinga mukole menemene mu nsombelu wende nansha. Wakambila bayidi bende ne: “Muntu nansha umue kena mua kuenzela bamfumu babidi mudimu to . . . Kanuena mua kuikala bapika ba Nzambi ne ba biuma popamue to.” (Mat. 6:24) Wakalongesha ne: tuetu tukeba Bukalenge bua Nzambi kumpala, Yehowa neenze bua tupete bitudi nabi dijinga.​—Bala Matayi 6:31-33.

7. Mmunyi muvua dikala ne mmuenenu wa nkatshinkatshi bua makuta diambuluishe muanetu kampanda?

7 Ditumikila mibelu ya meji idi itangila makuta ndiambuluishe bana betu ba bungi. Tuakule bua muanetu wa balume mujike, diende Daniel. Udi wamba ne: “Pamvua tshitende, ngakapandija bua malu a mu nyuma ashale malu a mushinga mukole mu nsombelu wanyi.” Bu muvuaye mupepeje nsombelu wende, wakafila dîba diende ne mamanya ende mu midimu ya bungi ya mu bulongolodi. Udi wamba kabidi ne: “Mu bulelela, tshitu muanji kunyingalala bua dipangadika dimvua muangate to. Bushuwa mvua mua kupeta makuta a bungi bu meme muavuije tshintu tshia mushinga mukole mu nsombelu wanyi. Kadi mvua mua kupeta balunda bandi nabu lelu anyi?” Mvua mua kuikala ne disanka dindi nadi lelu bua mundi mumanye ne: ndi nteka Bukalenge pa muaba wa kumpala anyi? Kakuena bungi bua makuta budi mua kukumbanagana ne masanka adi Yehowa mumpeshe to.” Mbiumvuike bimpe ne: pamutu pa kudifila ku makuta, mbimpe tudifile ku malu a mu nyuma bua bituambuluishe.

DIKALA NE NKATSHINKATSHI BUA MUDIMU WA BIANZA

8. Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: Solomo uvua ne nkatshinkatshi bua mudimu wa bianza? (Muambi 5:18, 19)

8 Solomo wakabikila disanka ditudi tumvua bua mudimu wetu mukole ne: “ndipa dia kudi Nzambi.” (Bala Muambi 5:18, 19.) Wakafunda ne: “Mudimu mukole wonso udi ne difutu.” (Nsu. 14:23) Solomo uvua mumanye tshivuaye wakuila. Uvua muenji wa mudimu! Wakibaka nzubu, kudima madimi a tumuma tua mvinyo, kuenza madimi ne majiba a mâyi. Wakibaka kabidi bimenga. (1 Bak. 9:19; Muam. 2:4-6) Tshivua mudimu mukole, ne kakuyi mpata, wakamupesha disanka. Kadi uvua mumanye ne: bua kupeta disanka dilelela, bivua bikengela adifile kabidi ku malu a mu nyuma. Tshilejilu, wakalombola mudimu wa dibaka ntempelo bua ntendelelu wa Yehowa; uvua mudimu wa bidimu 7! (1 Bak. 6:38; 9:1) Solomo mumane kuenza midimu yonso ayi, ya bianza ne ya mu nyuma, wakamona ne: ya mu nyuma idi ne mushinga wa bungi kupita ya bianza. Yeye kufunda ne: “Eu ke nkomenu wa bualu, malu onso mamane kumvuika: Tshina Nzambi mulelela ne tumikila mikenji yende.”​—Muam. 12:13.

9. Mmunyi muvua Yezu muteke mudimu wende wa bianza pa muaba wawu?

9 Yezu uvua muenji wa mudimu wa dipoko. Pavuaye mupuekele, uvua muena mabaya. (Mâko 6:3) Baledi bende bavua baditatshisha bua kupetesha bena mu dîku diabu dinene bivuabu nabi dijinga, nunku bavua anu ne bua kuikala ne dianyisha kudi Yezu bua muvuaye ubambuluisha. Bu muvua Yezu mupuangane, uvua wenza bintu kabiyi kalema; nunku bantu bavua pamuapa basue anu bintu bivuaye wenza. Bidi anu bimueneka ne: uvua munange mudimu wende eu bikole. Kadi nansha muvuaye udifilaku, uvua kabidi muteke dîba dia kuenza malu a mu nyuma. (Yone 7:15) Pashishe, bu muvuaye muyishi, wakabela bateleji bende ne: “Kanuenji mudimu bua biakudia bidi binyanguka to, kadi enzayi mudimu bua biakudia bidi bishala bua muoyo wa tshiendelele.” (Yone 6:27) Wakamba mu Muyuki wende wa pa mukuna ne: “Nudibutshile biuma mu diulu.”​—Mat. 6:20.

Tshia kuenza ntshinyi bua tuikale ne nkatshinkatshi bua mudimu wetu wa bianza ne bua midimu itudi nayi mu bulongolodi? (Tangila tshikoso 10-11) *

10. Tuetu bikale benji bimpe ba mudimu, ndutatu kayi lutudi mua kupeta?

10 Meji a kudi Nzambi adi atuambuluisha bua kuikala ne nkatshinkatshi bua mudimu wetu wa bianza. Tuetu bena Kristo mbatulongeshe bua kuenza “mudimu bikole . . . , mudimu muimpe.” (Ef. 4:28) Misangu ya bungi batu bamona mutudi benji ba mudimu, tuwenza ne bululame buonso; ne badi mua kutuambila mudibu banyisha mushindu utudi tuwenza. Dîba adi meji mimpe adi mua kutusaka bua kubanga kuenza mudimu munkatshi mua mêba a bungi, batekemene ne: nebiangatshishe kabidi Bantemu ba Yehowa bimpe menemene kudi bamfumu betu ba mudimu. Kadi katupa aka tudi mua kumona tukadi tutuadija kulengulula midimu yetu ya mu dîku ne ya mu bulongolodi. Tudi ne bua kushintulula malu, mmumue ne: tukebe bua kuikala ne nkatshinkatshi.

11. Ntshinyi tshivua muanetu wa balume kampanda mulonge bua dikala ne nkatshinkatshi bua mudimu wa bianza?

11 Muanetu wa balume, diende William, wakadimuenena mudi kuteka mudimu wa bianza pa muaba wawu kuikale ne mushinga wa bungi. Udi wamba bua mukulu kampanda uvuaye wenzela mudimu kale ne: “[Muanetu eu] udi tshilejilu tshimpe bua mudiye ne nkatshinkatshi mu ngenzelu wende wa mudimu. Udi wenza mudimu bikole ne utu bimpe ne bantu batu bamusumba bintu bua mudimu wende muimpe udiye wenza. Kadi padi dituku dia mudimu dijika, utu uwimanyika bua kufila dîba diende ne makanda ende ku malu a dîku diende ne a ntendelelu wende. Ndi nnujadikila ne: ngumue wa ku bantu badi ne disanka dia bungi bandi mumanye!” *

DIKALA NE NKATSHINKATSHI MU MUSHINDU UTUDI TUDIMONA

12. Mmunyi muvua Solomo muleje ne: uvua ne nkatshinkatshi? Kadi mmunyi muvuaye mumujimije?

12 Pavua Solomo ne lulamatu kudi Yehowa, uvua ne nkatshinkatshi mu mushindu uvuaye udimona. Patshivuaye nsonga uvua witaba ne: kuvua malu avuaye kayi mua kuenza to, nunku uvua ulomba Yehowa buludiki. (1 Bak. 3:7-9) Patshivuaye uluilaku mukalenge, uvua mumanye bimpe ne: kuditambisha kudi ne njiwu. Wakafunda ne: “Lutambishi ludi lulua kumpala kua dibutuka, ne lungenyi lua didibandisha ludi lulua kumpala kua dikuluka.” (Nsu. 16:18) Diakabi, Solomo wakalua kupangila mua kutumikila mubelu uvuaye yeye nkayende mufile. Tshikondo kampanda, lutambishi luakamusaka bua kubanga kulengulula mikenji ya Nzambi. Tshilejilu, umue wa ku mikenji ayi uvua wamba ne: mukalenge muena Yuda kavua ne bua “kusela bakaji ba bungi, bua muoyo wende kawulu kupambuka.” (Dut. 17:17) Solomo wakabenga kutumikila mukenji eu, yeye kupeta bakaji 700, kubanjijaye bakaji 300; ba bungi ba kudibu bavua bampangano. (1 Bak. 11:1-3) Pamuapa uvua wela meji ne: uvua ne “malu onso mu bianza.” Nansha biobi nanku anyi kabiyi nanku, pakapita matuku, wakapeta ntatu bua muvuaye mubenge kutumikila Yehowa.​—1 Bak. 11:9-13.

13. Ndilongesha kayi ditudi tupeta patudi tuelangana meji a muvua Yezu wenza malu ne budipuekeshi?

13 Yezu uvua ne didipuekesha ne nkatshinkatshi mu mushindu uvuaye udimona. Patshivuaye mu diulu, wakenza malu a bungi a kukema mu mudimu wa Yehowa. Ku diambuluisha diende, “bintu bikuabu bionso biakafukibua mu diulu ne pa buloba.” (Kolos. 1:16) Pamuapa dîba dia batismo wende, wakavuluka malu onso avuaye muenze pavuaye ne Tatu wende. (Mat. 3:16; Yone 17:5) Kadi kabiakamusaka bua kulua ne lutambishi to. Kavua uditumbisha, uleja mudiye mupite bakuabu to. Wakambila bayidi bende ne: uvua mulue pa buloba “ki mbua bamuenzele mudimu to, kadi mbua kuenzela bakuabu mudimu ne kufila muoyo wende bu tshia kupikulangana natshi pa muaba wa bantu ba bungi.” (Mat. 20:28) Wakaleja kabidi ne bupuekele buonso ne: kakuvua bualu nansha bumue buvuaye ukumbana kudienzela to. (Yone 5:19) Yezu uvua ne budipuekeshi bushuwa! Mmutushile tshilejilu tshimpe tshitambe tshia tuetu kulonda.

14. Ndilongesha kayi ditudi tupetela kudi Yezu bua didimona mu mushindu mukumbanyine?

14 Yezu wakalongesha bayidi bende bua bikale badimona mu mushindu mukumbanyine. Wakabajakila musangu mukuabu ne: “Nsuki ya ku mutu kuenu mmibala yonso.” (Mat. 10:30) Mêyi aa adi atukolesha ku muoyo bikole, nangananga patudim tukeba kudimona mu mushindu mubi. Adi asua kumvuija ne: Tatu wetu wa mu diulu udi netu ku muoyo bikole, bileja ne: tudi ne mushinga wa bungi ku mêsu kuende. Bikala Yehowa utuanyishila bua kumutendelela ne wela meji ne: tudi bakumbane bua kusomba kashidi mu buloba bupiabupia, katuena mua kuamba ne: udi mu tshilema to.

Tela mpunga ne mabenesha bitudi mua kupangila anu bualu katuena ne nkatshinkatshi mu mushindu utudi tudimona? (Tangila tshikoso 15) *

15. a) Mmuenenu kayi wa nkatshinkatshi uvua Tshibumba tshia Nsentedi tshitulombe bua kuikala nende buetu tuetu? b) Anu mudi bimfuanyi bidi mu dibeji dia 24 bileja, tuetu tudiangata ne mushinga wa bungi menemene mmasanka kayi atudi tupangila?

15 Kukadi mpindieu bidimu bitue ku 15 bivua Tshibumba tshia Nsentedi tshitulombe bua kuikala ne nkatshinkatshi mu mushindu utudi tudimona, tshiamba ne: “Nunku, tuepuke didiela mulu ne diambu, kadi katuedi kalele bua kubenga kudiangata ne mushinga. Tshidibi, tukebe bua kuikala ne nkatshinkatshi mu mushindu utudi tudiangata, tumona makanda atudi nawu ne muaba udi mikalu yetu. Muntu mukaji mukuabu muena Kristo wakamba bua bualu ebu ne: ‘Tshiena muntu mubi; anyi tshiena mupite bakuabu to. Ndi ne ngikadilu mimpe ne mibi, ne ke mutu muntu yonso eu.’” * Kuena umona ne: kuikala ne nkatshinkatshi mu mushindu utudi tudimona nkuimpe buetu tuetu anyi?

16. Bua tshinyi Yehowa udi utupesha buludiki bua meji?

16 Yehowa udi utupesha buludiki bua meji mu Dîyi diende. Mmutunange, ne mmusue bua tuikale ne disanka. (Yesh. 48:17, 18) Dipangadika ditambe buimpe ditudi mua kuangata didi mua kutupetesha disanka dilelela ndia kutungunuka ne kuenza malu adi asankisha Yehowa. Dîba adi netuepuke ntatu ya bungi idi bantu badi badifila bikole ku malu a makuta, a mudimu wa bianza, anyi buabu bobu nkayabu bapeta. Tudi tulomba bua yonso wa kutudi ikale mudisuike bua kuikala ne meji ne asankishe muoyo wa Yehowa!​—Nsu. 23:15.

MUSAMBU WA 94 Dianyisha bua Dîyi dia Nzambi

^ Solomo ne Yezu bavua ne meji a bungi. Yehowa Nzambi ke uvua mpokolo wa meji au. Mu tshiena-bualu etshi, netumone tshidi mibelu ivua Solomo ne Yezu bafille itulongesha bua dikala ne nkatshinkatshi bua makuta, bua mudimu wa bianza, ne mu mushindu utudi tudimona. Netumone kabidi mudi mibelu ya mu Bible idi itangila malu aa miambuluishe bamue bena Kristo netu pavuabu bayitumikile ne meji onso.

^ Tangila tshiena-bualu tshia ne: “Mua kunanga mudimu mukole” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1/2/2015.

^ Tangila tshiena-bualu tshia ne: “Bible udi mua kukuambuluisha bua kupeta disanka” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1/8/2005.

^ DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: John ne Tom mbasonga babidi ba mu tshisumbu tshimue. John udi upitshisha dîba dia bungi mu ditabalela mashinyi ende. Tom udi wambuluisha bakuabu ne mashinyi ende bua baye kuyisha ne bua babuele mu bisangilu.

^ DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: John udi ushala wenza mudimu mêba a mudimu mamane kujika. Mmusue bua mfumuende amuangate muntu muimpe. Nunku dîba dionso didi mfumuende au umulomba bua kuenza mudimu panyima pa mêba a mudimu, yeye udi witaba. Anu diodi dilolo adi, Tom udi musadidi wa mudimu udi ufila mukulu kampanda mu dikumbula dia bulami. Tom ukavua mumvuije mfumuende kuonso eku ne: utu muteke matuku ndambu dilolo mu lumingu bua malu a ntendelelu wa Yehowa.

^ DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: John udi udiangata anu yeye ne mushinga wa bungi. Tom udi uteka malu a mu nyuma kumpala kua ende yeye. Mbimuambuluishe bua kupeta balunda bapiabapia ba bungi pavuaye wambuluisha mu mudimu wa diakajilula Nzubu wa mpuilu kampanda.