Haykanush, muambi wa lumu luimpe wa mu Arménie uvua kayi muanji kutambula wakangula kabuta ka makuta pabuipi ne ku nzubu kuende. Mu kabuta aku muvua karte ka kuangata naku makuta ku banke ne muvua kabidi makuta a bungi. Wakaleja bayende uvua pende muambi wa lumu luimpe uvua kayi muanji kutambula bintu bivuaye muangule.

Bena dibaka aba bavua ne lutatu lukole lua kupeta makuta ne bavua ne mabanza. Kadi bakangata dipangadika dia kuya kufila makuta au mu adrese uvua mu kabuta. Bualu ebu buakakemesha bikole muntu uvua mujimije makuta ne bena mu dîku diende. Haykanush ne bayende bakabumvuija ne: bavua ne bululame bualu bavua balonga malu a mu Bible. Pashishe, bakenza mudimu ne mpunga au bua kubambila malu a Bantemu ba Yehowa ne kupesha bena mu dîku adi imue mikanda.

Bena mu dîku adi bavua basue kupesha Haykanush tshia buanguidi, kadi wakabenga. Dituku diakalonda, mukaji wa muena makuta wakaya kutangila Haykanush ne bayende ku nzubu bua kubela tuasakidila, wakasuminyina bua Haykanush itabe bua kuangata kakanu ka ku munu ka diamant.

Anu bu bena mu dîku adi, bantu ba bungi badi mua kukema bua bululame buvua Haykanush ne bayende baleje. Kadi bivuaku bikemeshe Yehowa anyi? Mmunyi muvuaye mumone bululame buabu? Bivuaku bikengela bua bobu kudienzeja bua kuleja bululame anyi?

Mandamuna a nkonko eyi ki mmakole to. Bua tshinyi? Bualu batendeledi ba Nzambi mbamanye ne: kuidikija ngikadilu ya Yehowa kudi ne mushinga wa bungi kudiye kupita mbongo, or anyi bintu bikuabu bia ku mubidi. Eyowa, bintu bidi Yehowa wangata ne mushinga mbishilangane ne bidi bantu ba bungi bangata ne mushinga. (Yeshaya 55:8, 9) Batendeledi bende badi bamona ne: madikolela adibu benza bua kuidikija ngikadilu ya Yehowa adi ne mushinga wa bungi.

Tudi mua kumona bualu ebu ku tshidi Bible wamba bua dijingulula dia malu ne bua meji. Nsumuinu 3:13-15 udi wamba ne: ‘Wa diakalenga mmuntu udi upeta meji ne muntu udi upeta dijingulula dia malu; kuapeta nkupite kupeta tshiamu tshia arjan, ne kuikala nawu bu lupetu nkupite kuikala ne or. Adi ne mushinga wa bungi kupita mabue a koraye; kakuena tshintu tshiudi ujinga tshidi mua kufuanyikijibua nawu.’ (NWT) Bidi bimueneka patoke ne: Yehowa udi wangata ngikadilu ya mushindu eyi ne mushinga kupita biuma kayi bionso bia ku mubidi.

Kadi netuambe tshinyi bua bululame?

Yehowa mmuena bululame. ‘Kena mua kushima’ to. (Tito 1:2) Ku diambuluisha dia nyuma wende, wakasaka mupostolo Paulo bua kufundila bena Kristo bena Ebelu ba mu bidimu lukama bia kumpala ne: “Nutungunuke ne kusambila bua bualu buetu, bualu tudi ne dishindika dia kuikala ne kondo ka muoyo kalulame, bualu tudi basue kuenda mu bululame mu malu onso.”​—Ebelu 13:18.

Yezu Kristo mmutushile tshilejilu tshimpe tshia bululame. Tshilejilu, pavua Muakuidi munene Kayifa muambe ne: “Ndi nkutshipisha mu dîna dia Nzambi wa muoyo, utuambile ni udi Kristo Muana wa Nzambi!,” Yezu wakaleja muvuaye ne bululame pakambaye ne: uvua Masiya. Wakamba bulelela nansha muvuaye mumanye ne: bena ku Tshilumbuluidi tshinene bavua mua kuamba muvuaye upenda Nzambi, ne nansha muvua bualu ebu mua kumufikisha ku dimushipa.​—Matayi 26:63-67.

Netuambe tshinyi buetu tuetu? Tuetu ne mushindu wa kupeta bintu bia ku mubidi mu nsombelu kampanda udi utulomba bua kubenga kuamba bulelela buonso anyi kushintulula kakese amue malu, netushalaku anu bena bululame anyi?

Bidi mua kuikala bikole bua kuikala ne bululame mu matuku a ku nshikidilu aa mudi bantu ba bungi bikale “badinangi, banangi ba makuta.” (2 Timote 3:2) Padibi bikole bua kupeta makuta anyi mudimu wa bianza, bantu ba bungi kabatu bamona kuiba, kuibila anyi kuenza malu makuabu a dipanga bululame bu bualu to. Ngelelu wa meji wa mushindu eu mmutangalake bikole, mufikishe bantu ba bungi ku dimona ne: mushindu umue wa kupeta bintu bia ku mubidi nkubenga kuikala ne bululame. Too ne bamue bena Kristo mbangate mapangadika mabi ne bajimije lumu luimpe luvuabu nalu mu tshisumbu anu bua “bintu bipeta mu njila mibi.”​—1 Timote 3:8; Tito 1:7.

Kadi bena Kristo ba bungi badi bidikija Yezu. Mbamanye ne: kuikala ne ngikadilu ya buena ya Nzambi kudi ne mushinga wa bungi kupita bubanji kayi buonso anyi bintu kayi bionso. Ke bualu kayi, bansonga bena Kristo kabatu bibila bua kukuata mu kalasa to. (Nsumuinu 20:23) Misangu yonso, muntu kena mua kupeta difutu bua bululame to, anu muvuabi bienzeke bua Haykanush. Nansha nanku, kuikala ne bululame ke kudi Nzambi umona ne: nkuimpe, kudi kutuambuluisha bua kuikala ne kondo ka  muoyo kakezuke, bualu budi ne mushinga wa bungi menemene.

Tshilejilu tshia Gagik tshidi tshijadika bualu ebu. Udi wamba ne: “Kumpala kua meme kulua muena Kristo, mvua ngenza mudimu mu tshiapu kampanda tshinene. Muenatshi uvua uleja bintu bikese bia mu tshiapu bua kubenga kufuta bitadi. Bu mumvua mulombodi wa tshiapu, mvua ne bua ‘kumvuangana’ ne mufutshishi wa bitadi pa kumukosa mishiku bua abuikile mêsu pa malu a dibila avua enzeka mu tshiapu. Nunku, ngakapeta lumu lubi bu muntu uvua kayi ne bululame. Pangakalonga bulelela, ngakalekela mudimu au, nansha muvuabu bamfuta bimpe. Kadi ngakakangula tshianyi tshiapu. Kumpala kua kutuadija midimu, ngakatshifundisha ku mikanda ya mbulamatadi ne kufuta bitadi bionso.”​—2 Kolinto 8:21.

Gagik udi wamba ne: “Mvua mpeta tshia bibidi tshia makuta amvua mpeta kumpala, nunku bivua lutatu bua kukumbaja majinga a bena mu dîku dianyi. Kadi, ndi ne disanka mpindieu. Ndi ne kondo ka muoyo kimpe kumpala kua Yehowa. Ndi tshilejilu tshimpe kudi bana banyi ba balume babidi, ne ndi mupete majitu mu tshisumbu. Ndi mpindieu ne lumu luimpe lua muntu udi ne bululame kudi bena malu a bitadi ne kudi bantu bakuabu bandi ngenza nabu mudimu.”

Yehowa mmunange bantu badi bamutumbisha pa kuidikija ngikadilu yende mimpe, too ne wa bululame. (Tito 2:10) Patudi tuenza nunku, udi ulaya bua kutuambuluisha. Wakasaka mukalenge Davidi bua kuamba ku diambuluisha dia nyuma muimpe ne: ‘Ngakadi nsongalume, katataka ngakulua muntu mukole; kadi tshiena muanji kutangila muntu muakane mushale patupu, anyi bana bende baledibue balomba biakudia.’​—Musambu 37:25.

Tshivua tshifikile muena lulamatu Luta tshidi tshijadika bualu ebu. Wakashala ne lulamatu kudi mamuende muenu Naomi pamutu pa kumulekela bua mukavuaye muntu mukole. Luta wakaya mu Isalele, muaba uvuaye mua kutendelela Nzambi mulelela. (Luta 1:16, 17) Uvua muena bululame ne wakenza mudimu mukole wa kupumbulula, ulonda malu avuabu balongolole mu Mikenji bua bapele. Anu bu muvuabi bilue kuenzeka bua Davidi, Yehowa kavua mulekele Luta ne Naomi to. (Luta 2:2-18) Uvua kabidi muenzele Luta malu makuabu a bungi pa kumbusha dimupesha bintu bia ku mubidi. Wakamusungula bua kuikala mu mulongo wa dîku dia mukalenge Davidi muvua Masiya uvuabu balaye ne bua kupatukila.​—Luta 4:13-17; Matayi 1:5, 16.

Bidi mua kuikala bikole bua bamue batendeledi ba Yehowa kupeta makuta makumbane bua majinga abu manene. Kadi pamutu pa kudienzeja bua kuapeta mu mushindu kampanda mupepele udi kawuyi ne bululame, badi benza mudimu bikole ne tshisumi. Padibu benza nunku, badi baleja ne: ngikadilu mimpe ya Nzambi, too ne wa bululame, idi ne mushinga wa bungi kudibu kupita tshintu kayi tshionso tshia ku mubidi.​—Nsumuinu 12:24; Efeso 4:28.

Anu bu Luta, bena Kristo pa buloba bujima badi bitabuja ne: Yehowa udi ne bukole bua kubambuluisha. Badi beyemena ne muoyo mujima Nzambi udi mulaye ne: “Tshiakukushiya nansha kakese, tshiakukulekela nansha kakese.” (Ebelu 13:5) Yehowa mmuleje misangu ne misangu ne: udi mua kuambuluisha bantu badi ne bululame ne neabambuluishe misangu yonso. Utu ukumbaja misangu yonso mulayi wende wa kukumbajila batendeledi bende majinga abu manene.​—Matayi 6:33.

Eyowa, bantu badi mua kuangata mabue a mbongo ne bintu bikuabu bia ku mubidi ne mushinga. Kadi, tuikale bajadike ne: Tatu wetu wa mu diulu udi wangata bululame buetu ne ngikadilu yetu mikuabu mimpe ne mushinga kupita mabue kayi onso a mushinga.