Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 38

Enza malu ne meji mu tshikondo tshia ditalala

Enza malu ne meji mu tshikondo tshia ditalala

“Kabavua batatshisha buloba ne kabavua bamuela mvita mu bidimu abi to, bualu Yehowa uvua mumupeshe dikisha.”​—2 KUL. 14:6.

MUSAMBU WA 60 Mbualu bua muoyo wabu

KADIOSHA *

1. Ndîba kayi didibi mua kukola bua kuenzela Yehowa mudimu?

BUEBE wewe, ndîba kayi didibi mua kutamba kukukolela bua kuenzela Yehowa mudimu? Mpaudi ne ntatu mikole anyi mpaudiku ne ndambu wa ditalala? Patutu ne ntatu, tutu tueyemena Yehowa ne lukasa luonso. Kadi tutu tuenza tshinyi patutu mu tshikondo tshia ditalala? Tutu imue misangu tubuela mu kalengu ka kuenzela Nzambi mudimu anyi? Yehowa wakadimuija bena Isalele bua bualu ebu bualu buvua mua kubafikila.​—Dut. 6:10-12.

Mukalenge Asa wakabutula ntendelelu wa dishima kakuyi bilele to (Tangila tshikoso 2) *

2. Ntshilejilu kayi tshidi mukalenga Asa mutushile?

2 Mukalenge Asa udi tshilejilu tshimpe tshia kulonda. Wakeyemena Yehowa ne muoyo mujima bua kuleja muvuaye wenza malu ne meji. Wakenzela Yehowa mudimu mu bikondo bibi ne mu bikondo bia ditalala. Katshia anu ku buana, “muoyo wa Asa uvua mufila wonso mujima kudi Yehowa.” (1 Bak. 15:14, dim.) Umue mushindu uvua Asa muleje muvuaye mulamate Yehowa mpavuaye mumbushe ntendelelu wa dishima mu Yuda. Bible udi wamba ne: “Wakumbusha bioshelu bia nzambi ya ku babende ne miaba mitumbuke, kuzazaye makunji a tshijila, ne kukosaye mitshi ya tshijila.” (2 Kul. 14:3, 5) Wakumbusha too ne kakuende Mâka pa muaba munene uvuaye nawu mu bukalenge, bualu uvua usaka bantu bua kutendelela lupingu.​—1 Bak. 15:11-13.

3. Mmalu kayi atuakonkonona mu tshiena-bualu etshi?

3 Asa kavua mumbushe anu ntendelela wa dishima tshianana to. Wakimanyina kabidi ntendelelu mulelela, wambuluisha bantu ba mu Yuda bua kupinganabu kudi Yehowa. Bua bualu abu, Yehowa wakabenesha Asa ne bena Yuda, kubapeshaye tshikondo tshia ditalala. * Mu bukokeshi bua Asa, “buloba buakashala mu dikisha” mukantshi mua bidimu dikumi. (2 Kul. 14:1, 4, 6) Mu tshiena-bualu etshi, netumone muvua Asa muenze malu mu tshikondo tshia ditalala atshi. Pashishe netukonkonone tshilejilu tshia bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua benze pabu malu ne meji tshikondo tshia ditalala anu bu Asa. Bua kujikija, netuandamune lukonko elu: Wewe mu ditunga didi ditupesha budikadidi bua kutendelela, mmunyi muudi mua kuenza malu ne meji mu tshikondo tshia ditalala atshi?

TSHIVUA ASA MUENZE MU TSHIKONDO TSHIA DITALALA

4. Bilondeshile 2 Kulondolola 14:2, 6, 7, ntshinyi tshivua Asa muenze tshikondo tshia ditalala?

4 Bala 2 Kulondolola 14:2, 6, 7. Asa wakambila bena Yuda ne: Yehowa ke uvua “[mubapeshe] dikisha ku nseke yonso.” Asa kavua umona ne: atshi tshivua tshikondo tshia kushinga mikolo to. Kadi wakatuadija kuibaka bimenga, bimanu bia bimenga, bibumba, ne kuenza biibi bia bimenga. Wakambila bantu ba mu Yuda ne: “Buloba butshidi mu bianza bietu.” Asa uvua musue kuamba tshinyi? Uvua usua kuamba ne: bantu bavua mua kuendakana badilekelele mu buloba buvua Nzambi mubapeshe ne kuibaka kakuyi bualu bua ditshina baluishi to. Wakasaka bantu bua kuenza malu ne meji mu tshikondo tshia ditalala atshi.

5. Bua tshinyi Asa wakakolesha tshiluilu tshia basalayi?

5 Asa wakababidila kabidi tshikondo tshia ditalala atshi bua kukolesha tshiluilu tshiende tshia basalayi. (2 Kul. 14:8) Bualu ebu buvua buleja ne: kavua weyemena Yehowa anyi? Tòo. Uvua mumanye ne: bu muvuaye mukalenge, uvua ne mudimu wa kulongolola bantu bua ntatu ivuabu mua kulua kutuilangana nayi. Asa uvua mumanye ne: ditalala divua bena Yuda banji kupeta kadivua pamuapa mua kushala kashidi to, ne ke muakaluabi kuenzeka.

TSHIVUA BENA KRISTO BA MU BIDIMU LUKAMA BIA KUMPALA BENZE TSHIKONDO TSHIA DITALALA

6. Ntshinyi tshivua bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala benze tshikondo tshia ditalala?

6 Nansha muvuabu batamba kukengesha bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala, kuvua bikondo bivuabu ne ditalala. Ntshinyi tshivuabu benze bikondo abi? Balume ne bakaji ba lulamatu abu bakayisha lumu luimpe kabayi balekela. Mukanda wa Bienzedi udi wamba ne: ‘Bakenda mu ditshina dia Yehowa.’ Bakatungunuka ne kuyisha lumu luimpe; bua bualu abu, ‘bavua benda anu bavulangana.’ Bidi bimueneka patoke ne: Yehowa wakababenesha bua muvuabu bayisha ne tshisumi mu bikondo bia ditalala.​—Bien. 9:26-31.

7-8. Ntshinyi tshivua Paulo ne bayidi bakuabu benze pavuabu bapete mpunga wa kuyisha? Umvuija.

7 Dîba dionso divua bayidi ba kumpala bapeta mpunga wa kuyisha, bavua bayisha. Tshilejilu, pakamanya mupostolo Paulo ne: bavua bamunzuluile tshiibi tshinene pavuaye mu Efeso, wakababidila mpunga au bua kuyisha ne kuvuija bantu bayidi mu tshimenga atshi.​—1 Kol. 16:8, 9.

8 Paulo ne bena Kristo bakuabu bakapeta mpunga mukuabu pavua tshilumbu tshia ditengudibua tshikoshibue mu 49 P.Y. (Bien. 15:23-29) Pakavuabu bambile bisumbu dipangadika divua diangatshibue, bakenza muabu muonso bua kuamba “lumu luimpe lua dîyi dia Yehowa.” (Bien. 15:30-35) Ntshinyi tshiakenzeka? Bible udi wamba ne: “Bisumbu biakatungunuka ne kukoleshibua mu ditabuja ne kuvulangana ku dituku ne ku dituku.”​—Bien. 16:4, 5.

MUA KUENZA MUDIMU NE BIKONDO BIA DITALALA LELU

9. Nnsombelu kayi udi mu matunga a bungi lelu? Ndukonko kayi lutudi mua kudiela?

9 Lelu tudi mua kuyisha mu matunga a bungi kabayi batutatshisha to. Udi mu ditunga mudibu batupeshe budikadidi bua kutendelela anyi? Biobi nanku, diebeja ne: ‘Ntshinyi tshindi ngenza ne budikadidi ebu?’ Mu matuku a ku nshikidilu a kuenza malu ne lukasa aa, bantu ba Yehowa mbaditue mu mudimu mutambe bunene wa diyisha ne dilongesha wa katshia ne katshia! (Mâko 13:10) Badi ne mpunga ya bungi ya kuyisha.

Bantu ba bungi mbapete disanka dia bungi padibu baye kuyisha mu matunga makuabu anyi padibu bayishe bantu badi bakula muakulu mukuabu (Tangila tshikoso 10-12) *

10. Ntshinyi tshidi 2 Timote 4:2 utukankamija bua kuenza?

10 Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kubabidila tshikondo tshia ditalala? (Bala 2 Timote 4:2.) Kuenaku mua kukonkonona nsombelu webe bua ne: kuoku mushindu wewe anyi muena mu dîku dienu avudije mudimu wa buambi, peshi angate nansha bumpanda-njila anyi? Etshi ki ntshikondo tshia kukeba bua kuikala ne tente mu nzubu tente pambelu to, bualu bintu ebi kabiakupanduka netu ku dikenga dinene to.​—Nsu. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yone 2:15-17.

11. Ntshinyi tshidi bamue benze bua kuyisha bantu ba bungi lumu luimpe?

11 Bamanyishi ba bungi mbalonge miakulu mikuabu bua kumona mua kuyisha bantu ne kubalongesha. Bulongolodi bua Nzambi budi bubatua nyama ku mikolo mu dipatula mikanda ya malu a mu Bible mu miakulu ya bungi, ne miakulu mine eyi idi anu yenda ivula. Tshilejilu, mu 2010, mikanda yetu ivua ipatuka mu miakulu mitue ku 500. Lelu, miakulu eyi mmivule mipite pa 1 000!

12. Patu bantu bumvua mukenji wa Bukalenge mu muakulu wabu wa ku dibele bitu bibenzela tshinyi? Fila tshilejilu.

12 Bantu batu bumvua bishi patubu bateleja bulelela bua mu Dîyi dia Nzambi mu muakulu wabu wa ku dibela? Mona tshivua tshifikile muanetu kampanda uvua wakula muakulu wa Kinyarwanda. Muanetu eu uvua mubuele mu mpungilu wa rejon uvuabu benze mu muakulu eu mu tshimenga tshia Memphis, mu Tennessee, mu États-Unis. Batu bawakula mu Rwanda, muetu mu Congo emu, ne mu Uganda. Panyima pa mpungilu, muanetu eu wakamba ne: “Bua katshia ngalua mu États-Unis emu kukadi bidimu 17, eu ke musangu wanyi wa kumpala undi mulonde mpungilu mumbuele ne mu tonyi.” Bushuwa, pavua muanetu eu mulonde mpungilu mu muakulu wende wa ku dibela, bivua bimulenge bikole. Wewe ne mushindu, kuenaku mua kulonga muakulu mukuabu bua kuambuluisha bantu bakuabu ba mu teritware wenu anyi? Bidi mua kuambuluisha, bualu mu teritware wenu mudi mua kuikala bantu badi banyisha bua kuteleja bulelela paudi ubayisha mu muakulu wabu wa ku dibele. Wewe muenze nanku, kuakuela bua tshiombe musabu to.

13. Ntshinyi tshivua bana betu ba mu Russie benze mu tshikondo tshia ditalala?

13 Bana betu bonso kabatu ne budikadidi bua kuyisha badilekelele to. Kutu misangu itu mbulamatadi welela mudimu wetu mikenji mipite bungi bitupangisha bua tuetu kuwukumbaja. Tuangate tshilejilu tshia bana betu ba mu Russie. Bamane kubakengesha munda mua makumi a bidimu, mbulamatadi wakabanyishila bua kubangabu kutendelela mu ngondo 3/1991. Dîba adi, mu Russie muvua bamanyishi batue ku 16 000. Bidimu 20 pashishe, bungi abu buakavula kupitabu pa 160 000! Mbimueneke patoke ne: bana betu abu bavua benze malu ne meji pavuabu ne mpunga wa kuyisha badilekelele. Kadi tshikondo tshia ditalala atshi katshiakanenga to. Nansha mudi malu malue kushintuluka mu ditunga adi, ki mbitekeshe tshisumi tshiabu tshia kuyisha ntendelelu mulelela kumpala to. Mbatungunuke ne kuenza tshionso tshidibu mua kuenza bua kuenzela Yehowa mudimu.

TSHIKONDO TSHIA DITALALA KATSHIAKUSHALA BUA KASHIDI TO

Mukalenge Asa mumane kusambila ne muoyo mujima, Yehowa wakenza bua Yuda atshimune tshiluilu tshinene tshia baluishi (Tangila tshikoso 14-15)

14-15. Mmunyi muvua Yehowa muleje bukole buende pavuaye muambuluishe Asa?

14 Tshikondo tshia ditalala tshivuaku mu matuku a Asa tshiakalua anu kujika. Tshiluilu tshinene tshia basalayi muliyo mujima tshiakalua tshifumina ku Etshiopi. Bavua batshilombola kudi Zela. Uvua mutuishibue ne: yeye ne tshiluilu tshiende nebatshimune Yuda. Kadi Mukalenge Asa yeye kavua mueyemene bungi bua bantu to, uvua mueyemene Nzambi. Wakasambila ne: “Tuambuluisha koku, Yehowa Nzambi wetu, bualu tudi tukueyemena, ne tudi balue bua kuluisha musumba wa bantu eu mu dîna diebe.”​—2 Kul. 14:11.

15 Nansha muvua tshiluilu tshia bena Etshiopi ne basalayi bapite ba Asa misangu mitue ku ibidi, Asa uvua mumanye ne: Yehowa uvua ne dikanda ne bukole bua kuambuluisha bantu bende. Yehowa kakamuela mâyi ku makasa to; bakatshimuna tshiluilu tshia bena Etshiopi bibi bitambe.​—2 Kul. 14:8-13.

16. Ntshinyi tshidi tshileja ne: tshikondo tshia ditalala katshiakushala bua kashidi?

16 Katuena bamanye malu onso afikila yonso wa kutudi kumpala eku to; kadi tshitudi bamanye ntshia ne: tshikondo tshionso tshia ditalala didi nadi bantu ba Nzambi lelu katshiakushala bua kashidi to. Vuluka, Yezu wakadianjila kuamba ne: mu matuku a ku nshikidilu, ‘bisamba bionso nebikine’ bayidi bende. (Mat. 24:9) Nansha mupostolo Paulo wakamba pende ne: “Bantu bonso badi basue kuikala balamate Nzambi mu buobumue ne Kristo Yezu nebakengeshibue pabu.” (2 Tim. 3:12) Satana udi ne “tshiji tshikole.” Nunku tuetu tuela meji ne: tudi mua kuepuka tshiji tshiende atshi mu mushindu kampanda anyi kansanga, tudi tudishima.​—Buak. 12:12.

17. Mmu mishindu kayi mudi ditabuja dietu mua kutetshibua?

17 Mu matuku makese emu, tuetu bonso netupete mateta bua ditabuja dietu. “Dikenga dinene dia buena ditu kadiyi dianji kuenzeka katshia ku tshibangidilu tshia buloba too ne mpindieu” dikadi pa kukuata bantu bonso ba panu. (Mat. 24:21) Tshikondo atshi, bena mu dîku dietu badi mua kutukudimukila anyi mbulamatadi udi mua kukandika midimu yetu. (Mat. 10:35, 36) Neweyemenaku pebe Yehowa bua akuambuluishe ne akukube muvua Asa muenze anyi?

18. Bilondeshile Ebelu 10:38, 39, ntshinyi tshiatuambuluisha tshikondo tshiajika ditalala?

18 Yehowa ukadi mubange kutulongolola bua ditabuja dietu dikale dikole bua malu adi matuindile kumpala eku. Udi wenda ulombola “mupika wa lulamatu udi mudimuke” bua ikale utupesha “biakudia . . . mu tshikondo tshiakanyine” bua kutuambuluisha bua tuikale bashindame patudi tumutendelela. (Mat. 24:45) Nunku yonso wa kutudi udi ne bua kuenza muende muonso bua kuikala ne ditabuja dikole kudiye.​—Bala Ebelu 10:38, 39.

19-20. Bilondeshile 1 Kulondolola 28:9, nnkonko kayi itudi ne bua kudiela? Bua tshinyi mbimpe kudielayi?

19 Anu bu Mukalenge Asa, bidi bikengela ‘tukebe Yehowa.’ (2 Kul. 14:4; 15:1, 2) Tudi tutuadija kumukeba patudi tufika ku dimumanya ne tubatijibua. Tudi tubuelela pa mpunga yonso udi umueneka bua kuvudija dinanga ditudi banange nadi Yehowa. Bua kumanya ni udi wenda uvudija dinanga edi, udi mua kudiebeja ne: ‘Ntu mbuela mu bisangilu pa tshibidilu anyi?’ Patudi tubuela mu bisangilu bidi bulongolodi bua Yehowa bulongolole, tudi tupeta bukole bua kuikala kuenzela Yehowa mudimu ne bana betu badi batukankamijamu. (Mat. 11:28) Udi mua kudiebeja kabidi ne: ‘Ntu ne tshibidilu tshia kudilongela anyi?’ Biwikala ne dîku, nutu nuenza ntendelelu wa mu dîku lumingu luonso anyi? Lukonko lukuabu: Utu wenza mudimu wa kuyisha ne kuvuija bantu bayidi ne muebe muonso anyi?

20 Bua tshinyi mbimpe kudiela nkonko eyi? Bible udi utuambila ne: Yehowa utu ukonkonona bidi mu meji etu ne mu mioyo yetu, nanku tudi ne bua kuenza petu nanku. (Bala 1 Kulondolola 28:9.) Tuetu bamone ne: bidi bikengela tushintulule bipatshila bietu, anyi tuakaje lungenyi luetu, nansha meji etu, tudi ne bua kulomba Yehowa bua atuambuluishe tushintulule malu aa. Edi ke dîba dia tuetu kudilongolola bua mateta adi matuindile kumpala eku. Kulekedi tshintu nansha tshimue tshikupangisha bua kuenza malu ne meji tshikondo tshia ditalala to!

MUSAMBU WA 62 Musambu mupiamupia

^ tshik. 5 Udi mu ditunga muudi mua kutendelela Yehowa mudilekelele anyi? Biobi nanku, ntshinyi tshiudi wenza mu tshikondo tshia ditalala etshi? Tshiena-bualu etshi netshikuleje muudi mua kulonda tshilejilu tshia Asa mukalenge wa Yuda ne tshia bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala. Bakenza malu ne meji mu tshikondo tshivuabu mu ditalala.

^ tshik. 3 DIUMVUIJA: Muaku “ditalala” kawena umvuija anu dipangika dia mvita to. Muaku eu mu tshiena-Ebelu udi kabidi ne lungenyi lua dikala ne makanda a mubidi mimpe, mu bukubi, anyi dikala bimpe.

^ tshik. 57 DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Mukalenge Asa wakumbusha kakuende pa muaba munene uvuaye nawu mu bukalenge bualu uvua utua ntendelelu wa dishima mpanda. Bantu ba lulamatu bavua balamate Asa bakamulonda ne kubutulabu mpingu.

^ tshik. 59 DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Mulume ne mukajende benji ba mudimu ba tshisumi badi bapepeja nsombelu wabu bua baye kuambuluisha muaba udibu dijinga ne bamanyishi ba bungi.