Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuikale bamanye mua kuindila!

Tuikale bamanye mua kuindila!

Tuikale bamanye mua kuindila!

‘Nengindile Nzambi wa lupandu luanyi; Nzambi wanyi neangumvuile.’​—MIKA 7:7.

1, 2. (a) Mmunyi muvua lungenyi lubi lunyange bena Isalele mu tshipela? (b) Ntshinyi tshidi mua kuenzekela muena Kristo udi kayi ne lungenyi luakane?

 BINTU bia bungi pa buloba apa bidi mua kuikala bimpe anyi bibi bilondeshile mushindu utudi tubimona. Pavua bena Isalele mu tshipela, Nzambi wakabapesha mana mu tshishima. Bavua ne bua kuikala bakenzakane mu buloba bûme abu ne baleje Yehowa dianyisha dia bungi bua muvuaye ubapesha biakudia. Bu buobu benze nanku bavua mua kuleja ne: bavua ne lungenyi luimpe. Kadi bakajinga mishindu kabukabu ya biakudia bia mu Ejipitu ne bakadiabakena bamba muvua mana matalale mukana. Bulelela, bavua ne lungenyi lubi.​—Nomba 11:4-6.

2 Lelu lungenyi lua muena Kristo ludi palu mua kumuenesha malu mimpe ta mabi. Muena Kristo yeye kayi ne lungenyi luimpe, mbipepele bua kujimijaye disanka diende, ne abi nebikale bibi menemene, bualu Nehemiya wakamba ne: “Disanka dia Yehowa mbukole [buetu].” (Nehemiya 8:10) Lungenyi luimpe ne lua disanka ludi lutuambuluisha bua kushala bakole ne ludi lutufikisha ku dikala mu ditalala ne mu buobumue mu tshisumbu.​—Lomo 15:13; Filipoi 1:25.

3. Mmunyi muvua lungenyi luakane luambuluishe Yelemiya mu tshikondo tshikole?

3 Nansha muvuaye ne muoyo mu tshikondo tshikole, Yelemiya wakaleja lungenyi luimpe. Nansha pakamonaye malu avua akuatshisha buôwa akakuata Yelushalema mu 607 K.B.B., wakamona buimpe bua tshivua tshienzeke. Yehowa kavua mua kupua Isalele muoyo to, tshisamba etshi tshivua ne bua kupanduka. Yelemiya wakafunda mu mukanda wa Muadi ne: “[Mbua bienzedi bia] bulenga bua [Yehowa ke patudi katuyi bajimine], [bualu] luse luende kaluena ne ndekelu, ludi lumueneka dinda dionso, bulamate [buebe] mbupite.” (Muadi 3:22, 23, MMM) Katshia ku kale, basadidi ba Nzambi bavua mu ntatu mikole menemene bavua bakeba bua kulama lungenyi luimpe ne lua disanka.​—2 Kolinto 7:4; 1 Tesalonike 1:6; Yakobo 1:2.

4. Ndungenyi kayi luvua nalu Yezu, ne mmunyi muvualu lumuambuluishe?

4 Bidimu 600 kunyima kua Yelemiya, lungenyi luimpe luakambuluisha Yezu bua kutantamena ntatu. Tudi tubala ne: ‘Bua disanka diakatekibua kumpala kuende, wakakankamana pakakengaye ku mutshi, wakalengulula bundu, wakashikama ku tshianza tshikole tshia nkuasa wa butumbi wa Nzambi.’ (Ebelu 12:2) Nansha muakapeta Yezu buluishi anyi makenga a mishindu yonso (too ne dikenga dikole dia ku mutshi), wakatuma meji ende ku ‘disanka diakatekibua kumpala kuende.’ Disanka adi divua mudimu wa pa buawu wa kubingisha bumfumu bua Yehowa ne wa kutumbisha dîna diende, pamue ne ditekemena dia kutuadila bantu bena butumike masanka mavule mu matuku atshilualua.

Longa mua kuindila

5. Mmu nsombelu kayi musunguluke muikala kumanya mua kuindila mua kutuambuluisha bua kumona malu mu mushindu muimpe?

5 Tuetu bapete lungenyi lua buena lua Yezu, katuakujimija disanka dia Yehowa nansha padi misangu yonso malu kaayi enzeka mu mushindu ne dîba ditudi basue. Muprofete Mika wakamba ne: ‘Meme panyi nentangije mêsu anyi kudi Yehowa; nengindile Nzambi wa lupandu luanyi.’ (Mika 7:7; Muadi 3:21) Tuetu petu tudi mua kumanya mua kuindila mu malu a bungi. Tshilejilu, tudi mua kuela meji ne: muanetu kampanda udi ne mudimu kansanga mu tshisumbu mmuenze tshilema ne bidi bikengela diakamue kumupesha dinyoka. Kumanya mua kuindila nekutuambuluishe bua kudiebeja ne: ‘Mmuenze menemene tshilema anyi, peshi mmeme udi mutupakane? Bikalaye muenze tshilema, kabienaku mua kuikala bu se: Yehowa mmulekele bua bienzeke nanku bualu mmumone ne: muanetu eu neadilengeje, ne kukeba bua kumupesha manyoka ne lukasa kakuakuikala ne mushinga anyi?’

6. Mmunyi muikala kumanya mua kuindila mua kuambuluisha muntu udi ne bualu bumutonde?

6 Kumanya mua kuindila kudi mua kuikala ne mushinga patudi ne bualu budi bututonde peshi patudi tuluangana ne butekete kampanda. Tufuanyikije ne: tudi tulomba Yehowa diambuluisha, kadi lutatu ludi anu lutungunuka. Ntshinyi tshitudi mua kuenza? Tudi ne bua kutungunuka ne kuenza tshionso tshidi mu bukokeshi buetu bua kujikija lutatu alu ne kulonda mêyi a Yezu a se: “Tungunukayi ne kulomba, ne nebanupeshe; tungunukayi ne kukeba, ne nenupete; tungunukayi ne kukokola, ne nebanunzuluile.” (Luka 11:9, NW) Tungunuka ne kusambila ne indila Yehowa. Yeye neandamune masambila ebe mu tshikondo tshiakane ne mu wende mushindu.​—1 Tesalonike 5:17.

7. Mmunyi muikala kumanya mua kuindila mua kutuambuluisha bua kumona malu adibu bashintulula bua kulengeja ngumvuilu wetu wa Bible ku kakese ku kakese?

7 Tudi tumvua Bible bimpe padi milayi idimu yenda ikumbana. Kadi imue misangu tudi mua kuela meji ne: diumvuija kampanda ki ndilue kumpala kua dîba to. Bikaladi kadiyi dilua dîba ditudi tujinga, tudiku tuitaba bua kuindila anyi? Vuluka ne: Yehowa wakamona ne: bivua bimpe kusokolola ‘bualu busokome bua Kristo’ ku kakese ku kakese munkatshi mua tshikondo tshia bidimu bitue ku 4 000. (Efeso 3:3-6, MMM) Nanku, tudiku ne bualu bua kujimijila lutulu anyi? Tudiku tuela mpata bua se: ki mbateke “mupika wa lulamatu ne wa budimu” bua kupesha bantu ba Yehowa “biakudia biabu mu tshikondo tshiakanyine” anyi? (Matayo 24:45, NW) Bua tshinyi kudipangisha disanka dia Nzambi bualu katuena bumvue malu onso bimpe menemene? Vuluka ne: Yehowa ke udi upangadija dîba ne mushindu wa kusokolola ‘malu [ende] masokoka.’​—Amosa 3:7, NW.

8. Mmunyi mudi lutulu lua Yehowa luambuluishe bantu ba bungi?

8 Bamue badi mua kuteketa mu mikolo bualu badi bela meji ne: kunyima kua bamane kuenza mudimu ne lulamatu bidimu bia bungi, pamu’apa badi mua kufua kabayi bamone ‘dituku dinene dia Yehowa didi dikuatshisha bantu buôwa.’ (Yoele 2:30, 31) Kadi badi mua kukankamana bu buobu mua kumona buimpe bua muanda eu. Petelo wakatubela bua ‘tumanye ne: lutulu lua Mukalenge wetu ndupandu [luetu].’ (2 Petelo 3:15) Lutulu lua Yehowa ndupeshe miliyo mivule ya bantu badi basue malu makane mushindu wa kulonga bulelela. Ebu ki mbualu buimpe anyi? Kabidi, padi Yehowa utungunuka ne kuikala netu lutulu, tuetu petu tudi ne dîba dia bungi dia ‘kushikija lupandu [luetu] ne ditshina ne dizakala.’​—Filipoi 2:12; 2 Petelo 3:11, 12.

9. Bituikala ne mikalu mu malu atudi mua kuenza mu mudimu wa Yehowa, mmunyi muikala kumanya mua kuindila mua kutuambuluisha bua kutantamena muanda eu?

9 Kumanya mua kuindila kudi kutuambuluisha bua kubenga kuteketa mu maboko padi buluishi, masama, bukulakaje anyi ntatu mikuabu bitupangisha bua kuenza mudimu wa Bukalenge. Yehowa mmuindile bua tuetu kumuenzela mudimu ne muoyo wetu mujima. (Lomo 12:1) Nansha nanku, Muana wa Nzambi​—eu udi umvuila “muena dikenga ne mupele luse”—​katu utulomba bintu bipite bitudi nabi to, nansha Yehowa katu wenza nanku to. (Musambu 72:13, MMM) Ke bua tshinyi badi batukankamija bua kuenza tshitudi mua kukokesha, kuindila ne lutulu too ne padi malu ashintuluka, ni mmu tshikondo etshi anyi mu tshidi tshilua kumpala. Vuluka ne: ‘Nzambi kêna upanga buakane bua kupueye muoyo wa mudimu wenu ne wa dinanga dinuakaleja bua dîna diende, panuakakuatshila bansantu mudimu ne panutshidi nubakuatshilawu.’​—Ebelu 6:10.

10. Nngikadilu mubi kayi udi muntu udi mumanye mua kuindila ne bua kuepuka? Umvuija.

10 Kumanya mua kuindila kudi kabidi kutuambuluisha bua kuepuka didibandisha. Bamue badi balue batontolodi kabavua basue kuindila to. Bavua mua kuikala bela meji ne: bivua bikengela kushintulula amue malu adi atangila ngumvuilu wa Bible anyi luendu lua bulongolodi. Kadi, kabavua bamanye ne: nyuma wa Yehowa ke udi usaka mupika wa lulamatu ne wa budimu bua kushintulula malu dîba didi Yehowa nkayende mulongolole, kadi ki mpatudi tuetu mua kuela meji ne: bidi bikengela kuashintulula to. Ne malu onso adibu bashintulula adi ne bua kumvuangana ne disua dia Yehowa, kadi ki ne ngenyi yetu tuetu nansha. Batontolodi badi balekela lungenyi lua didibandisha lunyanga meji abu ne lubalenduisha. Kadi bu buobu balonde lungenyi lua Kristo, bavua mua kuikala balame disanka diabu ne bashale munkatshi mua bantu ba Yehowa.​—Filipoi 2:5-8.

11. Mmalu kayi adi ambuluisha atudi mua kuenza mu tshikondo tshia dindila, ne mu dienza malu aa tudi tulonda bilejilu bia banganyi?

11 Bushuwa, kuikala bamanye mua kuindila kakuena kumvuija ne: tudi ne bua kuikala bena lulèngù anyi kushala bashinge anu ibidi panshi to. Tudi ne malu a kuenza. Tshilejilu, tudi ne bua kuikala tudilongela Bible bua kuleja mutudi petu banange malu a mu nyuma anu muvua baprofete ba lulamatu ne nansha banjelu baanange. Petelo udi wamba bua dinanga malu aa ne: ‘Bua lupandu elu baprofete bakakeba ne bakalukeja bikole. Malu [aa ng’adi] banjelu basue kutangilatangila.’ (1 Petelo 1:10-12) Katuena anu bua kuikala tudilongela patupu, kadi tudi kabidi ne bua kuikala tubuela mu bisangilu ne tusambila Nzambi. (Yakobo 4:8) Bantu badi bamanye majinga abu a mu nyuma pa kudia biakudia bia mu nyuma pa tshibidilu ne kudisangisha ne bena Kristo nabu badi baleja ne: badi balonda lungenyi lua buena lua Kristo.​—Matayo 5:3.

Ikala umona malu anu mudiwu

12. (a) Ndipanda kayi diakakeba Adama ne Eva? (b) Ntshinyi tshidi bantu bapete bua dilonda njila wa Adama ne Eva?

12 Pakafuka Nzambi mulume ne mukaji ba kumpala, yeye nkayende wakadilamina bukenji bua kubajadikila tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. (Genese 2:16, 17) Kadi Adama ne Eva bakakeba kuikala ne dipanda kumpala kua Nzambi, ne dipanda edi ke didi dilue kulela malu atudi tumona lelu’eu aa. Mupostolo Paulo wakamba ne: “Bubi mbubuele mu buloba bualu bua muntu umue; bubi ke budi bubueje lufu, kukuatalu bantu bonso, bualu bonso mbeji ba bibi.” (Lomo 5:12, MMM) Bidimu binunu bisambombo bidi bipite katshia ku tshikondo tshia Adama mbileje ne: mêyi a Yelemiya adi alonda aa mmalelela: “[Yehowa] ndi mumanye ne: muntu kena mfumu wa njila udiye ulonda, muntu wendenda ewu kena ne bukole bua kuludika makasa ende.” (Yelemiya 10:23, MMM) Kuitaba ne: mêyi a Yelemiya mmalelela ki nkuikala mubipishi wa malu nansha. Kadi nkumona malu anu mudiwu. Kuitaba nenku kudi kumvuija ne: mu nkama yonso ya bidimu eyi “muntu [mmukokeshe] mukuabo bua kumukengesha” bualu bantu mbabenge Nzambi, basue kudikokesha buobu nkayabu.​—Muambi 8:9, MMM.

13. Mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa bamona malu adi bantu mua kuenza?

13 Padi Bantemu ba Yehowa bamona nsombelu udi nende bantu, badi bajingulula ne: bantu badi ne manga malu adibu kabayi mua kuenza mu tshikondo etshi to. Lungenyi luimpe ludi mua kutuambuluisha bua kulama disanka, kadi kaluena lujikija ntatu yonso nansha. Ku ntuadijilu kua bidimu bia 1950, mfumu wa tshitendelelu kampanda wa mu Amerike wakapatula mukanda wakasumbabu bikole uvua ne tshiena-bualu tshia se: Bukole bua ngelelu muimpe wa meji (Angl.). Mukanda eu wakaleja ne: tudi mua kutshimuna ntatu ya bungi tuetu bikale ne lungenyi luimpe. Ngelelu muimpe wa meji ntshintu tshia kuanyisha bikole. Kadi malu mamona adi aleja ne: dimanya, biuma ne malu makuabu a bungi bidi bitupangisha bua kuenza amue malu. Nansha bantu buobu ne meji mimpe, kabena mua kujikija ntatu idibu nayi pa buloba bujima to, bualu mmibapite makanda!

14. Bantemu ba Yehowa batu ne lungenyi lubi anyi? Umvuija.

14 Bu mutu Bantemu ba Yehowa bamona malu aa anu mushindu udiwu, imue misangu bantu batu babamba mudibu ne lungenyi lubi. Pabi, mbasue kuambila bantu bua Muntu umuepele udi mua kulengeja nsombelu wa bantu bua kashidi. Mu muanda eu kabidi badi bidikija lungenyi lua buena lua Kristo. (Lomo 15:2) Ne mbaditue mu mudimu wa diambuluisha bantu bua badie malanda mimpe ne Nzambi. Mbamanye ne: ndekelu wa bionso, mudimu eu newambuluishe bantu bikole.​—Matayo 28:19, 20; 1 Timote 4:16.

15. Mmunyi mudi mudimu wa Bantemu ba Yehowa ulengeja bantu?

15 Bantemu ba Yehowa kabatu bapua muoyo malu adi nawu bantu (nangananga bilele bibi bidi Bible ubenga) badi nabu pamue. Kumpala kua muntu udi muitabe bulelela kuluaye Ntemu wa Yehowa, utu ushintuluka, ulekela bibidilu bibi bidi bibungamija Nzambi. (1 Kolinto 6:9-11) Mushindu’eu ke udi Bantemu ba Yehowa bambuluishe bantu badi bateleja bua kulekelabu dikuatshika maluvu, dinua diamba, tshiendenda ne manaya a mfranga. Bantu aba badi bakudimuke mbalonge mua kuambuluisha mêku abu mu njila mululame. (1 Timote 5:8) Padibu bambuluisha bantu anyi mêku mushindu’eu, bilumbu bidi bikepa mu musoko, banu ba diamba badi bashala bakese, tshikisu tshia mu mêku ne malu makuabu kabidi bidi bikepa bikole. Bu mudi Bantemu ba Yehowa buobu bine bikale banemeka mikenji ne bambuluisha bantu bakuabu bua kulengeja bikadilu biabu, badi bakepeshila bena mbulamatadi mudimu wa ditangila malu adi mu bantu aa.

16. Bua tshinyi Bantemu ba Yehowa kabena babuelakana mu bisumbu bia bantu badi bakeba mashintuluka?

16 Nanku, tudi mua kuamba ne: Bantemu ba Yehowa mbalengeje bikadilu bia bantu pa buloba anyi? Bushuwa, mu bidimu dikumi biashadi ebi, bungi bua Bantemu ba tshisumi mbubande kumbukila ku bantu bashadile ku 3 800 000 bufike ku bantu batue ku 6 000 000. Mmumue ne: mbasakidile bantu batue ku 2 200 000, ba bungi mbalekele bilele bibi pakaluabu bena Kristo. Bushuwa, bantu bapite bungi mbalengeje bikadilu biabu! Tshidibi, bungi ebu mbukese patudi tubufuanyikija ne bantu 875 000 000 badi baledibue pa buloba mu tshikondo tshine etshi! Bantemu ba Yehowa badi bamona kuambuluisha bantu badi bateleja bu bualu budi busankisha, nansha mudibu bamanye ne: bakese ke balonda njila udi ufikisha ku muoyo. (Matayo 7:13, 14) Nansha mudi Bantemu bindile bua Nzambi nkayende kulongolola malu pa buloba bujima, kabatu babuelakana mu bisumbu bia bantu badi bakeba mashintuluka, bitu misangu mivule bituadija bimpe ne bijika mu dibungama ne mu tshimvundu mene.​—2 Petelo 3:13.

17. Ntshinyi tshiakenza Yezu bua kuambuluisha bantu bavuaye upeta, kadi ntshinyi tshivuaye kayi muenze?

17 Padi Bantemu ba Yehowa benza nunku, badi baleja ne: mbeyemene Yehowa anu muvua Yezu mumueyemene pavuaye pa buloba. Yezu wakuondapa bantu mu tshishima pavuaye pa buloba. (Luka 6:17-19) Wakabisha too ne bafue. (Luka 7:11-15; 8:49-56) Kadi kavua mujikije ni mmasama ni ndufu nansha. Uvua mumanye ne: tshikondo tshivua Nzambi mulongolole bua kujikija malu aa katshivua tshianji kukumbana to. Bu muvuaye muntu mupuangane wa mamanya mabandile, Yezu uvua mua kuenza malu a bungi bua kujikija ntatu minene ya bena tshididi anyi ya bantu ba tshianana. Bidi bimueneka ne: bamue bantu ba mu tshikondo tshiende bakasua bua yeye kuangata bumfumu ne kuenzaye malu aa, kadi wakabenga. Tudi tubala ne: ‘Pakamona bantu tshimanyinu etshi tshiakenzaye, bakamba ne: Bulelela, eu udi muprofete ulualua pa buloba. Pakamanya Yezu ne: badi bamba kunkuata ku bukole bua kumbueja mu bukalenge, wakaya ku mukuna kabidi, yeye nkayende.’​—Yone 6:14, 15.

18. (a) Mmunyi muvua Yezu muikale anu mumanye mua kuindila? (b) Mmunyi mudi nsombelu wa Yezu mushintuluke katshia mu 1914?

18 Yezu wakabenga bua kubuelakana mu malu a tshididi anyi mu mudimu wa diambuluisha bakengi bualu uvua mumanye ne: tshikondo tshivuaye ne bua kuangata bumfumu ne kuondapa bantu bonso ba miaba yonso katshivua tshianji kukumbana to. Nansha kunyima kua yeye mumane kubanda mu diulu bua kupetaye dibenga kufua, wakitaba bua kuindila tshikondo tshivua Yehowa mulongolole kumpala kua yeye kubanga kukokesha. (Musambu 110:1; Bienzedi 2:34, 35) Kadi, katshia washikama mu nkuasa wa Bukalenge bua Nzambi mu 1914, udi uya kumpala “mumane kutshimuna, [ne] bua kutshimuna kabidi.” (Buakabuluibua 6:2, MMM; 12:10) Tudi ne dianyisha dia bungi bua kukokela bukalenge buende, nansha mudi bantu bakuabu badi bamba mudibu bena Kristo babenga bua kuitaba malongesha a mu Bible adi akula bua Bukalenge ebu!

Kuindila kudi mua kubungamija anyi kusankisha?

19. Ndîba kayi ditu kuindila ‘kusamisha mutshima,’ ne ndîba kayi dituku kusankisha?

19 Solomo uvua mumanye ne: kuindila kudi mua kubungamija muntu. Wakafunda ne: ‘Ditekemena didibu balayidila didi disamisha mutshima.’ (Nsumuinu 13:12) Bulelela, muntu yeye mutekemene malu adi kaayi majalame, padiwu kaayi akumbana, mutshima wende udi mua kusama. Kadi kuindila bualu budi butusankisha bu mudi difesto dia dibaka, diledibua dia muana anyi dipetangana ne bantu batudi banange kudi mua kudianjila kutupesha disanka divule kumpala mene kua dituku dia bualu abu. Disanka adi didi divula bituikala tuenza malu bimpe ne dîba ditudi bashale bindile adi, tudilongolola bua muanda udi ulua kumpala.

20. (a) Mmalu malenga kayi atudi batekemene ne muoyo mujima? (b) Mmunyi mutudi mua kupeta disanka patudi bindile bua Yehowa kukumbajaye malu adiye mulongolole?

20 Tuetu bikale ne dishindika dikole dia se: malu atudi batekemene neakumbane, nansha katuyi bamanye dîba diakumbanawu, tshikondo tshitudi bashale bindile atshi katshiena ‘tshitusamisha mutshima’ to. Batendeledi ba Nzambi ba lulamatu mbamanye ne: Bukalenge bua Kristo bua Bidimu Tshinunu bukadi pabuipi. Mbajadike ne: nebamone muikala lufu ne masama mua kujika. Badi ne disanka dia kuindila ne muoyo mujima tshikondo tshikalabu mua kuakidila bananga babu ne bantu bakuabu miliyo ne miliyo badi bafue. (Buakabuluibua 20:1-3, 6; 21:3, 4) Mu bikondo ebi bidi buloba ne bintu bidipu binyanguke, badi ne ditekemena dishindika dia kumona buloba ebu bulua Mparadizu. (Yeshaya 35:1, 2, 7) Nenku mbimpe bua tuetu kubenga kujimija dîba mu tshikondo etshi tshia dindila, mu ‘dikala misangu yonso ne bivule bia kuenza mu mudimu wa Mukalenge’! (1 Kolinto 15:58, NW) Tungunuka ne kudia biakudia bia mu nyuma. Kolesha malanda ebe ne Yehowa. Keba bantu bakuabu badi ne mitshima ibasaka bua kuenzela Yehowa mudimu. Kankamija bena Kristo nebe. Utambe kuenza malu mimpe mu dîba dionso dikala Yehowa mua kulekela dipita. Nenku kuindila Yehowa ‘kakuakusamisha mutshima’ webe nansha kakese. Kadi nekukusankishe bikole!

Udi mua kumvuija anyi?

• Mmunyi muakaleja Yezu ne: uvua mumanye mua kuindila?

• Mmu malu kayi mudi bena Kristo ne bua kumanya mua kuindila?

• Bua tshinyi Bantemu ba Yehowa badi ne disanka dia kuindila Yehowa?

• Mmunyi mudi kuindila Yehowa mua kuikala bualu budi busankisha?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 12]

Yezu wakatantamana bua disanka divuabu bamutekele kumpala

[Tshimfuanyi mu dibeji 13]

Nansha tuetu bamane kuenza mudimu ne lulamatu bidimu bia bungi, tudi mua kulama disanka dietu

[Bimfuanyi mu dibeji 15]

Bantu miliyo mivule mbalengeje bikadilu biabu padibu balue Bantemu ba Yehowa