Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 17

Yehowa neakuambuluishe pakukuata ntatu iudi kuyi mutekemene

Yehowa neakuambuluishe pakukuata ntatu iudi kuyi mutekemene

“Ntatu ya muntu muakane nya bungi, kadi Yehowa udi umusungila kudiyi yonso.”​—MIS. 34:19.

MUSAMBU WA 44 Kulomba kua muntu mupuekele

KADIOSHA a

1. Tudi batuishibue bua malu kayi?

 BU MUTUDI bantu ba Yehowa, tudi bamanye ne: mmutunange ne mmusue bua tuikale ne nsombelu mulenga mutambe. (Lomo 8:35-39) Tudi kabidi batuishibue ne: mêyi manene a mu Bible atu anu atuambuluisha patudi tuatumikila. (Yesh. 48:17, 18) Kadi ntshinyi tshituenza ntatu itudi katuyi batekemene yoyi mitukuate?

2. Nntatu kayi idi mua kutukuata? Idi mua kutufikisha ku didiela nkonko kayi?

2 Ntatu itu ikuata bena mudimu ba Yehowa bonso. Tshilejilu, muena mu dîku dietu udi mua kutuela mâyi ku makasa mu mushindu kampanda anyi kansanga. Tudi mua kuikala ne disama dikole didi ditupangisha bua kuenzela Yehowa mudimu mutudi basue. Tudi mua kuikala tutata bua tshipupu tshidi tshitukuate. Peshi badi mua kutukengesha bua mutudi Bantemu. Patudi tutuilangana ne ntatu ya nunku, tudi pamuapa mua kudiebeja ne: Mbualu kayi ebu? Ndiku mmuenze bualu bubi anyi? Bidiku bileja ne: Yehowa kena umbenesha anyi? Bikadiku bikufikile bua kudiela nkonko eyi anyi? Biobi nanku, kuteketshi mu mikolo to. Batendeledi ba Yehowa ba lulamatu ba bungi bakadi pabu badiele nkonko eyi.

3. Misambu 34:19 udi utulongesha tshinyi?

3 Bala Misambu 34:19. Mona malu abidi a mushinga adi mu mvese eu: 1) Ntatu itu ikuata bantu bakane. 2) Yehowa utu utusungila ku ntatu. Mmunyi mutu Yehowa utusungila? Umue mushindu mpadiye utuambuluisha bua kumanya ne: ntatu idi mua kutukuata mu ndongoluelu wa malu eu. Nansha mudiye utulaya ne: patudi tumuenzela mudimu netuikale ne disanka, kena utulaya ne: ntatu kayakutukuata to. (Yesh. 66:14) Udi utulomba bua tutuma meji etu ku nsombelu udiye musue bua tuikale nende kashidi matuku atshilualua. (2 Kol. 4:16-18) Kadi bua mpindieu, udi utuambuluisha bua tutungunuke ne kumuenzela mudimu.​—Muad. 3:22-24.

4. Mmalu kayi atuamona mu tshiena-bualu etshi?

4 Tumonayi malu adi bilejilu bia batendeledi ba Yehowa ba lulamatu ba kale ne ba lelu mua kutulongesha. Anu mutuamona, ntatu idi kayiyi mitekemena idi mua kutukuata. Kadi tuetu tueyemena Yehowa, kakupanga kutuambuluisha to. (Mis. 55:22) Patudi tuenda tukonkonona bilejilu ebi, diebeja ne: ‘Ntshinyi tshingenza malu a mushindu eu owu mmafikile? Mmunyi mudi bilejilu ebi bingambuluisha bua kueyemena Yehowa bikole? Mmalu kayi andi meme mua kutumikila mu nsombelu wanyi?’

BILEJILU BIA KALE

Yehowa wakabenesha Yakoba munkatshi mua bidimu 20 bivuaye wenzela mansebende Labana mudimu mukole, nansha muvua mansebende eu umudinga (Tangila tshikoso 5)

5. Nntatu kayi ivua Labana mukebele Yakoba? (Tangila tshimfuanyi tshia pa tshizubu.)

5 Bena mudimu ba Yehowa ba kale bavua batuilangane ne ntatu ivuabu kabayi batekemene to. Tumonayi tshilejilu tshia Yakoba. Tatuende wakamuambila bua asele mukaji mu bana ba Labana, mulela wende uvua utendelela Nzambi; kumujadikilaye ne: Yehowa uvua ne bua kumubenesha bikole. (Gen. 28:1-4) Ke Yakoba kuenza tshivua tshikengedibua. Wakumbuka ku Kanâna mutangile kua Labana uvua ne bana ba bakaji babidi, Lea ne Lakela. Yakoba wakananga Lakela uvua muakunyi wa Lea, kuitabaye bua kuenzela Labana mudimu bidimu 7 bua kuselaye Lakela. (Gen. 29:18) Kadi malu kaakenda muvuaye mutekemene to. Labana wakamudinga, kumupeshaye Lea, yayende wa Lakela. Pakapita lumingu, Labana wakanyishila Yakoba bua kusela Lakela, kadi anu yeye mumuenzele kabidi mudimu bidimu 7. (Gen. 29:25-27) Labana uvua kabidi wenzela Yakoba malu mu mushindu mubi mu malu makuabu avuabu bumvuangane. Labana wakendela Yakoba mushinga pambidi munkatshi mua bidimu 20.​—Gen. 31:41, 42.

6. Nntatu kayi mikuabu ivua Yakoba mupete?

6 Yakoba wakapeta ntatu mikuabu. Uvua ne bana ba bungi, kadi bana abu kabavua bapetangana to. Bakafika too ne kudipana muanabu Jozefe mu bupika. Bana bende babidi, Simeona ne Lewi, bakela dîku diabu mâyi ku makasa ne kupendeshisha dîna dia Yehowa. Bualu bukuabu, mukajende Lakela uvuaye munange wakakuula muoyo pavuaye ulela muanende muibidi. Kabidi bu muvuaku tshiyole tshikole tshia nzala, Yakoba wakadimona muenzejibue bua kuya mu Ejipitu nansha mukavuaye mukulakaje.​—Gen. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Mmunyi muvua Yehowa muleje Yakoba ne: uvua umuanyisha?

7 Yakoba uvua anu mulamate Yehowa ne mueyemene milayi yende nansha muvuaye mu ntatu yonso ayi. Bua bualu abu, Yehowa wakamuanyisha. Tshilejilu, Yehowa wakamuvudijila bintu nansha muvua Labana umushimakaja. Elabi meji muvua Yakoba mua kuikala mumvue muoyo wa kuleja Yehowa dianyisha pavuaye mumonangane ne muanende Jozefe uvuaye mumanye ne: ukavua mufue. Wakapita ne ntatu ayi bimpe bualu uvua mu malanda makole ne Yehowa. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Tuetu badie malanda makole ne Yehowa, ntatu idi kayiyi mitekemena yoyi mitukuate, netupite petu nayi bimpe.

8. Ntshinyi tshivua mukalenge Davidi musue kuenza?

8 Mukalenge Davidi wakapangila bua kuenza malu onso avuaye musue kuenza mu mudimu wa Yehowa. Tshilejilu, uvua ne dijinga dikole dia kuibakila Nzambi ntempelo. Wakaleja muprofete Natana dijinga diende adi. Natana wakamuambila ne: “Enza tshionso tshidi mu muoyo webe, bualu Nzambi mulelela udi nebe.” (1 Kul. 17:1, 2) Anji fuanyikijabi muvua mêyi au ne bua kuikala makoleshe Davidi. Pamuapa wakatuadija diakamue kulongolola bintu bua mudimu munene au.

9. Ntshinyi tshivua Davidi muenze pavuabu bamuambile mukenji uvua utekesha mu mikolo?

9 Katupa kakese pashishe, muprofete wa Yehowa wakamutuadila mukenji uvua utekesha mu mikolo. “Anu butuku abu,” Yehowa wakambila Natana ne: Davidi ki nguvua ne bua kuibaka ntempelo to, kadi ngumue wa ku bana bende. (1 Kul. 17:3, 4, 11, 12) Ntshinyi tshivua Davidi muenze pakapetaye mukenji au? Wakashintulula tshivuaye mulongolole bua kuenza. Kutuadijaye kusangisha makuta ne bintu bivua muanende Solomo mua kulua kuenza nabi mudimu au.​—1 Kul. 29:1-5.

10. Mmunyi muvua Yehowa mubeneshe Davidi?

10 Yehowa wakadia tshipungidi ne Davidi diakamue panyima pa yeye mumane kumumanyisha ne: ki nyeye uvua ne bua kuibaka ntempelo to. Wakamulaya ne: umue wa mu ndelanganyi yende neakokeshe bua kashidi. (2 Sam. 7:16) Elabi meji disanka dikala nadi Davidi mu bulongolodi bupiabupia pamanyaye ne: padiye ne muoyo mu bukokeshi bua bidimu tshinunu apu, Yezu Mukalenge wa mu ndelanganyi yende ke udi ukokesha. Tshilejilu etshi tshidi tshituleja ne: nansha tuetu katuyi ne mushindu wa kuenzela Yehowa malu onso atudi basue kuenza, Nzambi wetu udi mua kuikala anu ne mabenesha makuabu adiye mutulamine atudi katuyi belele meji.

11. Mmunyi muvua Yehowa mubeneshe bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala nansha muvua Bukalenge kabuyi bulue dîba divuabu batekemene? (Bienzedi 6:7)

11 Bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bakapeta ntatu ivuabu kabayi batekemene. Tshilejilu, bavua bajinga bua Bukalenge bua Nzambi bulue bamba kufua, kadi kabavua bamanye dîba divuabu ne bua kulua to. (Bien. 1:6, 7) Nunku, ntshinyi tshiakenzabu? Bakadifila bikole mu mudimu wa diyisha. Bu muvua lumu luimpe luenda lutangalaka, bakamona ne: ntshijadiki tshia muvua Yehowa ubenesha didienzeja diabu.​—Bala Bienzedi 6:7.

12. Ntshinyi tshivua bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala benze pavuaku tshiyole tshia nzala?

12 Musangu mukuabu, tshiyole tshikole tshia nzala tshiakabudika “pa buloba bujima budi bantu basombe.” (Bien. 11:28) Tshiakakuata too ne bena Kristo abu. Elabi meji muvuabu mua kuikala batate bua tshiyole atshi. Kakuyi mpata, baledi bavua mua kuikala basamisha mutu bua kukebela bena mu dîku diabu biakudia. Kadi netuambe tshinyi bua bansonga bavua bakeba kualabaja mudimu wabu wa diyisha? Bavuaku mua kuikala bele meji ne: bivua bikengela kuanji kuindila anyi? Nansha muvua nsombelu au mukole, bena Kristo bakibidilangana nende. Bakatungunuka ne kuyisha mu mishindu yonso ivuabu bakokeshe, ne bavua ne disanka dia kuabanyangana bintu biabu ne bena Kristo nabu bakuabu ba mu Yudaya.​—Bien. 11:29, 30.

13. Mmabenesha kayi avua bena Kristo bapete pavuabu mu tshiyole tshia nzala?

13 Mmabenesha kayi avua bena Kristo bapete pavuabu mu tshiyole tshia nzala? Bantu bavuabu bapeshe bintu bakamona ne: Yehowa uvua ubambuluisha. (Mat. 6:31-33) Bavua ne bua kuikala badiumvua pabuipi ne bena Kristo nabu bavua babapeshe bintu abu. Bantu bavua bafile bintu anyi bavua benze mudimu wa diambuluishangana bavua bapete pabu disanka ditu difumina ku difila. (Bien. 20:35) Yehowa wakababenesha bonso bualu bavua bibidilangane ne nsombelu uvua mushintuluke au.

14. Ntshinyi tshivua tshifikile Bânaba ne mupostolo Paulo? Ntshinyi tshiakenzeka pavuabu kabayi batekete mu mikolo? (Bienzedi 14:21, 22)

14 Bavua batamba kukengesha bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala, imue misangu dîba divuabu kabayi nansha batekemene to. Tumonayi tshivua tshifikile mupostolo Paulo ne Bânaba pavuabu bayisha mu Luseta. Pavuabu bafikamu, bakanji kubakidila ne disanka ne kubatelejabu. Kadi pashishe, baluishi “kukokabu misumba ya bantu,” ne bamue ba kudibu kuasabu Paulo mabue ne kumushiyabu bela meji ne: mmufue. (Bien. 14:19) Kadi Bânaba ne Paulo bakatungunuka nekuyisha miaba mikuabu. Bua bualu abu, bavua “bavuije bantu ndambu bayidi,” ne malu avuabu bamba ne tshilejilu tshiabu biakakolesha bena Kristo nabu. (Bala Bienzedi 14:21, 22.) Bu muvua Paulo ne Bânaba kabayi batekete mu mikolo nansha muvuabu babakengesha, biakambuluisha bantu ba bungi. Tuetu batungunuke ne kuenza mudimu udi Yehowa mutupeshe, neatubeneshe petu.

BILEJILU BIA MATUKU ETU AA

15. Tshilejilu tshia muanetu Macmillan tshidi tshitulongesha tshinyi?

15 Kumpala kua 1914, bantu ba Yehowa bavua batekemene ne: malu kampanda neenzeke. Tuangate tshilejilu tshia muanetu Macmillan. Uvua wela pende meji anu bu bantu bakuabu ba bungi ba tshikondo atshi ne: uvua ne bua kuya mu diulu matuku makese pashishe. Mu muyuki uvuaye muenze mu ngondo wa 9 wa 1914, wakamba ne: “Pamuapa muyuki wa patoke undi ngenza eu nguanyi wa ndekelu.” Mu bulelela, kawuvua wa ndekelu to. Muanetu Macmillan wakalua kuamba ne: “Pamuapa bamue ba kutudi bavua bele meji musangu umue ne: tukavua tuya mu diulu.” Kuambaye kabidi ne: “Tshintu tshituvua ne bua kuenza nkudifila mu mudimu wa Mukalenge bikole.” Wakatungunuka ne kuyisha ne tshisumi. Uvua ne diakalenga dia kukankamija bana betu bavuabu bele mu buloko bua dibenga kubuela mu busalayi. Wakashala ne lulamatu ubuela mu bisangilu nansha mukavuaye mukulakaje. Mmasanka kayi avua muanetu Macmillan mupete bua muvuaye mudifile mu mudimu wa Yehowa pavuaye eku muindile difutu? Matuku makese kumpala kua kufuaye mu 1966, wakafunda ne: “Ditabuja dianyi ndikole mpindieu kupita kumpala.” Etshi si ntshilejilu tshimpe tshia dikema tshia yonso wa kutudi kuidikija nangananga patudi tunanukila mu ntatu tshikondo tshile bu mutuvua katuyi batekemene.​—Eb. 13:7.

16. Ndutatu kayi luvua lukuate muanetu Herbert Jennings ne mukajende luvuabu kabayi batekemene? (Yakobo 4:14)

16 Bantu ba Yehowa ba bungi batu bakenga ne masama atubu kabayi belele meji. Tshilejilu, muanetu Herbert Jennings b wakaleja mu malu a mu mu nsombelu wende avuaye mulonde ne: yeye ne mukajende bavua basanke bikole bua mudimu wa bumisionere uvuabu benza mu ditunga dia Ghana. Dimue dituku bakamukuata disama dibi dia mu lungenyi. Wakatela Yakobo 4:14, kubikilaye tshivua tshimufikile atshi ne: “‘malaba’ utuvua katuyi belele meji.” (Bala.) Wakafunda ne: “Bu mumvua nsama, tuakadilongolola bua kumbuka mu Ghana, kushiya balunda ba pa muoyo ne kuya mu Canada bua kudiondapisha.” Yehowa wakambuluisha muanetu Jennings ne mukajende bua batungunuke ne kumuenzela mudimu ne lulamatu nansha muvuabu batuilangane ne lutatu alu.

17. Mmunyi mudi tshilejilu tshia Jennings tshiambuluishe bena Kristo nende?

17 Malu a mu nsombelu a muanetu Jennings mmambuluishe bantu bakuabu bikole. Muanetu wa bakaji mukuabu wakamba ne: “Pamvua mubale bualu bua muanetu Jennings, biakandenga bikole. . . . Pangakabala muvuaye ne bua kulekela mudimu wende bua kuya kudiondapisha, ngakabanga kumona ne: amue malu adi mua kumfikila panyi.” Muanetu mukuabu wa balume wakamba pende ne: “Meme mumane kuenza bidimu 10 mu mudimu wa bukulu, ngakalua kuwulekela bua disama dia mu lungenyi dimvua nadi. Mvua ndimona muntu tshianana bibanga ne kuntonda bua kubala biena-bualu bia malu a mu nsombelu. . . . Kadi pangakabala muvua muanetu Jennings munanukile, biakankolesha.” Bualu ebu budi butuvuluija ne: patudi tunanukila mu ntatu idi kayiyi mitekemena, tudi tukolesha bakuabu. Nansha malu owu kaayi enda mutuvua batekemene, nebashale anu batubala bu bantu bena lulamatu badi bananukile.​—1 Pet. 5:9.

Patudi tueyemena Yehowa, ntatu itu itukuata idi kayiyi mitekemena idi mua kutusemeja pabuipi nende menemene (Tangila tshikoso 18)

18. Tshilejilu tshia muanetu mukaji mukamba wa mu Nigeria tshidi mu tshimfuanyi tshidi tshitulongesha tshinyi?

18 Bipupu bu mudi korona mbikebele bana betu ba bungi ntatu. Tshilejilu, mukaji mukamba mukuabu wa mu Nigeria uvua mushale ne biakudia bikese menemene. Dimue edi mu dinda, muanende wa bakaji wakamuebeja tshivuabu ne bua kudia bobu balambe losa luvua lushale. Muanetu wa bakaji au wakamuandamuna ne: kabavua ne makuta anyi biakudia bikuabu to, kadi bavua ne bua kuidikija mukaji mukamba wa ku Salefata; mmumue ne: kulamba bivuabu bashale nabi abi ne kueyemena Yehowa ne muoyo mujima. (1 Bak. 17:8-16) Kumpala mene kua kuelabu meji a tshivuabu ne bua kudia dituku adi mu munya, bena Kristo nabu bakabatumina bintu bua kubambuluisha. Mu bintu amu muvua biakudia bikumbane bua mbingu ibidi ne pamutu. Muanetu au wakamba ne: kavua mumanye ne: Yehowa uvua wenda uteleja malu avuaye wambila muanende to. Bushuwa, tuetu tueyemena Yehowa, ntatu idi kayiyi mitekemena idi mua kutusemeja pabuipi nende menemene.​—1 Pet. 5:6, 7.

19. Aleskey Yershov uvua munanukile mu buluishi kayi?

19 Bidimu bishale ebi, mbakengeshe bana betu ba bungi muvuabu kabayi batekemene. Tuangate tshilejilu tshia muanetu Aleskey Yershov wa mu Russie. Bantemu ba Yehowa ba mu ditunga adi bavuaku mua kuenza malu abu badilekelele tshikondo tshivua Yershov mubatijibue mu 1994. Kadi pakapita bidimu, malu akashintuluka mu Russie. Mu 2020 bakabuela mu nzubu muende kukalakasamu bintu, kunyengabu ne bintu biende bia bungi. Ngondo ya bungi pashishe, mbulamatadi wakamushiminyina muvuaye muenzamvi. Kuvua muntu mukuabu uvua muambe muvuaye mulonge Bible ne Bantemu mu tshidimu tshijima ne pamutu. Muntu au uvua muenze filme; mbulamatadi wakakolesha malu, kuangataye filme ayi bua kufunda nayi muanetu au. Bualu bubi bua dikema!

20. Mmunyi muvua muanetu Yershov mukoleshe malanda ende ne Yehowa?

20 Muanetu Yershov mmupetaku bualu buimpe bu muvuaye munanukile anyi? Eyowa. Malanda ende ne Yehowa mmakole bikole. Udi wamba ne: “Meme ne mukajanyi tutu tusambila bikole. Ngakajingulula ne: tshivua mua kunanukila mu nsombelu au bu Yehowa kayi ungambuluisha to.” Udi wamba kabidi ne: “Didilongela diakangambuluisha bua tshiteketshi mu mikolo to. Ntu ngelangana meji a bilejilu bia batendeledi ba lulamatu ba kale. Mu Bible mudi bilejilu bia bungi bidi bileja mudibi ne mushinga bua kuikala ne lutulu ne kueyemena Yehowa.”

21. Tudi balonge tshinyi mu tshiena-bualu etshi?

21 Tudi balonge tshinyi mu tshiena-bualu etshi? Ntatu itudi katuyi batekemene itu itukuata mu ndongoluelu wa malu eu. Nansha nanku, Yehowa utu anu wambuluisha batendeledi bende patubu bamueyemena. Anu mudi mvese udibu bangatshile tshiena-bualu etshi uleja, “ntatu ya muntu muakane nya bungi, kadi Yehowa udi umusungila kudiyi yonso.” (Mis. 34:19) Tutungunukayiku ne kutuma meji etu ku bukole bua Yehowa bua kutuambuluisha, kadi ki nku ntatu itudi nayi to. Dîba adi tudi mua kuamba anu bu mupostolo Paulo ne: “Bua malu onso ndi ne bukole ku diambuluisha dia yeye udi umpesha bukole.”​—Filip. 4:13.

MUSAMBU WA 38 Neakukoleshe

a Nansha mudi ntatu itudi katuyi batekemene mua kutukuata, mbimpe tutuishibue ne: Yehowa neambuluishe batendeledi bende ba lulamatu. Mmunyi muvua Yehowa muambuluishe bena mudimu bende ku kale? Mmunyi mudiye utuambuluisha petu lelu eu? Tumonayi bilejilu bia mu Bible ne bia bantu ba matuku etu aa bua tukoleshe dishindika dietu dia ne: tuetu beyemene Yehowa neatuambuluishe petu.