Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tusanke bua Nzambi wa lupandu luetu

Tusanke bua Nzambi wa lupandu luetu

Tusanke bua Nzambi wa lupandu luetu

‘Nensanke mu Yehowa, [nensanke bua] Nzambi wa lupandu luanyi.’​—HABAKUKA 3:18.

1. Danyele wakapeta tshikena-kumona tshia bualu kayi kumpala kua dikuluka dia Babulona mu 539 K.B.B.?

 BIDIMU bipite pa dikumi kumpala kua dikuluka dia Babulona mu tshidimu tshia 539 K.B.B., Danyele muprofete mukulakaje wakamona tshikena-kumona tshia dikema. Tshiakamanyisha malu a pa buloba adi ne bua kufikisha ku mvita minene yenzeka pankatshi pa baluishi ba Yehowa ne Mukalenge udiye muteke: Yezu Kristo. Ntshinyi tshiakumvua Danyele? Wakamba ne: ‘Ngakapungila. Ngakalubakana kabidi bua tshikena-kumona etshi.’​—Danyele 8:27.

2. Mvita kayi ivua Danyele mumone mu tshikena-kumona, ne udi umvua munyi bua mukadiyi pabuipi?

2 Bidi munyi buetu tuetu? Matuku akadi masemene bikole menemene. Ntshinyi tshitudi tumvua patudi tujingulula ne: mvita yakamona Danyele mu tshikena-kumona (mvita ya Nzambi ya Armagedone) ikadi pabuipi menemene? Ntshinyi tshitudi tuenza patudi tumona ne: bubi budibu bele patoke mu mulayi wa Habakuka mbutangalake bikole kakuyi mushindu wa Nzambi kudikanda bua kubutula baluishi bende? Pamu’apa tudi mua kumvua bu muakumvua Habakuka, mudibu babileje mu nshapita muisatu wa mukanda wende wa mulayi.

Habakuka udi ulomba Nzambi luse

3. Mbanganyi bavua Habakuka usambidila, ne mêyi ende adi mua kutufikisha ku diumvua malu kayi?

3 Habakuka nshapita 3 ndisambila. Bilondeshile mvese 1, udi wenza disambila edi mu tusala, miyenge peshi muadi. Muprofete mmuenze bu udi usambila buende yeye nkayende. Kadi, Habakuka udi usambidila tshisamba tshisungula tshia Nzambi. Lelu’eu, disambila diende didi ne mushinga mukole bua bantu ba Nzambi, badi badifile mu mudimu wa dimanyisha Bukalenge. Tuetu balame bualu ebu mu lungenyi patudi tubala Habakuka nshapita 3, mêyi adimu neatupeshe dipampakana ne disanka kabidi. Disambila dia Habakuka (peshi kasala) didi ditupesha tshijadiki tshikole bua kusanka bua Yehowa Nzambi wa lupandu luetu.

4. Bua tshinyi Habakuka wakumvua buôwa, ne ntshinyi tshitudi bajadike tshikala Nzambi mua kuenza ne bukole Buende?

4 Anu mutukadi bamone mu biena-bualu bibidi bia kumpala, malu avua mabi matambe mu ditunga dia Yuda mu tshikondo tshia Habakuka. Kadi Nzambi kavua mua kualekela atungunuka nansha. Yehowa uvua ne bua kukosa tshilumbu tshiawu anu bu muvuaye muenze kale. Kabiena bikemesha muakadila muprofete, wamba ne: ‘Yehowa, ngakumvua lumu luebe, ndi ntshina [bua] mudimu webe’! Ntshinyi tshivuaye usua kuamba? ‘Lumu lua Yehowa’ luvua malu mafunda avuaye muenze avua aleja bukole buende, bu mudi akenzeka ku Mbuu Mukunze, mu tshipela ne ku Yeleko. Habakuka uvua mumanye bimpe malu aa, ne akamutshingisha bualu uvua mumanye ne: Yehowa uvua kabidi ne bua kubutula baluishi bende ne bukole ebu bunene. Patudi tumona mushindu udi bubi butangalake mu bantu lelu’eu, tudi petu tujadika se: Yehowa neenze muakenzaye kale. Bualu ebu budiku butukuatshisha buôwa anyi? Eyowa! Nansha nanku, tudi tusambila muakasambila Habakuka ne: ‘Yehowa, sanguluja mudimu webe munkatshi mua bidimu ebi, munkatshi mua bidimu ebi uumanyishe kudi bantu; mu njiya yebe uvuluke luse.’ (Habakuka 3:2) Mu tshikondo tshidi Nzambi mujadike, “munkatshi mua bidimu,” tudi tumulomba bua akuateku mudimu ne bukole buende budi bukemesha ne bua se: mu dîba adi, avulukeku bua kufuila bantu badi bamunange luse!

Yehowa udi wasa luendu!

5. Mmunyi muvua ‘Nzambi mufume ku Temena,’ ne bidi bileja tshinyi bua Armagedone?

5 Ntshinyi tshienzeka padi Yehowa uteleja disambila ditudi tuenza bua kumulomba luse? Tudi tupeta diandamuna mu Habakuka 3:3, 4. Tshia kumpala, muprofete udi wamba ne: “Nzambi wakafuma ku Temena, Wa Tshijila wakafuma ku mukuna wa Palana.” Kale mu matuku a muprofete Mose, mukuna wa Temena ne wa Palana ivua mu njila wakapitshila bena Isalele mu tshipela pavuabu baya ku Kanâna. Pakasa tshisamba etshi tshinene tshia Isalele luendu luatshi lua lutatu, Yehowa pende uvua anu bu uvua mu luendu, ne kakuvua tshivua mua kumuimanyika to. Katupa kîpi kumpala kua kufuaye, Mose wakamba ne: ‘Yehowa wakapueka pa mukuna wa Sinai, wakabika munkatshi muabu ku Seî, wakatemena ku mukuna wa Palana, wakamueneka munkatshi mua binunu makumi bia [banjelu bende] ba tshijila.’ (Dutelonome 33:2) Pajukilaye baluishi bende ku Armagedone, Yehowa nealeje bukole buende budi kabuyi kukandamena mu mushindu wa muomumue.

6. Pa kumbusha butumbi bua Nzambi, ntshinyi tshikuabu tshidi bena Kristo badi ne busunguluji bamona?

6 Habakuka udi wamba kabidi ne: ‘Butumbi [bua Yehowa] buakabuikila diulu, buloba buakuula tente ne butumbi buende. Kubalakana kuende kuakadi bu kukenka kua munya.’ Bushuwa, Yehowa wakaleja butumbi bunene! Bulelela, bantu kabena mua kumona Yehowa Nzambi ne kushala ne muoyo to. (Ekesode 33:20) Kadi bua basadidi bende ba lulamatu, mêsu abu a mu mutshima adi akatshila padibu batangila bulengele buende. (Efeso 1:18) Bena Kristo badi ne busunguluji badi bamona tshintu tshikuabu pa kumbusha butumbi bua Yehowa. Habakuka 3:4 udi ujika ne mêyi aa: ‘Nsesa [ibidi] ya munya yakapatuka mu tshianza tshiende; munkatshi muayi muakadi bukole buende busokome.’ Muaba eu tudi tumvua ne: Yehowa udi pabuipi ne kukumbaja malu ende, ku diambuluisha dia tshianza tshiende tshia balume tshia bukole ne makanda.

7. Ntshinyi tshidi luendu lua Nzambi lua ditshimuna lumvuija bua bantu badi bamutombokela?

7 Luendu lua Nzambi lua ditshimuna ludi lumvuija kabutu bua bantu badi bamutombokela. Habakuka 3:5 udi wamba ne: ‘Bipupu biakaya kumpala kuende, biakalonda mu makasa ende kabidi.’ Pakavua bena Isalele ku mikalu ya Buloba Bulaya mu 1473 K.B.B., bavule bakatombokela Nzambi, kudituabu mu tshiendenda ne mu ditendelela mpingu. Bua buntomboji ebu, bantu bapite pa 20 000 bakafua ku tshipupu tshivua Nzambi mutume. (Nomba 25:1-9) Mu matuku makese kumpala eku, pasa Yehowa luendu mutangile ku ‘mvita ya dituku dinene dia Nzambi Wa Bukole Buonso,’ bantu badi bamutombokela nebakenge bia muomumue bua mibi yabu. Bakuabu mene nebafue ku tshipupu tshilelela.​—Buakabuluibua 16:14, 16.

8. Bilondeshile Habakuka 3:6, mbualu kayi budi buindile baluishi ba Nzambi?

8 Umvuayi mpindieu tshidi muprofete ufunda bua kumvuija mudi Yehowa wa biluilu wenza. Mu Habakuka 3:6 tudi tubala ne: ‘[Yehowa Nzambi] wakimana, [bua kunyukula] buloba; wakamona, wakakankisha bisamba bia bantu. Mikuna yakadiku ku tshibangidilu yakapandika; mikuna mikese yakadiku kale yakabatalala; bienzedi biende bidi bu muakadibi kale.’ Tshia kumpala, Yehowa ‘udi wimana’ bu mudi muadiamvita utangila mu tshialu mudibu baluangena mvita. Baluishi bende badi bakanka ne buôwa. Padibu bamona muntu udi ubaluisha, badi bazakala, bakanka tshikatshika. Yezu wakamanyisha dîba divua ‘bisamba bionso bia pa buloba ne bua kudila.’ (Matayo 24:30) Nebijingulule ne: kakuena muntu udi mua kutua makasa panshi kumpala kua Yehowa. Malongolodi a bantu​—nansha adi amueneka mashindame bu “mikuna yakadiku ku tshibangidilu” ne “mikuna mikese yakadiku kale”—​neavingutuke. Dîba adi neashale bu ‘bienzedi bia Nzambi bia kale,’ mushindu wakenzaye mu bikondo bia kale.

9, 10. Habakuka 3:7-11 udi utuvuluija malu kayi?

9 ‘Tshiji tshia Yehowa ntshitemene’ baluishi bende. Kadi mbingoma kayi bialuanganaye nabi mu mvita yende minene? Telejayi mudi muprofete ubileja wamba ne: ‘Wakumusha buta buebe mu tshilaminu tshiebe. Wakapayika muketa ku mulemu. Wakapanda buloba bua misulu ipueke. Mikuna yakakumona, yakadi ne didinyenga; matutu akalokeshisha mvula; ndondo wa mâyi wakela dîyi diende, wakabandisha bianza biende muulu. Dîba ne ngondo biakimana mu miaba yakadibi, bualu bua dinkenke dia mikete yebe pakapitayi, bualu bua kukenka kua difuma diebe diakadi dibalakana.’​—Habakuka 3:7-11.

10 Mu matuku a Yoshua, Yehowa wakimanyika dîba ne ngondo, e kulejaye bukole buende bua dikema. (Yoshua 10:12-14) Mulayi wa Habakuka udi utuvuluija ne: Yehowa nealeje bukole bua muomumue ku Armagedone. Mu 1513 K.B.B., Yehowa wakaleja mudiye mâyi muondoke a pa buloba mikale mu tshianza tshiende pakabutulaye biluilu bia Palô mu Mbuu Mukunze. Bidimu 40 kunyima, musulu wa Yadene mûle tente ne pa mishiku kauvua mua kupumbisha Isalele bua kubuela mu Buloba Bulaya nansha. (Yoshua 3:15-17) Mu matuku a muprofete mukaji Debola, mâyi a mvula wa mudimbi akapuekesha matempu a mvita a Sisela muluishi wa Isalele. (Balumbuluishi 5:21) Bintu bimue-bimue ebi bia bukole: mâyi a misulu ne mbuu, mvula wa mudimbi ne mâyi muondoke, Yehowa neikale nabi ku Armagedone. Makubakuba ne mikenyi bidi kabidi mu tshianza tshiende, bu difuma anyi musaka mûle tente ne miketa.

11. Ntshinyi tshienzeka palekelela Yehowa bukole buende bunene?

11 Bushuwa, nebikuatshishe bantu buôwa palekelela Yehowa bukole buende. Mêyi a Habakuka adi aleja ne: butuku nebulue dituku dia mu munya ne dituku nedikenke kupita muvua dîba mua kudikenkesha. Nansha diumvuija edi dia tshiprofete dia Armagedone difundisha ku nyuma dikale dia bushuwa anyi dia mu tshimfuanyi, bualu bumue butudi bajadike mbua se: Yehowa neatshimune ne muluishi nansha umue kakumunyema to.

Lupandu neluikaleku bushuwa bua bantu ba Nzambi!

12. Nzambi neenzele baluishi bende tshinyi, kadi mbanganyi bapanda?

12 Muprofete udi utungunuka ne kumvuija malu adi Yehowa wenza bua kubutula baluishi Bende. Tudi tubala mu Habakuka 3:12 ne: ‘Mu njiya yebe mikole wewe wakapitshila mu buloba, wewe wakadiata bisamba bia bantu mu tshiji tshiebe.’ Kadi, Yehowa kakubutula bantu mubuite kuîsu nansha. Bamue bantu nebapande. Habakuka 3:13 udi wamba ne: ‘Wakapatuka biebe bua kupandisha bantu bebe, bua kupandisha muntu webe muedibue manyi pa mutu.’ Yehowa neapandishe basadidi bende bela manyi ba lulamatu. Dîba adi ke diabutulabu butubutu Babulona Munene, nsangilu wa buloba bujima wa bitendelelu bia dishima. Kadi lelu bisamba mbisue kubutula ntendelelu mulelela. Mu katupa kîpi emu, makole a Gogo wa ku Magoga nealuishe basadidi ba Yehowa. (Yehezekele 38:1–39:13; Buakabuluibua 17:1-5, 16-18) Satana neatshimune mu mvita ayi anyi? Tòo! Dîba adi, ne tshiji tshionso, Yehowa neazaze baluishi bende, neabavinge muinshi mua makasa ende bu ntete pa muaba udibu bayitutshila. Kadi neapandishe bantu badi bamutendelela ne spiritu ne bulelela.​—Yone 4:24.

13. Mmunyi muakumbana Habakuka 3:13?

13 Dibutula muntu mubi butubutu ndimanyisha mu mêyi aa: “Wewe [Yehowa] wakatshibula bitupa bitupa mfumu wa nzubu wa muntu mubi. Bishimikidi biakashala patoke, too ne ku nshingu.” (Habakuka 3:13, NW) “Nzubu” eu nndongoluelu mubi udi Satana Diabolo muenze ne ulombola. Nebamusasulule. Nebavingutule “mfumu” peshi balombodi badi baluisha Nzambi. Nebabumbule nzubu yonso mujima, too ne ku tshishimikidi tshiende. Kakuikalaku kabidi nansha. Adi nedikale disulakana dia bushuwa!

14-16. Bilondeshile Habakuka 3:14, 15, ntshinyi tshiafikila bantu ba Yehowa ne baluishi babu?

14 Ku Armagedone, nebakondakaje bantu badi bakeba kubutula ‘muntu muedibue manyi’ wa Yehowa. Bilondeshile Habakuka 3:14, 15 (NW), muprofete udi wakula ne Nzambi, wamba ne: “Ne milangala yende nkayende wakatubula mutu wa bena mvita bende pakaluabu bu mvunde bua kuntangalaja. Disanka diabu dinene divua bu dia bantu bapangadije bua kudia mukengi mu muaba wa mu musokoko. Wakapitshila mu mâyi menene ne tubalu tuebe, mu mâyi malabale munguile.”

15 Padi Habakuka wamba ne: ‘bena mvita bakalua bu mvunde bua kuntangalaja,’ muprofete udi wakula bua basadidi ba Yehowa bela manyi. Anu mutu bivi ba mu njila badi basokome muaba kampanda, bisamba bia bantu nebijukile batendeledi ba Yehowa bua kubabutula. Baluishi aba ba Nzambi ne ba bantu bende nebikale ne “disanka dinene,” bela meji ne: nebatshimune. Bena Kristo ba lulamatu nebamueneke bu tuntu tua musempasempa, bu “mukengi.” Kadi padi bantu badi baluisha Nzambi batuadija mvita, Yehowa neenze bua bia-mvita biabu bibakudimukile. Nebangate bia-mvita biabu peshi “milangala” bua kuluisha bena mvita bine badi ku luseke luabu.

16 Kadi malu makuabu atshidi alua. Yehowa neatume makole a mu nyuma adi mapite a bantu bua kubutula baluishi bende butubutu. Ne “tubalu” tua biluilu biende bia mu diulu bilombola kudi Yezu Kristo, neende utshimuna mu “mbuu” ne mu “mâyi malabale munguile,” mmumue ne: musumba wa bena lukuna bende badi bu mavuala a mâyi. (Buakabuluibua 19:11-21) Dîba adi nebumushe bantu babi pa buloba. Bushuwa, Nzambi nealeje bukole ne buakane buende!

Dituku dia Yehowa didi dilua!

17. (a) Bua tshinyi tudi mua kutekemena ne: mêyi a Habakuka neakumbane? (b) Mmunyi mutudi mua kuikala bu Habakuka mu dindila dituku dinene dia Yehowa?

17 Tuikale bajadike ne: mêyi a Habakuka neakumbane mu katupa kîpi emu. Kaakupanga kukumbana pa dîba diawu to. Didianjila kumanya malu aa didi dikusaka ku dienza tshinyi? Vuluka ne: Habakuka wakafunda ku bukole bua nyuma wa Nzambi. Yehowa neajukile kuulu, ne nekuikale kabutu kanene pa buloba dîba dienzeka bualu ebu. Kabiena bikemesha muakafunda muprofete ne: ‘Ngakumvua malu aa, ne mutshima wanyi wakapampakana, mishiku yanyi yakakanka bua tshiona atshi. Mifuba yanyi yakavingutuka, ngakazakala mu muaba ungakimana; ndi ne bua kuindila dituku dia ntatu, mupuwe talalaa; too ne paluadi kudi bantu badi batukengesha.’ (Habakuka 3:16) Mbiumvuike bua tshinyi Habakuka wakapampakana bikole nenku. Kadi ditabuja diende diakatenkakana anyi? Nansha kakese! Uvua muitabe bua kuindila dituku dinene dia Yehowa, mupuwe talalaa. (2 Petelo 3:11, 12) Atshi ki ntshitudi tuenza petu anyi? Eyowa! Tudi tuitabuja ne muoyo mujima ne: mulayi wa Habakuka neukumbane. Kadi netushale bindile ne lutulu too ne dîba diakumbanawu adi.

18. Habakuka uvua ne mmuenenu kayi nansha muvuaye mutekemene ntatu?

18 Misangu yonso mvita itu ilela ntatu, nansha bua badi batshimunangane bine. Biakudia bidi mua kupangika. Bantu badi mua kujimija bintu. Bintu bidi mua kujimija mushinga wabi. Biobi mua kutufikila nanku, netuenze tshinyi? Habakuka uvua ne mmuenenu utudi mua kuidikija, bualu wakamba ne: ‘Bikala mutshi wa mfigi kauyi usampila ntonga, bikalaku kakuyi tumuma ku mionji ya mvinyo; biapanga mutshi wa olive kukuama, biapanga madimi kulua biakudia; bikala mikoko ya mu lupangu kayiyiku, ne bikalaku kakuyi bimuna mu mpangu yabi; kadi meme panyi nensanke mu Yehowa, [nensake bua] Nzambi wa lupandu luanyi.’ (Habakuka 3:17, 18) Habakuka uvua mutekemene ntatu, ivua pamu’apa nzala. Kadi kakajimija disanka divuaye nadi bua Yehowa wakamupandisha nansha.

19. Nntatu kayi idi nayi bena Kristo ba bungi, kadi ntshinyi tshitudi ne bua kuikala bajadike bituateka Yehowa kumpala mu nsombelu wetu?

19 Lelu’eu, nansha kumpala kua mvita ya Yehowa yabutula bantu babi, bantu bavule badi mu dikenga dikole. Yezu wakamanyisha ne: mvita, nzala, bikumina ne masama bivua ne bua kuenza ‘tshimanyinu tshia dikalaku diende’ mu Bukalenge. (Matayo 24:3-14, NW; Luka 21:10, 11) Bena kuitabuja netu ba bungi mbasombele mu matunga adi akenga bikole ne malu avua Yezu muambe adi enda akumbana, ne ke bua tshinyi badi mu ntatu mikole. Bakuabu bena Kristo badi mua kulua kukenga pabu mu matuku atshilualua. Bua bavule ba kutudi, ‘mutshi wa mfigi kawakusampila ntonga’ kumpala kua nshikidilu kuluaye nansha. Kadi tudi bamanye bua tshinyi malu aa adi enzeka, ne bidi bitupesha makanda. Tudi kabidi ne muntu udi utukuatshisha. Yezu wakalaya ne: “Nunku, tungunukayi ne kukeba diambedi bukalenge ne buakane [bua Nzambi], ne bintu bikuabu ebi bionso nebanusakidilebi.” (Matayo 6:33, NW) Muaba eu ki mbatulaye nsombelu udi kayi wa ntatu to, kadi nditujadikila dia se: bituateka Yehowa kumpala mu nsombelu wetu, yeye neatulame.​—Musambu 37:25.

20. Ntshinyi tshitudi ne bua kuikala bapangadije bua kuenza nansha mudiku ntatu ya tshitupa tshîpi?

20 Nansha tuetu mua kupeta ntatu bua tshitupa tshîpi, katuakujimija dishindika ditudi nadi dia se: Yehowa udi ne bukole bua kutupandisha. Kadi nansha mudi bana betu ba bungi ba mu Afrike, ba ku Mputu wa ku Est ne ba miaba mikuabu bapeta ntatu mikole, badi batungunuka anu ne ‘kusanka bua Yehowa.’ Anu bu buobu, tutungunukayi ne kusanka bua Yehowa. Vuluka ne: Mukalenge Munene Yehowa ke Mpokolo wetu wa “bukole.” (Habakuka 3:19) Kakutukuatshisha bundu nansha. Armagedone nealue bulelela, ne pashishe bukua-panu bupiabupia budi Nzambi mulaye nebulonde kakuyi mpata. (2 Petelo 3:13) Dîba adi, “buloba nebuule tente ne dimanya dia butumbi bua Yehowa anu mutu mâyi abuikidija mbuu.” (Habakuka 2:14, NW) Too ne ku tshikondo atshi tshia malu malenga, tulondayi tshilejilu tshimpe tshia Habakuka. Misangu yonso ‘tuikale tusankila mu Yehowa ne [tusanke bua] Nzambi wa lupandu luetu.’

Udi muvuluke anyi?

• Disambila dia Habakuka didi mua kutufikisha ku diumvua malu kayi?

• Bua tshinyi Yehowa udi utungunuka ne luendu luende?

• Ntshinyi tshidi mulayi wa Habakuka wamba bua lupandu?

• Mmuenenu kayi utudi ne bua kuindila nende dituku dinene dia Yehowa?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Udi mumanye makole ikala Nzambi mua kubutula nawu bantu babi ku Armagedone anyi?