Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Kebayi Yehowa ne Bukole buende’

‘Kebayi Yehowa ne Bukole buende’

‘Kebayi Yehowa ne bukole buende’

Bualu bua mêsu a Yehowa adi akenzakana ku nseke yonso ya buloba bua kuleja bukole buende kudi bantu badi ne mitshima miakane kudiye.​—2 KULONDOLOLA 16:9.

1. Bukole ntshinyi, ne mmalu kayi adi bantu benze nabu?

 BUKOLE. Muaku eu udi mua kumvuija bintu bia bungi bu mudi bumfumu anyi bukokeshi; kuenza bualu ne kupatula tshipeta; makanda a mubidi peshi mufobo; peshi budi mua kumvuija nansha lungenyi lutue. Bantu mbende lumu bua malu mabi adibu benza ne bukole budibu nabu. Lord Acton, mufundi wa malu a kale wakamba bua bukole anyi bukokeshi budi nabu bena tshididi ne: “Bukokeshi butu bufikisha ku dinyanga muntu, ne bukokeshi kabuyi mikalu butu bunyanga muntu bikole.” Mu malu adi enzeka mu tshikondo tshietu etshi mudi bilejilu bivule bidi bileja ne: mêyi a Lord Acton mmalelela. Mu lukama lua bidimu lua 20, “muntu [mmukokeshe] mukuabo bua kumukengesha” kupita bikondo bia kale. (Muambi 8:9, MMM) Ba-tshikokeshi-nkaya mbenze malu mabi ne bukokeshi buabu ne mbashipe bantu miliyo ne miliyo. Bukole anyi bukokeshi budi kabuyi dinanga, meji ne buakane budi ne njiwu.

2. Umvuija mudi ngikadilu mikuabu ya Nzambi mikale ilombola malu adi Yehowa wenza ne bukole buende.

2 Nzambi mmushilangane ne bantu bualu utu anu wenza malu mimpe ne bukole buende. ‘Bualu bua mêsu a Yehowa adi akenzakana ku nseke yonso ya buloba bua kuleja bukole buende kudi bantu badi ne mitshima miakane kudiye.’ (2 Kulondolola 16:9) Bukole budi nabu Yehowa kabutu bumusaka bua kuenza malu tshienzenza nansha. Lutulu ludi lukanda Nzambi bua kubutula bantu babi ne lumusaka bua kubapesha mushindu wa kukudimuna mitshima yabu. Bua dinanga didiye nadi, udi ubandishila bantu ba mishindu yonso (bimpe ne babi) dîba. Ku ndekelu, buakane nebumusake bua kuenza mudimu ne bukole buende kabuyi mikalu bua kuvuija tshianana eu udi ukebelangana lufu: Satana Diabolo.​—Matayo 5:44, 45; Ebelu 2:14; 2 Petelo 3:9.

3. Bu mudi Nzambi muikale ne bukole buonso, bua tshinyi tudi ne bua kumueyemena?

3 Bukole bukuate buôwa budi nabu Tatu wetu wa mu diulu budi butusaka bua kueyemena milayi ne bukubi buende. Nansha yeye munkatshi mua bantu badiye kayi mumanye, muana mutekete utu udimona kayi mu njiwu padiye mukuate tatuende ku tshianza, bualu mmujadike ne: tatuende kakulekela bualu bubi bumufikila to. Bia muomumue, Tatu wetu wa mu diulu, eu “udi ne bukole bukumbane bua kusungila bantu,” neatukube ku bualu bubi buonso budi mua kutukebela diakabi dia kashidi bituenda nende. (Yeshaya 63:1; Mika 6:8) Ne bu mudi Yehowa muikale Tatu muimpe, udi ukumbaja malu onso adiye mulaye. Bukole buende kabuyi mikalu budi butujadikila se: ‘dîyi [diende] nedijikije muanda wakadituminaye.’​—Yeshaya 55:11; Tito 1:2.

4, 5. (a) Ntshinyi tshiakenzeka pavua Mukalenge Asa mueyemene Yehowa ne muoyo mujima? (b) Ntshinganyi tshidi mua kuenzeka patudi tunyemena kudi bantu bua kujikijabu ntatu yetu?

4 Bua tshinyi mbimpe tuikale bamanye ne: Tatu wetu wa mu diulu neatukube? Bualu ntatu idi mua kutupita mutu ne tuetu kupua muoyo muntu udi mua kutukuba bimpe menemene. Muanda eu wakafikila Mukalenge Asa, muntu uvua pa tshibidilu weyemena Yehowa. Mu bukokeshi bua Asa, tshiluilu tshia bena Etiopia tshivua ne basalayi muliyo mujima tshiakalua kuluisha Yuda. Pakamonaye ne: baluishi bende ke bavua mua kutshimuna, Asa wakasambila ne: ‘Yehowa, kakuena mukuabu bu wewe udi mua kukuatshisha badi ne bukole ne badi kabayi ne bukole; utukuatshishe, Yehowa Nzambi wetu; bualu bua tuetu tudi tukueyemena, tuakuluila mu dîna diebe bua kuluangana ne tshisumbu etshi tshinene. Yehowa, wewe udi Nzambi wetu; kuitabuji bua bantu bakupite bukole.’ (2 Kulondolola 14:11) Yehowa wakitaba dilomba dia Asa ne kumuambuluishaye bua kutshimuna baluishi bende.

5 Kadi kunyima kua Asa mumane kuenza mudimu ne lulamatu bidimu bia bungi, kakatungunuka ne kueyemena bukole budi nabu Yehowa bua kupandisha bantu nansha. Pakalua bukalenge bua Isalele bua ku Nord kumuela mvita, wakanyemena kudi bena Sulia bua kumuambuluishabu. (2 Kulondolola 16:1-3) Nansha muvua bintu bivuaye mukose nabi Mukalenge wa bena Sulia Bene-hadada mishiku biambuluishe bua kuipata bena Isalele bavua balue kuluisha Yuda, tshipungidi tshiakadia Asa ne bena Sulia tshiakaleja ne: kavua weyemena Yehowa to. Muprofete Hanani wakamukonka bimpe ne: ‘Bena Etiopia ne bena Lubima kabakadi tshisumbu tshinene ne makalu ne bena tubalu bia bungi anyi? Kadi bualu bua wewe wakeyemena Yehowa, yeye kakabafila mu bianza biebe [anyi]?’ (2 Kulondolola 16:7, 8) Kadi Asa wakabenga mubelu eu. (2 Kulondolola 16:9-12) Patudi mu ntatu, katueyemenyi bantu to. Kadi tueyemenayi Nzambi, bualu kueyemena bukole bua bantu nekutubungamije mu mishindu yonso.​—Musambu 146:3-5.

Kebayi bukole budi Yehowa ufila

6. Bua tshinyi tudi ne bua ‘kukeba Yehowa ne bukole buende’?

6 Yehowa udi mua kukuba ne kupesha basadidi bende bukole. Bible udi utubela bua ‘kukeba Yehowa ne bukole buende.’ (Musambu 105:4) Bua tshinganyi? Bualu patudi tuenza malu ku diambuluisha dia bukole budi Nzambi ufila, netufike ku dienzela bakuabu malu mimpe pamutu pa kubenzela malu mabi. Muntu umuepele wakashiya tshilejilu tshilenga mu muanda eu n’Yezu Kristo, wakenza bishima bia bungi ne ‘bukole bua Mukalenge [Yehowa].’ (Luka 5:17) Yezu uvua mua kupangadija bua kulua mubanji, kuenda lumu anyi mene kulua mukalenge wa bukole buonso. (Luka 4:5-7) Kadi ku diambuluisha dia bukole buvua Nzambi mumupeshe wakalongesha, kuambuluisha ne kuondapa bantu. (Mâko 7:37; Yone 7:46) Ke tshilejilu tshilenga tshitudi mua kulonda.

7. Nngikadilu munene kayi utudi ne bua kupeta patudi tuenza malu ne bukole bua kudi Nzambi pamutu pa kuenza ne bukole buetu tuetu?

7 Kabidi, kuenza malu ne “bukole budi Nzambi ufila,” nekutuambuluishe bua kushala badipuekeshe. (1 Petelo 4:11, NW) Bantu badi bakeba bumfumu batu balua bena lutambishi. Angata tshilejilu tshia Esâ-hadona Mukalenge wa bena Ashû, wakamba ne maditambishi ne: “Ndi muntu wa bukole, ndi wa bukole buonso, ndi tshilobo, ndi muntu wa kafiondo, ndi munene be.” Kadi Yehowa yeye ‘wakasungula bintu bitekete bia pa buloba bua kufuishaye nabi bintu bikole bundu.’ Nenku biaditumbisha muena Kristo mulelela, udi uditumbisha bua Yehowa, bualu mmumanye ne: malu adiye muenze ki mmuenze ku bukole buende yeye nansha. Tuetu ‘badipuekeshe kuinshi kua tshianza tshikole tshia Nzambi’ netupete disanka dia bushuwa.​—1 Kolinto 1:26-31; 1 Petelo 5:6.

8. Mbualu kayi bua kumpala butudi ne bua kuenza bua kupeta bukole budi Yehowa ufila?

8 Mmunyi mutudi mua kupeta bukole budi Nzambi ufila? Tshia kumpala: tudi ne bua kubulomba mu disambila. Yezu wakajadikila bayidi bende ne: Tatuende udi ufila spiritu munsantu kudi bantu badi bamulomba. (Luka 11:10-13) Spiritu eu ke uvua mupeshe bayidi ba Kristo bukole bua kutumikila Nzambi pamutu pa bamfumu ba bitendelelu bavua babakandika bua kabayishi malu avua atangila Yezu. Pakalombabu Yehowa bua kubambuluishaye, wakandamuna disambila diabu dienza ne muoyo mujima, pashishe spiritu munsantu wakabakolesha bua kutungunuka ne kuyisha lumu luimpe ne dikima.​—Bienzedi 4:19, 20, 29-31, 33.

9. Tela tshintu tshibidi tshidi tshitupesha bukole bua mu nyuma, ne fila tshilejilu tshia mu Bible tshidi tshileja mudi bukole abu butuambuluisha.

9 Tshibidi: Bible udi mua kutupesha bukole bua mu nyuma. (Ebelu 4:12) Bukole bua dîyi dia Nzambi buakamueneka mu matuku a Mukalenge Yoshiya. Nansha muvua mukalenge eu muena Yuda mumane kumbusha mpingu ya bampangano mu ditunga, pakangulabu mukanda wa Mikenji ya Yehowa mu ntempelo (bualu buvuabu kabayi belele meji), biakamusaka bua kutungunuka ne diumbusha bintu bibi bivua mu ditunga. * Kunyima kua Yoshiya nkayende mumane kubadila bantu Mikenji eyi, tshisamba tshijima tshiakenza tshipungidi ne Yehowa ne bua musangu muibidi, bakadifila kabidi ne bukole mu mudimu bua kumbusha mpingu ivuabu batendelela. Bua malu akashintulula Yoshiya, ‘mu matuku ende onso kabakalekela kulonda Yehowa, Nzambi wa bankambua babu.’​—2 Kulondolola 34:33.

10. Tela tshintu tshisatu tshidi mua kutupetesha bukole bua kudi Yehowa, ne leja bua tshinganyi tshidi ne mushinga wa bungi.

10 Tshisatu: tudi tupeta bukole budi Yehowa ufila patudi tudisangisha ne bena Kristo netu. Paulo wakakankamija bena Kristo bua kuikalabu ne tshibidilu tshia kubuela mu bisangilu bua kumona mua “kusakangana ku dinanga ne ku midimu milenga” ne bua kukankamijangana. (Ebelu 10:24, 25, NW) Pakapatulabu Petelo mu buloko mu tshishima, wakajinga bua kuikala muaba uvua bana babu, ke bualu kayi wakaya diakamue ku nzubu kua mamuende wa Yone Mâko, kuvua “ba bungi badisangishe [ne] batendelela Nzambi.” (Bienzedi 12:12) Bushuwa, bonso bavua mua kuikala bashale ku mabu bua kusambilaku. Kadi bakasangila pamue bua kusambila ne kukankamijangana mu tshikondo atshi tshikole. Pabuipi ne ku ndekelu kua luendu lule lua njiwu luakenza Paulo mutangile ku Lomo, wakasambakena ne bamue bana betu mu Potiolo, pashishe kusambakenaye kabidi ne bakuabu bavua balue kumuakidila. Ntshinyi tshiakumvuaye? ‘Pakabamona Paulo, wakasakidila Nzambi, mutshima wende wakakankamana.’ (Bienzedi 28:13-15) Dipetangana tshiakabidi ne bena Kristo nende diakamukolesha ku muoyo. Tuetu petu tudi tupeta bukole patudi tudisangisha ne bena Kristo netu. Patudi ne budikadidi bua kudisangisha ne bakuabu, katukebi bua kulua ba-tshienda-nkaya mu njila mubumbakane udi ufikisha ku muoyo nansha.​—Nsumuinu 18:1; Matayo 7:14.

11. Tela imue nsombelu itudi nangananga dijinga ne “bukole budi bupite bua pa tshibidilu.”

11 Tuetu bikala ne tshibidilu tshia kusambila, kulonga Dîyi dia Nzambi ne kudisangisha ne bena kuitabuja netu, ‘netutungunuke ne kupeta bukole mu Mukalenge ne mu dikanda dia bukole buende.’ (Efeso 6:10, NW) Kakuyi mpata, tuetu bonso tudi dijinga ne “bukole mu Mukalenge.” Bamue mbatshibuila panshi kudi masama, bakuabu kudi bukulakaje anyi badi mu dibungama bua lufu lua mulunda wa mutantshi mule. (Musambu 41:3) Bakuabu badi batantamena buluishi bua kudi bantu badibu baselangane nabu badi kabayi bena kuitabuja. Baledi, nangananga baledi bajike, badi mua kumona ne: kuenza mudimu udi wangata dîba dia bungi pashishe kuludika malu a dîku mbujitu budi butshiokesha bikole. Bansonga bena Kristo badi dijinga ne bukole bua kumonabu mua kukandamena bikadilu bibi bia bena mulongo nabu ne kubenga dinua dia mfuanka ne diamba ne tshiendenda kabidi. Muntu kelakanyi bua kulomba Yehowa “bukole budi bupite bua pa tshibidilu” bua amone mua kutantamena mateta aa.​—2 Kolinto 4:7, NW.

“Udi upesha badi bapungile bukole”

12. Mmunyi mudi Yehowa utukuatshisha mu mudimu wa buambi?

12 Yehowa udi kabidi upesha basadidi bende bukole padibu benza mudimu wa buambi. Tudi tubala mu mulayi wa Yeshaya ne: “Udi upesha badi bapungile bukole, badi kabayi ne dikanda udi ubapeshadio. . . . Badi batekemena kudi [Yehowa] badi bapeta dikanda dipiadipia, basa mapuapua bu nyunyu wa mukanku, banyema kabayi bapungila, benda kabayi bateketa.” (Yeshaya 40:29-31, MMM) Nzambi wakapesha mupostolo Paulo bukole bua kukumbajaye mudimu wende wa buambi. Ke bua tshinganyi mudimu wakenzaye wakenda bimpe. Paulo wakafundila bena Kristo ba mu Tesalonike ne: ‘Lumu luimpe lutudi tuamba kaluakalua kunudi anu mu dîyi nkayadi, kadi luakalua mu bukole ne mu nyuma muimpe.’ (1 Tesalonike 1:5) Malu akayishaye ne akalongeshaye avua ne bukole bua kushintulula bikole bikadilu bia bantu bavua bamuteleja.

13. Ntshinyi tshiakakolesha Yelemiya bua kunanukila nansha muvuaku buluishi?

13 Mu mikolo mudi mua kututeketa patudi tupeta bantu badi batubuidia mu teritware wetu, pamu’apa tukadi bayishemu misangu ne misangu bidimu bia bungi kadi katuyi tupatulamu bipeta bia nsongo. Yelemiya pende wakateketa mu mikolo bua buluishi, tuseku ne dibuidia bia bantu bakapetaye. Wakadiambila ne: ‘Tshiena ntela dîna [dia Nzambi], ne tshiena ngambila bantu dîyi diende kabidi.’ Kadi kavua ne mushindu wa kupuwa to. Mukenji uvuaye umanyisha ‘uvua mu mutshima [wende] bu kapia kadi kuosha munda mua mifuba [yende].’ (Yelemiya 20:9) Ntshinganyi tshiakamupeshilula bukole kumpala kua ntatu bungi nunku? Yelemiya wakamba ne: ‘Yehowa udi nanyi bu muena bukitu.’ (Yelemiya 20:11) Pakajingulula Yelemiya ne: mukenji wende ne mudimu uvua Nzambi mumupeshe bivua ne mushinga wa bungi, wakitaba dikankamija dia kudi Yehowa.

Bukole bua kutapa mputa ne bukole bua kuondapa

14. (a) Umvuija bukole budi nabu ludimi. (b) Fila bilejilu bua kuleja mushindu udi ludimi mua kunyangakaja malu.

14 Bukole buonso butudi nabu kabuena bufumina buludiludi kudi Nzambi to. Tshilejilu, ludimi nkantu kakese menemene, kadi ludi ne bukole bua kutapa mputa ne bukole bua kuondapa. Solomo udi utudimuija ne: “Lufu ne muoyo bidi mu bukokeshi bua ludimi.” (Nsumuinu 18:21) Malu akapatuka ku muyuki wa minite mikese pankatshi pa Satana ne Eva adi aleja ne: mêyi etu adi mua kunyangakaja malu a bungi. (Genese 3:1-5; Yakobo 3:5) Nansha tuetu petu tudi mua kunyangakaja malu a bungi ne ludimi luetu. Kuamba nsongakaji mudiye mudiunde mupitshishe kudi mua kumufikisha ku dibenga kudia ne ku dinyana bikole. Kuikala ne biakulakula pa kuambulula bualu kampanda bua mafi kudi mua kushipesha bulunda bua mutantshi mule. Bushuwa, mbimpe tuikale tukanda ludimi.

15. Mmunyi mudi ludimi mua kukolesha ne kuondapangana?

15 Ludimi ludi mua kuibaka anyi kupula. Lusumuinu lua mu Bible ludi luamba ne: ‘Muntu udi wamba mêyi a tshiakulakula adi atapa bu muele wa mvita, kadi ndimi ya bena meji idi isangaja bantu.’ (Nsumuinu 12:18) Ku diambuluisha dia ndimi yabu, bena Kristo ba meji badi bakolesha bantu badi babungame ne basamba badi bafuishe. Mêyi a luse adi mua kukankamija bansonga badi badienzeja bua kukandamena bikadilu bibi bia bena mulongo nabu. Ludimi lua muena meji ludi mua kukolesha bana betu bakadi bakulakaje pa kubaleja ne: tutshidi nabu dijinga ne tudi babanange bikole. Mêyi malenga adi mua kusanguluja badi basama. Ludimi luetu ludi nangananga mua kutuambuluisha bua kumanyisha mukenji wa Bukalenge kudi bantu bonso badi bauteleja. Kumanyisha Dîyi dia Nzambi kudi mu bukokeshi buetu bituikala batumaku muoyo. Bible udi wamba ne: ‘Kupadi bantu tshintu tshimpe, badi bakumbane bua kuikala natshi, pawikala ne bukole bua kubapatshi.’​—Nsumuinu 3:27.

Malu mimpe atudi mua kuenza ne bukole butudi nabu

16, 17. Mmunyi mudi bakulu, baledi, balume ba mbanza ne bakaji mua kuidikija Yehowa padibu benza malu ne bukokeshi anyi bulombodi budi Nzambi mubapeshe?

16 Nansha mudi Yehowa muikale wa bukole buonso, udi ulombola tshisumbu ne dinanga. (1 Yone 4:8) Bu mudi batangidi bena Kristo bamuidikija, badi benza malu mimpe ne bulombodi budibu babapeshe pa kulama biakane tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi. Bulelela, imue misangu batangidi batu ne bua ‘kutandisha, [kukanyina] ne kubela.’ Kadi badi ne bua kuenza bionso ebi ‘ne lutulu bua kulongesha.’ (2 Timote 4:2, MMM) Nenku misangu yonso bakulu badi belangana meji bua mêyi avua mupostolo Petelo mufundile bantu badi ne mudimu wa bulombodi mu tshisumbu ne: ‘Nulame tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi tshidi munkatshi muenu, nubalame, kanuyi benzejibue ku bukole, kadi ne mitshima ya disanka bu mu disua dia Nzambi; ki mbualu bua kukeba biuma, kadi nuikale ne mutshima mulongolola bimpe; kanuikadi bu bakokeshi ba badi kunyima kuenu, kadi nudivuije bifuanyikiji bimpe kudi mikoko.’​—1 Petelo 5:2, 3; 1 Tesalonike 2:7, 8.

17 Yehowa mmupeshe baledi ne balume ba mbanza bukokeshi anyi bulombodi kampanda. Ne badi ne bua kuambuluishangana ne bukole ebu, kukankamijangana ne kuenzelangana nabu malu malenga. (Efeso 5:22, 28-30; 6:4) Tshilejilu tshia Yezu tshidi tshileja ne: tudi mua kuenza malu bimpe ne bukokeshi. Dinyoka diakanyine didi kadiyi dishintuluka kadiakubungamija bana to. (Kolosai 3:21) Mabaka adi alengela padi balume bena Kristo baaludika ne dinanga pamutu pa kukokesha ne tshikisu, ne bakaji ku luabu luseke mbimpe bikale banemeka babayabu bikole pamutu pa kukeba bua kupeta anu bidibu basue.​—Efeso 5:28, 33; 1 Petelo 3:7.

18. (a) Mmunyi mutudi mua kuidikija tshilejilu tshia Yehowa bua mudiye ukanda tshiji? (b) Bantu badi ne mudimu wa bulombodi mu tshisumbu badi ne bua kukeba bua kusaka bantu badibu balombola ku tshinganyi?

18 Bantu badi ne mudimu wa bulombodi mu tshisumbu ne mu dîku badi nangananga ne bua kukanda tshiji tshiabu, bualu tshiji tshitu tshitshingisha bantu pamutu pa kubasaka ku dinanga. Muprofete Nahuma wakamba ne: “Yehowa kena ukuata tshiji lukasa, udi ne bukole bua bungi.” (Nahuma 1:3; Kolosai 3:19) Patudi tukanda tshiji tshietu tudi tuleja ne: tudi ne bukole. Kadi patudi tutshilekelela, tudi tujadika ne: tudi ne butekete. (Nsumuinu 16:32) Mu dîku ne mu tshisumbu, tshipatshila tshietu ntshia kusakangana ku dinanga Yehowa, ku dinanga muntu netu ne mêyi makane a Nzambi. Dinanga ntshisuikidi tshikole tshia buobumue, ne diodi ke bukole budi butusaka bua kuenza malu makane.​—1 Kolinto 13:8, 13; Kolosai 3:14.

19. Mmêyi kayi adi akolesha ku muoyo adi Yehowa utujadikila, ne ntshinyi tshitudi mua kuenza patudi tumvua mêyi aa?

19 Kumanya Yehowa nkuitaba ne: udi ne bukole. Yehowa wakamba mukana mua Yeshaya ne: ‘Kuakumanya anyi? Kuakumvua anyi? Yehowa udi Nzambi wa tshiendelele, Mufuki wa nseke yonso ya pa buloba too ne kumfudilu kuabu. Yeye kêna uteketa nansha, kêna upungila nansha.’ (Yeshaya 40:28) Bukole bua Yehowa kabutu bujika to. Tuetu bamueyemene anu yeye pamutu pa kudieyemena, kakutulekela nansha. Udi utujadikila ne: ‘Kutshinyi, bualu bua ndi nebe; kukenzakanyi bua buôwa nansha, bualu bua ndi Nzambi webe; nenkukoleshe, bulelela, nenkukuatshishe; bulelela, nenkujadike ne tshianza tshianyi tshia balume tshia buakane buanyi.’ (Yeshaya 41:10) Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tuanyisha mushindu udiye utulama ne dinanga? Mpa kuambuluishangana ne kukoleshangana ne bukole buonso budi Yehowa utupesha anu bu muakenza Yezu. Tukande ludimi luetu bua luikale luondapa pamutu pa kutapangana mputa. Ne dîba dionso tushale anu batabale mu nyuma, bashindame mu ditabuja, ne tukankamane bua dikanda dia bukole budi nabu Mufuki wetu Munene Yehowa Nzambi.​—1 Kolinto 16:13.

[Mêyi adi kuinshi]

^ Bidi bimueneka ne: bena Yuda bakangula mukanda wa Mikenji ya Mose wa kumpala-mpala, uvuabu bateke mu ntempelo bidimu nkama mivule kumpala.

Udi mua kumvuija anyi?

• Mmalu kayi adi Yehowa wenza ne bukole buende?

• Mmu mishindu kayi mutudi mua kupeta bukole bua Yehowa?

• Mmalu kayi atudi mua kuenza ne ludimi luetu?

• Mmunyi mudi bukokeshi budi Nzambi mufile mua kusankisha bantu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Yezu wakambuluisha bantu bakuabu ne bukole bua kudi Yehowa

[Bimfuanyi mu dibeji 17]

Kumanyisha Dîyi dia Nzambi kudi mu bukokeshi buetu anu bituikala batumaku muoyo