Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tumanyishayi lumu luimpe ne tshisumi

Tumanyishayi lumu luimpe ne tshisumi

Tumanyishayi lumu luimpe ne tshisumi

“Ikalayi nusunsuma ne nyuma. Nuenzele Yehowa mudimu bu bapika.”​—LOMO 12:11, NW.

1, 2. Bu mudibu bayishi ba lumu luimpe, nngikadilu kayi udi bena Kristo badienzeja bua kuikala nende?

 NSONGALUME kampanda udi usanka mudiye mupete mudimu mupiamupia. Dituku diende dia kumpala ku mudimu, mmuindile mfumuende wa mudimu ne muoyo mujima bua amuambile tshia kuenza. Muoyo wende mmutuma anu ku bualu bua kumpala buamuambilabu bua kuenza ne udi ubuangata ne mushinga wa bungi. Mmusue kuenza mudimu eu ne muoyo wende mujima.

2 Ke mudibi buetu tuetu bena Kristo, tudi mua kudimona bu bena mudimu bapiabapia. Bu mutudi batekemene bua kuikala ne muoyo wa kashidi, tudi mua kuamba ne: tudi batuadije kuenzela Yehowa mudimu anu abidi-abidi aa. Bushuwa, Mufuki wetu mmutulongoluele midimu ya bungi ituikala mua kuenza bua kashidi. Kadi mudimu wa kumpalampala wakatupeshaye uvua wa kumanyisha lumu luimpe lua Bukalenge buende. (1 Tesalonike 2:4) Mmunyi mutudi tuangata mudimu eu udi Nzambi mutupeshe? Anu bu nsongalume au, tudi basue kuwenza ne bukole buetu buonso, ne lukunukunu ne disanka​—eyowa, ne tshisumi!

3. Ntshinyi tshidi muntu ne bua kuenza bua kuikalaye mumanyishi muimpe wa lumu luimpe?

3 Kadi kuikala ne ngikadilu muimpe wa mushindu’eu kakutu anu bualu bupepele to. Pa kumbusha mudimu wetu wa buambi, tudi ne malu makuabu a bungi a kuenza, amue a kudiwu adi mua kuikala atshiokesha mubidi ne lungenyi luetu bikole. Kadi tutu tudienzeja bua kuenza a bungi a ku malu aa eku tuteka mudimu wa buambi pa muaba udi muwakanyine. Nansha nanku bitu mua kuikala bilomba bua kudienzeja misangu yonso. (Mâko 8:34) Yezu wakamba ne: bua tuetu kuikala bena Kristo bimpe tudi ne bua kuenza muetu muonso.​—Luka 13:24.

4. Mmunyi mudi ntatu ya ku dituku dionso mua kushintulula mushindu utudi tumona malu a mu nyuma?

4 Mutudi ne malu a bungi a kuenza, imue misangu mbitekete bua tuetu kumvua ne: malu mmatupite mutu anyi mmatuzengeje bikole. “Ntatu ya panu” idi mua kukutakaja lukunukunu ne dianyisha dietu bua midimu ya Bukalenge. (Luka 21:34, 35; Mâko 4:18, 19, MMM) Mutudi bantu bapange bupuangane, tudi mua kulekela ‘dinanga dietu dia kumudilu.’ (Buakabuluibua 2:1-4) Bimue bitupa bia mudimu utudi tuenzela Yehowa bidi mua kulua bu malu adi atutonda. Mmunyi mudi Bible utukankamija bua tuetu kuikala anu ne lukunukunu mu mudimu eu?

Bu ‘kapia kadi kosha’ mu mitshima yetu

5, 6. Mmunyi muvua mupostolo Paulo wangata mudimu wende wa diyisha?

5 Mudimu udi Yehowa mutupeshe ng’wa mushinga wa bungi menemene, nanku katuena ne bua kuitaba bua kuluawu bu wa tshianana to. Mupostolo Paulo uvua wangata mudimu wa diyisha lumu luimpe bu diakalenga dinene be, ne uvua udimona kayi muwakanyine to. Wakamba ne: ‘Kundi meme, udi mutambe bansantu bonso kupuekela, bakampa [bulenga bukena buakanyina, NW] ebu bua meme kuambila ba bisamba bia bende bua bubanji bua Kristo budibu kabayi bamanye mua kubuikidija; ne bua kumuenesha ku mêsu kua bantu bonso dilonga dia bualu buakadi busokoka too ne bikondo bia bungi munda mua Nzambi wakafuka bintu bionso.’​—Efeso 3:8, 9.

6 Paulo mmutushile tshilejilu tshilenga mu mushindu uvuaye wangata mudimu wende. Wakamba mu mukanda wakafundilaye bena Lomo ne: ‘Ndi nsumpakana bua kunutuadila penu mukenji mulenga.’ Kavua ufua lumu luimpe bundu nansha. (Lomo 1:15, 16, MMM) Uvua ne ngikadilu muimpe ne uvua ne dijinga dikole dia kukumbaja mudimu wende.

7. Mbualu kayi buvua Paulo muambile bena Lomo mu mukanda wakabatuminaye?

7 Mupostolo Paulo uvua mumanye bua tshinyi bidi bikengela kuikala ne lukunukunu, ke pakabelaye bena Kristo ba mu Lomo ne: “Kanulenguluki ku mudimu wenu. Ikalayi nusunsuma ne nyuma. Nuenzele Yehowa mudimu bu bapika.” (Lomo 12:11, NW) Muaku wa mu tshiena-Greke udibu bakudimune mu Tshiluba ne: ‘kulenguluka’ udi umvuija kuikala ne “bukata, lujoko.” Nansha mutudi katuyi mua kulenguluka tshia bushuwa mu mudimu wetu wa diyisha lumu luimpe, tuetu bonso tudi ne bua kujingulula bimanyinu bionso bidi bileja ntuadijilu wa bukata bua mu nyuma ne kushintulula malu adi akengedibua mu ngikadilu wetu.​—Nsumuinu 22:3.

8. (a) Ntshinyi tshiakalua bu ‘kapia kavua kosha’ mu mutshima wa Yelemiya, ne bua tshinyi? (b) Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku muanda wakafikila Yelemiya?

8 Nyuma wa Nzambi udi kabidi mua kutuambuluisha patudi batekete ku muoyo. Tshilejilu, umue musangu muprofete Yelemiya wakateketa mu mikolo ne kuelaye meji bua kulekela mudimu wende wa buprofete. Wakamba mene bua Yehowa ne: ‘Tshiena ntela dîna diende, ne tshiena ngambila bantu dîyi diende kabidi.’ Bualu ebu buvuaku bujadika ne: Yelemiya uvua ne butekete bunene bua mu nyuma anyi? Tòo, makanda a mu nyuma a Yelemiya, dinanga diende kudi Yehowa ne lukunukunu luende bua bulelela biakamukolesha bua kutungunuka ne mudimu wa buprofete. Udi umvuija ne: ‘Mu dîba adi [dîyi dia Yehowa] divua mu mutshima wanyi bu kapia kadi kosha munda mua mifuba yanyi; kudikanda kuakantonda, ne tshivua mua kupuwa.’ (Yelemiya 20:9) Ki mbualu bua dikema to padi basadidi ba lulamatu ba Nzambi imue misangu bateketa mu mikolo. Kadi padibu balomba diambuluisha kudi Yehowa, yeye neamone malu adi mu mitshima yabu ne neabapeshe spiritu wende munsantu tshianana bikalabu ne dîyi diende mu mitshima yabu anu bu Yelemiya.​—Luka 11:9-13; Bienzedi 15:8.

“Kanujimi mudilu wa nyuma”

9. Ntshinyi tshidi mua kupangisha spiritu munsantu bua kutuambuluisha?

9 Mupostolo Paulo wakabela bena Tesalonike ne: “Kanujimi [mudilu wa] nyuma.” (1 Tesalonike 5:19) Ngikadilu ne bienzedi bidi bibengangana ne mêyi makane bidi mua kupangisha spiritu munsantu bua kutuambuluisha. (Efeso 4:30) Lelu bena Kristo badi ne mudimu wa kuyisha lumu luimpe. Tudi tunemeka mudimu eu bikole. Kabiena bitukemesha bua mudi bantu badi kabayi bamanye Nzambi bapepeja mudimu wetu wa kuyisha lumu luimpe. Kadi padi muena Kristo ulengulula mudimu wende ku bukole, udi mua kujima mudilu wa nyuma wa Nzambi udi utusaka ku dienza mudimu eu.

10. (a) Malu adi bantu netu bamba adi mua kutufikisha ku tshinyi? (b) Mmunyi mudi 2 Kolinto 2:17 uleja mushindu muimpe utudi ne bua kuangata mudimu wetu?

10 Bamue bantu badi kabayi mu tshisumbu tshia bena Kristo badi mua kumona mudimu wetu bu diabanyina patupu bantu mikanda. Bakuabu badi mua kudishima bamba ne: tudi tuya ku nzubu ne ku nzubu anu bua kulomba mfranga. Tuetu balonde ngelelu wa meji eu mubi, udi mua kutufikisha ku dibenga kuenza mudimu wetu wa buambi bimpe. Pamutu pa kulonda ngelelu wa meji eu, tushalayi bamanye mushindu udi Yehowa ne Yezu bamona mudimu wetu. Mupostolo Paulo wakakula bua mushindu au muimpe pakambaye ne: ‘Katuena bu ba bungi bakuabu badi benda mushinga ne dîyi dia [Nzambi]; kadi, bualu bua [Nzambi] ke udi mututume, tudi tuakula ne muoyo mutoke kumpala kuende, bu bena mudimu ba Kristo.’​—2 Kolinto 2:17, Muanda Mulenga Lelu.

11. Ntshinyi tshiakambuluisha bena Kristo ba kumpala bua kushala ne lukunukunu nansha pavuabu babakengesha, ne mmunyi mudi tshilejilu tshiabu mua kutuambuluisha?

11 Katupa kakese kunyima kua lufu lua Yezu, bakabanga kukengesha bayidi bende bavua mu Yelushalema. Bakabakanyina ne kubambilabu bua balekele kuyisha. Kadi Bible udi wamba ne: bavua ‘bûle tente ne nyuma muimpe, [bavua] bamba dîyi dia Nzambi ne dikima.’ (Bienzedi 4:17, 21, 31) Mêyi akalua Paulo kuambila Timote kunyima kua bidimu ndambu adi aleja ngikadilu muimpe udi bena Kristo ne bua kuikala nende. Paulo wakamba ne: ‘Nzambi kakatupa nyuma wa buôwa; kadi wakatupa nyuma wa bukole ne wa dinanga ne wa kudikanda. Nunku kufuishibu bundu ku mêsu bua bumanyishi bua Mukalenge wetu, anyi bua bualu buanyi, meme muena lukanu wende; kadi ukenge nanyi bua lumu luimpe bu mudi bukole bua Nzambi.’​—2 Timote 1:7, 8.

Ndibanza kayi ditudi nadi kudi bantu netu?

12. Mbualu kayi bunene butudi tuenzela mudimu wa diyisha lumu luimpe?

12 Bua kumona mua kuangata mudimu wetu bimpe, tudi ne bua kuikala ne meji mimpe. Bua tshinyi tutu tuyisha? Kenzela kanene ka mudimu eu kadi mu mêyi a mufundi wa misambu a se: ‘Yehowa, bansantu bebe nebakuvudijile disanka. Nebambilangane bua butumbi bua bukalenge buebe, nebakulangane bua bukole buebe, bua kumanyishabu bana ba bantu bienzedi biebe binene, ne butumbi bua bunême bua bukalenge buebe.’ (Musambu 145:10-12) Tudi tuyisha bua kusamuna Yehowa patoke ne bua kutumbisha dîna diende kumpala kua bantu bonso. Nansha bikala bantu bakese patupu batuteleja, tudi tusamuna Yehowa patudi tuyisha mukenji wa lupandu ne lulamatu.

13. Mmalu kayi adi atusaka bua kuambila bakuabu bua ditekemena dia lupandu?

13 Tudi tuyisha kabidi bua dinanga ditudi nadi kudi bantu ne bua tuetu kuepuka tshibawu tshia mashi. (Yehezekele 33:8; Mâko 6:34) Bualu ebu budi bupetangana ne mêyi a Paulo akambaye pavuaye wakula bua bantu bavua kabayi mu tshisumbu tshia bena Kristo ne: “Ndi ne dibanza dia kuya kudi bantu bonso; kudi bena Ngreka nansha kudi bantu ba tshianana, kudi bena dimanya nansha kudi badi kabayi nadio.” (Lomo 1:14, MMM) Paulo uvua udimona muena dibanza kudi bantu bua kubamanyishaye lumu luimpe, bualu disua dia Nzambi ndia se: “bantu [ba mishindu yonso] basungidibue.” (1 Timote 2:4) Lelu, tudi ne dinanga ne dibanza dia muomumue kudi bantu netu. Dinanga didi nadi Yehowa kudi bantu diakamusaka bua kutuma Muanende pa buloba bua kubafuila. (Yone 3:16) Tshivua tshintu tshia mushinga mukole tshivuaye mufile. Tudi tuidikija dinanga dia Yehowa patudi tufila dîba ne makanda etu mu diambila bakuabu lumu luimpe lua lupandu lutuapetela mu mulambu wa Yezu.

14. Mmunyi mudi Bible wakula bua bena panu badi kabayi mu tshisumbu tshia bena Kristo?

14 Bantemu ba Yehowa badi bamona bantu nabu bu bantu badi mua kulua pabu bena Kristo. Tudi ne bua kuyisha ne dikima, kadi dikima dietu ki ndia luonji to. Tshilejilu, Bible utu ne miaku mishile padiye wakula bua bukua-panu mu kabujima. Muaku eu ki mbautele mu ngumvuilu muimpe kudi Paulo padiye wakula bua “meji a panuapa” ne “nkuka ya panu” nansha. (1 Kolinto 3:19; Tito 2:12, MMM) Paulo wakavuluija kabidi bena Kristo bena Efeso ne: pavuabu benda ‘balonda ngenzelu ya bena panu,’ bavua “bafue” mu nyuma. (Efeso 2:1-3, MMM) Mêyi aa ne makuabu a muomumue adi umvuangana ne miaku ya mupostolo Yone ya se: “Bukua panu buonso budi mu bianza bia muena bubi.”​—1 Yone 5:19, Mukenji Mulenga.

15. Nshinyi tshitudi katuyi ne bua kuamba bua bantu badi kabayi mu tshisumbu tshia bena Kristo, ne bua tshinyi?

15 Nansha nanku, vuluka ne: mêyi aa adi atangila mu kabujima bukua-panu budi kabuyi pabuipi ne Nzambi, ki mmuntu pa nkayende to. Bena Kristo kabena ne bua kudianjila kuamba bikala muntu kampanda mua kuitaba anyi kubenga lumu luimpe ludibu bayisha. Kabena ne tshijadiki bua kubikila bamue bantu ne: mbuji nansha. Ki ntuetu badi ne bua kuamba tshienzeka palua Yezu kutapulula “mikoko” ne ‘mbuji’ to. (Matayo 25:31-46) Yezu ke mulumbuluishi udibu bateke; ki ntuetu to. Kabidi, malu akadi menzeke adi aleja ne: bamue bantu bavua mene badine bikole mu tshikadilu tshibi menemene mbitabe mukenji wa mu Bible, mbashintuluke ne mbalue bena Kristo ba bikadilu bilenga. Nanku, nansha mutudi katuyi mua kukeba bua kudia bulunda ne bamue bantu, katuena tuelakana bua kubambila malu mimpe enza Bukalenge bua Nzambi padi mushindu umueneka. Bible udi wakula bua bamue bantu, nansha muvuabu kabayi banji kuitabuja, bavua “badilongolole bimpe bua muoyo wa kashidi.” Kamana-kamana bakalua bena Kristo. (Bienzedi 13:48, NW) Katuena mua kumanya muntu udi mudilongolole bimpe nunku patudi katuyi bamuyishe, pamu’apa mene misangu ya bungi. Tuetu bavuluke bualu ebu, netuleje bantu badi kabayi banji kuitaba mukenji wa lupandu “bupole” ne “kanemu kakole,” batekemene se: bamue ba munkatshi muabu badi mua kuitaba mukenji eu udi ufila muoyo.​—2 Timote 2:25; 1 Petelo 3:15, NW.

16. Mbualu kayi bumue butudi tukeba ‘kumanyina mua kulongesha’?

16 Dijinga dietu dia kumanyisha lumu luimpe didi dikola patudi tumanya mua kulongesha bimpe. Tshilejilu: dinaya dimpe didi mua kuikala kadiyi disankisha muntu udi kayi mumanye kudinaya. Kadi didi disankisha muntu udi mumanye kudinaya bimpe. Bia muomumue, bena Kristo badi “[bamanye] kulongesha” badi bavudija disanka diabu mu mudimu wa diyisha bantu. (2 Timote 4:2; Tito 1:9, MMM) Paulo wakabela Timote ne: “Udikoleshe mua kumueneka ku mesu kua [Nzambi] bu muntu muanyishibue, bu muena mudimu udi kayi mua kukuatshika bundu bua mudimu wende, udi umanyisha diyi dia bulelela menemene.” (2 Timote 2:15, MML) Mmunyi mutudi mua kumanya mua kulongesha bimpe?

17. Mmunyi mutudi mua ‘kujinga’ dimanya dia mu Bible, ne mmunyi muatuambuluisha dimanya edi mu mudimu wetu wa buambi?

17 Mushindu umue ng’wa kuvudija dimanya dijalame. Mupostolo Petelo udi utukankamija wamba ne: “Bu bana batekete, jingayi mabele a [dîyi], kaayi masambakaja ne tshintu, bua anukoleshe, nupete lupandu.” (1 Petelo 2:2, MMM) Muana udi bimpe utu udikebela nkayende mabele; muena Kristo yeye udi ne bua ‘kujinga’ dimanya dia mu Bible. Udi mua kujinga dimanya edi mu dikala ne tshibidilu tshimpe tshia kulonga ne kubala. (Nsumuinu 2:1-6) Tudi ne bua kudienzeja ne kudikanda mu amue malu bituasua kulua balongeshi bapiluke ba Dîyi dia Nzambi, kadi didienzeja dia nunku ditu difila masanka. Disanka didi difumina ku dilonga Dîyi dia Nzambi nedienze bua tuetu kusunsuma ne nyuma wa Nzambi, bikale ne dijinga dikole dia kuambila bakuabu malu atudi tulonga.

18. Mmunyi mudi bisangilu bia tshisumbu mua kutulongesha mua kuyisha bimpe dîyi dia bulelela?

18 Bisangilu bia tshisumbu bidi kabidi ne mushinga wa bungi bua mushindu utudi tulongesha Dîyi dia Nzambi. Padibu babala mvese ya mu Bible mu miyuki ya patoke ne mu bisangilu bikuabu, tudi ne bua kulondesha mu Bible wetu. Tudi ne bua kuteleja ne ntema miyuki idibu benza mu bisangilu, ne idi yakula nangananga bua mudimu wetu wa buambi. Katuena ne bua kupepeja mushinga wa manaya a bilejilu, tulekela pamu’apa ditanaji ditukuata nansha. Tudi kabidi ne bua kudikanda mu amue malu ne kufila ntema yonso ku bidibu bamba. (1 Timote 4:16) Bisangilu bia tshisumbu bidi bikolesha ditabuja dietu, bidi bituambuluisha bua kujinga Dîyi dia Nzambi ne bidi bitulongesha bua kuikala bamanyishi ba lumu luimpe ba tshisumi.

Tudi mua kutekemena diambuluisha kudi Yehowa

19. Bua tshinyi kuenza buambi pa tshibidilu kudi ne mushinga wa bungi?

19 Bena Kristo badi ‘basunsuma ne nyuma’ ne badi ne dijinga dikole dia kumanyisha lumu luimpe badi badienzeja bua kuyisha pa tshibidilu. (Efeso 5:15, 16) Bulelela, nsombelu itu ishilangana, ne bantu bonso kabena mua kuenza mêba bungi bua muomumue mu mudimu eu udi upandisha bantu to. (Galatia 6:4, 5) Kadi, pamu’apa tshidi ne mushinga wa bungi mmisangu itudi tuambila bantu bakuabu bua ditekemena dietu, ki mbungi bua mêba nansha. (2 Timote 4:1, 2) Patudi tutamba kuyisha, tudi tujingulula bimpe mushinga udi nawu mudimu eu. (Lomo 10:14, 15) Luse luetu ne muoyo wa buwetu nebivule patuikala tutuilangana pa tshibidilu ne bantu badi bapumuna muoyo ne badila ne badi kabayi ne ditekemena.​—Yehezekele 9:4; Lomo 8:22.

20, 21. (a) Mmudimu kayi utshidi mutuindile kumpala? (b) Mmunyi mudi Yehowa utuambuluisha mu mudimu wetu?

20 Yehowa mmutupeshe lumu luimpe. Eu ke mudimu wa kumpala udiye mutupeshe bualu tudi ‘benzejanganyi nende ba mudimu.’ (1 Kolinto 3:6-9) Tudi ne dijinga dikole dia kuenza mudimu eu udi Nzambi mutupeshe ne muoyo mujima ne makanda etu onso. (Mâko 12:30; Lomo 12:1) Kutshidi bantu ba bungi badi badilongolole bimpe pa buloba apa badi ne nzala ya bulelela. Kudi mudimu wa bungi wa kuenza, kadi tudi mua kutekemena diambuluisha kudi Yehowa patudi tukumbaja mudimu wetu tshishiki.​—2 Timote 4:5.

21 Yehowa udi utupesha nyuma wende ne Dîyi diende peshi “muele wa nyuma.” Bua bintu ebi bidiye utuambuluisha nabi, tudi mua kubulula mukana muetu ‘bua tuetu kumanyisha bantu ne dikima bualu bua lumu luimpe busokoka.’ (Efeso 6:17-20) Bambaku bua bualu buetu mêyi avua Paulo mufundile bena Kristo ba mu Tesalonike ne: ‘Lumu luimpe lutudi tuamba kaluakalua kunudi anu mu dîyi nkayadi, kadi luakalua mu bukole ne mu nyuma muimpe ne [dituishibua dikole, NW].’ (1 Tesalonike 1:5) Nenku tumanyishayi lumu luimpe ne tshisumi!

Diambulula

• Ntshinyi tshidi mua kufikila lukunukunu luetu mu buambi bu mudiku ntatu panu?

• Mmu mushindu kayi mudi dijinga dietu dia kumanyisha lumu luimpe ne bua kuikala bu ‘kapia kadi kosha’ mu mitshima yetu?

• Mmeji kayi mabi atudi ne bua kuepuka bua bidi bitangila mudimu wa buambi?

• Mmunyi mutudi ne bua kuangata bantu bonso badi kabayi mu ntendelelu wetu?

• Mmunyi mudi Yehowa utuambuluisha bua kulama lukunukunu luetu mu mudimu wa buambi?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 9]

Bena Kristo badi bidikija lukunukunu lua Yelemiya ne Paulo

[Bimfuanyi mu dibeji 10]

Dinanga ditudi nadi kudi Nzambi ne kudi muntu netu ke didi ditusaka bua kuikala ne tshisumi mu buambi