Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nuenu bena Kristo, enzayi bua dibaka dienu dikale dimpe

Nuenu bena Kristo, enzayi bua dibaka dienu dikale dimpe

‘Yonso wa kunudi anange mukajende bu mudiye mudinange; mukaji udi ne bua kuikala ne kanemu kakole kudi bayende.’​—EFESO 5:33.

MISAMBU: 87, 3

1. Nansha mutu dibaka dituadija ne disanka, ntshinyi tshidi bantu badi babuela mu dibaka ne bua kutekemena? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

PATU musedianganyi umona mukaji muimpe udiye usela dituku dia dibaka, bubidi buabu batu ne disanka dipite bungi. Pavuabu batantshilangana, dinanga diabu diakakola bikole kudi yonso wa kudibu, kujingabu bua kuselangana ne kulayanganabu bua kushala ne lulamatu kudi umue ne mukuabu. Bobu bamane kuselangana ne batuadije nsombelu wabu pamue, nebikale ne bua kushintulula amue malu mu nsombelu wabu bua kushalabu pamue mu buobumue. Yehowa Mufuki wa dibaka mmusue bua muena dibaka yonso ikale mu dibaka dimpe dia disanka, ke bualu kayi mmufile mibelu ya meji mu Bible, Dîyi diende. (Nsumuinu 18:22) Nansha nanku, Bible udi utuambila ne: bantu bapange bupuangane badi babuela mu dibaka nebikale ne bilumbu anyi “makenga mu mubidi wabu.” (1 Kolinto 7:28) Mmunyi mudi bena mabaka mua kukepesha bilumbu ebi? Mmunyi mudi bena Kristo mua kuikala bimpe mu dibaka?

2. Mmishindu kayi mishilashilangane ya dinanga idi bena mabaka ne bua kulejangana?

2 Bible udi ulongesha ne: dinanga nngikadilu udi ne mushinga wa bungi. Kadi, kudi mishindu mishilashilangane ya dinanga idi bena mabaka ne bua kulejangana. Tshilejilu, badi ne bua kulejangana dinanga dikole ne dinanga dia mulume ne mukaji. Bobu ne bana, dinanga dia bena mu dîku didi dilua kabidi ne mushinga wa bungi. Kadi, dinanga didi dimanyine pa mêyi manene ke didi dienza bua dibaka dikale dimpe. Mupostolo Paulo wakumvuija dinanga edi pakambaye ne: “Yonso wa kunudi anange mukajende bu mudiye mudinange; mukaji pende udi ne bua kuikala ne kanemu kakole kudi bayende.”​—Efeso 5:33.

MAJITU ADI NAWU BENA DIBAKA

3. Mmu mushindu kayi mudi dinanga ne bua kuikala dikole mu dibaka?

3 Paulo wakafunda ne: “Balume, tungunukayi ne kunanga bakaji benu, anu bu mudi Kristo pende munange tshisumbu ne mudifile bua bualu buatshi.” (Efeso 5:25) Bena Kristo lelu badi ne bua kuidikija tshilejilu tshia Yezu pa kunangangana anu muvua Yezu munange bayidi bende. (Bala Yone 13:34, 35; 15:12, 13.) Mulume ne mukaji bena Kristo badi ne bua kunangangana bikole, kuitaba mene bua kufua bua muena dibaka nende. Kadi, padiku bilumbu binene mu dibaka, bamue badi mua kumona ne: dinanga diabu ki ndikole menemene to. Tshidi mua kubambuluisha ntshinyi? Ndinanga didi dimanyine pa mêyi manene, didi “dikolesha muoyo mu malu onso, ditabuja malu onso, ditekemena malu onso, ditantamena malu onso.” Dinanga edi “kadiena dishikila nansha.” (1 Kolinto 13:7, 8) Bena dibaka badi ne bua kuvuluka ne: bavua benze mutshipu kampanda. Bavua balaye bua kunangangana ne kuikala ne lulamatu kudi umue ne mukuabu. Kuvuluka mutshipu eu nekusake bena Kristo badi mu dibaka bua kukeba diambuluisha kudi Yehowa ne kueleshangana diboko bua kujikija tshilumbu kayi tshionso.

4, 5. a) Mbujitu kayi budi nabu mulume bu mfumu wa dîku? b) Mmunyi mudi mukaji ne bua kumona bumfumu bua mu dîku? c) Mmashintuluka kayi avua bena dibaka kampanda ne bua kuenza?

4 Paulo wakaleja majitu adi nawu muena dibaka yonso pakambaye ne: “Bakaji bakokele ba bayabu bu mudibu bakokela Mukalenge, bualu mulume udi ku mutu kua mukajende anu bu mudi Kristo ku mutu kua tshisumbu.” (Efeso 5:22, 23) Ebi kabiena biumvuija ne: mulume udi ne mushinga wa bungi kupita mukajende to. Yehowa wakakula bua mudimu wa mushinga udi nawu mukaji pakambaye ne: ‘Ki mbimpe bua mulume ashale nkayende nansha; nemmufukile mukuatshishi bu mudiye.’ (Genese 2:18) Mukaji udi ne bua kuambuluisha bayende bua ikale mfumu wa dîku muimpe. Mulume udi ne bua kuidikija tshilejilu tshia dinanga tshia Yezu udi “ku mutu kua tshisumbu.” Padi mulume wenza nunku, mukajende neadiumvue mu bukubi ne nebikale bipepele bua yeye kumunemeka ne kutua mapangadika ende nyama ku mikolo.

“Tudi bakoleshe malanda a mu dibaka dietu patudi tuenza malu mu mushindu udi Yehowa musue”

5 Cathy mukaji wa Fred udi wamba ne: “Pantshivua mujike, mvua ngenza malu mumvua musue ne nditabalela. Kadi dibaka diakenza bua nshintulule malu ne ndonge bua kueyemena bayanyi. Kabivua misangu yonso bipepele to, kadi tudi bakoleshe malanda a mu dibaka dietu patudi tuenza malu mu mushindu udi Yehowa musue.” [1] (Tangila note ku ndekelu.) Fred udi wamba ne: “Kabivua bipepele bua meme kuangata mapangadika to. Pangakabuela mu dibaka, kutabalela majinga a bantu babidi kuvua kulue lutatu lukole. Kadi, kukeba buludiki bua Yehowa mu disambila ne kuteleja ne ntema tshidi mukajanyi wamba, nkuenze bua malu ende bimpe dituku dionso. Ndi mmona ne: tudi bushuwa tshintu tshimue!”

6. Mmunyi mudi dinanga dikale “tshisuikidi tshipuangane tshia buobumue” padi bilumbu bijuka mu dibaka?

6 Malanda a bena dibaka adi mua kuikala makole bikala mulume ne mukaji ‘batungunuka ne kulejangana lutulu, bafuilangana luse ne muoyo mujima.’ Bu mudi mulume ne mukaji bapange bupuangane, nebikale ne bua kuenza bilema. Padi malu a nunku enzeka, badi mua kulongela ku bilema biabu, kulonga mua kufuilangana luse ne kuleja dinanga didi dimanyine pa mêyi manene a mu Bible. Dinanga edi didi “tshisuikidi tshipuangane tshia buobumue.” (Kolosayi 3:13, 14) Bena dibaka badi mua kulejangana dinanga edi pa kuikala ne lutulu ne bulenga ne pa kubenga ‘kubalulula malu mabi’ adibu benzelangana. (1 Kolinto 13:4, 5) Padiku matandu, bena dibaka badi ne bua kuajikija ne lukasa luonso kumpala kua dituku adi kujika. (Efeso 4:26, 27) Bidi bilomba kuikala ne budipuekeshi ne dikima bua kuamba ne: “Mfuilaku luse bua mundi mukufiikishe munda,” kadi kuenza nunku kudi kuambuluisha bua kujikija bilumbu ne kukolesha malanda a bena dibaka.

KUDI DIJINGA DIA PA BUADI DIA KUIKALA NE BULENGA

7, 8. a) Mmibelu kayi idi Bible mufile mu tshilumbu tshia disangila dia mulume ne mukaji? b) Bua tshinyi bena dibaka badi ne bua kulejangana bulenga?

7 Bible udi ufila mibelu mimpe idi mua kuambuluisha bena dibaka bua kuikala ne mmuenenu muimpe bua disangila dia mulume ne mukaji. (Bala 1 Kolinto 7:3-5.) Bidi ne mushinga bua mulume ne mukaji kutabalela mushindu udi yonso wa kudibu udiumvua ne majinga adiye nawu. Mulume yeye kayi wenzela mukajende malu ne bulenga, bidi mua kumukolela bua kuanyishaye disangila diabu. Balume badi ne bua kuenzela bakaji babu malu “bilondeshile dimanya.” (1 Petelo 3:7) Disangila dia mulume ne mukaji ki mbualu bua kuenzeja mukuabu ku bukole to, kadi ndijinga didi yonso wa kudibu ne bua kuikala nadi. Pa tshibidilu, majinga a disangila a mulume atu ajuka lukasa kupita a mukaji. Kadi mu lungenyi luabu, tshidi ne bua kuikala tshikondo tshikumbane bua mulume ne mukaji.

8 Bible ki mmuele mikenji kampanda misunguluke bua mishindu ya dilejangana dinanga anyi muele mikalu bua mishindu idi mulume ne mukaji ne bua kulejangana dinanga to. Kadi udi wakula bua imue mishindu ya dilejangana dinanga. (Musambu wa Solomo 1:2; 2:6) Bena Kristo badi mu dibaka badi ne bua kuenzelangana malu ne bulenga.

9. Bua tshinyi kujinga bua kusangila ne muntu udi kayi muena dibaka netu nkubi?

9 Tuetu banange bikole Nzambi ne muntu netu, katuakuanyisha bua muntu anyi tshintu kampanda tshinyange dibaka dietu to. Bamue bantu mbatekeshe malanda a mu dibaka diabu anyi mbaanyange pa kuikala ne tshibidilu tshia kutangila bimfuanyi bia bantu kabayi bilamba. Tudi ne bua kukandamena dijinga dionso dia kutangila bimfuanyi bia bantu bakayi bilamba anyi mishindu ya disangila idi mibi. Tudi ne bua kuepuka bua kuenza bualu kayi buonso budi mua kuleja ne: tudi tunaya ne majinga a muntu udi kayi muena dibaka netu, bualu kuenza nunku nkupanga dinanga. Tudi ne bua kuvuluka ne: Nzambi mmumanye meji etu onso ne bienzedi bietu. Kumanya bualu ebu nekutuambuluishe bua kukolesha dijinga dietu dia kusankisha Nzambi ne dia kushala ne lulamatu kudi muena dibaka netu.​—Bala Matayi 5:27, 28; Ebelu 4:13.

PADIKU BILUMBU MU DIBAKA

10, 11. a) Mmunyi mudi dishipa dia mabaka ditangalake? b) Ntshinyi tshidi Bible wamba bua diabulukangana? c) Ntshinyi tshiambuluisha bena dibaka bua kubenga kuabulukangana ne lukasa?

10 Dipanga kujikija bilumbu binene mu dibaka ditu disaka bamue bua kuabulukangana anyi kushipa dibaka. Mu amue matunga, mabaka mapite pa tshia bibidi adi afua. Bushuwa, tshilele etshi ki ntshitangalake mu tshisumbu tshia bena Kristo to. Kadi, bena Kristo ba bungi batu batuilangana ne bilumbu binene mu mabaka abu.

11 Bible mmuele mikenji eyi: “Mukaji kumbuki kudi bayende; kadi yeye ne bua kumbuka, asombe nanku kayi musedibue anyi alengejangane kabidi ne bayende; ne mulume kena ne bua kulekela mukajende.” (1 Kolinto 7:10, 11) Bamue bena mabaka badi mua kumona ne: bu mudi bilumbu biabu bipite bukole, badi ne bua kuabulukangana. Kadi, Yezu wakaleja mudi kuabulukangana kuikale tshilumbu tshinene pakambululaye mêyi avua Nzambi muambe ku ntuadijilu bua dibaka, kusakidilaye ne: “Muntu kapanduludi tshidi Nzambi mulamakaje kaba kamue.” (Matayi 19:3-6; Genese 2:24) Nunku, Yehowa mmusue bua balume ne bakaji bashale pamue. (1 Kolinto 7:39) Tuetu bonso tudi ne bua kuvuluka ne: netubadile Yehowa malu bua bienzedi bietu. Ebi nebituambuluishe bua kujikija bilumbu bietu ne lukasa luonso kumpala kua kukolabi.

Bena Kristo badi mu dibaka batu bajikija bilumbu biabu bualu batu balonda buludiki budi Nzambi ubapesha

12. Ntshinyi tshidi mua kufikisha bena dibaka ku diabulukangana?

12 Bua tshinyi bamue bena mabaka batu batuilangana ne bilumbu binene? Bamue badi bamona ne: badi mu dibaka divuabu kabayi batekemene, ne badiumvua bedibue mâyi ku makasa anyi bikale ne tshiji. Pa tshibidilu, bilumbu bitu bijuka bualu bantu mbakole mu mishindu mishilangane ne batu baleja mudibu badiumvua mu mishindu mishilangane. Bilumbu ne bena mu dîku dia mulume anyi dia mukaji peshi dibenga kupetangana mu mushindu wa kutula makuta anyi wa dikolesha bana bidi kabidi mua kukebesha ntatu. Kadi, bidi bienza disanka bua kumona ne: bena Kristo ba bungi badi mu dibaka batu bajikija bilumbu biabu bualu batu balonda buludiki budi Nzambi ubapesha.

13. Ntubingila kayi tudi tukumbane bua bena dibaka kuabulukanganabu?

13 Kudi tubingila tukumbane bua bena dibaka kuabulukangana. Nsombelu mikole bu mudi dibenga ku bukole bua kuambula majitu a mu dîku, dikengeshibua bikole ne tshikisu ne dikala dia muena Kristo mu njiwu ya mu nyuma ke tubingila tudi tusake bamue bua kuabulukangana. Padiku bilumbu binene, bena dibaka badi ne bua kulomba bakulu diambuluisha. Bakulu aba badi ne malu mamonamone a bungi ne badi mua kuambuluisha bena dibaka bua kutumikila mibelu ya Nzambi mu nsombelu wabu. Padi bena dibaka balomba Yehowa nyuma wende, nyuma eu udi mua kubambuluisha bua kutumikila mêyi manene a mu Bible ne kuleja ngikadilu ya buena Kristo. (Galatiya 5:22, 23) [2]​—Tangila note ku ndekelu.

14. Ntshinyi tshidi Bible wambila bena Kristo badi ne bena dibaka nabu kabayi batendeledi ba Yehowa?

14 Bible udi uleja ne: kudi tubingila tuimpe tudi tusaka bena dibaka bua kushala pamue nansha padi umue wa kudibu kayi mutendeledi wa Yehowa. (Bala 1 Kolinto 7:12-14.) Muena dibaka udi kayi muena kuitabuja “mmujidila” bua mudiye mu dibaka ne mutendeledi wa Nzambi. Bana babu ‘mba tshijila,’ nunku badi mu bukubi bua Nzambi. Paulo wakakankamija bena Kristo badi mu dibaka ne: “Wewe mukaji, udi mumanye bishi biwikala mua kusungila bayebe? Anyi wewe mulume, udi mumanye bishi biwikala mua kusungila mukajebe?” (1 Kolinto 7:16) Kudi bilejilu bimpe bia bungi bia balume ne bakaji bena Kristo badi bambuluishe bena dibaka nabu bua kulua batendeledi ba Yehowa.

15, 16. a) Mmibelu kayi idi Bible upesha bakaji bena Kristo badi ne balume kabayi batendeledi ba Nzambi? b) Ntshinyi tshidi muena Kristo ne bua kuenza “bikala udi kayi muena kuitabuja musue kumbuka”?

15 Mupostolo Petelo udi ubela bakaji bena Kristo bua kukokela babayabu, “bua bikala bakuabu kabayi batumikila dîyi dia Nzambi, bakokibue kakuyi dîyi, bua bikadilu bia bakaji babu, bualu mbadimuene bikadilu bienu bimpe pamue ne kanemu kakole.” Pamutu pa mukaji kuakula dîba dionso bua ditabuja diende, udi mua kuambuluisha bayende bikole bua kuitabaye bulelela pa kuikala ne “meji mapole ne a ditalala didi ne mushinga wa bungi ku mêsu kua Nzambi.”​—1 Petelo 3:1-4.

16 Ntshinyi tshidi muena Kristo mua kuenza padi muena dibaka nende udi kayi muena kuitabuja usungula bua kuabulukanganabu? Bible udi wamba ne: “Bikala udi kayi muena kuitabuja musue kumbuka, mulekela aye; muanetu wa balume anyi wa bakaji kena ku bupika bua malu a nunku to, kadi Nzambi mmunubikile ku ditalala.” (1 Kolinto 7:15) Nansha mudi kuabulukangana mua kufila ndambu wa ditalala, Bible udi uleja ne: muena dibaka udi muena Kristo kena ne budikadidi bua kusela anyi kusedibua kabidi to. Nansha nanku, kena ne bua kuenzeja muena dibaka nende bua kushalabu pamue to. Mu kupita kua matuku, muena dibaka udi kayi muena kuitabuja udi mua kuangata dipangadika dia kupingana bua kupingajabu malanda abu a mu dibaka. Mu bule bua matuku, muena dibaka udi kayi muena kuitabuja udi mene mua kulua mutendeledi wa Yehowa.

NTSHINYI TSHIDI NE BUA KUIKALA PA MUABA WA KUMPALA MU DIBAKA DIETU?

Tuetu tudifidila bua kutendelela Yehowa, tudi mua kuvudija disanka dietu mu dibaka (Tangila tshikoso tshia 17)

17. Ntshinyi tshidi bena Kristo badi mu dibaka ne bua kuteka pa muaba wa kumpala?

17 Bu mutudi ku ndekelu kua “matuku a ku nshikidilu,” tudi tutuilangana ne “bikondo bibi bidi bikole mua kupita nabi.” (2 Timote 3:1-5) Ke bua tshinyi, tudi ne bua kukolesha malanda etu ne Yehowa. Paulo wakafunda ne: ‘Dîba didi dishale ndikese. Nunku kutuadijila ku mpindieu, bantu badi ne bakaji bikale bu badi kabayi nabu, ne badi benza malu ne bia pa buloba bikale bu badi kabayi badinamu ne kasuki.’ (1 Kolinto 7:29-31) Paulo kavua usua kuamba ne: bena dibaka badi ne bua kulengululangana to. Kadi bu mutudi mu matuku a ku nshikidilu, tudi ne bua kuteka ntendelelu wa Yehowa pa muaba wa kumpala.​—Matayi 6:33.

18. Ntshinyi tshidi bena Kristo ne bua kuenza bua kuikala mu dibaka dimpe dia disanka?

18 Mu bikondo bikole bitudi ebi, tudi tumona mudi mabaka a bungi afua. Kudiku mushindu wa kuikala mu dibaka dimpe dia disanka anyi? Eyowa, anu tuetu bashale pabuipi ne Yehowa ne bantu bende, batumikile mêyi manene a mu Bible, ne bitabe bua nyuma muimpe wa Yehowa atulombole. Tuetu benze nunku, netunemeke “tshidi Nzambi mulamakaje kaba kamue.”​—Mâko 10:9.

^ [1] (tshikoso 5) Tudi bashintulule mêna.

^ [2] (tshikoso tshia 13) Bala tshisakidila tshia ne: “Tshidi Bible wamba bua dishipa dia dibaka ne dilekelangana” mu mukanda wa “Nudilame mu dinanga dia Nzambi”.