Tushale balamate bikole ku malongesha a Nzambi

‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe.’​—NSUMUINU 3:5, 6.

1. Mmunyi mudi mamanya a bantu matangalake bikole lelu’eu?

 LELU’EU, bikandakanda bitue ku 9 000 bitu bipatuka dituku dionso pa buloba bujima. Ku tshidimu tshionso batu bapatula mikanda mipiamipia mitue ku 200 000 mu États-Unis nkayamu. Bilondeshile makumi adibu benze, mu ngondo muisatu wa tshidimu tshia 1998, kuvua page Web mitue ku miliyo 275 mu Internet. Badi bamba ne: bungi ebu budi buenda bubanda butangile ku page Web miliyo 20 ku ngondo. Lelu bantu badi bapeta mushindu wa kumanya bualu buonso budibu basue, kupita muvuabi kale. Nansha mudi divulangana dia mamanya dikale ne amue malu mimpe, kadi ndikebe kabidi ntatu.

2. Nntatu kayi idi mua kumueneka padi muntu ukeba kupeta mamanya mapite bungi?

² Bamue bantu mbalue kudina ne kasuki mu dikeba dia mamanya, bakeba kumanya bualu buonso bupiabupia eku bikale balengulula malu a mushinga wa bungi. Bakuabu badi bapeta mamanya masunguluke a bintu bikole ne pashishe bamba ne ditambisha mudibu bapiluke. Bua dimanya dishadile didibu nadi, badi mua kuangata mapangadika adi mua kubakebela buobu anyi bantu bakuabu ntatu. Muntu udi anu mua kufika ku dipeta dimanya dibi didi pamu’apa kadiyi mua kuikala dijalame. Misangu mivule kakutu mushindu muakane wa kukonkonona malu aa mapite bungi bua kujadika bikalawu mimpe anyi majalame to.

3. Mmalu kayi adi Bible wamba bua kudimuija bantu badi bakeba meji a panu?

³ Katshia ku kale, bantu batu basue kumanya kalu ne kalu konso. Mukalenge Solomo wakajingulula kale mu matuku ende ne: kujimija dîba dipite bungi mu dikeba mamanya a patupu anyi mene mabi kudi ne njiwu. Wakamba ne: “Udimuke; kakuena ndekelu wa kufunda kua mikanda ya bungi; kutamba kuyila kudi kutekesha mubidi.” (Muambi 12:12) Kunyima kua bidimu nkama mivule, mupostolo Paulo wakafundila Timote ne: “Lama tshidibo bakupeshe. Epuka biakulakula ne bidi kabiyi biakanangane ne ditabuja, ne mpata ya malu adibo babikila mu dishima ne ‘Ndungenyi.’ Bualu bua, bamue bakudingisha bu badi bapete lungenyi elu, ne bakupambuka mu ditabuja.” (1 Timote 6:20, 21, Muanda Mulenga Lelu) Bushuwa, lelu’eu bena Kristo badi ne bua kuepuka ngenyi mibi.

4. Mbualu bumue kayi butudi mua kuenza bua kuleja ne: tudi tueyemena Yehowa ne malongesha ende?

⁴ Bantu ba Yehowa badi kabidi ne bua kuteleja mêyi adi mu Nsumuinu 3:5, 6, a se: ‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe.’ Kueyemena Yehowa kudi kumvuija kubenga lungenyi luonso ludi kaluyi lupetangana ne Dîyi dia Nzambi, nansha luolu lufumina kutudi tuetu anyi kudi muntu mukuabu. Bua tuetu kudikuba mu nyuma, tudi ne bua kulongesha biumvuilu bietu bua tuetu kufika ku disunguluja ne kuepuka mamanya adi mabi. (Ebelu 5:14) Tumonayi bimue biledi bia mamanya aa.

 Bukua-panu budi Satana ukokesha

5. Tela tshimue tshiledi tshinene tshia ngenyi mibi, ne nnganyi udi muena ngenyi eyi?

⁵ Tshiledi tshinene tshia ngenyi mibi mipite bungi mbukua-panu ebu. (1 Kolinto 3:19) Yezu Kristo wakalombela bayidi bende Nzambi ne: “Tshiena nkulomba bua ubumbushe panu, kadi mbua ubepule kudi Muena bubi.” (Yone 17:15, MMM) Pakalomba Yezu bua Nzambi kuepula bayidi bende kudi “muena bubi,” uvua mumanye mudi Satana muikale unyanga bantu. Kuikala bena Kristo kakuena kutukuba diakamue ku malu mabi a pa buloba ebu nansha. Yone wakafunda ne: ‘Tudi bamanye ne: tuetu tudi ba Nzambi, ne ba pa buloba bonso badi [mu bukokeshi bua mubi, NW].’ (1 Yone 5:19) Tudi ne bua kumanya ne: nangananga mu matuku aa a ku ndekelu, Satana ne ba-demon bende nebuuje buloba ebu ne mamanya mabi.

6. Mmunyi mudi dijikija lutetuku mua kupapisha bikadilu bia bantu?

⁶ Tuikala bajadike kabidi ne: amue mamanya aa mabi adi mua kumueneka bu adi kaayi ne bualu bubi. (2 Kolinto 11:14) Angata tshilejilu tshia bintu bia dijikija nabi mukodi bu mudi malu adibu baleja ku TV, mu filme, mu mijiki ne adibu bafunda mu mikanda. Bantu bavule badi bamba ne: misangu ya bungi menemene, bimue bintu bia dijikija nabi mukodi bitu bisaka ku bilele bibi bu mudi buendenda, tshikisu ne dinua dia bintu bu mudi diamba. Padi muntu utangila tshintu kampanda tshibi bua musangu wa kumpala, udi mua kumvua bibi menemene. Kadi kutshibandila misangu ne misangu kudi mua kupapisha muntu katshiyi umvua kabidi bualu bubi to. Katuena ne bua kuangata dijikija lutetuku didi disaka bantu ku ngenyi mibi bu dimpe anyi bu didi kadiyi mua kutuenzela bualu bubi nansha.​—Musambu 119:37.

7. Mmeji kayi a bantu adi mua kutufikisha ku dibenga kueyemena Bible?

⁷ Tangila tshiledi tshikuabu tshia mamanya adi mua kunyanga muntu: ngenyi bungi tshianana idibu bapatule kudi bamue bena meji ne bedi ba mpata badi bamba mudi Bible kayi mukanda wa kueyemena. (Tangila Yakobo 3:15.) Ngenyi eyi itu ipatuka misangu ne misangu mu bikandakanda ne mu mikanda minene idi bantu babala bikole, ne idi mua kutufikisha ku dibenga kueyemena Bible. Bamue bantu batu bapeta dikamakama dia kupepeja Dîyi dia Nzambi ne malu a bungi adibu bafuikakaja. Njiwu ya muomumue ivuaku mu matuku a bapostolo, anu mudi mêyi a mupostolo Paulo amba bimpe ne: ‘Nudimuke bua muntu kikadiku udi mua kununyanga ne nkindi yende ne lubombo lua patupu, bu mudi bilele biamba kudi bantu, bu mudi mayisha a kumudilu a pa buloba, ne ki mbu mudi Kristo mutuyishe.’​—Kolosai 2:8.

Baluishi ba bulelela

8, 9. Mmunyi mudi butontolodi budileja patoke lelu?

⁸ Batontolodi badi kabidi mua kutunyanga mu nyuma. Mupostolo Paulo wakamanyisha ne: butontolodi buvua ne bua kujukila munkatshi mua bantu bavua bamba muvuabu bena Kristo. (Bienzedi 20:29, 30; 2 Tesalonike 2:3) Mêyi ende akakumbana kunyima kua lufu lua bapostolo, pavua butontolodi bunene bulele Bukua-buena-Kristo. Lelu kakuena butontolodi bua nunku munkatshi mua bantu ba Nzambi nansha. Bantu bakese tshianana ke badi bumbuke munkatshi muetu, ne bamue ba kudibu badi batangalaja malu a mashimi adi kaayi majalame ne tshipatshila tshia  kunyangila Bantemu ba Yehowa lumu. Bakuabu mbabuele mu binga bisumbu bidi bidipaye bua kuluisha ntendelelu mulelela. Mu dienza malu aa, badi balamata ku luseke lua mutontolodi wa kumpalampala udi muikale Satana.

⁹ Bamue batontolodi badi benza mudimu bikole ne bimuangalaji kabukabu bia ngumu bu mudi Internet bua kutangalajila Bantemu ba Yehowa mashimi. Nenku padi bantu bajinga kumanya mayisha etu, badi mua kutuilangana ne malu a mashimi aa adi batontolodi batutangalajile. Nansha bamue Bantemu mbateleje malu mabi aa kabayi bamanye to. Imue misangu batontolodi batu kabidi bapita ku televizion anyi ku bisanji. Kadi nnjila kayi wa meji utudi ne bua kulonda bua kuepuka malu aa?

10. Mbualu kayi bua meji butudi ne bua kuenza bua malu adi batontolodi batangalaje?

¹⁰ Mupostolo Yone wakambila bena Kristo bua kubenga kuakidila batontolodi. Wakafunda ne: ‘Bialua muntu kunudi kayi ulua ne diyisha edi, kanumuitabuji mu nzubu, kanumuedi muoyo; bualu bua udi umuela muoyo udi muabanyanganyi nende wa midimu yende mibi.’ (2 Yone 10, 11) Kuepuka baluishi aba mu mishindu yonso nekutukube ku ngenyi yabu mibi. Kutelejila malongesha a batontolodi ku bimuangalaji bia ngumu bia mu tshikondo tshietu etshi nkubi anu mudi kuakidila mutontolodi kumbelu kuetu. Katuena ne bua kulekela dijinga dia kumanya amue malu ditufikisha ku njila eu wa kabutu nansha!​—Nsumuinu 22:3.

Mu tshisumbu

11, 12. (a) Ntshinganyi tshivua tshilele ngenyi mibi mu tshisumbu tshia mu bidimu lukama bia kumpala? (b) Mmunyi muvua bamue bena Kristo bapangile bua kushala balamate bikole ku malongesha a Nzambi?

¹¹ Tangila tshintu tshikuabu tshidi mua kuikala tshiledi tshia ngenyi mibi. Nansha mudi muena Kristo muditshipe kayi mua kuikala ne dijinga dia kulongesha malu a dishima, udi mua kupeta tshibidilu tshia kuikala ne biakulakula. (Nsumuinu 12:18) Bu mutudi bapange bupuangane, imue misangu tuetu bonso tutu tuenza bibi ne ludimi luetu. (Nsumuinu 10:19; Yakobo 3:8) Kakuyi mpata, mu matuku a mupostolo Paulo, mu tshisumbu muvua bamue bantu bavua kabayi bamanye mua kukanda ludimi luabu, ne bavua baditue mu dielangana mpata ya patupu bua miaku. (1 Timote 2:8) Kuvua bakuabu bavua badiangata ne mushinga wa bungi ne bafika mene ne ku dipetula Paulo. (2 Kolinto 10:10-12) Lungenyi elu luakakebesha dikokangana divua kadiyi ne mushinga.

¹² Imue misangu dikokangana edi divua difika too ne ku “mpata kayiyi ikosoloka [bua tualu tukese],” dinyanga ne ditalala divua mu tshisumbu. (1 Timote 6:5; Galatia 5:15, MMM) Paulo wakafunda bua bantu bakajudija mpata eyi ne: ‘Biayisha muntu diyisha dikuabu dia bualu bua Nzambi, ne bikalaye kayi witabuja mêyi adi malenga, a Mukalenge wetu Yezu Kristo mene, ne kayi witabuja diyisha dia bu mudi buimpe bua Nzambi; yeye udi muujibue ne diambu, kayi mumanye muanda, kadi udi usama muoyo bua kukonkangana  ne bua kuelangana mpata, kudi kufuma mutshiaudi ne matandu ne bipendu ne biejeji bibi.’​—1 Timote 6:3, 4.

13. Ntshikadilu kayi tshivua natshi bena Kristo ba bungi ba mu bidimu lukama bia kumpala?

¹³ Diakalenga, mu matuku a bapostolo, bena Kristo ba bungi bakashala ne lulamatu ne bakatungunuka ne mudimu wa diyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. Bavua ‘batangila bana ba nshiya ne bakaji ba mu lufuila mu dikenga diabu,’ ne bavua badilame ‘kabayi ne ditoba dia ku malu a pa buloba,’ kabayi bajimija dîba mu mpata ya tshianana bua miaku. (Yakobo 1:27) Bavua bepuka “malunda mabi” nansha munda mua tshisumbu tshia bena Kristo bua kumonabu mua kudilama bimpe mu nyuma.​—1 Kolinto 15:33; 2 Timote 2:20, 21.

14. Bituikala katuyi ne budimu, mmunyi mudi dishintakaja dia ngenyi dimpe mua kuandamuka dielangana mpata dibi?

¹⁴ Malu adi mu tshikoso tshia 11 ki ng’atu enzeka misangu yonso mu bisumbu bia Bantemu ba Yehowa lelu nansha. Kadi tudi ne bua kuikala bamanye ne: mpata ya patupu ya mushindu’eu idi anu mua kujuka. Bulelela, kuakula malu a mu Bible (adibu kabayi banji kumvuija) anyi kudiela nkonko bua malu adi atangila bukua-panu bupiabupia budi Nzambi mulaye ki nkubi to. Ne ki mbibi bua bantu kushintakaja ngenyi ya malu adi abatangila bu mudi mvuadilu ne ndengejilu wa mubidi anyi bintu bia kujikija nabi mukodi to. Kadi bituikala basue anu bitudi tuetu tuamba ne bitumvua tshiji padi bakuabu babenga mmuenenu wetu, tshisumbu tshidi mua kupanduluka bua tualu tukese. Bushuwa, muanda udi utuadija bu muyuki mukese udi kauyi ne bualu udi mua kulua wa njiwu.

Tulamayi tshiuma tshietu

15. Mmunyi mudi “mayisha a bademon” mua kutunyanga mu nyuma, ne mmubelu kayi udi Bible utupesha?

¹⁵ Mupostolo Paulo udi utudimuija ne: ‘Nyuma udi wamba ne: palua bikondo bia ku nshikidilu pabuipi, bantu bakuabu nebalekele ditabuja diabu, balamata ku nyuma idi ipambuisha ne ku mayisha a bademon.’ (1 Timote 4:1) Bushuwa, ngenyi mibi idi ne njiwu ya bungi. Ke bualu kayi Paulo wakasengelela mulunda wende Timote ne: “Timote wanyi, lama bimpe tshidibo bakupeshe. Epuka biakulakula ne bidi kabiyi biakanangane ne ditabuja, ne mpata ya malu adibo babikila mu dishima ne ‘ndungenyi.’ Bualu bua, bamue bakudingisha bu badi bapete lungenyi elu, ne bakupambuka mu ditabuja.”​—1 Timote 6:20, 21, MML.

16, 17. Ntshinyi tshidi Nzambi mutupeshe, ne mmunyi mutudi ne bua kutshilama?

¹⁶ Mmunyi mudi mubelu eu mulenga mua kutudimuija lelu’eu? Kudi tshintu tshia mushinga tshivuabu bapeshe Timote bua kulama ne kukuba bimpe. Tshivua tshinganyi? Paulo udi umvuija ne: “Lama miaku milenga iuvua mumvue nkuambila mu ditaba ne dinanga dia Kristo Yezu. Ulame tshiuma tshiebe tshilenga tshia ditaba ku diambuluisha dia [spiritu munsantu udi] munda muetu.” (2 Timote 1:13, 14, MMM) Bushuwa, tshiuma tshia Timote tshivua “miaku milenga” anyi ‘diyisha dia buimpe bua Nzambi.’ (1 Timote 6:3) Bilondeshile mêyi aa, lelu bena Kristo badi ne dipangadika dikole dia kukuba ditabuja diabu ne malu malelela onso adibu babapeshe.

¹⁷ Kulama tshiuma atshi kudi kutulomba bua kuikala ne tshibidilu tshia kulonga Bible ne kusuminyina mu masambila, eku tuenzela ‘bantu bonso bimpe, kadi tutamba kuenzela bena dîku dia bena kuitabuja bimpe.’ (Galatia 6:10; Lomo 12:11-17) Pashishe Paulo udi ufila mubelu mukuabu ne: ‘Londa malu makane ne a buimpe bua Nzambi ne ditabuja ne dinanga ne ditantamana ne kalolo. Uluangane mvita mimpe ya ditabuja, ulamate [bikole] ku muoyo wa tshiendelele, kuwakabikidibua ne kuwakitabujila Yezu ne dijikula dimpe ku mêsu kua bamanyi ba bungi.’ (1 Timote 6:11, 12) Mêyi a Paulo a se: ‘uluangane mvita mimpe ya ditabuja’ ne ‘ulamate bikole’ adi aleja bimpe ne: tudi ne bua kukandamena malu adi mua kutunyanga mu nyuma, tuakandamena nunku ne bukole ne tshisumi tshionso.

Dijingulula dia malu didi ne mushinga

18. Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi bena Kristo ba nkatshinkatshi patudi tukeba kupeta mamanya a malu a panu?

¹⁸ Bushuwa, tudi ne bua kuikala ne dijingulula  dia malu patudi tuluangana mvita mimpe ya ditabuja. (Nsumuinu 2:11; Filipoi 1:9) Tshilejilu, kubenga mamanya onso a panu ki nkua meji nansha. (Filipoi 4:5; Yakobo 3:17) Ngenyi yonso ya bantu kayitu ibengangana ne Dîyi dia Nzambi to. Yezu wakakula bua babedi badi ne bua kuya kua munganga mupiluke, muntu udi mulonge mudimu eu mu tulasa tua panu. (Luka 5:31) Nansha mutshivua luondapu lushadile mu matuku a Yezu, wakaleja ne: munganga uvua mua kuondapa mubedi. Lelu bena Kristo badi baleja nkatshinkatshi pa bidi bitangila mamanya a panu, kadi badi benza muabu muonso bua kuepuka mamanya onso adi mua kubanyanga mu nyuma.

19, 20. (a) Mmunyi mudi bakulu baleja dijingulula dia malu padibu bambuluisha bena biakulakula? (b) Ntshinyi tshidi bakulu benza ne bantu badi batungunuka ne kukankamija malongesha a dishima?

¹⁹ Bakulu badi kabidi ne bua kuikala ne dijingulula dia malu padibu babalomba bua kubela bena biakulakula. (2 Timote 2:7) Imue misangu, bana betu ba mu tshisumbu badi mua kubanga kuelangana mpata bua tualu tukese ne kukokangana bua malu a patupu. Bakulu badi ne bua kutangila malu aa ne lukasa bua kukuba buobumue bua tshisumbu. Kadi badi ne bua kuepuka bua kutumpila bana babu ngenyi mibi ne kabena ne bua kubangata lukasalukasa bu batontolodi nansha.

²⁰ Paulo wakafila lungenyi lutudi ne bua kuikala nalu patudi tuambuluisha bakuabu. Wakamba ne: “Bana betu, nansha biela muntu tshidia tshibi kumpala kua yeye kumanya, nuenu badi bakumbaje malu a mu nyuma nukebe bua kupingaja muntu wa mushindu’eu mu bitulu.” (Galatia 6:1, NW) Pavua Yuda wakula nangananga bua bena Kristo bavua belangana mpata, wakafunda ne: ‘Nufuile bakuabu luse pelanganabu nenu mpata; nusungile bakuabu, nubapatule mu kapia.’ (Yuda 22, 23) Bushuwa, muntu yeye mutungunuke ne kutangalaja malongesha a dishima panyima pa bamane kumudimuija misangu ne misangu, bakulu badi ne bua kuangata dipangadika dia kukuba tshisumbu.​—1 Timote 1:20; Tito 3:10, 11.

Tuuje lungenyi luetu ne malu a butumbi

21, 22. Ntshinyi tshitudi ne bua kuikala tusungula ne meji, ne mbinganyi bitudi mua kuuja nabi ngenyi yetu?

²¹ Tshisumbu tshia bena Kristo tshidi tshiepuka mêyi mabi adi ‘avulangana bu mputa wa lubangu.’ (2 Timote 2:16, 17; Tito 3:9) Tshidi tshiepuka mêyi atu aleja ‘meji’ a panu adi apambuishangana, mashimi adi batontolodi batangalaje ne biakulakula munda mua tshisumbu. Nansha mudi dijinga dimpe dia kulonga malu mapiamapia mua kutuambuluisha, muoyo wa zukuzuku udi mua kutufikisha ku diteya ntema ku ngenyi mibi. Katuena bapange mayele a Satana nansha. (2 Kolinto 2:11) Tudi bamanye ne: udi wenza madikolela a bungi bua kutubueja mu ditanaji bua katumonyi mua kuenzela Nzambi mudimu ne tshisumi to.

²² Tuleje mutudi bena mudimu balenga pa kushala balamate bikole ku malongesha a Nzambi. (1 Timote 4:6) Tuenze malu a meji ne dîba ditudi nadi pa kusungula bimpe malu atudi tusua kumanya. Tuetu benze nanku, malu adi Satana mutangalaje kaakututenkakaja to. Tutungunukayi ne kutuma meji ku “malu onso adi malelela, a mushinga, makane, a tshishiki, a kunanga, a nsongo, [adi] asankisha muntu, amutumbisha.” Bituuja ngenyi ne mitshima yetu ne malu aa, Nzambi wa ditalala neikale netu.​—Filipoi 4:8, 9, MMM.

Mmalu kayi atudi balonge?

• Mmunyi mudi meji a panu mua kutunyanga mu nyuma?

• Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kudikuba ku malu mabi adi batontolodi bamba?

• Nngakuilu wa mushindu kayi utudi ne bua kuepuka mu tshisumbu?

• Mmunyi mutudi tuleja ne: tudi bena Kristo ba nkatshinkatshi pa bidi bitangila mamanya mapite bungi adiku lelu’eu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Bikandakanda ne mikanda ya bungi kabiena bipetangana ne malu adi bena Kristo bangata ne mushinga

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Bena Kristo badi mua kushintakaja ngenyi kakuyi dibenga mmuenenu ya bakuabu nansha