Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuikalayi ne lungenyi lua buena luvua nalu Kristo!

Tuikalayi ne lungenyi lua buena luvua nalu Kristo!

Tuikalayi ne lungenyi lua buena luvua nalu Kristo!

“Nzambi udi ufila ditantamana ne busambi anuanyishile bua nuikale munkatshi muenu ne lungenyi lua buena luvua nalu Kristo Yezu.”​—LOMO 15:5, NW.

1. Mmunyi mudi lungenyi mua kuikala ne bukole mu nsombelu wa muntu?

 LUNGENYI ludi ne bukole bua bungi mu nsombelu wa muntu. Lungenyi lua lulèngù anyi lua tshisumi, lungenyi luimpe ta lubi, lungenyi lua diluangana mvita anyi lua diumvuangana, lungenyi lua didiabakena anyi lua dianyisha ludi mua kuikala ne mushinga wa bungi mu mushindu udi muntu umona malu ne udi bakuabu bamuangata. Muntu udi ne lungenyi luimpe udi mua kuikala ne disanka nansha yeye mu ntatu mikole. Muntu udi ne lungenyi lubi udi umona malu onso anu bu mabi, nansha padi amue mikale mimpe.

2. Mmunyi mudi muntu ulonga mua kuikala ne lungenyi kampanda?

2 Muntu udi mua kulonga mua kuikala ne lungenyi luimpe ta lubi. Bushuwa, bantu badi ne bua kulonga mua kuikala ne lungenyi luimpe anyi lubi. Tshibungu kampanda tshidi tshiamba bua muana mutoke ne: “Udi ne bua kupeta anyi kulonga lungenyi ludiye ulua kuikala nalu, anu mutuye ne bua kumanya anyi kulonga muakulu peshi malu makuabu.” (Collier’s Encyclopedia) Mmunyi mututu tulonga mua kuikala ne lungenyi kampanda? Kudi bintu bia bungi bidi bipetesha lungenyi kampanda, kadi muaba utudi basombele ne balunda ke bia kumpala. Tshibungu tshitudi batele etshi tshidi tshiamba ne: “Tutu tuenda tulonga anyi tupeta ku kakese ku kakese lungenyi lua bantu batudi tutamba kusomba nabu.” Bible wakamba bualu bua muomumue kukadi bidimu binunu bivule ne: ‘Udi wenda ne bena meji udi ulua muena meji, kadi udi ubuelakana ne bapote neakenge bua bualu ebu.’​—Nsumuinu 13:20; 1 Kolinto 15:33.

Tshilejilu tshia lungenyi luakane

3. Nnganyi wakafila tshilejilu tshimpe pa bidi bitangila lungenyi luende, ne mmunyi mutudi mua kumuidikija?

3 Nenku kabidi bua bidi bitangila lungenyi, Yezu Kristo wakatushila tshilejilu tshitambe buimpe. Wakamba ne: “Ndi munuleje tshilejilu etshi bua nuenze penu mundi munuenzele emu.” (Yone 13:15, MMM) Bua tuetu kufuana Yezu, tudi ne bua kuanji kulonga malu adi amutangila. * Tudi tulonga malu a Yezu ne tshipatshila tshia kuenza tshiakamba mupostolo Petelo, ne: ‘Nuakabikidibua bua muanda eu, bualu bua Kristo wakakenga bua bualu buenu, wakanushila tshilejilu bua nuenu numulonde mu makasa ende.’ (1 Petelo 2:21) Tshipatshila tshietu ntshia kuenza muetu muonso bua kufuana Yezu. Bidi biumvuija kuikala ne lungenyi luvuaye nalu.

4, 5. Mbualu kayi budi butangila lungenyi lua Yezu budibu baleje mu Lomo 15:1-3, ne mmunyi mudi bena Kristo mua kumuidikija?

4 Kuikala ne lungenyi lua Kristo Yezu kudi kumvuija tshinyi? Nshapita wa 15 wa mukanda uvua Paulo mutumine bena Lomo udi utuambuluisha bua kuandamuna lukonko elu. Mu mvese idi ku ntuadijilu kua nshapita eu, Paulo udi wakula bua ngikadilu wa mushinga uvua nende Yezu. Udi wamba ne: “Tuetu bakadi bakole mu ditaba, tshietu nkuambuluisha badi kabayi ne bukole mu butekete buabo, katuyi tukeba bidi bitusankisha tuetu. Yonso wa kutudi akebe mua kusankisha mukuende bua kumufikisha ku diakalenga, ne kumukolesha mu ditaba. Bualu Kristo kavua mukebe tshivua tshimusankisha; ke mudibo bafunde ne: Bipendu bivuabo bakupenda mbindamate meme.”​—Lomo 15:1-3, MMM.

5 Bua kuidikija lungenyi lua Kristo, badi bakankamija bena Kristo bua kuitaba bua kuambuluisha bakuabu ne budipuekeshi pamutu pa kukeba bua kudisankisha. Bushuwa, kuitaba ne budipuekeshi bua kuambuluisha bakuabu nunku ntshimanyinu tshia bantu “bakadi bakole mu ditaba.” Yezu, uvua muntu uvua mukole mu nyuma kupita bantu bonso, wakadiamba ne: ‘Muana wa muntu kakaluila bua bantu bamukuatshile mudimu, wakaluila bua kubakuatshila mudimu ne bua kufila muoyo wende bua kupikula nawu bantu ba bungi.’ (Matayo 20:28) Mutudi bena Kristo, tudi petu ne bua kukeba bua kukuatshila bakuabu mudimu, nansha ne “badi kabayi ne bukole.”

6. Mmunyi mutudi mua kuidikija ngikadilu uvua nende Yezu pavuabu bamuluisha ne bamupenda?

6 Ngikadilu mukuabu mulenga wakaleja Yezu uvua ngelelu wa meji ne ngenzelu wa malu bivua bikale bimpe misangu yonso. Kavuaku ulekela lungenyi lubi lua bakuabu lunyanga lungenyi luende luimpe bua mushindu uvuaye umona dienzela Nzambi mudimu to. Ke mutudi petu ne bua kuenza. Pavuabu bamupenda ne bamukengesha bualu uvua utendelela Nzambi ne lulamatu, uvua utantamena malu aa ne lutulu kayi udiabakena to. Uvua mumanye ne: bantu badi bakeba kusankisha muntu nabu “bua kumufikisha ku diakalenga, ne kumukolesha mu ditaba” badi ne bua kutekemena se: nebabaluishe kudi bantu badi kabayi bena Kristo ne badi kabayi ne lumvu.

7. Mmunyi muvua Yezu muleje lutulu, ne bua tshinyi tudi ne bua kuenza petu bia muomumue?

7 Yezu wakaleja lungenyi luakane mu malu makuabu. Kakapanga kuikala ne lutulu kumpala kua Yehowa to, kadi wakindila ne lutulu dîba divua malu avua Yehowa mulongolole ne bua kukumbana. (Musambu 110:1; Matayo 24:36; Bienzedi 2:32-36; Ebelu 10:12, 13) Yezu uvua kabidi lutulu ne bayidi bende. Wakabambila ne: ‘Nulongele [malu kundi meme]’; bu muvuaye “mupole malu,” malu avuaye ulongesha avua akolesha ne akankamika bantu. Ne bu muvuaye “muena bupuekele mu muoyo,” kavua wakula malu a diambu anyi a diditambisha nansha. (Matayo 11:29, MMM) Paulo udi utukankamija bua kuidikija malu adi aleja lungenyi lua Yezu aa. Udi wamba ne: ‘Nuikale ne [lungenyi anyi] meji aa munda muenu akadi kabidi munda mua Kristo Yezu. Yeye wakadi muikale ne bunzambi mene, kadi [kakela meji bua kuangata muaba wende, mmumue ne: kulua muomumue ne Nzambi, NW]; kadi yeye wakadiumushila bimanyinu bia butumbi buende, pakangataye mubidi wa mupika, pakaluaye mu tshifuanyikiji tshia muntu.’​—Filipoi 2:5-7.

8, 9. (a) Bua tshinyi tudi ne bua kudienzeja bua kupeta lungenyi ludi kaluyi lua didisankisha? (b) Bua tshinyi katuena ne bua kuteketa mu maboko bituapangila bua kulonda bimpe menemene tshilejilu tshiakashiya Yezu, ne mmunyi muvua Paulo muikale tshilejilu tshimpe mu muanda eu?

8 Mbitekete bua kuamba ne: tudi basue kukuatshila bakuabu mudimu ne kuteka majinga abu kumpala kua etu. Kadi dikonkonona lungenyi luetu ne muoyo mujima didi mua kuleja ne: mutshima wetu kawena witaba menemene bua tuetu kuenza bualu ebu to. Bua tshinganyi? Tshia kumpala, bualu Adama ne Eva mbatushile ngikadilu ya dikeba anu mua kudisankisha; ne tshibidi, bualu pa buloba patudi basombe padi bantu badi bakankamija lungenyi lua didisankisha. (Efeso 4:17, 18) Bua kupeta lungenyi ludi kaluyi lua didisankisha, misangu mivule tudi ne bua kuikala ne ngelelu wa meji udi kayi ulonda dipanga bupuangane ditudi baledibue nadi. Bidi bitukengela kuenza bukole ne kuikala ne dipangadika.

9 Dipanga bupuangane ditudi nadi (didi kadiyi dipetangana nansha kakese ne tshilejilu tshipuangane tshiakatushila Yezu) ditu mua kututekesha mu maboko imue misangu. Tudi mua kufika ku diamba ne: kupeta lungenyi lua buena luvua nalu Yezu mbualu butudi mene katuyi mua kukumbaja to. Kadi tangila mêyi adi Paulo utukankamija nawu aa: ‘Ndi mumanye ne: munda muanyi, mu mubidi wanyi mene, kamuena muikale bualu buimpe; bualu bua disua dia kuenza bimpe didi kundi, kadi bukole bua mua kuenza nabu bimpe kabuenaku. Bualu bua muanda muimpe undi musue kuenza, tshiena ngenza, kadi muanda mubi undi tshiyi musue kuenza, eu ngundi ngenza. Ndi nsanka munda muanyi bua mikenji ya Nzambi, kadi ndi mmona mukenji mukuabu mu mubidi wanyi udi uluangana ne mukenji wa mu meji anyi, ne udi umbueja mu bupika bua mukenji wa bubi udi mu mubidi wanyi.’ (Lomo 7:18, 19, 22, 23) Bulelela, dipanga bupuangane dia Paulo divua dimupangisha njila ne njila bua kuenza disua dia Nzambi mushindu uvuaye ujinga, kadi lungenyi luende (mushindu uvuaye umona ne wangata Yehowa ne mikenji Yende) luvua lua tshitembu. Lungenyi luetu ludi palu mua kulua nanku.

Tulekele lungenyi lubi

10. Ndungenyi kayi luvua Paulo mukankamije bena Filipoi bua kuikalabu nalu?

10 Bidiku bikengela bua bamue bantu balekele lungenyi lubi anyi? Eyowa. Ke tshiakenza bamue bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala. Mu mukanda uvua Paulo mutumine bena Filipoi, wakakula bua kuikala ne lungenyi luimpe. Wakafunda ne: “Tshiena ngamba ne: nkadi mupete kipatshila [muoyo wa mu diulu wapetelabu ku dibika dia ku bafue dia kumpala], nansha ne: nkadi mulenga mupuangane to; ntshidi amu ngipatshila, nkeba se: nkuate panyi [tshivua Kristo Yezu munkuatshile]. Bana betu, tshiena ngamba ne: nkadi mupete, ndi ngamba amu se: ndi mpua bidi kunyima kuanyi muoyo, nya muluijakane muanyi muonso bua kukuata bidi kumpala, nnyemena ku kipatshila bua kupeta difutu didi [Nzambi] mutubikidile mu diulu bualu bua Kristo Yezu. Ke mutudi mua kuikala ne [lungenyi lua muomumue] nanku, tuetu bonso bakadi [bakole].”​—Filipoi 3:12-15, MMM.

11, 12. Mmu malu kayi mudi Yehowa utujinguluila lungenyi ludi luakane?

11 Mêyi a Paulo aa adi aleja ne: muntu yonso ukadi mulue muena Kristo, kadi kayi ukeba bua kudiunda mu nyuma, udi ne lungenyi lubi. Ki mmupete lungenyi lua Kristo nansha. (Ebelu 4:11; 2 Petelo 1:10; 3:14) Muntu eu kêna mua kushintulula lungenyi luende anyi? Udi mua kulushintulula. Nzambi udi mua kutuambuluisha bua kushintulula lungenyi luetu bituikala tuetu bine basue kulushintulula. Paulo udi utungunuka wamba ne: “Bikala bakuabo ba munkatshi muenu belangana meji mushindu mukuabo, [Nzambi] neanujinguluile [lungenyi elu.]”​—Filipoi 3:15, Muanda Mulenga Lelu.

12 Kadi bituasua bua Yehowa atujinguluile lungenyi ludi luakane, tuetu bine katuena ne bua kushala bavunge maboko katuyi ne tshitudi tuenza to. Kulonga ne muoyo mujima Dîyi dia Nzambi ku diambuluisha dia mikanda idi “mupika wa lulamatu ne wa budimu” ufila nekuambuluishe aba “badi belangana meji mushindu mukuabo” bua bapete lungenyi ludi luakane. (Matayo 24:45, NW) Bakulu bena Kristo bateka ku spiritu munsantu “bua kulama tshisumbu tshia Nzambi” nebikale ne disanka dia kutuambuluisha. (Bienzedi 20:28, NW) Tudi ne dianyisha dia bungi bua mudi Yehowa mumanye ne: tudi bapange bupuangane, ne mudiye utuambuluisha ne dinanga! Tuitabayi diambuluisha edi.

Tulongelayi kudi bakuabu

13. Ntshinyi tshidi muyuki wa Yobo utulongesha pa bidi bitangila lungenyi luakane?

13 Paulo udi uleja mu Lomo nshapita wa 15 ne: kuelangana meji bua bilejilu bia bantu ba kale kudi mua kutuambuluisha bua kulengeja lungenyi luetu. Udi wamba ne: “Bua malu onso akafundabo diambedi akafundibua bua kutuyisha, bua tuetu tuikale ne ditekemena bua ditantamana dietu ne bua busambi bua mu Mukanda wa Nzambi.” (Lomo 15:4) Bamue bantu bakasadila Yehowa ne lulamatu kale bavua ne bua kushintulula lungenyi luabu mu amue malu. Tshilejilu, Yobo uvua ne lungenyi luimpe mu malu a bungi. Kakatumpila Yehowa bualu bubi to, ne musangu nansha umue kakitaba bua makenga amufikishe ku dibenga kueyemena Yehowa. (Yobo 1:8, 21, 22) Nansha nanku, uvua musue kudibingisha. Yehowa wakasaka Elihu bua kuambuluisha Yobo bua ashintulule meji ende. Pamutu pa Yobo kumona bu bamupende, wakadipuekesha ne kuitabaye ne: bivua bikengela bua yeye kushintulula lungenyi luende ne wakatuadija kulushintulula diakamue.​—Yobo 42:1-6.

14. Mmunyi mutudi mua kufuana Yobo padibu batubela bua lungenyi lutudi nalu?

14 Tudiku mua kuenza bu muakenza Yobo bikala muena Kristo netu mua kutuambila mu bimpe ne: tudi tumueneka ne lungenyi ludi kaluyi luakane anyi? Anu bu Yobo, ‘katubandi Nzambi ne: udi wenza bibi.’ (Yobo 1:22) Bituikala tukenga kapayi bualu, katuikadi tudiabakena anyi tumona Yehowa bu udi mutukebele ntatu eyi nansha. Tuepukayi dikeba bua kudibingisha, tuikale bamanye ne: nansha tuetu tuenzela Yehowa midimu kayi, tudi anu ‘bapika ba tshianana.’​—Luka 17:10.

15. (a) Ndungenyi kayi lubi luakaleja bamue bayidi ba Yezu? (b) Mmunyi muvua Petelo muleje lungenyi luimpe?

15 Mu bidimu lukama bia kumpala, bamue bantu bakateleja malu avua Yezu ulongesha bakaleja lungenyi lubi. Tshilejilu, umue musangu, Yezu wakamba bualu buvua bukole bua kubumvua. Kadi ‘bayidi bende ba bungi, pakumvuabu dîyi edi, bakamba ne: Dîyi edi didi dikole, udi mumanye mua kuditabuja nnganyi?’ Bushuwa, bantu bakamba mêyi aa bavua ne lungenyi lubi. Ne lungenyi luabu lubi luakabafikisha ku dibenga kuteleja kabidi Yezu. Bible udi wamba ne: ‘Bayidi bende ba bungi bakapingana ku malu a diambedi bualu bua dîyi edi, kabakenda nende kabidi.’ Bonso bavua ne lungenyi lubi anyi? Tòo. Bible udi utungunuka wamba ne: ‘Yezu wakakonka bayidi dikumi ne babidi ne: Nuenu kabidi, kanuena basue kuya anyi? Simona Petelo wakamukudimuna ne: Mukalenge, netuye kudi nganyi?’ Pashishe Petelo wakadiandamuina lukonko luende elu ne: ‘Wewe udi ne mêyi a muoyo wa tshiendelele.’ (Yone 6:60, 66-68) Ndungenyi kayipu lulenga! Biobi bitukolele kumpala bua kuitaba mumvuija anyi malu adibu bashintulule bua mushindu wa kumvua Bible, kabiakuikalaku bimpe bua tuetu kuleja lungenyi lua buena lua Petelo anyi? Kulekela kuenzela Yehowa mudimu anyi kuamba malu mu mushindu udi mubengangane ne ‘tshidikijilu tshia mêyi malenga’ anu bualu amue malu adi umueneka kumpala bu makole bua kuumvua, ndipanga dia lungenyi!​—2 Timote 1:13.

16. Ndungenyi kayi ludi lubungamija luvua nalu bamfumu ba bitendelelu bena Yuda ba mu matuku a Yezu?

16 Bamfumu ba bitendelelu bena Yuda ba mu bidimu lukama bia kumpala kabakaleja lungenyi lua buena luvua nalu Yezu to. Dipangadika diabu dikole dia kubenga kuteleja Yezu diakamueneka pavua Yezu mubishe Lazalo ku lufu. Bua muntu wetu yonso wa lungenyi luakane eu, tshishima atshi tshivua ne bua kuikala tshijadiki tshikole tshia se: Yezu uvua mutumibue wa Nzambi. Kadi tudi tubala ne: ‘Bakuidi banene ne Bafalese bakadisangisha mu tshifufu, bakakonkangana ne: Muntu eu udi wenza bimanyinu bia bungi, netuenze tshinyi? Bituamulekela patupu, bantu bonso nebamuitabuje; bena Lomo nebalue, nebanyenge muaba wetu ne tshisamba tshietu.’ Ntshinyi tshiakasuikabu? ‘[Kubangila] ku dituku adi bakadi basangisha dîyi diabu bua kumushipa.’ Pa kumbusha dielela Yezu tshifufu bua kumushipa, bakatuadija kukeba bua kushipa muntu uvuaye mubishe bualu uvua uleja patoke ne: Yezu uvua wenza bishima. ‘Bakuidi banene bakasangisha dîyi diabu bua kushipa Lazalo kabidi.’ (Yone 11:47, 48, 53; 12:9-11) Nebuikale bualu bubi be bu tuetu mua kupeta lungenyi lua muomumue ne kubanga kufika munda bua malu atudi ne bua kusankila! Bushuwa, nebikale bualu bubi be!

Tuidikijayi lungenyi luimpe luvua nalu Kristo

17. (a) Mmu malu kayi muvua Danyele muleje ne: uvua ne muoyo mukole? (b) Mmunyi muakaleja Yezu ne: uvua muntu wa dikima?

17 Basadidi ba Yehowa batu ne lungenyi luimpe. Pakela baluishi ba Danyele tshifufu bua kuelesha mukenji wa kusambila anu mukalenge, bua muntu kasambidi nzambi anyi munga muntu matuku 30, Danyele wakamona ne: bualu ebu buvua mua kunyangisha malanda ende ne Yehowa Nzambi. Uvua ne bua kubenga kusambila Nzambi matuku 30 anyi? Tòo, wakatungunuka ne kusambila Yehowa ne dikima misangu isatu ku dituku anu muvuaye wenza kuonso eku. (Danyele 6:6-17) Nansha Yezu pende wakabenga bua kutshina baluishi bende. Dimue dituku dia Nsabatu, wakamona muntu muikale ne tshianza tshifulame. Yezu uvua mumanye bimpe ne: bena Yuda ba bungi bavua muaba au bavua mua kumvua bibi pavuaye wondapa muntu dituku dia Nsabatu. Wakabela lukonko. Pakabengabu kuandamuna, Yezu kakajingakana to, wakuondapa muntu au. (Mâko 3:1-6) Yezu kavuaku upingana tshianyima pavuaye umona biakane bua kuenza mudimu wende nansha.

18. Bua tshinyi bamue bantu badi batuluisha, kadi ntshinyi tshitudi ne bua kuenza ne lungenyi luabu lubi elu?

18 Lelu Bantemu ba Yehowa mbamanye ne: buobu pabu kabena ne bua kutshina tshidi baluishi mua kubenzela to. Buobu batshine, kabakuleja lungenyi lua buena luvua nalu Yezu to. Bantu ba bungi badi baluisha Bantemu ba Yehowa, bamue badi babaluisha bualu kabena ne dimanya dijalame to, ne bakuabu bualu mbakine Bantemu anyi lumu ludibu bayisha. Kadi katulekedi lungenyi luabu lubi lunyanga luetu ludi luimpe to. Katuena ne bua kulekela bantu ba tshianana batuambila mushindu utudi ne bua kutendelela nansha.

19. Mmunyi mutudi mua kuleja lungenyi lua buena luvua nalu Yezu Kristo?

19 Misangu yonso Yezu uvua ne lungenyi luimpe bua mushindu uvuaye wangata bayidi bende ne malu avua Nzambi mulongolole, nansha muvuabi bikole bua kuenza nanku. (Matayo 23:2, 3) Tudi ne bua kumuidikija. Bushuwa, bana betu mbapange bupuangane anu bu tuetu. Mmuaba kayi utudi mua kupeta balunda bimpe ba lulamatu kupita munkatshi mua bana betu badi pa buloba bujima? Nansha mudi Yehowa kayi muanji kutupesha mushindu wa kumvua Dîyi diende dionso nkong, ntshitendelelu kayi tshidi tshiumvua Dîyi edi kutupita tuetu? Tuikalayi misangu yonso ne lungenyi luimpe lua buena luvua nalu Yezu Kristo. Tudi kabidi ne bua kumanya mua kuindila Yehowa, anu mutuamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

[Mêyi adi kuinshi]

^ Mukanda wa Muntu mutambe bunene wa katshia ne katshia (mupatula kudi Bantemu ba Yehowa) udi wakula bua nsombelu wa Yezu ne malu akenzaye.

Udi mua kumvuija anyi?

• Mmunyi mudi lungenyi luikale ne bukole mu nsombelu wetu?

• Umvuija lungenyi luvua nalu Yezu Kristo.

• Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku lungenyi luvua nalu Yobo?

• Ndungenyi luakane kayi lutudi ne bua kuikala nalu padibu batuluisha?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 7]

Muena Kristo udi ne lungenyi luakane udi ukeba bua kuambuluisha bakuabu

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Kulonga Dîyi dia Nzambi ne muoyo mujima kudi kutuambuluisha bua kupeta lungenyi lua Kristo