1. Ntshinyi tshitu tshikuluila mu lungenyi pautu wela meji bua Yehowa?

 UKADIKU mudifuanyikijile mutu Yehowa anyi? Pautu usambila, ntshinyi tshitu tshikuluila mu lungenyi? Nansha mutu Yehowa kayi umueneka, Bible udi uleja tshidiye mu mishindu ya bungi. Udi ubikila Yehowa ne: “dîba ne ngabu” ne ‘kapia kadi kabutula.’ (Mis. 84:11; Eb. 12:29) Udi umufuanyikija kabidi ne dibue dia safire, tshiamu tshidi tshikenka, ne muanza nkongolo udi utua nsese. (Yeh. 1:26-28) Mushindu udibu bafuanyikija Yehowa eu udi mua kutuenza buôwa anyi kutukemesha.

2. Ntshinyi tshidi pamuapa tshipangisha bakuabu bua kusemena pabuipi ne Yehowa?

² Bu mutudi katuyi mua kumona Yehowa, bidi mua kutukolela bua kuitaba ne: mmutunange. Bamue badi bela meji ne: Yehowa ki mmubanange bua malu avua mabafikile. Pamuapa bualu bavua ne tatuabu uvua kayi mubanange to. Yehowa mmumanye mutudi tumvua ne mudibi mua kutukolela bua kusemena pabuipi nende. Udi utuleja ngikadilu yende milenga mu Dîyi diende bua tumone mua kusemena pabuipi nende.

3. Bua tshinyi tudi ne bua kuakula bua dinanga dia Yehowa?

³ Yehowa udi dinanga. Bible udi wamba ne: “Nzambi udi dinanga.” (1 Yone 4:8) Dinanga ke ditu dimusaka bua kuenza malu onso. Yehowa udi ne dinanga dikole menemene, ke bualu kayi udi unanga too ne bantu badi kabayi bamunange. (Mat. 5:44, 45) Mu tshiena-bualu etshi, netuakule bikole bua tshidi Yehowa ne dinanga diende. Tuetu tulonga malu ende bikole, netumunange bikole.

YEHOWA MMUTUNANGE BIKOLE

4. Udi umvua bishi bua mudi Yehowa mutunange bikole menemene? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)

⁴ ‘Yehowa udi ne dinanga dikole menemene.’ (Yak. 5:11) Bible utu ufuanyikija dinanga diende ne dia buena ditu nadi mamu.  (Yesh. 66:12, 13) Tetabi kudifuanyikijila mamu utabalela muanende mutekete ne dinanga dionso. Udi umuambula pa bibelu utuadija kumusensakaja. Udi umuambila tumêyi tuimpe, umusenga. Padiye udila anyi mumvue bibi, udi umupesha tshionso tshidiye natshi dijinga. Tuetu ne kanyinganyinga, mbimpe tutuishibue ne: Yehowa mmutunange. Mufundi wa Misambu wakamba ne: “Pavua tunyinganyinga tumpite bukole, wewe wakansamba, wewe kumpesha ditalala.”—Mis. 94:19.

5. Umvuija tshidi dinanga dia Yehowa dia lulamatu

⁵ Yehowa udi ne lulamatu. (Mis. 103:8) Patutu tuenza tshilema, katu utubenga to. Tshisamba tshia Isalele tshivua tshimuele mâyi ku makasa misangu ne misangu; kadi wakabaleja muvuaye mubanange pakanyingalalabu bua mpekatu yabu. Kubambilaye ne: “Bualu wewe wakalua tshintu tshia mushinga mukole ku mêsu kuanyi, wakapeshibua bunême, ndi mukunange.” (Yesh. 43:4, 5) Dinanga dia Yehowa ki ndishintuluke to. Tuikale anu tumueyemena. Nansha tuetu benze tshilema tshinene, Yehowa kakutulekela tupueka ne mâyi nansha. Patudi tunyingalala bua mpekatu yetu, tupingana kudi Yehowa, netumone ne: utshidi mutunange. Mmulaye ne: ‘neatubuikidile mu mushindu mualabale.’ (Yesh. 55:7) Bible udi ubikila difuidibua luse edi ne: ‘bikondo bia dikoleshibua bia kudi Yehowa nkayende.’—Bien. 3:19.

6. Zekâya 2:8 udi utulongesha tshinyi bua Yehowa?

⁶ Bala Zekâya 2:8. Bu mudi Yehowa mutunange, udi umvua mutudi tumvua ne udi uzuka bua kutukuba. Patudi tukenga, udi ukenga pende. Ke bualu kayi mbikumbane bua kusambila ne: “Undame bu kamonyi ka dîsu diebe.” (Mis. 17:8) Dîsu ntshintu tshitu tshiumvua bikole nansha padi kantu kakese koku kalengamu. Ntshitupa tshia mubidi tshidi ne mushinga wa bungi. Nunku padi Yehowa utufuanyikija ne kamonyi ka dîsu diende, udi anu bu udi wamba ne: ‘Muntu yonso udi unuenzela bibi nuenu bantu banyi, udi unyanga tshintu tshianyi tshia mushinga mukole.’

7. Bua tshinyi mbimpe tutuishibue bikole ne: Yehowa mmutunange?

⁷ Yehowa mmusue bua tuikale batuishibue ne: mmunange yonso wa kutudi. Kadi mmumanye ne: tudi mua kuikala tudiebeja bua kumanya ni mmutunange bua malu mabi atuvua benze kale. Peshi tudi mua kuikala  tutuilangana ne malu adi mua kutupangisha bua kumona ne: Yehowa mmutunange. Ntshinyi tshiakolesha dishindika dietu dia ne: mmutunange? Mona mudi Yehowa muleje ne: mmunange Yezu, bela manyi, ne yonso wa kutudi.

YEHOWA UDI ULEJA DINANGA DIENDE

8. Bua tshinyi Yezu uvua mutuishibue ne: Tatuende uvua mumunange?

⁸ Yehowa ne Muanende munanga mbadie bulunda bukole munkatshi mua bidimu bia bungi. Bulunda buabu mbua katshia ku kale. Mu Matayi 17:5, Yehowa mmuleje patoke mudiye munange muanende Yezu. Yehowa uvua mua kuamba patupu ne: ‘Eu ke undi muanyishe.’ Kadi uvua musue bua tumanye muvuaye munange Yezu, ke bualu kayi wakamubikila ne: ‘Muananyi munanga.’ Yehowa uvua udisua bua Yezu ne bua tshikavuaye ujinga kuenza. (Ef. 1:7) Yezu muine uvua mutuishibue ne: Tatuende uvua mumunange. Uvua mumanye ne: Yehowa kavua mumunange ne lubombo to. Wakamba misangu ne misangu ne dishindika ne: Tatuende uvua mumunange.—Yone 3:35; 10:17; 17:24.

9. Ntshiambilu kayi tshidi tshileja ne: Yehowa mmunange bela manyi? Umvuija. (Lomo 5:5)

⁹ Yehowa udi uleja kabidi mudiye munange bena manyi. (Bala Lomo 5:5.) Mona muaku wa ne: “mbapongolole.” Mukanda mukuabu udi umvuija muaku eu ne: “didi ditupongolokela anu bu musulu.” Eu mmushindu muimpe wa dikema udi uleja mudi Yehowa munange bela manyi bikole. Bela manyi mbamanye ne: ‘mbabanange kudi Nzambi.’ (Yuda 1) Mupostolo Yone wakaleja mudibu bumvua pakafundaye ne: “Tangilayi mushindu wa dinanga didi Tatu mutupeshe, bua batubikile ne: bana ba Nzambi!” (1 Yone 3:1) Yehowa ki mmunange anu bela manyi nkayabu to. Mmutunange tuetu bonso.

10. Mbualu kayi bunene budi buleja ne: Yehowa mmukunange?

¹⁰ Ntshintu kayi tshia mushinga tshidi tshitujadikila ne: Yehowa mmutunange? Ntshia kupikulangana natshi. Ku diambuluisha diatshi, Yehowa mmuleje mudiye mutunange kupita muntu kayi yonso. (Yone 3:16; Lomo 5:8) Yehowa wakafila muanende munanga; kuitabaye bua afuile bantu bonso bua mpekatu yetu ifuidibue luse ne tulue balunda bende. (1 Yone 4:10) Patudi tuelangana meji a mudi Yehowa ne Yezu bafile tshia kupikulangana natshi, tudi tumanya bimpe mudibu banange yonso wa kutudi bikole. (Gal. 2:20) Yehowa kavua mufile tshia kupikulangana natshi anu bualu buakane buende buvua bumulomba bua kuenza nanku to. Kadi bualu mmutunange. Yehowa wakafila tshintu tshia mushinga mukole tshivuaye natshi, tuambe ne: muoyo wa Yezu, bua kuleja mudiye mutunange. Yehowa wakitaba bua muanende akenge ne afue bua bualu buetu.

11. Yelemiya 31:3 udi utulongesha tshinyi?

¹¹ Anu mutukadi bamone, Yehowa kena udikanda bua kuleja mudiye mutunange to. (Bala Yelemiya 31:3.) Yehowa mmutukoke kudiye bualu mmutunange. (Fuanyikija ne Dutelonome 7:7, 8.) Kakuena tshintu nansha tshimue anyi muntu udi mua kutupandulula ku dinanga dia Nzambi to. (Lomo 8:38, 39) Mmunyi muutu umvua bua dinanga adi? Bala Musambu wa 23, umone muvua Davidi mumvue bua dinanga adi ne bua muvua Yehowa umutabalela ne umone tshidibi bitusaka bua kumvua petu.

MMUNYI MUUTU UMVUA BUA DINANGA DIA YEHOWA?

12. Mmunyi muudi mua kumvuija Misambu 23 mu tshikoso?

¹² Bala Misambu 23:1-6. Misambu 23 mmusambu udi uleja muvua Davidi mutuishibue ne: Yehowa uvua mumunange ne uvua umutabalela.  Davidi mufundi wa musambu eu udi uleja bulunda bukole buvua pankatshi pende ne Yehowa Mulami wende. Davidi uvua udimona mu bukubi, ulekela Yehowa umulombola, ne umueyemena ne muoyo mujima. Davidi uvua mumanye ne: Yehowa uvua ne bua kumunanga. Tshivua tshimujadikila nanku ntshinyi?

13. Bua tshinyi Davidi uvua mutuishibue ne: Yehowa uvua umutabalela?

¹³ “Tshiakupangila tshintu nansha.” Davidi uvua umona ne: Yehowa uvua umutabalela bualu uvua umupesha bivuaye nabi dijinga misangu yonso. Uvua mumanye ne: Yehowa uvua umuanyisha ne uvua mulunda wende. Ke bualu kayi uvua mutuishibue ne: nansha bualu kayi mua kumufikila, Yehowa uvua ne bua kutungunuka ne kumutabalela. Bu muvua Davidi mumanye ne: Yehowa uvua mumunange ne uvua ne bua kumutabalela, biakamuambuluisha bua kulama disanka diende ne kubenga kusamisha mutu.—Mis. 16:11.

14. Mmunyi mudi Yehowa mua kuikala ututabalela ne dinanga dionso?

¹⁴ Yehowa udi ututabalela ne dinanga dionso nangananga padi malu mabi atufikila. Claire, a udi muenze mudimu ku Betele bidimu bipite pa 20, uvua udiumvua kayi ne bukole pavua ntatu mikole milondangane mikuate dîku diabu. Papa wende uvua mutekete luseke, bavua bipate muanabu wa bakaji mu tshisumbu, dîku diabu diakapeta lutatu lua makuta, kupangiladi ne muaba wa kusombela. Mmushindu kayi uvua Yehowa muleje ne: uvua ubatabalela ne dinanga dionso? Claire udi wamba ne: “Yehowa uvua wenza anu bua bena mu dîku dietu bikale ne bionso bivuabu nabi dijinga dituku dionso. Misangu ne misangu, bintu bivua Yehowa  utupesha bivua anu bipitshidile pa bimvua ngelela meji. Ntu anu ngela meji a bikondo bivua Yehowa mutuleje ne: mmutunange bikole; tshiakubipua muoyo to. Pantu mvuluka malu aa, bitu bingambuluisha bua kutungunuka ne kuenzela Yehowa mudimu ne disanka nansha mu ntatu.”

15. Bua tshinyi Davidi uvua mupetulule bukole? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)

¹⁵ “Udi umpeshilula makanda.” Kuvua misangu ivua Davidi umvua kanyinganyinga bua malu onso avuaye nawu ne ntatu ivua imufikila. (Mis. 18:4-6) Kadi dinanga dikole dia Yehowa diakamupeshilula bukole. Yehowa wakalombola mulunda wende ukavua mutshioke eu “mu miaba ya kudishila nyama idi ne bisonsa bia bungi” ne “mu miaba ya kuikishila idi ne mâyi a bungi.” Ke Davidi kupetulula bukole bua kutungunuka ne kumuenzela mudimu.—Mis. 18:28-32.

16. Mmunyi mudi dinanga dia Yehowa dikupeshilula bukole?

¹⁶ Bia muomumue lelu, “mbua dinanga dia lulamatu dia Yehowa butudi katuyi bafike ku nshikidilu wetu,” patudi tutuilangana ne ntatu. (Muad. 3:22; Kolos. 1:11) Tumonayi tshilejilu tshia Rachel. Wakumvua kanyinganyinga kakole pavua bayende mumulekele ne mubenge Yehowa mu tshipupu tshia korona. Ntshinyi tshivua Yehowa muenze bua muanetu wa bakaji au? Udi wamba ne: “Yehowa wakenza bua mmone ne: balunda banyi bavua bannange bualu bavua balua bansombesha, bantumina biakudia, bamfundila mesaje ne mvese ya mu Bible ivua inkankamija, bansekesha, ne bavua batungunuka ne kumvuluija ne: Yehowa uvua untabalela. Ntu ngela Yehowa tuasakidila misangu yonso bua mudiye mumbueje mu dîku dinene mudi bantu banangangane.”

17. Bua tshinyi Davidi kavua “utshina bualu bubi?”

¹⁷ “Tshiena ntshina bualu bubi, bualu wewe udi nanyi.” Davidi uvua ne baluishi ba bukole ba bungi bavua bakeba kumuenzela bibi. Nansha nanku, Yehowa wakamukuba, kumulama bualu uvua mumunange. Nunku Davidi uvua mua kumona ne: Yehowa uvua nende mu nsombelu yonso; ke tshivua tshimupesha dikima atshi. Ke bualu kayi wakimba ne: “[Yehowa] wakansungila ku malu onso avua angenza buôwa.” (Mis. 34:4) Bua malu avua mafikile Davidi, uvua mua kumvua buôwa; kadi bu muvua Yehowa mumunange, wakatshimuna buôwa abu.

18. Mmunyi mudi kumanya ne: Yehowa mmukunange kukukolesha paudi ne buôwa?

¹⁸ Mmunyi mudi kumanya ne: Yehowa mutunange  kutukolesha patudi mu nsombelu idi yenza buôwa? Muanetu Susi udi mpanda-njila udi wamba muvuaye yeye ne bayende bumvue pavua muanabu mudishipe ne: “Padi bualu bubi menemene bukufikila, bidi bikutapa ku muoyo, ushala ne buôwa, udimona mushikile. Kadi bu muvua Yehowa mutunange bikole menemene tuakadiumvua mu bukubi.” Rachel utukadi batele udi uvuluka wamba ne: “Butuku bukuabu pamvua mumvue bibi menemene ngakasambila ne dîyi dikole; diakamue Yehowa kungambuluisha bua kutukija, meme kupeta ditalala dia mu muoyo anu bu mutu mamu ubembeleja muanende; ngakamona tulu. Tshiakupua bualu buvua bumfikile abu muoyo to.” Muanetu Tasos udi mukulu, uvua muenze bidimu binayi mu buloko bualu uvua mubenge bua kubuela mu busalayi. Mmunyi muvuaye mufike ku dimona ne: Yehowa uvua mumunange ne uvua umutabalela? Udi wamba ne: “Yehowa wakankumbajila majinga anyi onso. Kunkumbajilaye ne malu makuabu. Bualu ebu bua kansaka bua kumueyemena ne muoyo mujima. Yehowa wakangambuluisha ne nyuma wende bua ngikale ne disanka mu buloko nansha muvuamu kamuyi musankisha. Bualu ebu buakanjadikila ne: meme ntungunuka ne kumueyemena, Yeye neatungunuke anu ne kunanga. Nunku ngakatuadija bumpanda-njila bua pa tshibidilu anu mu buloko amu.”

SEMENA PABUIPI NE NZAMBI WEBE UDI MUKUNANGE BIKOLE

19. a) Patudi tumanya ne: Nzambi mmutunange, netusambile mushindu kayi? b) Mbiambilu kayi bidi bileja ne: Yehowa mmukunange bidi bikulenga ku muoyo bikole? (Tangila kazubu ka “ Biambilu bidi bileja mudi Yehowa mutunange bikole.”)

¹⁹ Bilejilu bionso bia bantu batudi bakuile mu tshiena-bualu etshi bidi bitujadikila ne: Yehowa “Nzambi wa dinanga” udi netu! (2 Kol. 13:11) Udi utabalela yonso wa kutudi. Tudi batuishibue ne: tudi ‘banyunguluka kudi dinanga diende dia lulamatu.’ (Mis. 32:10) Patudi tuelangana meji a mudiye mutunange, tudi tumumona bu muntu mulelela ne tudi tusemena pabuipi nende. Tudi mua kusambila badilekelele tumuambila mutudi basue bua atunange bikole. Tudi mua kumuambila malu onso adi matutonde, batuishibue ne: udi ututeleja ne udi uzuka bua kutuambuluisha.—Mis. 145:18, 19.

20. Mmunyi mudi dinanga dia Yehowa ditusemeja pabuipi nende?

²⁰ Anu bu mututu tusemena ku mudilu padiku mashika, tudi tusemena kudi Yehowa bua atunange. Nansha mudi Yehowa mutunange bikole, utu kabidi ututabalela. Nanku ikala ne disanka bualu Yehowa mukunange. Mbimpe tuetu bonso tumunange petu; tumuambile ne: ‘tudi bakunange!’—Mis. 116:1.