1-2. Mbumue bualu kayi budi ne bua kutusaka bua kutuma ntema ku mukanda wa Buakabuluibua?

 MUNTU kampanda ukadiku mukupeshe foto yende bua wewe kuyimona anyi? Tutekabi ne: mmukupeshayi, mpindieu paudi wenda uyimona apu, udi wanji umona bimfuanyi bia bantu ba bungi baudi kuyi mumanye. Katupa aka foto mukuabu udi ukoka ntema yebe. Bua tshinyi? Bualu udi udimonamu. Pautshidi mutangilamu apu, udi uteta kuvuluka dîba ne muaba uvuabu banukuatshilayi. Udi ukeba kabidi bua kumanya bantu bakuabu badimu. Bushuwa foto au udi ne mushinga wa bungi kuudi.

² Mukanda wa Buakabuluibua udi bu foto au. Bua tshinyi? Bua malu owu makese ngabidi. Bua kumpala, mukanda eu mmutufundila. Mvese wa ntuadijilu menemene udi wamba ne: “Buakabuluibua bua Yezu Kristo, buvua Nzambi mumupeshe, bua kuleja bapika bende malu adi ne bua kuenzeka.” (Buak. 1:1) Nunku, malu adi mu mukanda eu ki mmafundila bantu bonso to, mmatufundila tuetu bena mudimu ba Nzambi badi badilambule kudiye. Bu mutudi bantu ba Nzambi, kabiena ne bua kutukemesha bua kumvua ne: tudi petu tuambuluisha mu dikumbana dia mêyi a buprofete adi mu mukanda udi ukoka ntema eu to; mbienze anu bu ne: tudi tudimona “mu foto” utudi tutangila.

3-4. Bilondeshile mukanda wa Buakabuluibua, ntshikondo kayi tshivua mêyi a buprofete ebu ne bua kukumbana? Abi bidi bitusaka bua kuenza tshinyi?

³ Bualu buibidi budi butangila tshikondo tshivua mêyi a buprofete adi mu mukanda eu ne bua kukumbana. Yone wakaleja tshikondo tshivuawu ne bua kukumbana, wamba ne: “Ku bukole bua nyuma ngakadisangana mu dituku dia Mukalenge.” (Buak. 1:10) “Dituku dia mukalenge” ditshivua kule tshikondo  tshivua Yone mufunde mêyi aa, bu mu 96 P.Y. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Kadi bilondeshile mêyi a buprofete adi mu Bible, dituku adi diakatuadija mu 1914 pavua Yezu mulue Mukalenge mu diulu. Kutuadijila mu tshidimu atshi, mêyi a buprofete a mu Buakabuluibua adi atangila bantu ba Nzambi akabanga kukumbana. Bushuwa, lelu tudi mu “dituku dia Mukalenge” adi!

⁴ Bu mutudi mu tshikondo tshia dikema etshi, tuetu ke badi ne bua kutuma ntema ya pa buayi ku mubelu muimpe udi mu Buakabuluibua 1:3 eu: “Muntu udi ubala ne dîyi dikole ne bantu badi bumvua mêyi a buprofete ebu ne badi batumikila malu adi mafundamu, mba diakalenga, bualu tshikondo tshisungula tshidi pabuipi.” Nanku mbimpe ‘tubale ne dîyi dikole,’ ‘tumvue mêyi a buprofete,’ ne ‘tuatumikile.’ Ngamue mêyi kayi a kudiwu atudi ne bua kutumikila?

5. Mmunyi mudi mukanda wa Buakabuluibua uleja ne: bidi ne mushinga bua tuenze bua Yehowa anyishe ntendelelu wetu?

⁵ Kubangila anu ku nshapita wa kumpala wa mukanda wa Buakabuluibua, tudi tumona ne: Yezu mmumanye malu onso adi enzeka mu bisumbu bia bantu bende. (Buak. 1:12-16, 20; 2:1) Mikenji ivuaye mutumine bisumbu muanda mutekete bia mu Asia mukese idi ijadika bualu abu. Mu mikenji ayi, uvua muambe malu masunguluke bua kuambuluisha bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bua benze bua Yehowa anyishe ntendelelu wabu. Malu au adi kabidi atangila bantu ba Nzambi bonso lelu eu. Bualu ebu budi butulongesha tshinyi? Nfumuetu Yezu Kristo mmumanye bimpe menemene ni tudi mu mulanda mimpe ne Yehowa, ne udi utulombola ne utukuba; kakuena bualu budiye upanga kumanya to. Mmumanye tshitudi ne bua kuenza bua Yehowa atungunuke ne kutuanyisha. Mbuludiki kayi buvuaye mufile butudi ne bua kulonda lelu eu?

6. a) Anu mudi Buakabuluibua 2:3, 4 uleja, mbualu kayi buvua nabu bena mu tshisumbu tshia Efeso? b) Bidi bitulongesha tshinyi?

⁶ Bala Buakabuluibua 2:3, 4. Katuena ne bua kujimija dinanga dituvua banange Yehowa ku ntuadijilu to. Mukenji uvua Yezu mutumine bena mu tshisumbu tshia Efeso uvua uleja ne: bavua bananukile ne bavua batungunuke ne kuenzela Yehowa mudimu nansha muvuabu mu ntatu mishilashilangane. Nansha nanku, bavua bajimije dinanga divuabu nadi ku ntuadijilu. Bivua bikengela bapetulule dinanga adi, tshianana Yehowa kavua mua kuanyisha ntendelelu wabu to. Bia muomumue lelu, nansha tunanukila, mbimpe tuikale ne malu mimpe adi atusaka bua kunanukila. Nzambi wetu kena anu utangila bitudi tuenza to, kadi udi utangila kabidi tshidi tshitusaka bua ku bienza. Malu adi atusaka au adi ne mushinga kudiye bualu mmusue ne: dinanga ne dianyisha bitudi tumuleja bikale nshindamenu wa ntendelelu wetu.​—Nsu. 16:2; Mâko 12:29, 30.

7. a) Bilondeshile Buakabuluibua 3:1-3, ndutatu kayi luvua nalu bena mu tshisumbu tshia Sâdi? b) Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza?

⁷ Bala Buakabuluibua 3:1-3. Tudi ne bua kushala batabale ne badimuke. Bena mu tshisumbu tshia mu Sâdi bavua ne lutatu lua mushindu mukuabu. Nansha muvuabu benzela Nzambi mudimu kumpala, kadi kabatshivua bamuenzelawu kabidi to. Ke Yezu kubambilaye ne: ‘tabalayi.’ Ndilongesha kayi ditudi tupeta muaba eu? Bushuwa, Yehowa kakupua mudimu wetu muoyo to. (Eb. 6:10) Kadi katuedi meji ne: bumutuvua benzele Yehowa mudimu kumpala katuena ne bua kumuenzelawu mpindieu to. Nansha kuoku malu adi atupangisha bua kumuenzelawu bu kumpala,  mbimpe tuikale amu ne bia bungi bia kuenza mu “mudimu wa Mukalenge,” tushala anu batabale ne badimuke too ne ku nshikidilu.​—1 Kol. 15:58; Mat. 24:13; Mâko 13:33.

8. Ndilongesha kayi ditudi tupetela mu mêyi avuabu batumine bena Kristo ba ku Laodikiya adi mu Buakabuluibua 3:15-17?

⁸ Bala Buakabuluibua 3:15-17. Tudi ne bua kuikala ne tshisumi, tudifila ne muoyo mujima ku malu a Yehowa. Mu mukenji uvua Yezu mutumine bena ku Laodikiya uvua mulejamu bualu bua mushindu mukuabu kabidi. Bavua “tshiuyuya” mu ntendelelu wabu. Bumuvuabu balengulula malu, Yezu wakabambila ne: bavua ‘bena dikenga, ne bavua benza luse.’ Bivua bikengela bikale ne tshisumi bua Yehowa ne bua ntendelelu wende. (Buak. 3:19) Bidi bitulongesha tshinyi? Tuetu bakepeshe tshisumi tshietu, tudi ne bua kuikala ne dianyisha dia bungi bua bintu bimpe bionso bidi Yehowa ne bulongolodi buende batupesha. (Buak. 3:18) Katulekedi dikeba dia nsombelu wa dikala ne makuta ditubueja mu ditanaji, bitufikisha kudilengulula malu a mu nyuma to.

9. Anu mudibi bileja mu mikenji ivua Yezu mutumine bena Kristo ba ku Pêgamo ne ba ku Tuatila, ntshinyi tshitudi ne bua kuepuka?

⁹ Tudi ne bua kubenga malongesha a batontolodi. Yezu uvua mubele bamue bena kristo ba ku Pêgamo bualu bavua bakebesha matapuluka munkatshi muabu. (Buak. 2:14-16) Uvua muele bena ku Tuatila kalumbandi bua muvuabu bepuke “malu male a Satana,” kubambilaye bua ‘bakuate bikole’ ku bulelela. (Buak. 2:24-26) Bena Kristo bavua ne butekete bakatuadija kulonda malongesha a dishima bavua ne bua kunyingalala. Kadi buetu tuetu lelu? Tudi ne bua kuepuka malongesha adi abengangana ne ngelelu wa meji wa Yehowa. Batontolodi badi mua kuikala ne “tshimuenekelu tshia dilamata Nzambi,” kadi bienzedi biabu “kabiyi bileja bukole bua dimulamata edi.” (2 Tim. 3:5) Tuetu bikale balongi ba tshisumi ba Dîyi dia Nzambi, mbipepele bua kumanya malongesha a dishima ne kuepuka.​—2 Tim. 3:14-17; Yuda 3, 4.

10. Bualu buvua Yezu muambile bena mu tshisumbu tshia Pêgamo ne tshia Tuatila budi butulongesha tshinyi?

¹⁰ Tudi ne bua kuepuka malu a masandi a mishindu yonso ne kubenga kuanyisha. Bena Kristo ba ku Pêgamo ne ba ku Tuatila bavua ne bualu bukuabu kabidi. Yezu uvua mupishe bamue ba kudibu bua muvuabu kabayi bepuka masandi. (Buak. 2:14, 20) Bualu ebu budi butulongesha tshinyi? Nansha bituikala tukadi benzele Yehowa mudimu bidimu bia bungi, anyi bikale mpindieu ne midimu ya bungi  mu bulongolodi, katuedi meji ne: tuetu benze bualu kampanda bua masandi Yehowa neabuanyishe to. (1 Sam. 15:22; 1 Pet. 2:16) Mmusue bua tushale anu balamate mikenji yende ya bikadilu bilenga nansha mudi mikenji ya mu ndongoluelu eu inyanguka.​—Ef. 6:11-13.

11. Mmalu kayi atudi balonge too ne mpindieu? (Tangila kazubu ka “ Tshidi malu aa atulongesha lelu.”)

¹¹ Mmalu kayi atudi balonge too ne mpindieu? Tudi bamone ne: mbimpe tuenze bua Yehowa anyishe ntendelelu wetu. Tuetu tuenza malu adi enza ne: Yehowa apange kuanyisha ntendelelu wetu, mbimpe tukebe tshia kuenza diakamue bua kulongolola malu. (Buak. 2:5, 16; 3:3, 16) Kadi kudi bualu bukuabu buvua Yezu muleje mu mikenji ivuaye mutumine bisumbu abi. Mbualu kayi abu?

12. Ntshinyi tshidi mêyi avua Yezu muambile bena Kristo ba ku Semuna ne ba ku Filadelefia mua kutulongesha? (Buakabuluibua 2:10)

¹² Tuakulayi mpindieu bua mikenji ivua Yezu mutumine bena mu tshisumbu tshia ku Semuna ne tshia ku Filadelefia. Uvua mubambile bua kabikadi ne buôwa bua kukengeshibua to, bualu Yehowa uvua mua kubafuta bobu bashale anu ne lulamatu. (Bala Buakabuluibua 2:10; 3:10) Bidi bitulongesha tshinyi lelu? Tudi ne bua kumanya ne: nebatukengeshe, nunku tudi ne bua kuikala badiakaje bua kunanukila. (Mat. 24:9, 13; 2 Kol. 12:10) Bua tshinyi bualu ebu ndivuluija dia mushinga?

13-14. Bilondeshile malu adi mu Buakabuluibua nshapita wa 12, ntshinyi tshivua tshifikile bantu ba Nzambi?

¹³ Mukanda wa Buakabuluibua udi utumanyisha ne: bavua ne bua kukengesha bantu ba Nzambi matuku etu aa, mmumue ne: mu “dituku dia Mukalenge.” Nshapita wa 12 udi wakula bua mvita ivua mienzeke mu diulu diakamue pavua Yezu mulue Mukalenge. Mikaele, mmumue ne: Yezu Kristo, pamue ne biluilu biende bakaluangana ne Satana ne bademon bende. Bualu ebu buakenzeka Yezu mumane kupingana mu diulu. (Buak. 12:7, 8) Tshiakenzeka ntshinyi? Bakatshimuna baluishi ba Nzambi abu, kubimanshabu pa buloba padibu bakengesha bantu, babamuenesha kasuba. (Buak. 12:9, 12) Kadi tshiakafikila bantu ba Nzambi ntshinyi?

¹⁴ Mukanda wa Buakabuluibua udi uleja pashishe tshiakenza Satana. Kavua kabidi mua kubuela mu diulu to, nanku wakatuadija kuluisha bashadile bela manyi, baleji mpala ba Bukalenge bua Nzambi “badi ne mudimu wa kufila bumanyishi bua Yezu” pa buloba. (Buak. 12:17; 2 Kol. 5:20; Ef. 6:19, 20) Mmushindu kayi uvua dîyi dia buprofete edi dikumbane?

15. “Bantemu babidi” badibu bakuile mu Buakabuluibua nshapita wa 11 badi baleja banganyi? Ntshinyi tshivua tshibafikile?

¹⁵ Satana wakasaka baluishi ba Nzambi bua kuluisha bana betu bela manyi bavua balombola mudimu wa kuyisha Bukalenge  bua Nzambi. “Bantemu babidi” bavuabu bashipe, badibu bakuile mu mukanda wa Buakabuluibua badi baleja bana betu bela manyi abu. * (Buak. 11:3, 7-11) Mu 1918, bakashiminyina bana betu muanda mukulu ba ku bavua balombola midimu mu bulongolodi buetu malu, kubapishabu ne kubakoselabu tshibawu tshia buloko bua bidimu bia bungi. Bua mmuenenu wa buntu, bivua anu bu ne: mudimu wa bela manyi aba uvua muimane.

16. Mbualu kayi buvua kabuyi butekemena buvua buenzeka mu 1919? Kadi ntshinyi tshivua Satana mutungunuke ne kuenza kutuadijila anu ku dîba adi?

¹⁶ Dîyi dia buprofete didi mu Buakabuluibua nshapita wa 11 didi diamba kabidi ne: “Bantemu babidi” abu bavua ne bua kubishibua ku lufu panyima pa matuku makese. Pavua dîyi edi dienda dikumbana, bualu buvua kabuyi butekemena buakenzeka pakavuabu babele mu buloko kabayi nansha banji kuenza tshidimu tshijima. Ku ntuadijilu kua 1919, bakabapatulamu, pashishe bantu bavua babakuate bakela malu avuabu babelele mu buloko au kashonyi. Diakamue bana betu abu bakapingana ku mudimu wa Bukalenge. Nansha nanku, kabiakenza bua Satana alekele kuluisha bantu ba Nzambi to. Kutuadijila anu dîba adi, Satana udi upuekeshila bantu ba Nzambi “Musulu” wa dikengeshibua. (Buak. 12:15) Bushuwa, ‘eu ke muaba udi ulomba dinanukila ne ditabuja’ kudi yonso wa kutudi.​—Buak. 13:10.

17. Ndiambuluisha kayi divua kadiyi ditekemena divua bantu ba Nzambi bapete, nansha muvua Satana ubaluisha?

¹⁷ Pashishe Buakabuluibua nshapita wa 12 udi uleja ne: bantu ba Nzambi bavua ne bua kupeta diambuluisha muaba uvuabu kabayi baditekemene to. Bivua anu bu ne: “buloba” buvua ne bua kumina “musulu” wa dikengeshibua au. (Buak. 12:16) Ke tshivua tshienzeke menemene. Kuvua misangu ivua imue ndongoluelu ya mu buloba bua Satana ebu, bu mudi ndongoluelu kampanda ya malu a dilumbuluishangana miambuluishe bantu ba Nzambi. Misangu ya bungi, bakadi bapeshe batendeledi ba Yehowa ndambu wa budikadidi bua muvuabu batshimuna mu bilumbu ku tubadi. Ntshinyi tshivuabu benze ne budikadidi abu? Bavua bababidile mpunga yonso ivua imueneka bua kuenza mudimu uvua Yehowa mubapeshe. (1 Kol. 16:9) Uvua mudimu kayi?

18. Mmudimu kayi wa mushinga mukole utudi nawu matuku a ku nshikidilu aa?

 ¹⁸ Yezu uvua mudianjile kuamba ne: bantu bende nebayishe “lumu luimpe lua Bukalenge bua [Nzambi]” pa buloba kumpala kua nshikidilu kulua. (Mat. 24:14) Patubu bayisha, batu babambuluisha kudi muanjelu umue, anyi tshisumbu tshia banjelu badibu bambe bua bualu buabu ne: badi ne “lumu luimpe lua tshiendelele lua kumanyisha badi basombele pa buloba, kudi tshisamba tshionso, tshisa tshionso, muakulu wonso ne bantu bonso.”​—Buak. 14:6.

19. Mmukenji kayi mukuabu wamanyisha bantu badi banange Yehowa?

¹⁹ Bantu ba Nzambi kabena anu bamanyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi nkayalu to. Badi kabidi ne bua kutua mudimu udi banjelu badibu bakuile mu Buakabuluibua nshapita wa 8 ne wa 10 mpanda. Banjelu aba badi bamanyisha makenga makole akuata bantu badi kabayi bitaba Bukalenge bua Nzambi. Nunku, Bantemu ba Yehowa badi bamanyisha mukenji wa dilumbuluisha udi bu “mvula wa mabue ne kapia,” udi uleja ne: Nzambi neabutule ndongueluelu mishilashilangane ya bulongolodi bubi bua Satana ebu. (Buak. 8:7, 13) Bantu badi ne bua kumanya ne: nshikidilu ukadi pabuipi bua bashintulule nsombelu wabu bikole bua kushala ne muoyo mu dituku dia tshiji tshia Yehowa. (Sef. 2:2, 3) Kadi mukenji eu, ki mmumanyike kudi bantu ba bungi to. Mbimpe tuikale ne dikima bua kuwumanyisha. Mu dikenga dinene, mukenji wa ndekelu wa dilumbuluisha neusame bantu ku muoyo bikole, bumvua ne tshiji.​—Buak. 16:21.

20. Ntshinyi tshituamona mu biena-bualu bibidi bidi bilonda?

²⁰ Bidi bikengela tutumikile “mêyi a buprofete ebu” menemene bualu tudi ne tshietu tshitudi tuenza mu dikumbana dia malu atudi tubala mu mukanda wa Buakabuluibua. (Buak. 1:3) Mmunyi mutudi mua kunanukila ne lulamatu luonso padibu batukengensha ne kutungunuka ne kuyisha mikenji eyi ne dikima? Bintu bibidi ebi nebitukoleshe: tshia kumpala, ntshidi mukanda wa Buakabuluibua wamba bua baluishi ba Nzambi. Tshibidi, mmabenesha atuapeta tuetu bashala anu ne lulamatu. Netukonkonone malu aa mu biena-bualu bibidi bidi bilonda.