Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

MALU A MU NSOMBELU

Ndi muenze tshimvua ne bua kuenza

Ndi muenze tshimvua ne bua kuenza

MUANETU Donald Ridley uvua muakuile Bantemu ba Yehowa ku tubadi bidimu bipite pa 30. Uvua muambuluishe bantu ba bungi bua kujingulula ne: babedi badi ne bukenji bua kubenga manga menza ne mashi. Wakambuluisha bulongolodi buetu bua kutshimuna bilumbu bia bungi ku tubadi tunene. Bena diende bavua bamubikila ne: Don. Uvua muenji wa mudimu, uvua ne budipuekeshi, ne musue kudipangisha amue malu.

Mu 2019, bakamukuata disama ditu kadiyi ne buanga. Disama adi kadiakamunengesha to. Wakafua mu dia 16/8/2019. Muyuki wende ngowu eu.

Ndi muledibue mu 1954, mu Saint-Paul, mu Minnesota, mu États-Unis. Baledi banyi kabavua anu ne makuta a bungi to, ne tuvua bena Katolike. Kuetu tudi batanu, meme ndi muana muibidi. Mvua mulongele mu tulasa tupuekele tua bena Katolike, ne mvua muitabi. Nansha nanku, tshivua ne dimanya dia Bible dia nsongo to. Nansha mumvua ngitabuja ne: kudi ne bua kuikala Nzambi Mufuki wa bionso, tshivua kabidi ne Katolike ku muoyo to.

MUNGAKAPETA BULELELA

Tshidimu tshia kumpala tshimvua ndonga malu a bundumbulula bilumbu mu tshilongelu tshia William Mitchell, Bantemu bakalua kunyisha. Mvua nsukula bilamba, bana betu bavua balue kuntangila abu bakitaba bua kumpinganyina. Pakalukilabu, mvua ne nkonko ibidi ya kubela. Lua kumpala: “Bua tshinyi bantu bimpe bobu kabatu batanta pa buloba apa?” Luibidi: “Mmunyi mudi muntu mua kupeta disanka dilelela?” Bakampesha mukanda wa Bulelela budi bufikisha ku muoyo wa kashidi ne Bible wa Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia uvua ne tshizubu tshibalakana. Ngakitaba kabidi bua kulonga Bible. Dilonga dia Bible adi diakankangula. Pangakamanya ne: Bukalenge bua Nzambi ke mbulamatadi umuepele utudi nende dijinga bua kulombola malu a pa buloba, biakansankisha bikole. Ngakamona ne: bukokeshi bua bantu mbupangile bualu, ne mbukebele bantu tunyinganyinga, makenga, ne malu mabi bipite bungi.

Ngakadilambula kudi Yehowa ku ntuadijilu kua 1982, meme kulua kubatijibua anu mu tshidimu atshi, mu mpungilu wa “Bulelela bua Bukalenge” uvua muenzekele mu centre civique de Saint-Paul. Ngakapingana mu centre civique lumingu luakalonda bua kuenza mateta a ndekelu mu Minnesota. Pamvua ngakuata, mvua ndua muakuidianganyi wa ku tubadi. Ku ntuadijilu wa ngondo wa 10 wa tshidimu atshi, bakangambila ne: mvua mukuate mateta, ne mvua mua kubanga kuakuilangana ku tubadi.

Mu mpungilu wa “Bulelela bua Bukalenge” au, ngakatuilangana ne Mike Richardson, wa ku Betele wa ku Brooklyn. Wakangambila ne: bakadi bateka Tshibambalu tshia malu a mikenji ku biro bietu bitu bilombola mudimu wa pa buloba bujima. Ngakavuluka mêyi a muntu mutungu adi mu Bienzedi 8:36, meme kudiebeja ne: ‘Ntshinyi tshidi tshimpangisha bua meme kulomba bua kuenza mudimu ku Tshibambalu tshia malu a mikenji?’ Ke meme kuwuja formilere bua kuya ku Betele.

Baledi banyi kabakasanka bua mumvua mulue Ntemu wa Yehowa to. Papa wakangebeja bua kumanya tshikala mudimu wanyi wa ku Betele mua kuenzela umvua mulonge mu kalasa. Ngakamumvuija ne: mudimu ungenza ngua budisuile. Ngakamuambila ne: nengikale mpeta dolare 75 ku ngondo. Ke makuta avuabu bambuluisha nawu muena ku Betele yonso ku ngondo.

Bu munkavua muitabe mudimu wa ku tubadi, tshivua mua kuya ku Betele diakamue to. Nunku ngakaya ku Betele wa ku Brooklyn, mu New York, mu 1984. Bakanteka mu Tshibambalu tshia malu a mikenji. Dimanya dimvua mupete ku tubadi divua dindongolole bua mudimu uvua mungindile.

DIAKAJA DIA NZUBU WA MANAYA WA STANLEY

Muvua nzubu wa manaya wa Stanley patuvua bamusumbe

Bavua basumbe nzubu wa manaya wa Stanley mu tshimenga tshia Jersey, mu New Jersey, mu ngondo wa 11/1983. Bana betu bakalomba dianyisha bua balongolole nzembu ne milonda ya mâyi bia nzubu au. Pavuabu batuilangane ne bakokeshi ba muaba au, bakabumvuija ne: mbasue kuvuija nzubu au Nzubu wa Mpungilu wa Bantemu ba Yehowa. Bualu abu buakafila lutatu. Mikenji ya mu Jersey ivua itangila malu a nzubu ivua ileja ne: bua bantu kutendelelabu mu nzubu kampanda, anu yeye mu bantu. Kadi nzubu wa manaya au uvua yeye muaba uvua bantu bendela mushinga. Ke balombodi abu kubenga bua kubanyishila. Bana betu bakalomba bua bashintulule dipangadika adi, kadi bakababengela.

Bulongolodi buakaya ne bualu abu ku tubadi meme ne lumingu lumue ku Betele. Bu munkavua muenze bidimu bibidi ku tubadi tua mu Saint-Paul mu Minnesota, nkavua mumanye kukosa bilumbu bia biena abi. Umue wa ku batuvua tuakuila nabu bulongolodi wakamba ne: kuonso eku si batu benzela malu mashilashilangane mu nzubu wa Stanley eu, batu balejilamu bantu filme ne bimbilamu misambu. Mpindieu bua tshinyi kubenga bua benzelamu tshibilu tshia malu a Nzambi? Tubadi tuakakonkonona tshilumbu atshi, kuambatu ne: bakokeshi ba mu Jersey bavua banyange budikadidi buetu bua malu a ntendelelu. Tubadi tuakatumina bakokeshi abu dîyi bua batuanyishile, ne ngakatuadija kumona mudi Yehowa ubenesha bulongolodi buende padibu buya ne malu ku tubadi bua mudimu wende uye kumpala. Mvua ne disanka dia bungi bua mumvua muakuile panyi tshilumbu atshi.

Bana betu bakatuadija mudimu wa kuakaja nzubu au, ne dipesha balongi bua kalasa ka Gilada ka 79 mapoloma diakenzekela mu nzubu wa mpuilu au mu 8/9/1985, tshidimu katshiyi tshianji kukumbana katshia babanga diakaja nzubu au. Ngakadimona wa diese bua kuikala mu bakuidi ba bulongolodi ku tubadi bua kuyisha malu a Bukalenge kumpala. Disanka dimvua nadi divua dipite dia pamvua ngenza mudimu ku tubadi kumpala kua kulua ku Betele. Tshivua mumanye ne: Yehowa uvua mundongoluele malu mimpe nunku to.

DIAKUILA MANÊME A DIBENGA LUONDAPU LUA DIEDIBUA MASHI

Mu bidimu bia 1980, baminganga ne bena mpitadi bavua ne tshilele tshia kubenga dipangadika divua Ntemu ukavua muntu mukole wangata bua kabamuondopi ne manga menza ne mashi. Bamamu bavua kulu kule bavua ne lutatu lunene, bualu balumbuluishi bavua batamba kumona ne: kabena ne bukenji bua kubenga diedibua mashi to. Bavua bamona ne: bobu kabayi bele mamu mashi, muana uvua mua kukola kayi mamuende to.

Mu 29/12/1988, muanetu Denise Nicoleau wakajimija mashi mapite bungi pavuaye mulele. Mashi ende akapueka mu grame itanu, munganga wende kumuambila bua bamuele mashi. Yeye kubenga. Pakatshiabu, bena ku lupitadi bakaya kudi mulumbuluishi wa ku tubadi bua abanyishile bamuele mashi. Mulumbuluishi au wakabanyishila bua bamuele mashi, kayi muanji kuteleja mudi tshilumbu, anyi mumanyishe muanetu au ne bayende to.

Mu ditanu dia 30/12, bena ku lupitadi abu bakela muanetu au mashi, nansha muvua bayende ne bena mu dîku diabu bavua bamulama babenge. Dilolo, bakakuata bena mu dîku diende ba bungi ne mukulu umue anyi babidi, bamba muvuabu belele Nicoleau tshimanu bua kabamuedi mashi. Mu disambombo mu dinda dia 31/12, bena mu tshimenga tshia New York ne bena kumpenga kuende bakakula bua dikuatshibua diabu adi mu bikandakanda ne ku tudiomba.

Meme ne Philip Brumley patutshivua bansonga

Mu dimue mu dinda, ngakayukila ne Milton Mollen, mulumbuluishi wa ku kabadi kanene. Ngakamumvuija muvua bualu, kumuleja patoke ne: mulumbuluishi mukuabu au mmufile dianyisha bua belangana mashi kayi muanji kuteleja muvua tshilumbu. Mollen wakangambila bua ndua ku biro biende mu mapingaja bua tshilumbu atshi ne tumanye tshidi mikenji yamba. Tuakaya ne muanetu Philip Brumley, uvua mutangidi wa tshibambalu tshietu ku biro bia Mollen dilolo dia dituku adi. Mollen wakabikidisha kabidi mulumbuluishi uvua mufile dianyisha au. Tshilumbu tshiakakunza. Mu dikokangana adi, muanetu Brumley wakamfundila pa kadibeji, ungambila ne: “Tekesha tshilunji.” Pandi mvuluka bualu abu, ndi mmona ne: mubelu au uvua muimpe, bualu bukuku bukavua bumbanda pamvua mbenga bivua mulumbuluishi au wamba.

Kumbuka ku dia bakaji batangile ku dia balume: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, meme, ne Mario Moreno, bantu batuvua tuakuila nabu bulongolodi patuvua tubuakuila ku tubadi tunene tua États-Unis mu tshilumbu tshiabu ne komine wa Stratton.​—Tangila Tabulukayi! wa 8/1/2003, dibeji 3-456-89-11

Tshintu bu tshia dîba dijima pashishe, Mollen udi ulua kuamba ne: tshilumbu etshi ke tshituatuadija natshi malaba mu dinda. Patukavua tupatuka mu biro bia Mollen, wakamba ne: mulumbuluishi uvua muanyishe bua belangane mashi au neikale kumpala kua “bualu bukole malaba.” Mmumue ne: uvua ne bua kudimona muenzejibue bua kudibingisha. Ngakamona ne: Yehowa uvua unjadikila ne: tuvua mua kutshimuna. Biakankemesha bua kumona muvua Yehowa wenza netu mudimu bua kukumbaja disua diende.

Tuakadilongolola too ne butuku bua kumanya tshia kuamba pavuabu batshia. Tubadi tuvua anu ku tshibelu tshia Betele wa Brooklyn. Nunku bana betu ba bungi ba mu tshibambalu tshietu bakaluaku. Banzuji 4 bamane kumvua mutuvua bumvuije tshilumbu, bakashipa dipangadika dia diedibua mashi dikavua diangatshibue adi. Kabadi kanene kakitaba dipangadika dia Nicoleau, kuambaku ne: mulumbuluishi yeye mufile dianyisha bua bele mubedi mashi kayi muanji kumvua mmuenenu wende, mmushipe manême adi mikenji mipeshe mubedi au.

Tubadi tunene tua mu New York tuakalua kuamba ne: muanetu Nicoleau udi ne bukenji bua kuamba ne: bamuondope kakuyi bualu bua mashi. Dipangadika adi divua dia kumpala dia ku mapangadika anayi avua atangila bualu bua mashi avua tubadi tunene tuangate. Mvua panyi ne diakalenga dia kuakuila bilumbu abi. (Tangila kazubu ka “ Bilumbu bitudi batshimune ku tubadi tunene.”) Ndi muenze kabidi mudimu ne bakuidianganyi bakuabu ba ku Betele mu bilumbu bu mudi bia dilama bana, bia dishipa mabaka, ne bia mikenji idi itangila mpangu ne nzubu.

DIBUELA MU DIBAKA NE NSOMBELU WA DÎKU

Meme ne muena kuanyi Dawn

Patuakapetangana ne Dawn, dibaka diende dikavua difue ne uvua udikoleshila bana basatu. Uvua eku ukeba kandundu ka bukula eku wenza bumpanda-njila. Uvua ne nsombelu wa lutatu lukole. Kadi mushindu uvuaye mudisuike bua kuenzela Yehowa mudimu uvua munkemeshe bikole. Ngakamuela dîyi bua kumusela mu mpungilu wa distrike wa “Batuadi ba butoke” mu tshimenga tshia New York mu 1992. Tuakaselangana panyima pa tshidimu tshimue. Mukajanyi uvua uteka malu a Yehowa pa muaba wa kumpala ne uvua musue kuela bilele. Uvua dipa dia kudi Yehowa. Mmumfute anyi mungenzele malu mimpe a menemene bidimu bionso bitudi basombe nende.​—Nsu. 31:12.

Patuakaselangana, bana bavua ne bidimu eu 11, eu 13, ne mukuabu 16. Mvua musue kuikala tatu muimpe kudi bana abu. Ke bualu kayi, tshiena-bualu tshionso tshimvua mpeta mu mikanda yetu tshivua tshileja mua kukolesha bana ba ku dibaka dikuabu, mvua tshibala bimpe ne ntumikila bivuamu. Tuakapeta ntatu mu kupita kua bidimu, kadi ndi ne disanka bua mudi bana abu bafike ku dingangata bu mulunda wabu wa kueyemena ne bu tatuabu wa dinanga. Pavua balunda babu balua kubasombesha, tuvua tusomba nabu bimpe, ne tuvua tusanka pavuabu balua apu.

Mu 2013 tuakaya ne Dawn ku Wisconsin bua kuambuluisha baledi betu bakavua bakulakaje. Biakankemesha bua kumona ne: nansha munkavua mumbuke ku Betele, mudimu wanyi wa ku Betele kawuvua mujike to. Bakambikila bua ngikale ngambuluisha mu malu a ku tubadi amue matuku.

DISHINTULUKA DIA MALU DIA TSHIMPITSHIMPI

Mu ngondo wa 9/2018, ngakamona ne: mvua nkosola be! Munganga wa muaba utuvua wakantangila, kadi kakakuata disama to. Pashishe, munganga mukuabu wakangambila bua nye kumonangana ne munganga wa masama a mushindu eu. Mu ngondo wa 1/2019, munganga au wakangambila ne: mvua mua kuikala ne disama ditu kadiyi ditamba kukuatangana, ne divua mua kulua kunyanga mubidi wanyi mujima bibi be!

Matuku asatu pashishe, pamvua nnaya dinaya dintu manange bikole, ngakatshibuka mu manungu a tshianza. Mvua munaye dinaya adi bidimu ne bidimu ne mvua mupiluke mu didinaya. Nunku meme kumona ne: tshiakuikala kabidi nyungisha mifungu anyi miskle bipepele to. Biakankemesha bua muvua disama adi dienda divuma anu kuvuma. Bua bukole bua disama adi, ndi ngakula ne lutatu, nyunga ne lutatu, ne mmina bintu ne lutatu lukole.

Ndi ne disanka dia bungi bua mundi muakuile bulongolodi bua Yehowa ku tubadi. Ndi kabidi ne disanka bua mundi mufunde biena-bualu bia bungi mu bikandakanda bidibu babale kudi baminganga, bakuidianganyi, ne balumbuluishi ba ku tubadi. Ndi muenze kabidi miyuki pa buloba bujima, ngakuila bantu ba Yehowa bua bukenji buabu bua kusungula mishindu ya dipandibua ne ngondopelu kakuyi bualu bua diedibua dia mashi. Nansha nanku, ndi ngamba anu mudibu bambe mu Luka 17:10 ne: ‘Ndi mupika wa tshianana. Tshindi muenze, ke tshimvua ne bua kuenza.’