Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udiku umona mushinga wa kuya kumpala mu malu a mu nyuma anyi?

Udiku umona mushinga wa kuya kumpala mu malu a mu nyuma anyi?

“Tungunuka ne kudifila ku dibala kumpala kua bantu, ku disengelela ne ku dilongesha.”​—1 TIMOTE 4:13.

MISAMBU: 45, 70

1, 2. a) Mmunyi mudi mêyi adi mu Yeshaya 60:22 akumbana mu matuku a ku nshikidilu aa? b) Ndijinga kayi didiku lelu mu tshitupa tshia bulongolodi bua Yehowa tshia pa buloba?

BIBLE udi wamba ne: ‘Muntu udi utamba kupuekela nealue tshisamba, udi mutambe bukese nealue tshisamba tshipite bukole.’ (Yeshaya 60:22) Mêyi aa adi enda akumbana mu matuku a ku nshikidilu aa. Bushuwa, mu 2015, kuvua batendeledi ba Yehowa 8 220 105 bavua bayisha lumu luimpe lua Bukalenge pa buloba bujima. Nzambi uvua muambe bua didiunda divua ne bua kuenzeka munkatshi mua bantu bende ne: ‘Meme Yehowa nengendeshe muanda eu mu tshikondo tshiawu.’ Mu kupita kua matuku, nekuikale mudimu wa bungi udi yonso wa kutudi ne bua kuenza. Tudiku tuenza muetu muonso mpindieu bua kuyisha lumu luimpe ne kulongesha bantu anyi? Bana betu ba balume ne ba bakaji ba bungi mbalue bampanda-njila ba pa tshibidilu anyi bambuluishi. Bamue mbaye muaba mukuabu bua kuambuluisha mu mudimu wa diyisha, ne bakuabu badi benza mudimu mukole wa kuibaka Nzubu ya Bukalenge.

2 Tshidimu tshionso etshi, badi benza bisumbu bipiabipia bitue ku 2 000. Bisumbu ebi bidi dijinga ne bakulu ne basadidi ba mudimu. Tshidimu tshionso, basadidi ba mudimu binunu bia bungi badi dijinga ne kulua bakulu ne bana betu ba balume bakuabu binunu bia bungi badi dijinga ne kulua basadidi ba mudimu. Bidi bimueneka patoke ne: kudi “bia bungi bia kuenza mu mudimu wa Mukalenge,” ki nganu bua bana betu ba balume nkayabu, kadi ne bua bana betu ba bakaji kabidi.​—1 Kolinto 15:58.

NTSHINYI TSHIUDI NE BUA KUENZA BUA KUYA KUMPALA MU MALU A MU NYUMA?

3, 4. Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza bua kuya kumpala mu nyuma?

3 Bala 1 Timote 3:1. Mupostolo Paulo wakela bana betu ba balume bavua ‘bipatshila’ mudimu wa butangidi kalumbandi. Bua muntu kuipatshila tshintu kampanda tshidi kule, udi ne bua kuenza madikolela ne pamuapa kuolola diboko bua kutshipeta. Mpindieu ela meji ne: muanetu wa balume mmusue kukumbaja malu malomba bua kulua musadidi wa mudimu. Udi ujingulula ne: udi ne bua kudienzeja bua kuakaja ngikadilu yende ya buena Kristo. Pashishe, padiye ulua musadidi wa mudimu, udi utungunuka ne kudienzeja bua kukumbaja malu malomba bua kulua mukulu.

4 Bamue bana betu ba balume ne ba bakaji badi benza mashintuluka mu nsombelu wabu bualu mbasue kuenza bia bungi mu mudimu wa Yehowa. Tshilejilu, badi mua kujinga bua kulua bampanda-njila, kuenza mudimu ku Betele anyi kuambuluisha bua kuibaka Nzubu ya Bukalenge. Tumonayi mudi Bible mua kuambuluisha yonso wa kutudi bua kutungunuka ne kuya kumpala mu malu a mu nyuma.

TUNGUNUKA NE KUYA KUMPALA MU MALU A MU NYUMA

5. Mmunyi mudi bansonga mua kufila bukole buabu mu mudimu wa Bukalenge?

5 Bansonga badi mua kuenza bia bungi mu mudimu wa Yehowa bualu badi ne bukole ne makanda a mubidi mimpe. (Bala Nsumuinu 20:29.) Bamue bana betu ba balume bansonga badi ku Betele badi bambuluisha bua kupatula mabeji a mikanda ne a Bible ne kualamakaja. Bana betu ba balume ne ba bakaji bansonga badi bibaka Nzubu ya Bukalenge anyi bambuluisha bua kuyilongolola. Bamue badi benza mudimu bu bena budisuile bua kuambuluisha padi bikumina bienzeka. Bansonga ba bungi bampanda-njila badi balonga muakulu mukuabu anyi baya muaba mukuabu bua kuyisha lumu luimpe.

6-8. a) Mmunyi muvua nsonga kampanda mushintulule mmuenenu wende bua mudimu wa Nzambi? Mmasanka kayi avuaye mupete? b) Mmunyi mutudi mua ‘kuteta, kulabula, kumvua ne: Yehowa udi muakane’?

6 Tudi banange Yehowa ne basue kumuenzela mudimu ne muetu muonso. Nansha nanku, tudi mua kudiumvua anu bu muanetu wa balume kampanda diende Aaron. Uvua musue kuenzela Nzambi mudimu, kadi kavua ne disanka to. Nansha muvua Aaron ubuela mu bisangilu ne uyisha katshia patshivuaye nsonga, wakamba ne: “Kubuela mu bisangilu ne kuyisha kuvua kuntonda.” Kadi, ntshinyi tshivuaye muenze?

7 Aaron wakenza madikolela bua kubala Bible pa tshibidilu, kulongolola bisangilu ne kufilamu mandamuna. Wakatuadija kabidi kusambila pa tshibidilu. Malu onso aa akamuambuluisha bua kuya kumpala mu malu a mu nyuma. Wakamanya Yehowa bimpe ne kutuadija kumunanga bikole. Bu tshipeta, Aaron wakapeta disanka. Wakalua mpanda-njila, kuambuluishaye bakuabu pavua bikumina bienzeke ne kuya kuyisha mu ditunga dikuabu. Mpindieu udi mukulu ne udi wenza mudimu ku Betele. Mmunyi mudiye udiumvua bua nsombelu wende? Aaron wakamba ne: “Ndi ‘mutete, mulabule, mumvue ne: Yehowa udi muakane.’ Bua masanka avuaye mumpeteshe, mvua ndimona muena dibanza kudiye ne muenzejibue bua kumuenzela mudimu bikole, ne malu aa akampetesha masanka makuabu a bungi.”

8 Mufundi wa Misambu wakamba ne: ‘Teta, ulabule, umvue ne: Yehowa udi muakane.’ Wakasakidila ne: “Badi bakeba Yehowa kabena bakengela tshintu tshimpe tshimue.” (Bala Musambu wa 34:8-10.) Eyowa, patudi tuenzela Yehowa mudimu ne muetu muonso, tudi tudiumvua ne disanka bualu tudi bamanye ne: tudi tumusankisha. Neakumbaje mulayi wende wa kututabalela.

KULEKEDI TO

9, 10. Bua tshinyi bidi ne mushinga bua wewe kuikala ne lungenyi lua ‘kuindila’?

9 Tudi mua kuikala dijinga ne kuenza bia bungi mu mudimu wa Yehowa. Kadi ntshinyi tshitudi mua kuenza tuetu bindile munkatshi mua bidimu bia bungi bua kupeta majitu kampanda mu tshisumbu anyi bua nsombelu wetu kushintulukaye? Tudi ne bua kuikala ne lutulu. (Mika 7:7) Nansha mudi Yehowa mua kulekela nsombelu utudi nende utungunuka, tudi ne bua kuikala bashindike ne: misangu yonso neatuambuluishe. Tshilejilu tshia Abalahama tshidi mua kutuambuluisha. Yehowa uvua mumulaye ne: uvua ne bua kulela muana wa balume, kadi wakindila bidimu bia bungi kumpala kua kulelaye Izaka. Mu tshikondo tshivua Abalahama muindile etshi, uvua ne lutulu ne kavua mujimije ditabuja diende kudi Yehowa to.​—Genese 15:3, 4; 21:5; Ebelu 6:12-15.

10 Bushuwa, kabitu bipepele bua kuindila to. (Nsumuinu 13:12) Kadi tuetu batungunuke ne kuela meji bua nsombelu wetu ne bua mutudi bedibue mâyi ku makasa, netudiumvue batekeshibue mu mikolo bikole. Kadi tudi mua kuenza mudimu mu tshikondo etshi bua kuakaja ngikadilu ituikala nayi dijinga bua kupeta amue majitu mu tshisumbu.

Wewe ubala Bible ne welangana meji pa biudi ubala, neulonge mua kulua muena meji, ne mua kuangata mapangadika mimpe

11. a) Nngikadilu kayi itudi mua kudienzeja bua kupeta? b) Bua tshinyi idi ne mushinga?

11 Keba ngikadilu ne mamanya biudi nabi dijinga. Wewe ubala Bible ne welangana meji pa biudi ubala, neulonge mua kulua muena meji, mua kuela meji ne kunana lungenyi bimpe ne mua kuangata mapangadika mimpe. Bushuwa, bana betu ba balume badi dijinga ne ngikadilu ne mamanya a nunku bua kulama tshisumbu. (Nsumuinu 1:1-4; Tito 1:7-9) Patudi tulonga Bible, tudi mua kumanya mmuenenu wa Yehowa mu malu a bungi. Pashishe, dituku dionso, netuenze mudimu ne bitudi balonge bua kuangata mapangadika adi asankisha Yehowa. Tshilejilu, netumanye mua kuenzela bakuabu malu, mua kutula makuta ne mua kusungula mvuadilu ne mishindu ya dijikija lutetuku mimpe.

12. Mmunyi mudi bena mu tshisumbu mua kuleja ne: mbantu ba kueyemena?

12 Enza mudimu wonso udibu bakupesha ne muoyo mujima. Pavua bantu ba Nzambi bibakulula ntempelo, Nehemiya uvua dijinga ne balume bavua mua kuenza midimu mishilashilangane. Wakasungula bantu bavua ne lumu luimpe. Uvua mumanye ne: bantu abu bavua banange Nzambi ne bavua mua kuenza mudimu wonso uvuabu babapesha. (Nehemiya 7:2; 13:12, 13) Bia muomumue lelu, bantu badi ne lulamatu ne badi benza mudimu mukole nebikale ne lumu luimpe ne badi mua kubapesha majitu makuabu mu tshisumbu. (1 Kolinto 4:2) Nunku, nansha tuetu bikale bena Kristo balume anyi bakaji, tudi misangu yonso ne bua kuenza mudimu wonso udibu batupesha ne muoyo mujima.​—Bala 1 Timote 5:25.

13. Mmunyi muudi mua kulonda tshilejilu tshia Jozefe bobu bakuenzele malu mu mushindu mubi?

13 Eyemena Yehowa. Ntshinyi tshiudi mua kuenza bobu bakuenzele malu mu mushindu mubi? Udi mua kubumvuija muudi udiumvua. Kadi wewe mutungunuke ne kudibingisha ne kuleja ne: udi mubinge, udi mua kunyangakaja malu bikole. Tshilejilu tshia Jozefe tshidi mua kutulongesha malu a bungi. Bana babu bavua bamuenzele malu mabi. Bantu bavua bamushiminyine malu, ne bavua bamuele mu buloko bua tshikondo kampanda bua bualu buvuaye kayi mumanye. Kadi Jozefe wakeyemena Yehowa. Wakela meji bua malu avua Yehowa mulaye, ne wakashala ne lulamatu. (Musambu 105:19) Mu bikondo bikole abi, wakapeta ngikadilu mimpe ya bungi ivua mimuambuluishe pashishe pavuabu bamupeshe mudimu wa mushinga wa kuenza. (Genese 41:37-44; 45:4-8) Bantu bobu bakuenzele malu mu mushindu mubi, lomba Yehowa meji mu disambila. Neakuambuluishe bua kushala ne lutulu ne kubenzela malu mu mushindu muimpe paudi uyukila nabu.​—Bala 1 Petelo 5:10.

TUNGUNUKA NE KUYA KUMPALA MU MUDIMU WA DIYISHA

14, 15. a) Bua tshinyi tudi ne bua ‘kuikala badimuke’ bua mushindu utudi tuyisha? b) Mmunyi muudi mua kushintulula malu padi nsombelu ishintuluka? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu ne kazubu ka ne: “ Udiku mua kuteta mushindu mukuabu anyi?”)

14 Paulo wakambila Timote bua kutungunuka ne kuakaja mushindu uvuaye umvuija Mifundu minsantu. Paulo wakamba ne: “Wikale mudimuke mu malu ebe ne mu dilongesha diebe.” (1 Timote 4:13, 16) Timote ukavua uyisha munkatshi mua bidimu bia bungi. Kadi, bua tshinyi uvua dijinga ne kuakaja nyishilu wende? Timote uvua mumanye ne: bantu batu bashintuluka, ne nsombelu itu payi ishintuluka. Uvua musue bua bantu batungunuke ne kumuteleja, nunku uvua ne bua kutungunuka ne kuakaja ne kushintulula mushindu uvuaye ubalongesha. Lelu patudi tuyisha, tudi ne bua kuenza bia muomumue.

15 Mu imue miaba, patudi tuyisha ku nzubu ne ku nzubu, tudi tumona ne: bantu ba bungi kabatu ku nzubu yabu to. Mu miaba mikuabu, bantu badi mua kuikala ku nzubu yabu, kadi katuyi ne mushindu wa kufika ku biibi bia nzubu yabu, pamuapa bualu katuena mua kubuela mu mpangu idibu. Biobi bikale nanku mu teritware webe, kuenaku mua kuteta mushindu mukuabu wa kupeta bantu anyi?

16. Mmunyi mudi kuyisha muaba udi bantu ba bungi mua kupatula bipeta bimpe?

16 Bana betu ba bungi batu basanka bua kuyisha muaba udi bantu ba bungi. Tshilejilu, batu baya mu gare ya kawulu, miaba itu mashinyi imanyina, mu bisalu ne miaba ya dilamina nyama bua kupeta bantu ba kuyukila nabu. Mumanyishi udi mua kuamba bualu kampanda budi buenzeke bua kutuadija muyuki ne muntu. Anyi udi mua kuamba bualu kampanda buimpe budi butangila bana ba muntu udiye uyukila nende peshi kumuela lukonko bua mudimu wende. Muntu yeye umueneka wanyisha muyuki, mumanyishi udi mua kutela bualu kampanda bua mu Bible ne kumuebeja mmuenenu wende. Misangu ya bungi bantu batu basue kumanya malu a bungi a mu Bible.

17, 18. a) Mmunyi muudi mua kupeta dikima dia kuyisha muaba udi bantu ba bungi? b) Bua tshinyi udi umona lungenyi luvua nalu Davidi bua kutumbisha Yehowa ne mushinga paudi uyisha?

17 Pamuapa mbikukolele bua kutuadija muyuki mu njila ne bantu baudi kuyi mumanye. Ke muvua Eddie, mpanda-njila wa mu tshimenga tshia New York udiumvua. Kadi uvua mupete bualu kampanda buvua bumuambuluishe bua kuikala ne dikima. Udi wamba ne: “Mu ntendelelu wetu wa mu dîku, meme ne mukajanyi tuvua tuenza makebulula bua kupeta mandamuna ku bipumbishi ne ngenyi ivua bantu nayi. Tuvua kabidi balombe ngenyi kudi Bantemu bakuabu.” Mpindieu Eddie udi wanyisha bikole bua kuyisha muaba udi bantu ba bungi.

18 Patudi tuanyisha mudimu wetu wa buambi bikole ne tuakaja mushindu utudi tuyukila ne bantu bua lumu luimpe, bantu bakuabu nebamone mutudi tuya kumpala mu malu a mu nyuma. (Bala 1 Timote 4:15.) Tudi mene mua kuambuluisha muntu bua kuluaye mutendeledi wa Yehowa. Davidi wakamba ne: ‘Nemvudijile Yehowa disanka bikondo bionso, kumutumbisha kuanyi nekuikale mukana muanyi misangu yonso. Muoyo wanyi neutumbile mu Yehowa; badi bapuekele nebumvue lumu elu, nebasanke.’​—Musambu 34:1, 2.

TUNGUNUKA NE KUTUMBISHA YEHOWA PA KUYA KUMPALA MU MALU A MU NYUMA

19. Bua tshinyi mutendeledi wa Yehowa wa lulamatu udi mua kuikala ne disanka nansha yeye mu nsombelu mikole?

19 Davidi wakamba kabidi ne: ‘Yehowa, bintu bionso biwakafuka nebikusakidile, bansantu bebe nebakuvudijile disanka. Nebambilangane bua butumbi bua bukalenge buebe, nebakulangane bua bukole buebe, bua kumanyishabu bana ba bantu bienzedi biebe binene, ne butumbi bua bunene bua bukalenge buebe.’ (Musambu 145:10-12) Bantu bonso badi banange Yehowa ne badi ne lulamatu kudiye badi ne dijinga dikole dia kuambila bantu bakuabu malu ende. Wewe usama anyi mukulakaje, kuena mua kupitshisha dîba dia bungi muuvua mua kuikala musue bua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu to. Kadi ntshinyi tshiudi mua kuenza mu nsombelu eu? Vuluka misangu yonso ne: udi utumbisha Yehowa dîba dionso diudi wambila bantu badi ku luseke luebe malu ende bu mudi bantu badi bakulama anyi baminganga. Bobu bakuele mu buloko bua ditabuja diebe, udi mua kuikala ne mushindu wa kuambila bakuabu malu a Yehowa, ne kuenza nunku kudi kusankisha muoyo wende. (Nsumuinu 27:11) Udi kabidi usanka bikole wewe umuenzela mudimu nansha padi bena mu dîku dienu kabayi bamuenzelawu. (1 Petelo 3:1-4) Nansha mu nsombelu mikole udi mua kutumbisha Yehowa, kutungunuka ne kusemena pabuipi nende ne kuya kumpala mu malu a mu nyuma.

20, 21. Bobu bakupeshe midimu ya bungi mu bulongolodi bua Yehowa, mmunyi muudi mua kulua dibenesha kudi bantu bakuabu?

20 Yehowa neakubeneshe wewe utungunuka ne kusemena pabuipi nende ne udienzeja bua kumuenzela mudimu. Pamuapa wewe mushintulule programe webe anyi nsombelu webe, neupete mpunga ya bungi bua kuambuluisha bantu bua kumanya milayi mimpe ya Nzambi. Newikale kabidi mukumbane bua kuambuluisha bena Kristo nebe bikole. Ela meji muikala bena Kristo nebe mua kukunanga padibu bakumona wenza mudimu mukole mu tshisumbu.

21 Nansha tuetu benzele Yehowa mudimu kukadi bidimu bungi kayi, yonso wa kutudi udi mua kutungunuka ne kusemena pabuipi nende ne kuya kumpala mu malu a mu nyuma. Mu tshiena-bualu tshidi tshilonda, netumone mutudi mua kuambuluisha bantu bakuabu bua kuyabu pabu kumpala mu malu a mu nyuma.