Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

MALU A MU NSOMBELU

Yehowa wakatukolesha mu bikondo bia mvita ne bia ditalala

Yehowa wakatukolesha mu bikondo bia mvita ne bia ditalala

Paul: Mu ngondo wa 11/1985 bakatutuma bua musangu wa kumpala bu bamisionere mu Libéria ku ouest kua Afrike. Tuvua ne disanka dia bungi patuvua tuenda tuyamu. Ndeke wakanji kuimanyina mu Sénégal. Anne wakamba ne: “Mu dîba dimue tshianana, tudi tueyeka mu Libéria!” Diakamue tuakumvua batumanyisha mu ndeke amu: “Bantu bonso badi baya mu Libéria batuluke bualu bu mudi bamue bantu bakeba kunyengamu bukalenge, kakuakuikala mushindu wa kuikila to.” Mu matuku dikumi atuvua benze mu Sénégal amu ne bamisionere bakuabu, tuvua tumvua ne: bavua bashipa bantu ba bungi mu Libéria, nunku mbulamatadi uvua mukandike bantu bua kupatuka ku mbanza yabu; muntu uvua upatuka, bavua bamuasa tshingoma.

Anne: Tutu ne buôwa kuonso eku. Pantshivua muana, bantu bavua bantue kadîna ka ne: Anne muena buôwa. Mvua ntshina too ne bua kusambuka njila! Nansha nanku, tuvua badisuike anu bua kuya mu Libéria amu.

Paul: Meme ne Anne tudi bakolele ku ouest kua Angleterre, tshibi bua kufika kuabu bivua bikengela kuenza kilometre 8. Diakamue patuakajikija tulasa tua bikadilu, tuakangata bumpanda-njila. Baledi banyi ne mamuende wa Anne ke bavua batukankamija bua kuangata bumpanda-njila. Bavua ne disanka dia bungi bua mutuvua basue kuenza mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Bakambikila ku Betele pamvua ne bidimu 19. Anne wakabuelaku pende mu 1982 pangakamusela.

Patuakajikija Kalasa ka Gilada mu dia 8/9/1985

Anne: Tuetu bonso tuvua banange Betele, kadi tuvua anu ne dijinga dia kuya kuambuluisha muaba uvuabu dijinga ne bamanyishi ba bungi. Kuenza mudimu pamue ku Betele ne bana betu bavua pabu bamisionere kale kuakakolesha dijinga dietu adi. Tuakenza bidimu bisatu, tusambila bua bualu abu butuku buonso. Mu 1985, pakatubikilabu mu Kalasa ka Gilada ka 79, tuakumvua disanka dia dikema! Patuakajikija kalasa, bakatutuma mu Libéria, ku ouest kua Afrike.

DINANGA DIVUA BENA KRISTO NETU BATULEJE DIAKATUKOLESHA

Paul: Tuakabuela mu ndeke wa kumpala uvua upingane mu Libéria. Bantu bavua ne buôwa bua bungi muntu amu ne bavua babakandike bua kupatuka ku mbanza yabu. Pavua bantu bumvua anu muadi wa mashinyi, bavua bumvua buôwa; badiela mbilu! Bua kujikija buôwa butuvua nabu, tuvua tubala mvese ya mu mukanda wa Misambu butuku buonso. Kadi tuvua banange mudimu wetu bikole. Anne uvua uya kuyisha dituku dionso, meme mvua nshala ngenza mudimu ku Betele ne muanetu John Charuk. a Bu muvua John mumanye nsombelu wa mu Libéria bikole ne ntatu ivua nayi bana betu muntu amu, biakangambuluisha bua kulonga malu a bungi.

Anne: Bena Kristo netu ke bakenza bua tunange Libéria lukasa bualu bavua bantu bimpe ba musangelu, ne bavua ne lulamatu kudi Yehowa. Tuakadia nabu bulunda, tuetu kuenza nabu dîku dipiadipia. Mibelu ivuabu batupesha yakatukankamija bikole. Patuvua tuyishamu, bivua bitupitshila. Bantu batuvua tuyisha bavua bumvua bibi patuvua tuimanyika dilonga dîba divuabu kabayi basue! Bantu bavua bayukila malu a Nzambi mu njila. Bivua bipepele bua kuyukila nabu. Tuakapeta balongi ba Bible ba bungi, kutukolelabi bua kubalongesha bonso. Uvua teritware wa bufuke!

YEHOWA WAKATUKOLESHA PATUVUA NE BUÔWA

Betele wa mu Libéria wambuluisha bana betu bavua banyeme mvita mu 1990

Paul: Tuakenza bidimu binayi kakuyi ndululu to, kadi mu tshidimu tshia 1989, mvita mikole ya katuadija. Bantomboji bakakuata miaba yonso ivua pabuipi ne Betele mu dia 2/7/1990. Tuakenza ngondo isatu katuyi mua kuyukila ne bantu ba mu matunga makuabu, bena mu mêku etu ne bena ku biro bietu binene bia buloba bujima. Tshiyole tshia nzala tshivua tshibuele, tshikisu, ne bantu balume bavua balala ne bantu bakaji ku bukole. Ndululu ayi yakatugunuka nanku munkatshi mua bidimu 14 mu ditunga dijima.

Anne: Bantu ba mu bimue bisa bavua biluishangana ne bishipangana. Kuvua basalayi mu njila bavua baluate nsukutu yabu mu mushindu uvua uvuayija mubidi. Bavua ne bingoma bia bungi, benda babuela mu nzubu ya bantu bua kubanyenga bintu. Bua mushindu uvuabu bashipa bantu, bivua anu bu ne: bavua bashipa tuzolo. Bakakungija bitalu miaba ivuabu bakange njila, kukungijabu bikuabu pabuipi ne Betele. Bakashipa Bantemu ba lulamatu too bamisionere betu babidi.

Bana betu bakateka mioyo yabu mu njiwu, kusokokabu bena Kristo nabu ba mu bisa bikuabu bivua basalayi abu bakine. Bavua bashipa bantu ba mu bisa abi. Bamisionere ne bena ku Betele bavua basokoka pabu bena Kristo nabu. Bena ku Betele bakasokoka bamue bana betu mu nzubu wa panshi, kutushiyabu ne bakuabu mu nzubu ya kuulu ituvua. Mu wetu nzubu utuvua, tuvua ne bakuabu muanda mutekete.

Paul: Dituku dionso, basalayi bavua bakeba kubuela bua kumona ni tuvua basokoke bantu. Tuvua tuteka bantu banayi bua kutudimuija. Babidi bavua baya pambelu pa tshiibi, bakuabu bashala batangidila ku fenetre. Pavua babidi bavua pambelu abu balame bianza biabu kumpala, tuvua tumanya ne: kakuena bualu to. Kadi pavuabu babituma panyima, tuvua tumanya ne: basalayi bavua ne luonji. Dîba adi babidi bavua ku fenetre bavua baya lukasa bua kusokoka bana betu abu.

Anne: Mbingu ya bungi pashishe, kasumbu ka basalayi bavua ne tshiji tshikole kakabuela ku bukole. Meme ne muanetu wa bakaji mukuabu, tuakadikangila mu tshiowedi. Muvua kabadi kavua ne kaba kakese ka kusokomena. Muanetu wa bakaji wakadifinyamu. Basalayi bakalua ku nzubu wa kuulu aku, bikale ne bingoma. Bakatuadija kututa bintu ku tshiibi ne tshiji tshionso. Paul wakabambila ne: “Mukajanyi udi owa mâyi mu tshiowedi amu.” Pangakakanga tshiibi tshia ku kaba kavua muanetu au musokomene, tshiakenza mutoyi. Pashishe meme kutuadija kupingaja bintu bivuamu muaba mukuabu mu kabadi aku, biakangangata dîba, meme kutuadija kuzakala kubangila ku lusuki too ne ku luzadi, tshiyi nkumbana bua kukangula tshiibi to. Meme kusambila munda munda, ndomba Yehowa bua angambuluishe. Pashishe ngakakangula tshiibi muikale mutukije, meme kubela muoyo. Umue wa kudibu wakansakila, kuyaye ku kabadi aku. Wakakangula tshiibi, kusalakajaye bintu bivuamu. Wakakema bua muvuaye kayi mupetamu muntu. Yeye ne bena diende bakaya kukeba mu nzubu mikuabu, kukebabu too ne mu musaka wa nzubu, nansha kupetamu muntu.

BULELELA BUAKATUNGUNUKA NE KUKENKA

Paul: Tuakenza gondo ya bungi katuyi nangananga ne tshiakudia to. Kadi tuvua ne tshiakudia tshia mu nyuma. Ntendelelu wa mu dinda ku Betele uvua utusankisha bualu uvua bu tshiakudia tshia mu dinda tshivua tshitupesha bukole.

Bu tuetu bambe ne: tuye kukeba biakudia ne mâyi, katuvua mua kufika kudisokoka bana betu abu to, bavua mua kubashipa. Misangu ya bungi Yehowa uvua utupesha bituvua nabi dijinga mu tshikondo tshiakanyine ne mu mushindu wa dikema! Wakatuambuluisha bua buôwa kulekela buôwa.

Malu avua enda anyanguka bikole mu ditunga, bantu badimona bashikile. Kadi bulelela buakatupesha ditekemena. Bana betu bavua banyema misangu ne misangu bua kusungila mioyo yabu, tshibi bavua anu ne ditalala ne ditabuja diabu kadivua ditekete to. Bamue bakamba ne: mvita ayi ivua “ibalongolola bua dikenga dinene.” Dikima diakasaka bakulu ne bana betu balume batshivua bansonga bua kuenza muabu muonso bua kuambuluisha bena Kristo nabu. Bana betu bavua bambuluishangana pavuabu banyema apu ne bavua bayisha miaba ivuabu badisangana ayi. Bavua benzela bisangilu mu Nzubu ya Bukalenge ya lukasa lukasa ivuabu badiashila mu muîtu. Kuenza bisangilu ne kuyisha kuvua kubakankamija ne kubambuluisha bua kunanukila. Pavuabu babanyina bana betu biakudia, bavua balomba bibuta bia kuyisha nabi pamutu pa kulomba bilamba. Bivua bitulenga ku muoyo bikole be! Bantu bavua bumvua buôwa ne batata bua mvita ayi bavua bateleja lumu luimpe. Pavuabu bamona disanka divua nadi Bantemu, bivua bibapitshila; bavua anu bu butoke buvua bukenka mu mîdima. (Mat. 5:​14-16) Tshisumi tshiabu tshiakafikisha too ne bamue basalayi ba tshikisu ku dilua bana betu.

YEHOWA WAKATUKOLESHA PATUVUA TUSHIYANGANA

Paul: Kuvua misangu ituvua tumbuka mu Libéria. Tuvua tumbukamu misangu isatu bua matuku makese, tumbuka misangu ibidi bua tshidimu tshijima. Muanetu mukuabu wa bakaji uvua misionere wakaleja mutuvua tumvua, wamba ne: “Bavua batulongeshe mu Kalasa ka Gilada bua kudifila ku mudimu ne muoyo mujima; ke tshituakenza. Nunku patuvua tushiyangana ne bana betu mu sombelu mikole ayi, tuvua tumvua anu bu ne: mbatutape ku muoyo.” Kadi tuvua ne disanka bualu tuvua tuambuluisha bana betu ba mu Libéria nansha mutuvua tuenda tusombela mu matunga makuabu a pabuipi apu.

Tupingana ne disanka mu Liberia mu 1997

Anne: Mu ngondo 5/1996, tuakumbuka ne mashinyi a Betele avua ne mikanda ivua ne malu a mushinga a mudimu wetu mu Libéria. Tuvua banayi. Tuvua ne bua kuenza kilometre 16 bua kuya ku luseke lukuabu lua tshimenga luvua mu ditalala. Katupa aka basalayi kubangabu kututa bingoma muulu muaba utuvua au. Bakatuimanyika, kupulumunabu basatu ba kutudi, kubapatula mu mashinyi. Bobu kuya ne Paul. Tuakashala badikuate bianza ku mutu. Katupa aka tuetu kumona Paul ulua ne mashi amupueka ku mutu. Lungenyi luakatujimina, tuetu kuela meji ne: bavua bamuase tshingoma; kadi tuakadiambila ne: biobi nanku, kavua mua kuenda mudiye wenda emu to! Musalayi umue uvua mumukume tshintu ku mutu pavuaye mumusakile, mumupatule mu mashinyi. Diakalenga, kavua kaputa kakese tshianana.

Kuvua mashinyi a basalayi muaba utuvua au avua akeba kutuka. Avua ne bantu bavua ne buôwa. Tuakalembelelaku. Muendeshi wa mashinyi wa katuka nawu lubilu lukole, tuetu kuamba kumata panshi. Tuakamusengelela bua imana, kadi bu muvuaye ne buôwa, kakimana to. Tuakafika anu kuvuaye uya, tshibi batshioke bikole, ne tuvua tuzakala bua buôwa.

Paul: Nansha mutuvua ne dinyanu ditupite ne bilamba bipandike, biakatupitshila bua mutuvua tudimona bikale anu ne muoyo. Tuakaladila mu kadeke kakese kavuabu batute bingoma. Pakatshiabu, tuakaya mu Sierra Leone mu kadeke aku. Tuvua ne disanka bua mutuvua ne muoyo, kadi muoyo uvua utusama bikole bua bana betu bavua bashale mu Libéria.

YEHOWA WAKATUKOLESHA MU NTATU MIKUABU

Anne: Patuakafika ku Betele wa mu Freetown mu Sierra Leone, tuakadiumvua mu bukubi; ne bana betu bavua batutabalela. Kadi malu a mu Libéria avua anduila mu lungenyi. Mu munya mvua ngumvua buôwa, ngela meji ne: bualu bubi buvua mua kuenzeka. Nkavua anu bu muntu uvua umona tshibuitshibuitshi mu malu onso, kakuyi bualu bua bushuwa to. Butuku, mvua ngumvua buôwa, njuka mubidi uzakala, ngela meji ne: bualu bubi buvua mua kuenzeka. Tshivua ngeyela bimpe to. Paul uvua unkongoloja mu maboko ne usambila. Tuvua tuimba misambu ya Bukalenge too ne pavua kuzakala kujika. Ngakamona bu ne: nkavua nsua kupala, mudimu wanyi wa bumisionere mufuane kuimana.

Tshiakupua bualu buakalua kuenzeka lumingu alu muoyo to. Bakatupesha bibejibeji bibidi. Tshia Tabulukayi wa mu dia 8/6/1996 ne tshia Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15/5/1996. Mu Tabulukayi muvua tshiena-bualu tshia ne: Comment venir à bout des crises de panique.” Tshiakangambuluisha bua kumanya tshivua tshimfikila atshi. Mu Tshibumba tshia Nsentedi muvua muomu tshiena-bualu tshia ne: “Nkuepi kudibu bapetela bukole buabu?” Muvua foto wa tshibeyibeyi tshikale ne dimue disala ditshibuke. Tshiena-bualu atshi tshiakumvuija ne: anu mudi tshibeyibeyi tshitungunuka ne kudidiisha ne kubuuka pabi tshikale ne disala dimue ditshibuke, Yehowa udi mua kutupesha bukole bua kutungunuka ne kuambuluisha bakuabu nansha tuetu ne tunyinganyinga. Biena-bualu ebi bivua biakudia bivua Yehowa mumpeshe pa dîba diabi. (Mat. 24:45) Ngakangata biena-bualu abi ne bikuabu bimvua mukebulule meme kubitutakaja, kubienza mukanda umue. Biakangambuluisha bikole. Pakapita matuku, bivua bingenzekela bia nzakala butuku abi biakajika.

YEHOWA WAKATUAMBULUISHA BUA KUIBIDILANGANA NE MUABA MUPIAMUPIA

Paul: Musangu wonso utuvua tupingana mu Libéria tuvua tumvua disanka dia bungi. Tuakakumbajamu bidimu bitue ku 20 ku ndekelu kua tshidimu tshia 2004. Mvita ikavua mijike. Bakavua balongolole bua kuibaka Betele. Kadi bakatulomba bua kuya muaba mukuabu.

Kabivua bipepele to. Tuvua banange bana betu ba mu Libéria bikole, katuyi basue kushiyangana nabu to. Bu mutukavua badimuenene muvua Yehowa mutubeneshe patuvua bashiye bena mu mêku etu bua kuya ku Kalasa ka Gilada, tuakitaba anu bua kuya. Bavua batutume mu Ghana.

Anne: Tuakapuekesha binsonji bia bungi patukavua tumbuka mu Libéria. Muanetu mukuabu, diende Frank, wakatuambila ne: “Nutupue muoyo!” Uvua mukulakaje wa meji a bungi. Pashishe wakatuambila ne: “Tudi bamanye ne: kanuakutupua muoyo nansha kakese, kadi nuenu nangayi bena Kristo nenu banuapeta kunudi nuya aku.” Yehowa ke udi unutuma au, ndayi nutabalele bena Kristo nenu ba kuntu aku. Mêyi enda aa akatukankamija bua kupetulula balunda muaba uvua bantu ba bungi kabayi batumanye ne uvua muenyi kutudi.

Paul: Mu matuku makese tshianana, tuakananga bana betu ba Ghana amu. Muvua Bantemu ba bungi be! Lulamatu luabu ne ditabuja diabu dikole biakatulongesha malu a bungi. Patuakenza bidimu 13, bualu bukuabu butuvua katuyi batekemene buakatufikila. Bakatulomba bua kuya ku Betele wa mu Kenya, ku est kua Afrike. Nansha muvua bana betu ba mu Libéria ne ba mu Ghana batusamina muoyo, tuakadia bulunda diakamue ne bana betu ba mu Kenya. Tutshidi anu tuenza mudimu mu teritware munene eu mudibu dijinga ne bamanyishi ba bungi.

Bikale ne balunda betu bapiabapia mu Betele wa mu Kenya mu 2023

MALU ATUDI BALONGE

Anne: Ndi mutuilangane ne ntatu mikole ivua inzakeja ne impetesha buôwa. Wewe musombele muaba wa njiwu, bidi mua kukukebela masama ne tunyinganyinga. Yehowa katu utukuba mu tshishima to. Pantu ngumvua masashi adila ne miadi ya bingoma binene, munda mutu mumbunduluka, ngumvua mua kuluka; tshintu tshivua mua kundandala ku bianza tshiyi mua kumvua to. Kadi ngakitaba mishindu yonso ivua Yehowa ne bena Kristo nanyi batukolesha. Ngakamona ne: meme ngenza malu a mu nyuma a pa tshibidilu, Yehowa uvua mua kungambuluisha bua kumuenzela anu mudimu wetu eu.

Paul: Bamue bantu bavua bangebeja ne: “Udi munange muaba udibu bakutume eu anyi?” Ditunga didi mua kuikala dimpe, tshibi bimvundu ne njiwu bidi mua kuenzekamu. Kadi tshitudi tuetu banange bikole kupita ditunga mbena Kristo netu. Nansha mutudi bafume mu mêku mashilangane ne miaba mishilangane, tuetu tudi tumona Yehowa mu mushindu wa muomumue. Tuakela meji ne: bavua batutume bua kukankamija bana betu, kadi mu bulelela, bobu ke bakatukankamija.

Musangu wonso utudi tuya muaba kampanda, tudi tusanganapu bana betu. Ntshishima tshia kudi Yehowa! Bu mutudi mu tshisumbu tshia bena Kristo, tshiotshi ke dîku dietu. Tudi batuishibue ne: tuetu tutungunuka ne kueyemena Yehowa, neatupeshe bukole bua kutantamena lutatu luonso lutudi mua kutuilangana nalu.—Filip. 4:13.

a Tangila malu a mu nsombelu malonda kudi John Charuk mu tshiena-bualu tshia ne: Je suis reconnaissant à Dieu et au Christ mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15/3/1973.