Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Diba diakukumbana”

“Diba diakukumbana”

“Diba diakukumbana”

“Diba [diende] dia kumuka pa buloba ebu bua kuya kudi Tatu diakukumbana.”​—YONE 13:1, Muanda Mulenga Lelu.

1. Bu mudi Pasaka wa mu 33 B.B. usemena pabuipi, mmanunganyi kayi adi mûle mu Yelushalema, ne mbua tshinyi?

 PAKATAMBULAYE mu 29 B.B., Yezu wakatuadija kuenza malu avua ne bua kumufikisha too ne ku ‘dîba’ dia lufu, dia dibika ne ditumbishibua diende. Mpindieu tudi mu muvu wa printemps (utu ubanga mu ngondo muisatu too ne muitanu) mu 33 B.B. Kukadi mbingu mikese patupu katshia kabadi kanene ka bena Yuda ka Sanedren kela tshifufu bua kushipa Yezu. Padi Yezu umanyina meji abu aa pamu’apa kudi Nikodemo (wa mu Sanedren udi umvuangana nende bimpe), udi umbuka mu Yelushalema uya mu mpata dia muamua dia Musulu wa Yadene. Bu mudi Tshibilu tshia Pasaka tshisemena pabuipi, bantu ba bungi badi bafuma mu misoko yabu balua mu Yelushalema, ne kudi manunganyi a bungi mu tshimenga etshi bua bualu bua Yezu. Bantu badi bebejangana ne: “Nudi nuamba penu munyi? Nealue mu tshibilu anyi kakulua?” Bakuidi banene ne Bafalese ke badi bavudijije manunganyi aa bualu mbambile bantu ne: muntu yonso udi umona Yezu udi ne bua kubambila muaba udiye.​—Yone 11:47-57, MMM.

2. Mbualu kayi budi Mariya muenze budi bujule dikokangana, ne diandamuna didi Yezu ufila bua kumuakuila didi dileja tshinyi bua dimanya dia ‘dîba diende’?

2 Mu dia 8 Nisana, matuku asambombo kumpala kua Pasaka, Yezu udi upingana pabuipi ne Yelushalema. Udi ulua mu Betania​—mu musoko mudi balunda bende bananga Mâta, Mariya ne Lazalo basombele—​mutantshi wa kilometre mitue ku isatu ne Yelushalema. Mpindieu tudi mu Ditanu dilolo, ne Yezu udi udila Nsabatu muaba eu. Dilolo dia dituku didi dilonda padi Mariya umuela manananshi a mushinga mukole, bayidi bende badi bumvua bibi bua bualu ebu. Yezu udi ubandamuna ne: “Mulekelayi, uvua musue kulama manananshi aa bua kundaba dituku didibo banjika. Bushuwa, bapele nenuikale nabo matuku onso, kadi meme kanuakuikala nanyi diba dionso nansha.” (Yone 12:1-8; Matayo 26:6-13, MMM) Yezu mmumanye ne: ‘dîba [diende] dia kumuka pa buloba bua kuya kudi Tatu diakufika.’ (Yone 13:1) Nkushale matuku atanu bua ‘kufilaye muoyo wende bua kupikula nawu bantu ba bungi.’ (Mâko 10:45) Ke bua tshinyi Yezu kêna ujingakana to mu bualu buonso budiye wenza ne ulongesha. Muanda eu udi utupesha tshilejilu tshilenga bu mutudi petu bindile nshikidilu wa ndongoluelu eu wa malu ne muoyo kulukulu! Tangila malu adi enzekela Yezu dituku didi dilonda.

Dituku didi Yezu ubuela mu Yelushalema ne butumbi

3. (a) Mmunyi mudi Yezu ubuela mu Yelushalema mu Dia lumingu dia 9 Nisana, ne ntshinyi tshidi bantu ba bungi badi ku luseke luende benza? (b) Ndiandamuna kayi didi Yezu upesha Bafalese badi badiabakena bua bantu?

3 Mu Dia lumingu dia 9 Nisana, Yezu udi ulua mu Yelushalema mu butumbi. Padiye usemena pabuipi ne tshimenga etshi​—mubande pa muana wa mpunda bua kukumbaja mulayi wa mu Zekâya 9:9—​bantu ba bungi badi ku luseke luende badi badija bilamba biabu panshi mu njila, bakuabu badi bakosa matamba a mitshi ne baadija panshi kumpala kuende. Badi bela lubila ne: ‘Mukalenge udi ulua mu dîna dia Nzambi atumbishibue!’ Bamue Bafalese badi munkatshi mua bantu aba badi bakeba bua Yezu akanyine bayidi bende. Kadi Yezu udi ubandamuna ne: ‘Biapuwabu, mabue neele mbila.’​—Luka 19:38-40; Matayo 21:6-9.

4. Bua tshinyi tshimenga tshia Yelushalema ntshijukile kuulu padi Yezu ubuelamu?

4 Kukadi mbingu mikese patupu, bantu ba bungi badi munkatshi mua musumba eu bavua bamone muvua Yezu mubishe Lazalo. Mpindieu bantu aba badi batungunuka ne kuambila bakuabu bua tshishima atshi. Nenku padi Yezu ubuela mu Yelushalema, tshimenga tshijima tshidi tshijukila kuulu. Bantu badi bebejangana ne: ‘Eu nnganyi?’ Ne bantu ba bungi badi batungunuka ne kuamba ne: ‘Eu mmuprofete Yezu, wa ku Nazaleta wa Galela!’ Padibu bamona malu adi enzeka, Bafalese badi badilakana bamba ne: ‘Ba pa buloba bonso badi bamulonda.’​—Matayo 21:10, 11; Yone 12:17-19.

5. Ntshinyi tshidi tshienzeka padi Yezu uya ku ntempelo?

5 Anu mutu tshibidilu tshiende padiye uya mu Yelushalema, Yezu, Mulongeshi Munene, udi uya mu ntempelo bua kulongesha. Bafofo ne balema badi balua kudiye, ne udi ubuondopa. Bakuidi banene ne bafundi badi bafika munda bikole padibu bamona bualu ebu ne bumvua bana bela mbila mu ntempelo ne: “[Muana wa Davidi, tudi tukusengelela, utupandishe, NW]!” Badi bamuambila ne: “Udi mumvue mudibo bamba anyi?” Yezu kubandamuna ne: “Ndi mumvue bionso. Kanuena banji kubala miaku ya ne: ‘Wewe kupatuisha mukana mua bana batekete too ne ba ku mabele, miaku ya kukutumbisha nayo’?” Padi Yezu utungunuka ne kulongesha, udi utangila bimpe-bimpe malu adi apitakana mu ntempelo.​—Matayo 21:15, 16, MMM; Mâko 11:11.

6. Mmunyi mudi mushindu udi Yezu wenza malu mpindieu mushilangane ne kumpala, ne mbua tshinyi?

6 Mushindu udi Yezu wenza malu mpindieu mmushilangane bikole ne uvuaye wenza malu kukadi ngondo isambombo! Dîba adi wakalua mu Yelushalema “mu musokoko, kayi udileja kudi bantu,” bua kusekelela Tshibilu tshia Tuzubu tua ntenta. (Yone 7:10, MMM) Ne misangu yonso uvua unyema pavua muoyo wende mu njiwu. Mpindieu udi ubuela patoke mu tshimenga mudibu batume dîyi bua kumukuata! Bualu bukuabu, Yezu kavua ne tshibidilu tshia kudimanyisha mudiye Masiya to. (Yeshaya 42:2; Mâko 1:40-44) Kavua musue bua bantu bende bamuelele mbila anyi bua bambilangane malu avua kaayi malelela pa bidi bimutangila nansha. Mpindieu bantu ba bungi badi bamba patoke ne: yeye udi Mukalenge ne Mupandishi​—Masiya—​ne udi ubenga kuitaba bidi bamfumu ba bitendelelu bamuambila bua kubapuwisha! Bua tshinyi mpindieu mmushintuluke nunku’eu? Bualu ‘dîba diakufika bua Muana wa muntu kutumbishibua,’ anu mudi Yezu umanyisha dituku didi dilonda.​—Yone 12:23.

Udi wenza kumpala muanda wa dikima, pashishe udi ulongesha malu adi apandisha bantu

7, 8. Mmunyi mudi malu adi Yezu wenza mu dia 10 Nisana 33 B.B., mafuanangane ne akenzaye mu ntempelo mu Pasaka wa mu 30 B.B.?

7 Padiye ufika ku ntempelo mu Dimue dia 10 Nisana, Yezu udi wenza malu bilondeshile bivuaye mumone malaba dilolo. Udi utuadija ‘kuipata bapanyishi ne basumbi ba bintu badimu. Udi utonkola mesa a bashintuishi ba mpalata ne nkuasa ya bapanyi ba nkudimba, kêna wanyisha bua muntu apitshile ne tshintu mu [ntempelo].’ Udi utandisha benji ba malu mabi aba wamba ne: “Mbafunde ne: Nzubu wanyi nebamuinyike ne: nzubu wa disambila wa bukua matunga. Kadi nuenu nukadi bamuandamune muaba wa bivi.”​—Mâko 11:15-17, MMM.

8 Malu adi Yezu wenza mmafuanangane ne akenzaye kukadi bidimu bisatu pakaluaye mu ntempelo mu Pasaka wa mu 30 B.B. Kadi mushindu udi Yezu ubela patoke musangu eu udi ubatua ku muoyo bikole. Mpindieu udi ubikila bangenda-mushinga ba mu ntempelo aba ne: “bivi.” (Luka 19:45, 46, MMM; Yone 2:13-16) Mbivi bualu badi batuila bantu badi basue kusumba nyama ya kulambula mishinga mikole bobobo. Bakuidi banene, bafundi ne bantu banene badi bumvua lumu lua tshidi Yezu wenza ne musangu eu kabidi badi baluka tubondo ne tubata bakeba mishindu ya buobu kumushipesha. Kadi ki mbamanye mushindu wa kumushipa to, bualu bu mudi malongesha ende akemesha bantu bonso, mbamunguile bua kuteleja bidiye wamba.​—Mâko 11:18; Luka 19:47, 48.

9. Ndilongesha kayi didi Yezu ufila, ne ndubila kayi ludiye wela bantu badi bamuteleja mu ntempelo?

9 Padi Yezu utungunuka ne kulongesha mu ntempelo, udi wamba ne: “Diba diakufika bua Muana wa muntu kutumbishibua.” Bushuwa, mmumanye ne: mmushale anu ne matuku makese patupu a kuenza pa buloba. Yezu mumane kumvuija mutu lutete lua blé ne bua kuanji kufua bua luolu kushisha kukuama mamuma (bileja lufu luende ne dilua njila udi bakuabu bapetela muoyo wa tshiendelele), udi wela bateleji bende lubila ne: ‘[Biasua] muntu kungenzela mudimu, andonde; muena mudimu wanyi neikale kundi ngikala; biangenzela muntu mudimu, Tatu neamutumbishe.’​—Yone 12:23-26.

10. Mmunyi mudi Yezu umvua bua lufu lua tshikisu ludi lumuindile?

10 Padiye wela meji bua lufu lua tshikisu ludi lumuindile mu matuku anayi patupu, Yezu udi utungunuka wamba ne: ‘Katataka mutshima wanyi udi utata, nengambe tshinyi? Tatu, unsungile mu dikenga dia dîba edi.’ Kadi Yezu kêna mua kuepuka bualu budi bumuindile ebu to. Udi wamba ne: ‘Kadi ngakuluila ku dîba edi bua bualu ebu.’ Bushuwa, Yezu udi witaba tshionso tshidi Nzambi mulongolole. Mmudisuike bua kulekela disua dia Nzambi dilombola malu ende onso too ne ku lufu luende lua mulambu. (Yone 12:27) Etshi ntshilejilu tshidiye mutushile bua tuetu kukokela disua dia Nzambi ne muoyo wetu mujima!

11. Mmalu kayi adi Yezu ulongesha bantu badi bafuma ku diumvua dîyi didi diumbukile mu diulu?

11 Bu mudiye upampakana bikole bua mushindu wikala lufu luende mua kunyangisha lumu lua Tatuende, Yezu udi usambila ne: “Tatu, utumbishe dina diebe.” Bantu badi basangile mu ntempelo badi bakema padibu bumvua dîyi difuma mu diulu diamba ne: ‘Ngakaditumbisha, nenditumbishe kabidi.’ Muanda eu udi upesha Mulongeshi Munene mushindu wa kuambila bantu aba tshidi dîyi edi diumvuikile, malu enzeka kunyima kua lufu luende ne bua tshinyi badi ne bua kuikala ne ditabuja. (Yone 12:28-36) Bulelela Yezu udi ne malu a bungi a kuenza mu matuku abidi adi mashale aa. Kadi dituku dinene ditshidi kumpala.

Dituku dia diela malu patoke

12. Mu Dibidi dia 11 Nisana, mmunyi mudi bamfumu ba bitendelelu bakeba kukuata Yezu, ne ntshinyi tshidi tshienzeka?

12 Mu Dibidi dia 11 Nisana, Yezu udi uya kabidi mu ntempelo bua kulongesha. Bantu badi kabayi bamusue badimu. Bakuidi banene ne bakulu ba bantu badi bakula bua malu avua Yezu muenze makelela mushale ne badi bamuebeja ne: ‘Wewe udi wenza malu aa ne bukokeshi kayi? Wakakupa bukokeshi ebu nnganyi?’ Mulongeshi Munene udi ubakondakaja ne diandamuna didiye ubapesha, ne udi ubalondela nsumuinu isatu ya tshikuma: ibidi ya budimi bua mvinyo ne lumue lua difesto dia dibaka, nsumuinu eyi idi ileja patoke mudi baluishi bende bikale bantu babi. Bua tshiji tshia bidibu bumvue, bamfumu ba bitendelelu aba badi bakeba kumukuata. Kadi badi batshina bantu bualu badi bangata Yezu bu muprofete. Nenku badi bakeba bua kumuteya ku mêyi bua bapete bualu budibu mua kumukuatshila. Mandamuna adi Yezu ubapesha adi abapuwisha anu vii.​—Matayo 21:23–22:46.

13. Mmubelu kayi udi Yezu upesha bantu badi bamuteleja bua bafundi ne Bafalese?

13 Bu mudi bafundi ne Bafalese bamba ne: badi balongesha Mikenji ya Nzambi, mpindieu Yezu udi ubela bateleji bende ne: “Nuenze, nutumikile malu onso adibo banuambila; kadi kanuenji malu adibo benza; bualu bua bobo batu bamba, kadi kabatu benza.” (Matayo 23:1-3) Bushuwa, udi wela malu abu patoke ne dikima! Kadi Yezu ki mmuanji kujikija ditandula malu abu to. Edi ndituku diende dia ndekelu mu ntempelo, ne dikima dionso udi ubamba malu malondangane bu makubakuba.

14, 15. Mmalu kayi adi atua ku muoyo adi Yezu wamba bafundi ne Bafalese bua kubela patoke?

14 Misangu isambombo mijima Yezu udi ubamba ne: “Diakabi dienu, nuenu balongeshi ba Mikenji ne Bafalese, bena lubombo!” Anu mudi Yezu ubamba emu, mbena lubombo tshia bushuwa bualu badi binjidila bantu tshiibi tshia Bukalenge bua mu diulu, kabayi bitabila badi basue kubuela bua babuelemu. Bena lubombo aba badi basabuka mâyi manene ne benda pa buloba bûme bua kuvuija muntu umuepele muena kuitabuja, kadi anu bua kumuvuija muakanyine kabutu ka tshiendelele. Batu bafila tshia dikumi bikole, kadi bikale balengulula “malongesha matambe bunene a mu Mikenji, bu buakane, luse ne lulamatu.” Bulelela, badi ‘basukula panyima pa dikopo ne pa dilonga, kadi munda mudi muule tente ne bintu bidibu bibe ne nkuka mibi’ mu ngumvuilu wa se: malu abu mabole mmasokome panyima pa tshimuenekelu tshia buimpe bua Nzambi. Bualu bukuabu, badi bibakila baprofete nkita ne bayilengeja bua kuleja mudibu benzelangana malu a luse, nansha mudibu “tunkanunuina tua bakadi bashipe [baprofete].”​—Matayo 23:13-15, 23-31, MML.

15 Yezu udi upisha baluishi bende bua mudibu kabayi ne malu a mu nyuma adibu bangata ne mushinga, wamba ne: “Nuenu balombodi bafofo, mulau ulualua kunudi.” Mbafofo mu lungenyi bualu badi batamba kuangata ne mushinga ngolo udi mu ntempelo kupita mushinga wa mu nyuma wa muaba eu wa ntendelelu. Yezu udi utungunuka ne kuamba mêyi ende aa makole menemene bua kutandula malu abu mabi. Udi wamba ne: ‘Nuenu nyoka, ne bana ba nyoka, nudi bamanye mua kupanduka dipila dia mu Ngena munyi?’ Bushuwa, Yezu udi ubambila ne: nebabutuke kashidi bualu badi balonda njila mubi. (Matayo 23:16-22, 33) Tuetu petu tulejayi dikima mu dimanyisha lumu lua Bukalenge, nansha padibi bikengela kuela malu a ntendelelu wa dishima patoke.

16. Padibu basombe pa Mukuna wa Olive, mmulayi kayi wa mushinga udi Yezu umanyisha bayidi bende?

16 Mpindieu Yezu udi umbuka mu ntempelo. Dîba dikadi tshilembalemba, yeye ne bapostolo bende badi baya ku Mukuna wa Olive. Padibu basombe pa mukuna eu, Yezu udi ubamanyisha mulayi wa dibutuka dia ntempelo ne tshimanyinu tshia dikalaku diende mu bumfumu mu diulu ne tshia nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu. Mêyi a tshiprofete aa atshidi ne mushinga too ne mu tshikondo tshietu etshi. Dilolo adi, Yezu udi wambila kabidi bayidi bende ne: “Nudi bamanye ne: kunyima kua matuku abidi, tudi ne mufikilu wa Dipatuka dia mu Ejipitu, kadi Muana wa muntu nebamufile bua kumupopelabo pa mutshi wa tshibawu.”​—Matayo 24:1-14; 26:1, 2, MMM.

Yezu ‘mmunange bantu bende too ne ku ndekelu’

17. (a) Mu Pasaka wa mu dia 14 Nisana, mbualu kayi budi Yezu ulongesha bayidi bende 12? (b) Ntshivulukilu kayi tshidi Yezu ujadika kunyima kua yeye mumane kuipata Yudasa Isakaliote?

17 Bua matuku abidi adi alonda​—dia 12 ne dia 13 Nisana—​Yezu kêna udileja patoke mu ntempelo to. Bamfumu ba bitendelelu badi bakeba kumushipa, ne ki mmusue bua tshintu nansha tshimue tshimupangishe bua kudia Pasaka ne bapostolo bende to. Dîba didi dibanga kubuela mu Dinayi dia 14 Nisana, dituku dia ndekelu dia muoyo wa Yezu pa buloba. Dilolo adi, Yezu ne bapostolo bende mbasangile mu nzubu mu Yelushalema muaba udibu balongolole bua kudila Pasaka. Padibu munkatshi mua didia Pasaka apa, udi ulongesha bayidi bende 12 dilongesha dilenga be dia budipuekeshi pa kubowesha mâyi ku makasa. Kunyima kua mumane kuipata Yudasa Isakaliote udi muitabe bua kutungila Mfumuende tshitungu bua mpalata 30 (mushinga uvuabu bapana mupika bilondeshile Mikenji ya Mose), Yezu udi ujadika Tshivulukilu tshia lufu luende.​—Ekesode 21:32; Matayo 26:14, 15, 26-29; Yone 13:2-30.

18. Mmalu kayi makuabu adi Yezu ulongesha bapostolo bende ba lulamatu 11, ne mmunyi mudiye ubalongolola bua diumbuka diende dikadi pabuipi?

18 Kunyima kua bamane kubanjija Tshivulukilu, bapostolo badi baditua mu dikokangana bua kumanya wa munkatshi muabu udi mutambe bakuabu. Pamutu pa kubatandisha, Yezu udi ubalongesha ne lutulu mushinga wa kukuatshila bakuabu mudimu. Bu mudiye mumone ne: mbashale bamulamate mu makenga ende, Yezu udi udia nabu tshipungidi tshiende nkayende bua bukalenge. (Luka 22:24-30) Yezu udi ubatumina kabidi dîyi bua banangangane anu mudiye mubanange. (Yone 13:34) Padiye ujingakana mu nzubu emu, Yezu udi ubalongolola bimpe bualu dîba diende dikadi pabuipi. Udi ubajadikila bua bulunda budiye mudie nabu, ubakankamija bua bikale ne ditabuja ne ubalaya diambuluisha dia spiritu munsantu. (Yone 14:1-17; 15:15) Kumpala kua Yezu kumbuka mu nzubu au, udi ulomba Tatuende ne: “Tatu, diba diakukumbana. Tumbisha Muanebe ne Muana akutumbishe.” Yezu mmulongolole bapostolo bende bua diumbuka diende, ne ‘mmunange bantu bende too ne ku ndekelu.’​—Yone 13:1; 17:1, MML.

19. Bua tshinyi Yezu udi upampakana mu budimi bua Getesemane?

19 Tudi mua kuikala bapite mundankulu padi Yezu ne bapostolo bende ba lulamatu 11 bafika mu budimi bua Getesemane. Misangu mivule utu uyamu ne bapostolo bende. (Yone 18:1, 2) Mu mêba makese patupu, Yezu udi ne bua kufua bu muena tshibawu mubi menemene. Dipampakana dia lufu ludi lumuindile elu ne mushindu udilu mua kupendesha Tatuende mbimutonde bimutondelamu, ke padiye usambila, bisululu biende bilua bu mamata a mashi amata panshi. (Luka 22:41-44) Yezu udi wambila bapostolo bende ne: ‘Dîba diakufika! Tangilayi, muntungidi udi pabuipi.’ Patshidiye wakula apa, Yudasa Isakaliote udi ulua ne bantu tshisumbu bambule bimunyi ne miendu ne bia-mvita. Mbalue bua kukuata Yezu. Yeye kêna ukandamana to. Udi umvuija ne: “Mmunyi muakumbana Mikanda ya Tshijila idi yamba ne: bidi ne bua kuenzeka nanku?”​—Mâko 14:41-43; Matayo 26:48-54, MMM.

Muana wa muntu udi utumbishibua!

20. (a) Mmalu kayi a tshikisu adibu benzela Yezu kunyima kua bamane kumukuata? (b) Katupa kakese kumpala kua kufuaye, bua tshinyi Yezu udi wela dîyi ne: “Bionso mbikumbane”?

20 Kunyima kua bamane kumukuata, bantemu ba dishima badi babanda Yezu, balumbuluishi ba kansungasunga badi bamupisha, Pontio Pilato udi umufundila tshibawu, bakuidi ne bantu ba tshikisu badi bamuseka ne basalayi badi bamunayila ne bamukengesha. (Mâko 14:53-65; 15:1, 15; Yone 19:1-3) Mu Ditanu mundamunya, badi bapopela Yezu ku mutshi wa dikenga ne bidi bimusama bikole padi bujitu bua mubidi wende bupasula mputa ya misonso mu bianza ne makasa ende. (Yone 19:17, 18) Ne bu pa dîba isatu wa dilolo, Yezu udi wela dîyi ne: “Bionso mbikumbane”! Tshia bushuwa, mmukumbaje bionso bivuaye mulue kuenza pa buloba. Yeye mumane kufila muoyo wende mu bianza bia Nzambi, udi winyika mutu ufua. (Yone 19:28, 30; Matayo 27:45, 46; Luka 23:46, MMM) Pashishe, mu dituku disatu, Yehowa udi ubisha Muanende. (Mâko 16:1-6) Matuku 40 kunyima kua dibika diende ku lufu, Yezu udi ubanda mu diulu ne utumbishibua.​—Yone 17:5; Bienzedi 1:3, 9-12; Filipoi 2:8-11.

21. Mmunyi mutudi mua kuidikija Yezu?

21 Mmunyi mutudi mua ‘kulonda Yezu mu makasa ende’ bimpe menemene? (1 Petelo 2:21) Anu bu yeye, tudifilayi ne bukole mu mudimu wa dimanyisha Bukalenge ne wa divuija bantu bayidi ne tuikalayi ne dikima ne muoyo mukole patudi tuakula bua dîyi dia Nzambi. (Matayo 24:14; 28:19, 20; Bienzedi 4:29-31; Filipoi 1:14) Katupangi kumona tshikondo tshitukadi peshi katulekedi kusakangana ku dinanga ne ku midimu milenga. (Mâko 13:28-33; Ebelu 10:24, 25) Tuenzayi bua ne: disua dia Yehowa Nzambi ne dimanya dia se: tudi mu ‘tshikondo tshia ku nshikidilu’ bikale bilombola malu etu onso.​—Danyele 12:4.

Newandamune munyi?

• Dimanya divua nadi Yezu dia se: lufu luende luvua pabuipi divua ne bukole kayi pa mudimu wende wa ndekelu mu ntempelo mu Yelushalema?

• Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yezu ‘wakananga bantu bende too ne ku ndekelu’?

• Ntshinyi tshidi malu akenzeka mu mêba makese a ndekelu a muoyo wa Yezu aleja bua bualu buende?

• Mmunyi mutudi mua kuidikija Kristo Yezu mu mudimu wetu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Yezu ‘wakabananga too ne ku ndekelu’