Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Muoyo mupuangane mbualu bulelela!

Muoyo mupuangane mbualu bulelela!

Muoyo mupuangane mbualu bulelela!

Buebe wewe, bukua-panu bupuangane ntshinyi? Bantu nebikale kabatshiyi babunda bilumbu, kabatshiyi banua diamba, kabatshiyi ne nzala, bupele anyi kansungasunga. Bonso bikale ne makanda a mubidi. Kabayi ne dibungama anyi kanyinganyinga bualu nansha lufu kaluenaku kabidi to. Kujinga bukua-panu bua mushindu’eu nkuipatshila malu malelela anyi?

NANSHA mudi bantu kabayi bapepeja bintu bidi bena meji ne bena malu a biamu benze, ba bungi kabena bitaba bua se: lungenyi anyi mamanya a bantu bidi mua kuenza bukua-panu bupuangane muikala bantu bonso mua kusomba mu ditalala ne mu disanka to. Bantu batu anu ne dijinga dikole dia kulengeja bintu ne dia kulongolola bilema. Kadi, dijinga dikole dia bualu budi kabuyi bulelela kadiakuambuluisha bapele ne bantu badi kabayi ne miaba ya kulala nansha; kadiakusankisha balema ne babedi badi bakeba disulakana to. Malu adi bantu benza kaena mua kujadika bukua-panu bupuangane nansha. Nansha mudiku ntatu ne dikengeshangana lelu, kudi bijadiki bikole bidi bitusaka bua kuitaba ne: bukua-panu butudi mua kubikila ne: mbupuangane bukadi pabuipi.

Paudi wela meji bua muoyo mupuangane, udi mua kuvuluka muoyo uvua nawu Yezu Kristo. Pa kumbusha Yezu, kuvua bantu bakuabu bapuangane pa buloba apa. Adama ne Eva bavua bafukibue mu tshimfuanyi tshia Nzambi, bavua ne muoyo mupuangane mu mparadizu. Kadi bakajimija nsombelu eu mulenga bualu bakatombokela Tatu wabu wa mu diulu. (Genese 3:1-6) Nansha nanku, Mufuki uvua muele dijinga dia kuikala ne muoyo wa kashidi munda mua muntu. Muambi 3:11 udi ujadika bualu ebu ne: ‘[Nzambi] wakafuka tshintu tshionso tshiakane mu tshikondo tshiatshi; wakateka lungenyi [lua bikondo bia tshiendelele] mu mitshima ya bantu, kadi kabena bamanye mua kujingulula mudimu wa Nzambi wakenzaye ku tshibangidilu tshia buloba too ne ku nshikidilu kuabu.’

Nansha mudi dipanga bupuangane ne mpekatu bifikishe bantu ku nsombelu wa ‘patupu’ ne ku ‘bupika bua [dinyanguka],’ mêyi akamba mupostolo Paulo adi alonda aa adi atukolesha ku muoyo: ‘Ditekemena dikole dia bifukibua didi dindila dimueneshibua dia bana ba Nzambi. Bualu bua bifukibua biakatekibua kunyima kua malu a patupu, ki mbualu bua kudisunguila kuabi, kadi bua Nzambi, wakabiteka nunku mu ditekemena edi ne: Bifukibua mene nebipikudibue kabidi ku bupika bua [dinyanguka] diabi, nebibuejibue mu budishikaminyi bua butumbi bua bana ba Nzambi.’ (Lomo 8:19-21) Bible udi uleja patoke ne: malu adi Nzambi mulongolole bua kupingajila bantu muoyo mupuangane neakumbane ku butuangaji bua Yezu Kristo.​—Yone 3:16; 17:3.

Pa kumbusha ditekemena edi dilenga dia malu enzeka kumpala eku, buonso buetu tudi ne mushindu wa kuya kumpala mu nyuma, kuleja didiunda dietu patoke nansha mpindieu.

Keba mua kuikala muena malu makumbanyine

Yezu Kristo uvua wangata bupuangane ne mushinga wa bungi, ke bua tshinyi wakambila bantu bavule bavua bamuteleja ne: “Nuenu, ikalayi bapuangane bu mudi Tatu wenu wa mu diulu mupuangane.” (Matayo 5:48, MMM) Yezu uvuaku musue kuamba ne: tudi ne bua kuikala katuyi kalema lelu’eu anyi? Tòo. Tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kuenzela bantu netu malu a kalolo, malu malenga ne kubananga, nansha mututu misangu mivule tupangila mua kuenza tshidi tshiakane. Mupostolo wa Yezu umue wakafunda mene se: ‘Bituatonda mibi yetu, yeye udi wa kueyemenyibua ne udi ne buakane bua kubuikidila mibi yetu, ne bua kutulengeja ku malu mabi onso. Bituamba ne: katuakuenza bibi, tudi tumuvuija muena mashimi, ne dîyi diende kadiena munda muetu.’​—1 Yone 1:9, 10.

Nansha nanku tudi mua kulengeja mushindu utudi tudimona ne utudi tuangata bakuabu, kadi bikale tuepuka diela kalele. Mmuaba kayi mukuabu utudi mua kupeta diumvuija dilenga dia mushindu wa kuikala muntu muena malu makumbanyine anyi makanyine kupita didi mu Bible? Kuikala ne disanka ne malu makanyine nekutuambuluishe bua kusomba bimpe ne bakuabu ku mudimu, bua kusomba kabidi bimpe ne muntu utudi baselangane nende, ne baledi betu anyi bana batudi balele. Mupostolo Paulo wakapesha bena Kristo mubelu eu: ‘Nusanke mu Mukalenge misangu yonso, nengambe tshiakabidi ne: Nusanke. Bupole buenu bumanyike kudi bantu bonso.’​—Filipoi 4:4, 5.

Masanka adi bena malu makumbanyine bapeta

Wewe muikale muntu muena malu makumbanyine ne wepuka lungenyi lua dienza malu mapuangane tshishiki ludi bantu badikengesha nalu ne badikebela nalu ntatu, neupete masanka ne bantu bakuabu nebaapete pabu. Kumanya malu malelela audi mua kuenza kudi kumvuija kuikala muntu udi wipatshila malu a tshia bushuwa ne udi ujinga kuenza malu makumbanyine. Vuluka ne: Nzambi wakatufuka bua tuetu kusombela pa buloba ne bua kupeta disanka mu mudimu muimpe udi utusankisha ne udi usankisha bantu bakuabu.​—Genese 2:7-9.

Biwikala uvua udifundila malu mapitshidile bungi a kuenza, bua tshinyi kubenga kusambila Yehowa bua akuambuluishe? Kuanyishibua kudi Nzambi nekukupeshe disulakana dia bungi. Yehowa mmumanye mushindu utudi benza ne mmumanye dipanga bupuangane dietu, nunku ki mbikole bua kumusankisha to. Mufundi wa Misambu udi utujadikila ne: ‘Bu mudi tatu ufuila bana bende luse, mbu mudi Yehowa ufuila badi bamunemeka luse. Bua yeye udi mumanye buntu buetu, udi uvuluka ne: tudi dimfuenkenya.’ (Musambu 103:13, 14) Tudi ne bua kuikala ne dianyisha dia bungi bua mudi Nzambi ufuila bantu luse! Mmumanye malu atudi katuyi mua kukumbaja, nansha nanku tudi ne mushinga wa bungi ku mêsu kuende, tudi bana bende bananga.

Pamutu pa tuetu kuikala ne lungenyi lua dienza malu mapuangane tshishiki, tuleje meji pa kukeba dijingulula dia malu a mu nyuma ne kuikala ne mmuenenu wa malu muakanyine. Tuikale kabidi bajadike ne: muntu nansha umue kêna mua kupangisha Yehowa bua kukumbaja tshidiye mulongolole: kufikisha bantu ku bupuangane mu Bukalenge buende. Kadi kuikala mupuangane ntshinyi?

Muoyo mupuangane mmulenga kupita lungenyi lua dienza malu mapuangane tshishiki

Bupuangane kabuena bumvuija kuikala ne lungenyi lua dienza malu mapuangane tshishiki nansha. Bantu bapeta muoyo mu Mparadizu pa buloba mu Bukalenge bua Nzambi kabakuikala balombangana malu mapitshidile nansha, ne kabakuikala bakane ku mêsu kuabu nkayabu to. Bumue bua ku malu malomba bua kupanduka ku dikenga dinene ndianyisha dikole bua mulambu wa tshia-bupikudi dia buena didibu baleje kudi bena mu musumba munene udi mutangalake buloba bujima wakumvuija Yone, badi bamba ne: ‘Lupandu ndua kudi Nzambi wetu udi ushikama mu nkuasa wa butumbi, ne kudi Muana wa Mukoko.’ (Buakabuluibua 7:9, 10, 14) Bantu bonso bapanduka ku dikenga dinene didi dienda disemena nebikale ne dianyisha bua muvua Kristo muitabe bua kubafuila buobu ne bonso badi bamuitabuja. Mulambu wende wa dinanga udi ufila mushindu wa kutuadila bantu disulakana dia kashidi ku dipanga bupuangane ne ku mateketa abu.​—Yone 3:16; Lomo 8:21, 22.

Muoyo mupuangane newikale mushindu kayi? Pamutu pa ditembangana ne dijinga dia kupatuka wa kumpala, dinanga ne malu malenga munkatshi mua bantu nebilengeje nsombelu wetu, nebiumbushe tunyinganyinga ne didiangata ne mushinga mukese. Kadi muoyo mupuangane kawakutonda to. Dîyi dia Nzambi kadiena dileja malu onso ikala mu Mparadizu to, kadi didi diumvuija muoyo utudi mua kutekemena: ‘Nebase nzubu, nebashikamemu; nebatentule mionji ya tumuma tua mvinyo mu madimi, nebadie tumuma tuayi. Kabena basa nzubu bua mukuabu abuelemu; kabena bakuna bintu bua mukuabu abidie; bualu bua bu mudi matuku a muoyo wa mutshi mbu mudi matuku a bantu banyi, ne bantu bangakusungula nebasanke musangu mule mu mudimu wa bianza biabu. Kabena bakuata mudimu wabu patupu, kabena balela bana bua kabutu kakuate bana lubilu.’​—Yeshaya 65:21-23.

Pamutu pa wewe kudiebeja bua mishindu ya manaya ikalaku, nzubu ya magazen, biamu anyi mashinyi ikala Bukalenge bua Nzambi mua kufila, enza bu ukadimu ne umona mushindu udi mêyi aa enda akumbana: ‘Tshimungu ne muana wa mukoko nebikale popamue bua kudia, nyama wa ntambue neadie mashinde bu ngombe, ne dimfuenkenya nedikale biakudia bia nyoka. Yehowa udi wamba ne: kabiena bienzela bintu bibi ne kabiena bibishipa mu mukuna wanyi wa tshijila wonso.’ (Yeshaya 65:25) Bushuwa, muoyo mupuangane newikale mushilangane bikole ne utudi nawu lelu! Wewe mufike ku dikala munkatshi mua bantu bikala bakanyine kushala ne muoyo tshikondo atshi, newikale ne dishindika dia se: Tatu webe wa mu diulu muena dinanga neakuambuluishe wewe ne dîku dienu. ‘Wikale ne disanka diebe mu Yehowa, ne yeye neakupe milombu idi mutshima webe ulomba.’​—Musambu 37:4.

Muoyo mupuangane mbualu bulelela buenzeka. Malu malenga adi Yehowa mulongoluele bantu neakumbane onso nkong. Wewe ne dîku dienu nudi mua kuikala munkatshi mua bantu bafikishaye ku bupuangane ne nenuikale ne muoyo wa kashidi mu bukua-panu bupiabupia bua Nzambi. Bible udi wamba ne: ‘Bantu bakane nebapiane buloba, nebashikamemu tshiendelele.’​—Musambu 37:29.

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Tudi mua kulengeja mushindu utudi tudiangata ne utudi tuangata bantu bakuabu, bikale tuepuka lungenyi lua dienza malu mapuangane tshishiki anyi dilondolola tualu tudi katuyi ne mushinga

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Bua tshinyi kubenga kudimona bu ukadi mu ditalala ne mu masanka a mu Mparadizu?