Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nzambi neavuije bintu bionso bipiabipia anu muakamanyishaye

Nzambi neavuije bintu bionso bipiabipia anu muakamanyishaye

Nzambi neavuije bintu bionso bipiabipia anu muakamanyishaye

‘Yeye udi ushikama pa nkuasa wa butumbi, wakamba ne: Mona, ndi mvuija bintu bionso bipiabipia. Yeye wakuamba ne: mêyi aa adi mêyi a kueyemena ne malelela.’​—BUAKABULUIBUA 21:5.

1, 2. Bua tshinyi bantu ba bungi badi belakana bua kuamba malu enzeka matuku atshidi alua?

 UKADIKU mudikonke ne: ‘Nnganyi udi mumanye malu enzeka makelela anyi?’ Udi mua kumvua bua tshinyi bantu batu belakana bua kuamba malu a matuku atshilualua anyi bua kueyemena bantu badi badituta mu tshiadi baleja mudibu mua kuamba malu a matuku atshidi alua. Bantu kabena ne bukole bua kudianjila kumanyisha malu malelela enzeka mu ngondo anyi bidimu bidi kumpala nansha.

2 Tshikandakanda tshikuabu (Forbes ASAP) tshiakakula umue musangu bua dîba kubangila anu ku ntuadijilu too ne ku ndekelu kuatshi. Robert Cringely, kamona-kamba wa ku TV, wakafundamu ne: “Ndekelu wa bionso dîba ditu ditupuekesha bonso milongo, kadi kakuena bantu batu dîba dikengesha bikole bu bamanyishi ba malu a matuku atshilualua to. Kukeba bua kujadika malu enzeka matuku atshilualua mbualu bututu katuyi tutamba kukumbaja misangu yonso. . . . Nansha nanku, bantu badi badiamba mudibu bamanyi bapiluke badi batungunuka ne kumanyisha malu enzeka mu matuku atshidi alua.”

3, 4. (a) Ndishindika kayi didi nadi bamue bantu bua tshikondo etshi tshipiatshipia tshia bidimu tshinunu? (b) Mmalu malelela kayi adi bantu bakuabu batekemene bua matuku adi alua?

3 Pamu’apa udi mumone ne: bu mudi bantu batamba kuakula bua tshikondo etshi tshipiatshipia tshia bidimu tshinunu, bidi mua kumueneka bu se: ba bungi badi bela meji bua malu enzeka matuku atshilualua. Ku ntuadijilu kua tshidimu tshishale, tshikandakanda tshia Maclean tshiakamba ne: “Bua bena mu ditunga dia Canada ba bungi, tshidimu tshia 2000 tshidi mua kuikala tshidimu tshia mushindu mukuabu, kadi bidi mua kuenzeka ne: tshikale ntuadijilu wa malu mapiamapia menemene.” Chris Dewdney, Mulongeshi wa mu Iniversite wa York wakamba mêyi adi alonda aa bua kuleja dishindika divuaye nadi: “Dibuela mu tshikondo tshipiatshipia tshia bidimu tshinunu nedikale ndekelu wa bidimu lukama bia malu makuate buôwa.”

4 Bidiku biumvuika bu bualu budi bantu bajinga patupu anyi? Mu Canada, bantu 22 pa lukama patupu ba ku bavuabu bele nkonko “badi bamba ne: tshidimu tshia 2000 netshikale ntuadijilu wa malu mapiamapia pa buloba.” Kadi bantu batue ku tshia-bibidi “mbindile tshimvundu tshikuabu tshia buloba bujima” anyi mvita ya buloba bujima mu bidimu 50 bidi kumpala eku. Bushuwa, bantu bavule badi bamona ne: dibuela mu tshikondo tshipiatshipia tshia bidimu tshinunu kadiena mua kujikija ntatu itudi nayi ne kuvuija bintu bionso bipiabipia nansha. Michael Atiyah, mulombodi wa kale wa tshipangu kampanda tshia malu a malonga (Britain’s Royal Society), wakafunda ne: “Dishintuluka dia malu ne lukasa . . . didi dileja ne: lukama lua bidimu lua 21 nelutuadile bantu ba tshikondo tshietu etshi tshionso ntatu minene. Ntatu idi ifuma ku divula dia bantu pa buloba, dikepa dia bubanji, dinyanguka dia bintu bidi bitunyunguluke ne ditangalaka dia bupele ikadi mitukuate ne tudi ne bua kuyijikija ne lukasa.”

5. Mmuaba kayi utudi mua kupeta malu a kueyemena bua bitshidi bilua kumpala?

5 Kadi udi mua kudiebeja ne: ‘Bu mudi bantu kabayi mua kutumanyisha malu a matuku atshilualua, nanku katuena mua kulekela tshine tshilumbu atshi anyi?’ Tudi tuandamuna ne: tòo! Bantu kabena mua kumanyisha malu malelela a matuku atshilualua to, kadi katuedi meji ne: nkupangike muntu udi mua kutumanyishawu nansha. Nnganyi udi mua kutumanyisha malu au, ne bua tshinyi tudi ne bua kuikala ne dishindika bua matuku atshilualua? Udi mua kupeta mandamuna malenga mu malu masunguluke anayi akadianjila Nzambi kumanyisha. Malu aa mmafunda mu Bible, mukanda udi mutambe kutangalaka ne udi bantu ba bungi babala, udi kabidi bantu bavule kabayi bumvua bimpe ne udibu balengulula. Nansha wewe wangata Bible mushindu kayi, ne nansha wewe mumumanye munyi, nebikale ne mushinga bua ukonkonone mvese minene eyi inayi. Idi imanyisha malu mimpe a dikema enzeka matuku atshilualua. Milayi eyi minene inayi idi kabidi ileja malu atshilualua anudi mua kupeta wewe ne bana bebe.

6, 7. Ndîba kayi diakamanyisha Yeshaya mulayi wende, ne mmunyi muvua malu akamanyishaye makumbane mu mushindu wa dikema?

6 Mulayi wa kumpala udi mu Yeshaya nshapita wa 65. Kumpala kua wewe kubala malu adimu, anji kumanya dîba divuabu baafunde ne bua tshinyi bakaanda. Muprofete Yeshaya (mufundi wa malu au) uvua ne muoyo bidimu bipite pa lukama kumpala kua kubutulabu bukalenge bua Yuda. Kabutu aku kakalua pavua Yehowa katshiyi kabidi ukuba bena Yuda bualu bavua bapange lulamatu. Wakalekela bena Babulona babutula Yelushalema ne baya ne bantu bavuamu mu bupika. Malu aa akenzeka bidimu bipite pa lukama kunyima kua Yeshaya mumane kuamanyisha.​—2 Kulondolola 36:15-21.

7 Tangila mushindu wakabanga malu aa kukumbana: Nzambi wakasaka Yeshaya bua kumanyisha dîna dia muena Pelasa uvua kayi muanji kuledibua: Kolesha (anyi Sirise), wakalua kutonkola Babulona. (Yeshaya 45:1) Kolesha wakunzuluila bena Yuda njila bua kupinganabu mu ditunga diabu mu 537 K.B.B. Tshidi tshikemesha ntshia se: Yeshaya ukavua mumanyishe bua dipingana adi anu mutudi tubala mu nshapita wa 65. Wakatamba kuakula bua masanka avua bena Isalele mua kupeta pavuabu bapingana mu ditunga diabu.

8. Mmalu mimpe kayi akamanyisha Yeshaya bua matuku atshivua alua, ne mmêyi kayi adi atamba kukoka ntema yetu?

8 Tudi tubala mu Yeshaya 65:17-19 (MMM) ne: “Nemfuke diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia; bantu kabakuvuluka malu avua menzeke kale, kaakubavuila kabidi mu lungenyi. Ikalayi ne disanka dia bungi, sankayi amu kusanka kashidi bua bionso bindi musue kufuka. Yeruzaleme undi mfuka neikale ne disanka, bantu banyi nebuule ne musangelu tente. Nensanke bualu bua Yeruzaleme, nengikale ne musangelu muvule bua bantu banyi; kabakumvua kabidi miadi nansha mbila ya dikenga mu Yeruzaleme.” Bushuwa, Yeshaya wakakula bua masanka mapite avua nawu bena Yuda mu Babulona. Wakamanyisha bua disanka ne ditshionkomoka. Mpindieu tangila mêyi aa “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia.” Eu ke muaba wa kumpala wa ku inayi idi mêyi aa asanganyibua mu Bible, ne mvese eyi inayi idi mua kuikala yakula buludiludi bua matuku etu atshilualua, idi mene mua kuikala idianjila kutumanyishawu.

9. Mmunyi muvua mêyi a mu Yeshaya 65:17-19 makumbane bua bidi bitangila bena Yuda ba kale?

9 Mêyi a mu Yeshaya 65:17-19 akakumbana bua musangu wa kumpala pavua bena Yuda ba kale bapingane mu ditunga diabu muakajadikabu tshiakabidi ntendelelu mulelela, kuenzekabi anu mukavua Yeshaya mumanyishe. (Ezela 1:1-4; 3:1-4) Nenku udi umona ne: bakapingana mu ditunga diabu anu pa buloba ebu, ki mmuaba mukuabu mu tshibuashibuashi to. Mushindu wakakumbana mulayi eu udi mua kutuambuluisha bua kumvua tshivua Yeshaya usua kuamba pakakulaye bua diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia. Katuena ne bua kukeba bua kumvua malu kaayi masunguluke akamanyisha Nostradamus anyi akamba bakuabu bamanyishi ba malu atshilualua nansha. Bible nkayende udi utokesha tshivua Yeshaya musue kuamba.

10. “Buloba bupiabupia” buvua Yeshaya mumanyishe budi bumvuija tshinganyi?

10 Mu Bible, muaku “buloba” kautu anu ufunkuna dibulungu ditudi basombele edi to. Tshilejilu, Musambu wa 96:1 (MMM) udi wamba ne: “Buloba bujima, imbilayi [Yehowa].” Tudi bamanye ne: dibulungu edi (buloba bûme ne mâyi manene) kadiena mua kuimba misambu to. Bantu ke batu bimba misambu. Nenku Musambu wa 96:1 udi wakula bua bantu badi pa buloba. * Kadi Yeshaya 65:17 udi wakula kabidi bua “diulu dipiadipia.” Bikala “buloba” buleja bantu bavua mu nsombelu mipiamipia mu ditunga dia Yuda, kadi “diulu dipiadipia” ntshinyi?

11. Mêyi aa “diulu dipiadipia” avua afunkuna tshinyi?

11 Tshibungu kampanda tshidi tshiamba ne: “Misangu yonso idibu batela diulu mu tshikena-kumona tshia muprofete, didi diumvuija . . . nsangilu mujima wa bakokeshi badi balombola . . . bikale ku mutu ne balombola bantu, anu mudi diulu dietu edi dikale ku mutu ne dilombola buloba.” Bua mêyi “diulu ne buloba,” tshibungu tshine etshi tshidi tshiumvuija ne: ‘mu ngakuilu wa tshiprofete, mêyi aa adi umvuija nkokeshilu wa bantu ba mianzu mishilangane. Diulu mbumfumu; ne buloba mbantu badibu bakokesha ne balombola kudi badi ku mutu.’​—Cyclopædia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, wa M’Clintock ne Strong.

12. Mmunyi muvua bena Yuda ba kale bapete “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia”?

12 Pakapingana bena Yuda mu ditunga diabu, bakapeta tshitudi mua kubikila ne: ndongoluelu mupiamupia wa malu. Kuvua kasumbu kapiakapia ka balombodi. Zelubabela (wa mu ndelanganyi ya Mukalenge Davidi) uvua ngovena, ne Yoshua uvua muakuidi munene. (Hagai 1:1, 12; 2:21; Zekâya 6:11) Bantu aba bavua benza “diulu dipiadipia.” Divua ku mutu kua tshinyi? “Diulu dipiadipia” divua ku mutu kua “buloba bupiabupia” buvua buikale bantu bavua balengeje nsombelu wabu bakapingana mu ditunga diabu bua kuasulula Yelushalema ne ntempelo bua buobu kutendelela Yehowa. Nenku mu ngumvuilu eu mulelela, kuvua diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia pakakumbana mulayi eu uvua utangila bena Yuda tshikondo atshi.

13, 14. (a) Mmvese kayi mukuabu utudi ne bua kukonkonona udi ne mêyi aa “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia”? (b) Bua tshinyi mulayi wa Petelo udi ne bua kutamba kukoka ntema yetu mu tshikondo etshi?

13 Kadi wamanya kuikadi wapua muoyo tshitudi natshi bualu. Katuena tukeba bua kubueja kalasa ka diumvuija Bible peshi bua kuela patupu dîsu dia lupitapita mu miyuki ya kale nansha. Wewe musue kujadika bualu ebu, tudi mua kuya mu mvese mukuabu udi ne mêyi a “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia.” Neusangane mêyi aa mu 2 Petelo nshapita 3, ne neumone bua se: mvese eu udi wakula bua matuku etu atshilualua.

14 Mupostolo Petelo wakafunda mukanda wende eu bidimu bipite pa 500 kunyima kua bena Yuda bamane kupingana mu ditunga diabu. Bu muvua Petelo muikale umue wa ku bapostolo ba Yezu, uvua ufundila bayidi ba Kristo, ‘Mukalenge’ udibu batele mu 2 Petelo 3:2. Mu mvese 4 Petelo udi wakula bua “dikalaku dilaya” (NW) dia Yezu, didi dikale divuija mulayi eu wa mushinga wa bungi lelu’eu. Kudi bijadiki bivule bidi bileja ne: katshia ku Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima, Yezu ukadiku mu mushindu wa se: udi Mukalenge mu Bukalenge bua Nzambi mu diulu. (Buakabuluibua 6:1-8; 11:15, 18) Bualu ebu budi bupeta diumvuija dia pa buadi patudi tukonkonona muanda mukuabu wakamanyisha Petelo mu nshapita eu.

15. Mmunyi mudi mulayi wa Petelo wa “diulu dipiadipia” wenda ukumbana?

15 Tudi tubala mu 2 Petelo 3:13 ne: ‘Kadi bu mudi mulayi wende tudi tutekemena diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia mudi buakane buikalemu.’ Pamu’apa ukadi mulonge ne: Yezu ke udi Mukokeshi wa kumpala mu “diulu dipiadipia.” (Luka 1:32, 33) Kadi mvese mikuabu ya mu Bible idi ileja ne: kêna ukokesha nkayende to. Yezu wakalaya ne: bapostolo ne bantu bakuabu bavua ne bua kupeta pabu muaba mu diulu. Mu mukanda wa Ebelu, mupostolo Paulo wakabikila bantu aba ne: “babanyanganyi ba dibikila dia mu diulu.” (Disendamija miaku ndietu.) Yezu pende wakamba ne: bantu aba bavua ne bua kusomba mu nkuasa ya butumbi mu diulu pamue nende. (Ebelu 3:1; Matayo 19:28; Luka 22:28-30; Yone 14:2, 3) Lungenyi ludi muaba eu ndua se: diulu dipiadipia ndienza ne bantu bakokesha ne Yezu. Kadi ntshinyi tshivua Petelo musue kuamba pakakulaye bua “buloba bupiabupia”?

16. ‘Mbuloba bupiabupia’ kayi bukadiku lelu?

16 Anu muakakumbana mulayi eu kale pakapingana bena Yuda mu ditunga diabu, lelu mêyi a mu 2 Petelo 3:13 adi akumbanyina bantu badi bakokela bukokeshi bua diulu dipiadipia. Udi mua kumona mudi bantu aba miliyo mivule lelu ne disanka dia kukokela bukokeshi ebu. Badi balonda malongesha a bukokeshi ebu ne badi badienzeja bua kutumikila mikenji yabu idi mu Bible. (Yeshaya 54:13) Bantu aba badi benza nshindamenu wa “buloba bupiabupia” mu mushindu wa se: badi benza tshisumbu tshinene pa buloba bujima tshia bantu ba matunga, miakulu ne makoba mashilangane, ne badi benza mudimu pamue, bikale bakokela Mukalenge Yezu Kristo. Bualu bua mushinga budi se: wewe pebe udi mua kulua umue wa munkatshi muabu!​—Mika 4:1-4.

17, 18. Bua tshinyi mêyi adi mu 2 Petelo 3:13 adi atusaka bua kutekemena malu a matuku atshilualua?

17 Kuedi meji ne: kuajiki, katuena ne bualu bukuabu butudi bamanye bimpe pa bidi bitangila matuku atshilualua. Wewe mukonkonone malu adi mu 2 Petelo nshapita 3, neupete bijadiki bidi bileja ne: malu a bungi neashintuluke kumpala eku. Mu mvese 5 ne 6, Petelo udi wakula bua Mvula wa mu matuku a Noa wakashipa bantu babi ba mu tshikondo atshi. Mu mvese wa 7, Petelo udi wamba ne: “diulu ne buloba bia mpindiewu,” mmumue ne: makokeshi ne bisumbu bia bantu, mbilama bua “dituku dia tshilumbuluilu ne dia kabutu ka bantu babi.” Bualu ebu budi bujadika ne: mêyi aa “diulu ne buloba bia mpindiewu” adi afunkuna bantu ne makokeshi abu, kadi ki ndiulu ne buloba bitudi tumona ebi nansha.

18 Pashishe Petelo udi umvuija ne: dituku dia Yehowa dikadi pa kulua kumbusha malu mabi a bungi, kabidi nediunzuluile diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia bidibu bambe mu mvese wa 13 njila. Tangila mêyi adi ku ndekelu kua mvese eu: ‘mudi buakane buikalemu.’ Mêyi aa kaenaku aleja ne: amue malu a bungi nealengele anyi? Kaenaku atusaka bua kutekemena malu mapiamapia menemene, tshikondo tshiapeta bantu disanka divule kupita didibu nadi lelu anyi? Biwikala mumvue muanda eu, nanku udi mupete dimanya dia malu adi Bible umanyisha, dimanya didi nadi bantu bakese patupu.

19. Mmalu kayi adi mukanda wa Buakabuluibua wamba kumpala kua kutela “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia” bikadi pabuipi?

19 Kadi tutungunukayi. Tudi bamone muaba udi mêyi aa “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia” mu Yeshaya nshapita wa 65 ne mu 2 Petelo nshapita 3. Mpindieu bulula Buakabuluibua nshapita wa 21, mu mvese eu mudi kabidi mêyi au. Muaba eu kabidi, tuetu bumvue malu a mu nshapita ne mvese idi kumpala kua mêyi aa nebituambuluishe. Nshapita ibidi kumpala, mu Buakabuluibua nshapita wa 19, tudi tusangana baleja bimanyinu bia malu a mvita, kadi ki mvita pankatshi pa bisamba bikinangane to. Ku lumue luseke kudi ‘Dîyi dia Nzambi.’ Pamu’apa udi uvuluka ne: eu mmuanzu wa Yezu Kristo. (Yone 1:1, 14) Udi mu diulu, ne tshikena-kumona etshi tshidi tshimuleja muikale ne biluilu biende bia mu diulu. Badi baluangana ne nganyi? Nshapita eu udi utela ‘bakalenge,’ “tumanda tua masalayi” ne bantu ba milongo yonso, “bakese ne banene.” Mvita eyi nya dituku dia Yehowa dikadi pa kulua bua kumbusha malu mabi. (2 Tesalonike 1:6-10) Patudi tutungunuka, Buakabuluibua nshapita wa 20 udi utuadija ne diumvuija dia mushindu umbushabu “nyoka au wa kale, yeye udi muidikibue ne, Diabolo ne Satana.” Malu aa adi atupesha njila bua kukonkonona Buakabuluibua nshapita wa 21 (MMM).

20. Ndishintuluka kayi dinene dienzeka kumpala eku didi Buakabuluibua 21:1 uleja?

20 Mupostolo Yone udi utuadija ne mêyi aa adi asankisha: “Meme kumona diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia, bualu diulu dia kumpala ne buloba bua kumpala mbimane kujimina; nansha mbu katshienaku.” Bilondeshile malu atudi bamone mu Yeshaya nshapita wa 65 ne mu 2 Petelo nshapita 3, tudi bajadike ne: mêyi aa kaena umvuija ne: nebumbushe diulu ne buloba ne mbuu bitudi tumona ebi nansha. Anu mudi nshapita ya kumpala mileje, nebumbushe bantu babi ne makokeshi abu, pamue ne Satana (Mukokeshi udi kayi umueneka). Bushuwa, muaba eu badi balaya malu mapiamapia adibu balongoluele bantu bikala pa buloba.

21, 22. Yone udi utujadikila ne: netupete masanka kayi, ne dikupula binsonji didi diumvuija tshinyi?

21 Tudi tujadika bualu ebu patudi tutungunuka ne kukonkonona mulayi eu mulenga. Mêyi adi ku ndekelu kua mvese 3 adi akula bua tshikondo tshialua Nzambi kuikala ne bantu, tshiasankishaye bantu badi benza disua diende. (Yehezekele 43:7) Yone udi utungunuka mu mvese 4 ne 5 wamba bua Yehowa ne: ‘Yeye neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu; ne lufu kaluena luikalaku kabidi; madilu kaena ikalaku kabidi, nansha muadi, nansha kanyinganyinga kabidi; malu a kumudilu akumuka. Yeye udi ushikama pa nkuasa wa butumbi, wakamba ne: Mona, ndi mvuija bintu bionso bipiabipia. Yeye wakuamba ne: Funda; bualu bua mêyi aa adi mêyi a kueyemena ne malelela.’ Bushuwa, eu mmulayi udi utusankisha bikole!

22 Anjibi kuimana bua umvue bimpe malu aa adi Bible umanyisha. ‘Nzambi neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu.’ Binsonji ki mbia pa tshibidilu bitu bisukula mêsu to, ne kabiena mua kuikala binsonji bia disanka nansha. Binsonji biakupula Nzambi mbinsonji bia makenga, kanyinganyinga, malu adi atubungamija, bisama ne ntatu. Mmunyi mutudi bajadike bualu ebu? Mulayi eu wa pa buawu udi Nzambi mufile udi wakula bua dikupula binsonji diatshimue ne diumbusha ‘lufu, madilu, miadi ne kanyinganyinga kabitshiyiku kabidi’ to.​—Yone 11:35.

23. Mmalu kayi adi mulayi wa Yone utujadikila ne: neajike?

23 Bualu ebu kabuenaku bujadika ne: Nzambi neumbushe disama dia kansere, dia tuneke, dia mioyo, nansha lufu mene anyi? Nnganyi wa kutudi utu kayi muanji kufuisha munanga wende bua disama kampanda, mu njiwu anyi mu tshipupu kansanga? Muaba eu Nzambi udi ulaya ne: lufu kaluakuikalaku kabidi to, nanku bidi bileja ne: bana bikala mua kuledibua tshikondo atshi kabakutekemena bua kukola ne pashishe kukulakaja, ndekelu wa bionso kufua nansha. Mulayi eu udi kabidi umvuija ne: kakuakuikala kabidi disama dia dijimija dia lungenyi, dia diteketa dia mifuba, dia tupondo tutu tuenza mu lukutu lua munda mua bakaji, dia dibenga kumona bimpe anyi mene dia difua dia mêsu, masama aa onso atu atamba kumueneka ku bukulakaje.

24. Mmunyi muikala “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia” mua kusankisha bantu, ne mbualu kayi bukuabu butuamona?

24 Kakuyi mpata, udi witaba ne: madilu ne miadi nebijike bualu nebumbushe lufu, bukulakaje ne masama. Kadi, netuambe tshinyi bua bupele budi bupela bantu ebu, bua dikuata bana batekete ku bukole bua kubanyanga ne bua kansungasunga kalela kudi dishilangana dia mamanya anyi dia dikoba? Bikala malu aa adi matangalake lelu ne bua kutungunuka, madilu ne miadi kabiena mua kutushila muaba nansha bia munyi. Kadi manya ne: mu “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia” malu aa adi akeba tunyinganyinga lelu kaakunyanga nsombelu wa bantu nansha. Ndishintuluka kayipu! Kadi kubangila ku ntuadijilu tudi bamone anu isatu ya ku mvese inayi ya mu Bible idi ne mêyi aa “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia.” Kudi mvese mukuabu umue udi upetangana ne itudi bamone eyi ne udi umvuija bua tshinyi tudi ne bua kutekemena tshikondo ne mushindu wikala Nzambi mua kukumbaja mulayi wende wa ‘kuvuija bintu bionso bipiabipia.’ Tshiena-bualu tshidi tshilonda tshidi tshiakula bua mulayi au ne bua tshidiwu mua kumvuija bua diakalenga dietu.

[Mêyi adi kuinshi]

^ Mukanda wa Nzambi udi wamba mu Musambu wa 96:1 ne: ‘Nuimbile Yehowa musambu, nuenu bonso ba pa buloba.’ Munga Bible (The Contemporary English Version) udi wamba ne: “Muntu yonso udi pa buloba ebu, imbile MFUMU misambu.” Bidi bipetangana ne lungenyi lua se: Yeshaya uvua wakula bua bantu ba Nzambi mu ditunga diabu pakakulaye bua “buloba bupiabupia.”

Ntshinyi tshiudi muvuluke?

• Mmiaba kayi isatu idi Bible umanyisha bua “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia”?

• Mmunyi muvua mulayi wa “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia” mukumbane bua bidi bitangila bena Yuda ba kale?

• Mmalu kayi atudi bumvue adi akumbana bua “diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia” bidi Petelo muambe?

• Mmalu kayi malenga enzeka matuku atshilualua adi Buakabuluibua nshapita wa 21 utuleja?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Anu mukavua Yehowa mumanyishe, Kolesha wakunzuluila bena Yuda njila bua kupinganabu mu ditunga diabu mu 537 K.B.B.