Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA BUALU TSHIA KULONGA 50

Netuikale bantu bakane tuetu ne ditabuja ne tudileja mu bienzedi

Netuikale bantu bakane tuetu ne ditabuja ne tudileja mu bienzedi

‘Endayi mu bulongame, nulonda makasa a ditabuja divua nadi tatu wenu Abalahama.’​—LOMO 4:12.

MUSAMBU WA 119 Tuikale ne ditabuja

KADIOSHA  a

1 Patudi tuela meji a ditabuja dia Abalahama, nnkonko kayi itudi mua kudiela?

 NANSHA mukadi bantu ba bungi bumvue bualu bua Abalahama, mbamanye anu malu ende makese tshianana. Kadi wewe udi mumanye malu ende a bungi. Tshilejilu, udi mumanye mudi Bible wamba ne: Abalahama ke “tatu wa bantu bonso badi ne ditabuja.” (Lomo 4:​11) Pamuapa udi udiebeja ne: ‘Ndiku mua kulonda makasa a Abalahama ne kuikala ne ditabuja dia buena divuaye nadi anyi?’ Eyowa.

2 Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kukonkonona tshilejilu tshia Abalahama? (Yakobo 2:​22, 23)

2 Tuetu tukonkonona tshilejilu tshia Abalahama netuikale ne ditabuja dia buena divuaye nadi. Nzambi wakamutumina dîyi bua aye mu buloba bua kule; wakasombela mu nteta munkatshi mua bidimu bia bungi, kujingaye ne bua kulambula Izaka muanende uvuaye munange. Malu avuaye muenze au adi aleja muvuaye ne ditabuja dikole. Nzambi wakamuanyisha bua ditabuja diende ne bienzedi biende, kuluaye mulunda wende. (Bala Yakobo 2:​22, 23.) Yehowa mmusue bua tuetu, nansha wewe pebe, tulue balunda bende ne mmusue kutuanyisha. Ke bualu kayi wakasaka Paulo ne Yakobo bua kufunda bualu bua Abalahama mu Bible. Tuakulayi bua tshilejilu tshia Abalahama, tshidi mu Lomo nshapita 4 ne mu Yakobo nshapita 2. Nshapita ibidi ayi idi yakula bua bualu bua mushinga budi butangila Abalahama.

3 Mmêyi a mu mvese kayi avua Paulo ne Yakobo batele?

3 Paulo ne Yakobo mbatele mêyi adi mu Genese 15:6 adi amba ne: “[Abalahama] wakitabuja Yehowa, ne Yeye wakamubadila bualu ebu bu buakane.” Muntu muakane, mmuntu udi Nzambi wanyisha, udiye umona ne: kena ne kalema. Bidi bikemesha bua mudi Nzambi mua kubikila muntu mupange bupuangane ne muena mpekatu ne: mmuakane. Kakuyi mpata udi musue bua bakubikile pebe nanku. Bidi mua kuenzeka; kadi bua bobu kutubikilabu ne: bantu bakane, mbimpe tuanji tumvua bua tshinyi Yehowa uvua mubikile Abalahama nanku.

BUA KULUA BANTU BAKANE BIMPE TUIKALE NE DITABUJA

4 Ntshinyi tshidi mua kupangisha bantu bua kubikidibua ne: mbakane?

4 Mu mukanda uvua Paulo mufundile bena Lomo, wakalejamu ne: bantu bonso mbena mpekatu. (Lomo 3:​23) Kadi mmunyi mudi Nzambi mua kuanyisha muntu, kumubikila ne: mmuakane, umumona kayi kalema? Paulo udi wakula bua bualu bua Abalahama, bua kupetesha bena Kristo balelela diandamuna dia lukonko elu.

5 Bua tshinyi Yehowa uvua mubikile Abalahama ne: mmuakane? (Lomo 4:​2, 4)

5 Yehowa wakabikila Abalahama ne: mmuakane pavuaye musombele mu buloba bua Kanâna. Bua tshinyi Yehowa uvua mumubikile nanku? Mbualu uvua utumikila Mikenji ya Mose anyi? Kabiena nanku to. (Lomo 4:​13) Bakalua kupesha tshisamba tshia Isalele Mikenji ayi bidimu bipite pa 400 panyima pa Nzambi mumane kubikila Abalahama ne: mmuakane. Kadi bua tshinyi Nzambi wakabikila Abalahama ne: muakane? Bu muvua Abalahama ne ditabuja, Yehowa wakamuleja ngasa wende, kumubikilaye ne: muakane.​—Bala Lomo 4:​2-4.

6 Mmunyi mudi Yehowa ufika ku dibikila muenji wa mpekatu ne: mmuakane?

6 Paulo wakamba ne: Muntu yeye ne ditabuja kudi Nzambi, “ditabuja diende didi dibadibua bu buakane.” (Lomo 4:5) Wakamba kabidi ne: “Anu bu mudi Davidi wakula pende bua diakalenga dia muntu udi Nzambi ubala ne: mmuakane kabiyi bua bienzedi, wamba ne: ‘Ba diakalenga mbadibu bafuile luse bua bienzedi biabu bibi ne badibu babuikidile mpekatu yabu; wa diakalenga mmuntu wikala Yehowa kayi mua kubadila mpekatu wende.’ ” (Lomo 4:​6-8; Mis. 32:​1, 2) Bantu badi baleja ditabuja kudi Nzambi, udi ubafuila luse, ubabuikidila bilema biabu. Utu ubafuila luse ne muoyo mujima kayi ubabadila kabidi mpekatu yabu to. Udi ubabikila ne: mbakane, ubamona kabayi kalema bua ditabuja diabu.

7 Bua tshinyi tudi tuamba ne: batendeledi ba Nzambi ba kale bavua bantu bakane?

7 Nansha muvuabu babikila Abalama, Davidi, ne batendeledi bakuabu ba Nzambi ne: mbakane, batshivua anu bantu bapange bupuangane ne benji ba bilema. Kadi bu muvuabu ne ditabuja, Nzambi wakababala ne: mbakane, nangananga pavuaye ubafuanyikija ne bantu bavua kabayi bamutendelela. (Ef. 2:​12) Paulo wakaleja patoke mu mukanda wende ne: ditabuja ke didi nangananga diambuluisha bua kudia bulunda ne Nzambi. Abalahama ne Davidi bavua balunda ba Nzambi bua ditabuja divuabu nadi, ke tshitudi petu ne bua kuenza bua kulua balunda ba Nzambi.

MMUNYI MUDI DITABUJA NE BIENZEDI BIPETANGANA?

8-9 Ngumvuilu kayi mubi uvua bantu bakuabu nende bua tshivua Paulo ne Yakobo bafunde? Bua tshinyi?

8 Munkatshi mua bidimu nkama ya bungi, bamfumu ba bitendelelu mbakokangane bikole bua dipetangana didi pankatshi pa ditabuja ne bienzedi. Bamue badi bamba ne: tshionso tshiudi mua kuenza bua kusungidibua nkuitabuja Mukalenge Yezu Kristo. Pamuapa ukatu mubumvue bamba ne: “Itabuja Yezu usungidibue.” Bamue batu batela too ne mêyi a Paulo a ne: ‘Nzambi udi ubala muntu ne: mmuakane kabiyi bua bienzedi to.’ (Lomo 4:6) Nansha nanku bakuabu batu bamba ne: udi mua “kudisungila wewe” uya ku nzubu wa disambila ne wenza midimu idibu bafilaku. Batu pamuapa batela mêyi a mu Yakobo 2:24 a ne: “Badi babala muntu muakane bua bienzedi, ki mbua ditabuja nkayadi to.”

9 Bu mudibu kabayi bapetangana, bamue bamanyi ba malu a mu Bible mbafike kudiamba ne: Paulo ne Yakobo kabavua bapetangana bua tshidi muntu ne bua kuenza bua Nzambi kumuanyishe to. Bamfumu ba bitendelelu batu pamuapa bamba ne: Paulo uvua witaba ne: badi babikila muntu ne: mmuakane bua ditabuja kabiyi anu bua bienzedi to. Yakobo yeye uvua witaba ne: bienzedi ke bidi nangananga ne mushinga bua Nzambi kuanyisha muntu. Mulongeshi mukuabu wa malu a Nzambi wakamba ne: “Yakobo kavua mumvue bimpe tshivua Paulo mutambe kuambidila ne: bua bobu kubikila muntu ne: muakane, anu yeye ne ditabuja nkayadi kadi ki mbienzedi to.” Kadi Yehowa ke uvua musake Paulo ne Yakobo bua kufunda malu avuabu bafunde au. (2 Tim. 3:​16) Kudi mushindu mupepele wakumvua malu avua Paulo ne Yakobo bafunde. Mushindu au nkukonkonona malu makuabu avuabu benda bafunda.

Paulo wakambila bena Kristo bena Yuda bavua mu Lomo ne: Ditabuja ke divua nangananga ne mushinga kadi ki mmalu avua Mikenji ya Mose ilomba to (Tangila tshikoso tshia 10)  b

10 “Mbienzedi” kayi bivua Paulo wakuila nangananga? (Lomo 3:​21, 28) (Tangila kabidi tshimfuanyi.)

10 “Mbienzedi” kayi bivua Paulo wakuila nangananga mu Lomo nshapita 3 ne 4? Uvua wakula bua ‘malu avua Mikenji ya Mose ilomba,’ mmikenji ivuabu bamupeshe ku Mukuna wa Sinai. (Bala Lomo 3:​21, 28.) Bidi bimueneka ne: mu matuku a Paulo, bivua bikolele bamue bena Kristo bena Yuda bua kuitaba ne: kutumikila Mikenji ya Mose ne kuenza malu avuayi ilomba kakutshivua kabidi ne mushinga to. Ke bualu kayi Paulo wakafila tshilejilu tshia Abalahama bua kuleja ne: kuanyishibua kudi Nzambi kakuena kufumina ku malu adi “mikenji ilomba” to; kadi nku ditabuja. Bualu ebu budi butukankamija bualu tudi tumanya ne: tuetu ne ditabuja kudi Nzambi ne kudi Kristo, Nzambi neatuanyishe.

Yakobo wakakankamija bena Kristo bua bikale ne “bienzedi” bidi bileja ne: badi ne ditabuja, benzela bantu bakuabu malu mimpe kabayi ne kansungasunga to (Tangila tshikoso tshia 11, 12)  c

11 “Mbienzedi” bia mushindu kayi bivua Yakobo wakuila nangananga?

11 Kadi “bienzedi” bidibu batele mu Yakobo nshapita 2 ki mmalu adi “mikenji ilomba” avua Paulo muakuile to. Yakobo yeye udi wakula bua bienzedi anyi malu atu bena Kristo benza dituku dionso. Bienzedi abi ke bidi bileja bikala muena Kristo ni udi ne ditabuja dikole kudi Nzambi anyi kena nadi. Tukonkononayi bilejilu bibidi bivua Yakobo mufile.

12 Mmunyi muvua Yakobo mumvuije mudi ditabuja ne bienzedi bipetangana? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)

12 Mu tshilejilu tshia kumpala, wakaleja mudibi ne mushinga bua bena Kristo kabikadi benzela bakuabu malu ne kansungansunga to. Wakafila tshilejilu tshia muntu kampanda uvua wenzela mubanji malu ne bulenga kadi upetula mupele. Yakobo wakaleja mudi muntu wa nunku mua kudiamba mudiye ne ditabuja, kadi malu adiye wenza adi aleja ne kena nadi to. (Yak. 2:​1-5, 9) Mu tshilejilu tshibidi, Yakobo udi wakula bua muntu udi umona ‘muanabu wa balume anyi muanabu wa bakaji mupangile bilamba anyi biakudia’ kadi kayi umupesha nabi to. Nansha yeye mua kudiamba ne: udi ne ditabuja, bienzedi biende kabiena bileja mudiye nadi to. Anu muvua Yakobo muleje ne: “Ditabuja nkayadi kadiyi ne bienzedi, ndifue.”​—Yak. 2:​14-17.

13 Ntshilejilu kayi tshivua Yakobo mufile tshia mutudi mua kuleja ditabuja mu bienzedi? (Yakobo 2:​25, 26)

13 Yakobo wakakula bua Lahaba uleja ne: udi tshilejilu tshimpe tshia muntu uvua muleje ditabuja mu bienzedi. (Bala Yakobo 2:​25, 26.) Ukavua mumvue bakula bua Yehowa, ne uvua witaba ne: Yeye ke uvua wambuluisha bena Isalele. (Yosh. 2:​9-11) Wakenza malu avua aleja ne: uvua ne ditabuja. Kusokokaye batentekedi babidi bena Isalele pavua mioyo yabu mu njiwu. Bua bualu abu, anu bu Abahalama, bakabikila mukaji uvua kayi muena Isalele eu ne: muakane, nansha muvuaye mupange bupuangane. Bualu buende ebu budi buleja ne: mbimpe kuikala ne ditabuja ne kudileja mu bienzedi.

14 Mmunyi mudi malu avua Paulo ne Yakobo bafunde apetangana?

14 Paulo ne Yakobo bavua bakula bua ditabuja ne bienzedi mu mishindu ibidi mishilangane. Paulo uvua wambila bena Kristo bena Yuda nende ne: bua Yehowa kubanyisha kabivua bikengela balonde malu avua Mikenji ya Mose ilomba to. Kadi Yakobo yeye uvua wakula nangananga mudibi ne mushinga bua bena Kristo bonso bikale benzela bakuabu malu mimpe bua kuleja mudibu ne ditabuja.

Ditabuja diebe didi dikusaka bua kuenza malu adi Yehowa wanyisha anyi? (Tangila tshikoso tshia 15)

15 Mmalu kayi makuabu atudi mua kuenza bua kuleja ne: tudi ne ditabuja mu bienzedi? (Tangila kabidi bimfuanyi.)

15 Yehowa kena wamba ne: bua bobu kutubikilabu ne: bakane anu tuetu benze malu a buena avua Abalahama muenze to. Nunku kudi malu a bungi a kuenza bua kuleja ditabuja dietu mu bienzedi. Tshilejilu, udi mua kuakidila benyi badi babuela mu bisangilu, kuambuluisha bena Kristo badi batata, ne kuenzela bena mu mêku etu malu mimpe. Tuetu tuenza malu aa Nzambi neatuanyishe ne neatubeneshe. (Lomo 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Yone 3:​18) Bualu bunene butudi ne bua kuenza bua kuleja ne: tudi ne ditabuja nkuambila bakuabu lumu luimpe ne tshisumi tshionso. (1 Tim. 4:​16) Tuetu bonso tudi ne bua kuenza malu adi aleja ne: tudi tuitabuja ne: milayi ya Yehowa yonso neikumbane ne mushindu wende wa kuenza malu mmuakane. Tuetu benze malu aa netutuishibue ne: Nzambi neatubikile ne: bakane ne netulue balunda bende.

TUETU NE DITEKEMENA DITABUJA DIETU DIDI DIKOLA

16 Ntshinyi tshivua Abalahama mutekemene tshidi tshileja ne: uvua ne ditabuja?

16 Lomo nshapita 4 udi uleja dilongesha dikuabu dia mushinga didi tshilejilu tshia Abalahama tshitupetesha dia ne: mbimpe kuikala ne ditekemena. Yehowa wakalaya ne: kudiambuluisha dia Abalahama “bisamba bia bungi” nebibeneshibue. Ebu si buvua bualu buimpe bua dikema buvua Abalahama mutekemene! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Lomo 4:​17) Nansha mukavua Abalahama ne bidimu 100 ne Sala ne bidimu 90, kabavua banji kupeta anu muana uvuabu babalaye to. Bua mmuenenu wa buntu, bidi bimueneka ne: Abalahama ne Sala kabavua mua kulela to. Bualu ebu buvua mua kuteta ditabuja dia Abalahama. “Kadi bua ditekemena, uvua ne ditabuja dia ne: uvua ne bua kulua tatu wa bisamba bia bungi.” (Lomo 4:​18, 19) Kakuyi mpata, bualu buvuaye mutekemene abu buakakumbana. Wakalua tatuende wa Izaka, muana uvuaye mutekemene munkatshi mua bidimu bia bungi.​—Lomo 4:​20-22.

17 Mmunyi mutudi bafike ku dimanya ne: tudi mua kulua balunda ba Nzambi, kutubikilaye ne: bakane?

17 Nzambi udi mua kutuanyisha, kutubikila ne: bakane ne balunda bende anu bu Abalahama. Paulo wakatamba kuakula bua bualu abu pakafundaye ne: “Dîyi dia ne: ‘bakamubadila bualu ebu’ kabavua badifunde anu bua [Abalahama] nkayende to, kadi bavua badifunde kabidi buetu tuetu bikalabu ne bua kubadila buakane, bualu tudi tumuitabuja Yeye wakajula Mukalenge wetu Yezu ku lufu.” (Lomo 4:​23, 24) Anu bu Abalahama, tudi dijinga ne ditabuja ne bienzedi ne ditekemena. Paulo udi utungunuka ne kuakula bua ditekemena dietu mu Lomo nshapita 5; mu tshiena-bualu tshialonda netuakule bua ditekemena.

MUSAMBU WA 28 Mua kudia bulunda ne Yehowa

a Tudi basue bua Nzambi atuanyishe, atumone ne: tudi bantu bakane. Mu tshiena-bualu etshi, netukonkonone malu avua Paulo ne Yakobo bafunde bua kumona ne: ditabuja ne bienzedi ke bidi biambuluisha bua Yehowa atuanyishe.

b DIMVUIJA DIA BIMFUANYI: Paulo ukankamija bena Kristo bena Yuda bua kudienzeja bua kuikala ne ditabuja pamutu pa kulonda malu adi “Mikenji ya Mose” ilomba bu mudi kuvuala bilamba bitela ne buanda bua ble, kusekelela Pasaka, kuowa mâyi bilondeshile mikenji.

c DIMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Yakobo ukankamija bantu bua kuenzela bakuabu malu mimpe bu mudi kuambuluisha bapele bua kuleja mudibu ne ditabuja.