Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bukalenge bua Nzambi mbukokeshi bupiabupia bualombola buloba

Bukalenge bua Nzambi mbukokeshi bupiabupia bualombola buloba

Bukalenge bua Nzambi mbukokeshi bupiabupia bualombola buloba

‘[Bukalenge] nebutshibule makalenge aa onso bitupa bitupa, nebuabutule, ne buobu nebujalame tshiendelele.’​—DANYELE 2:44.

1. Bua tshinyi tudi mua kueyemena Bible?

 BIBLE mmalu adi Nzambi musokoluele bantu. Mupostolo Paulo wakafunda ne: ‘Panuakangata dîyi dinuakumvua kutudi, dia Nzambi mene, nuakaditabuja, ki mbu dîyi dia bantu, kadi bu mudidi bushuwa, dîyi dia Nzambi mene.’ (1 Tesalonike 2:13) Bible udi ne malu atudi tujinga kumanya bua Nzambi: bumuntu buende, malu adiye mulongolole ne adiye utulomba. Bible udi ne mibelu milenga be bua nsombelu wa mu dîku ne bua mushindu utudi ne bua kuenda dituku dionso. Udi umvuija bimpe milayi yakakumbana kale, umvuija idi ikumbana mpindieu ne yakumbana mu matuku atshilualua. Tshia bushuwa, ‘Dîyi dionso dia mu Mukanda wa Nzambi didi difume munda mua Nzambi bu mupuya wende, ne didi ne mudimu muimpe wa kuyisha bantu, ne wa kubabela, ne wa kubadimuija, ne wa kubalongesha mu buakane bua Nzambi; bua muntu wa Nzambi ikale mukumbajibue, mulongolola tshishiki bua midimu yonso mimpe.’​—2 Timote 3:16, 17.

2. Mmunyi muvua Yezu muleje bimpe tshiena-bualu tshia Bible?

2 Tshidi ne mushinga wa bungi mu Bible ntshiena-bualu tshiende etshi: dibingisha bumfumu bua Nzambi (anyi bukenji buende bua kukokesha) ku diambuluisha dia Bukalenge buende bua mu diulu. Ke bualu buvua Yezu utamba kushindamena pavuaye uyisha. ‘Yezu wakabanga kuambila bantu bualu bua Nzambi ne: Kudimunayi mitshima yenu; bualu bua bukalenge bua mu diulu budi pepi.’ (Matayo 4:17) Wakaleja muaba udi Bukalenge ebu ne bua kuikala nawu mu nsombelu wetu pakambaye ne: “Nunku, tungunukayi ne kukeba diambedi bukalenge ne buakane buende.” (Matayo 6:33, NW) Wakaleja kabidi mushinga udi nawu Bukalenge ebu pakalongeshaye bayidi bende bua kusambila Nzambi ne: ‘Bukalenge buebe bulue. Benze pa buloba muudi musue bu mudibu benza mu diulu.’​—Matayo 6:10.

Bukokeshi bupiabupia bualombola buloba

3. Bua tshinyi Bukalenge bua Nzambi budi ne mushinga wa bungi kutudi?

3 Bua tshinyi Bukalenge bua Nzambi budi ne mushinga wa bungi nunku kudi bantu? Bualu mu katupa emu nebuenze muanda washintulula bua kashidi bukokeshi bua buloba ebu. Mulayi wa mu Danyele 2:44 udi wamba ne: ‘Mu matuku a bakalenge aba [badi bakokesha lelu pa buloba] Nzambi wa mu diulu neajadike bukalenge bukuabu [mbulamatadi wa mu diulu] budi kabuyi bubutudibua tshiendelele. Bukokeshi buabu kabuena bupianyibua kudi bantu bakuabu, kadi nebutshibule makalenge aa onso [mbulamatadi ya pa buloba] bitupa bitupa, nebuabutule, ne buobu nebujalame tshiendelele.’ Pikala Bukalenge bua Nzambi bua mu diulu mua kukokesha miaba yonso, malu a pa buloba kaakuikala kabidi mu bianza bia bantu to. Bukokeshi bua bantu budi bukeba matapuluka ne budi nansha kabuyi busankisha bantu, kabuakuikalaku kabidi to.

4, 5. (a) Bua tshinyi Yezu ke muntu umuepele udi mutambe kukumbana bua kuikala Mukalenge wa Bukalenge? (b) Mmudimu kayi wikala nawu Yezu mu matuku makese kumpala eku?

4 Mukokeshi Munene udi ku mutu kua Bukalenge bua mu diulu, udi Yehowa nkayende ulombola, ng’eu udi mukumbane bimpe menemene: Kristo Yezu. Kumpala kua kuluaye pa buloba, uvua mu diulu muvuaye “muenji wa mudimu wa dilambu” wa Nzambi, muanabute wa bifukibua bionso bia Nzambi. (Nsumuinu 8:22-31, NW) ‘Yeye udi tshimfuanyikiji tshia Nzambi udi kayi mua kumuenebua, muanabute wa bifukibua bionso; bualu bua munda muende muakafukibua bintu bionso bia mu diulu ne bia pa buloba.’ (Kolosai 1:15, 16) Ne pakamutuma Nzambi pa buloba, Yezu uvua wenza anu disua dia Nzambi dîba dionso. Wakatantamena ntatu mikolakolayi ne wakafua muikale anu ne lulamatu kudi Tatuende.​—Yone 4:34; 15:10.

5 Nzambi wakafuta Yezu bua mushindu wakashalaye anu mumulamate too ne ku lufu. Nzambi wakamubisha ku lufu bua kuikalaye ne muoyo mu diulu, ne wakamupesha bukenji bua kuikala Mukalenge wa Bukalenge bua mu diulu. (Bienzedi 2:32-36) Bu mudi Kristo Yezu muikale Mukalenge wa Bukalenge bua mu diulu, neikale ne mudimu wa dikema wamupesha Nzambi bua kulombola misumba ya bifukibua bia bukole bia mu nyuma bua kulua kumbusha mamfumu a bantu pa buloba ne kumbusha kabidi malu mabi onso. (Nsumuinu 2:21, 22; 2 Tesalonike 1:6-9; Buakabuluibua 19:11-21; 20:1-3) Dîba adi Bukalenge bua Nzambi bua mu diulu bulombola kudi Kristo nebuikale bukokeshi bupiabupia, mbulamatadi umuepele wikala pa buloba bujima.​—Buakabuluibua 11:15.

6. Mbukokeshi bua mushindu kayi butudi mua kutekemena kudi Mukalenge wa Bukalenge?

6 Dîyi dia Nzambi didi diamba bua Mukokeshi mupiamupia eu wa buloba ne: ‘Bakamupa bukokeshi, butumbi ne bukalenge, bua bantu bonso, ba bisamba bionso ne ba miaku yonso bamukuatshile mudimu.’ (Danyele 7:14) Bu muikala Yezu mua kuidikija dinanga dia Nzambi, nekuikale ditalala ne disanka dia bungi mu bukokeshi buende. (Matayo 5:5; Yone 3:16; 1 Yone 4:7-10) ‘Kuvudija kua bukokeshi buende ne kua ditalala kakuena kuikala ne nshikidilu, bua kubukolesha ku kulumbulula kuakane ne ku buakane.’ (Yeshaya 9:7) Ndibenesha kayipu dia kuikala ne Mukokeshi muikale ulombola ne dinanga, kulumbulula kuakane ne buakane! Bua muanda eu, 2 Petelo 3:13 udi umanyisha ne: ‘Bu mudi mulayi wende tudi tutekemena diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia mudi buakane buikalemu.’

7. Mmunyi mudi Matayo 24:14 ukumbana lelu’eu?

7 Kakuyi mpata, Bukalenge bua Nzambi ke lumu lutambe buimpe lua kuambila bantu bonso badi banange malu makane. Ke bualu kayi, ku malu akamanyishaye adi enza tshimanyinu tshidi tshileja ne: tudi mpindieu mu ‘matuku a ku nshikidilu’ wa tshikondo tshibi etshi, Yezu wakamanyisha ne: ‘Nebambile bantu bonso ba pa buloba lumu luimpe elu lua bukalenge buanyi, neluikale tshimanyishilu ku bisamba bionso; pashishe, nshikidilu nealue.’ (2 Timote 3:1-5; Matayo 24:14) Mulayi eu udi ukumbana mpindieu, bualu Bantemu ba Yehowa batue ku miliyo isambombo mu matunga 234 badi benza mêba mapite pa muliyare mujima ku tshidimu tshionso bambila bantu bakuabu malu a Bukalenge bua Nzambi. Mbiakane mudibu babikila wonso wa ku miaba mitue ku 90 000 idibu badisangishila pa buloba bujima bua kutendelela ne: Nzubu wa Bukalenge. Bantu batu baluamu bua kulonga malu a mbulamatadi eu mupiamupia utshilualua.

Bantu bakokesha nende

8, 9. (a) Bantu bakokesha ne Kristo badi bafumina kuepi? (b) Ndishindika kayi ditudi mua kuikala nadi bua bukokeshi bua Mukalenge eu ne bua bantu bakokesha nende?

8 Nekuikale bantu bakokesha ne Kristo Yezu mu Bukalenge bua Nzambi. Buakabuluibua 14:1-4 wakamanyisha ne: bantu 144 000 bavua ne bua ‘kusumbibua munkatshi mua bantu’ ne kubishibua bua kuikala ne muoyo mu diulu. Munkatshi muabu mudi balume ne bakaji bena budipuekeshi bakakuatshila Nzambi ne bantu nabu mudimu, pamutu pa kubakuatshilabu buobu mudimu. ‘Nebikale bakuidi ba Nzambi ne ba Kristo, ne nebakokeshe nende bidimu tshinunu.’ (Buakabuluibua 20:6) Bungi buabu mbushadile bikole ku bua “musumba munene wa bantu, bungi budi muntu kayi mua kubala, ba bisamba bionso, ba bisa bionso, matunga ne miakulu yonso” bikala mua kupanduka ku nshikidilu wa tshikondo etshi. Buobu aba pabu badi ‘basadila [Nzambi] butuku ne munya,’ kadi ki mbababikile mu diulu to. (Buakabuluibua 7:9, 15, MMM) Badi benza nshindamenu wa buloba bupiabupia, bantu balombolabu kudi Bukalenge bua Nzambi bua mu diulu.​—Musambu 37:29; Yone 10:16.

9 Pavua Yehowa usungula bantu bakokesha ne Kristo mu diulu, wakangata bena lulamatu bavua bapitshile mu ntatu yonso ya panu. Kakuena bualu budi bantu bapete budi bakalenge ne bakuidi aba kabayi banji kupeta pabu to. Nenku muoyo wabu wa pa buloba neubambuluishe bua kumanya mua kukokesha bantu. Nansha Yezu muine “wakayila ditumikila ku malu akakengeye n’au.” (Ebelu 5:8) Mupostolo Paulo wakamba bua Yezu ne: ‘Katuena ne muakuidi munene udi kayi mumanye mua kukenga netu mu matekete etu, kadi tudi ne umue wakateyibua mu malu onso muomumue atudi tuteyibua nawu, kayi ne bubi.’ (Ebelu 4:15) Bidi bitukolesha ku muoyo bua kumanya ne: mu bukua-panu bupiabupia ne buakane bua Nzambi, bantu nebikale balombola kudi bakalenge ne bakuidi aba ba dinanga ne luse!

Nzambi uvua mulongolole bua kuikale Bukalenge anyi?

10. Bua tshinyi ku ntuadijilu Nzambi kavua mulongolole bua kuikale Bukalenge bua mu diulu?

10 Bukalenge bua mu diulu buvua mu malu a ntuadijilu avua Nzambi mulongolole pakafukaye Adama ne Eva anyi? Mu muyuki wa mu Genese udi wakula bua bufuki, ki mbatele Bukalenge ebu buvua mua kukokesha bantu nansha. Yehowa nkayende ke uvua Mukokeshi wabu, ne pavuabu anu bamutumikila, kabivua bilomba bunga bukokeshi to. Genese nshapita wa 1 udi uleja ne: Yehowa uvua uyikila ne Adama ne Eva, pamu’apa ku diambuluisha dia Muanabute wende wa mu diulu. Bible udi ne biambilu bu mudi ebi: “Nzambi wakabambila ne,” ne “Nzambi wakamba ne.”​—Genese 1:28, 29; Yone 1:1.

11. Umvuija mushindu uvua bantu batuadije mu bupuangane.

11 Bible udi wamba ne: ‘Nzambi wakamona bintu bionso biakenzaye ne: biakadi bimpe be!’ (Genese 1:31) Bintu bionso bivua mu budimi bua Edene bivua bilenga bipuangane. Adama ne Eva bavua basombele mu mparadizu. Ngenyi ne mibidi yabu bivua bipuangane. Bavua bayikila ne Mufuki wabu ne yeye pende uvua uyikila nabu. Ne pavuabu mua kashala ne lulamatu, bavua mua kulela bana bapuangane. Kabivua mua kukengela mbulamatadi mupiamupia wa mu diulu to.

12, 13. Pavua bantu bapuangane bavulangana, bua tshinyi Nzambi uvua anu mua kuikala ne mushindu wa kuyikila nabu?

12 Pavua mêku a bantu avulangana, mmunyi muvua Nzambi mua kuyikila nabu bonso? Angata tshilejilu tshia mitoto ya mu diulu. Mmikonga mu bikata bishilashilangane bidibu babikila ne: galaksi. Imue galaksi idi ne mitoto muliyare mujima. Mikuabu idi ne mitoto mitue ku miliyare tshinunu. Ne bena meji badi batshinka ne: kudi galaksi mitue ku miliyare 100 mu tshibuashibuashi tshia bintu bidi bimueneka etshi! Kadi, Mufuki udi utuambila ne: “Tangilayi mulu numone: Udi mufuke mitoto yonso nganyi? Yeye ke udi uyipatula bungi buayo, uyibikila yonso mu dina diayo. Udi ne dikanda dia bungi ne bukole bupite, ke padi mutoto nansha umue kauyi upanga kukenka.”​—Yeshaya 40:26, MMM.

13 Bu mudi Nzambi ne mushindu wa kumanya bimpe bintu bionso bia mu diulu ebi, bushuwa kabiena mua kumutatshisha bua kumanya bimpe bungi bukese menemene bua bantu to. Nansha mpindieu, basadidi bende miliyo ne miliyo badi bamusambila dituku dionso edi. Masambila aa adi afika onso kudi Nzambi mu mupodi wa dîsu. Nenku kabivua mua kumutatshisha bua kuyikila ne bantu bonso bapuangane nansha. Kavua mua kukeba Bukalenge bua mu diulu bua kumona mua kubamanya bimpe to. Ebu buvua bualu bulenga bua dikema buvua Yehowa mulongolole: bua yeye kuikala Mukokeshi, bua bantu kuikalabu bayikila nende buludiludi, ne bua buobu kuikala kabayi bafua, bashala anu ne muoyo kashidi mu mparadizu pa buloba!

‘Muntu kêna ne bukole munda muende’

14. Bua tshinyi bantu nebikale anu dijinga ne bukokeshi bua Yehowa?

14 Nansha nanku, bantu bavua mua kuikala dijinga ne bulombodi bua Yehowa nansha bu buobu bapuangane. Bua tshinyi? Bualu Yehowa kavua mubafuke ne bukole bua kudilombola nkayabu bimpe padibu bamuele nyima nansha. Au mmukenji muelela bantu bonso, anu muakajingulula muprofete Yelemiya ne: ‘Yehowa, ndi mumanye ne: njila wa muntu kêna munda muende; muntu kêna ne bukole munda muende bua kuendesha nabu biendedi biende bimpe. Yehowa, umbele.’ (Yelemiya 10:23, 24) Netshikale bupale bu bantu mua kuela meji ne: badi mua kulombola bimpe malu a pa buloba nansha Yehowa kayi ubaludika. Kabivua mua kupetangana ne mushindu uvuaye mubafuke nansha. Kakuyi mpata, kuela bukokeshi bua Yehowa nyima kuvua ne bua kufikisha bantu ku dikeba masanka abu nkayabu, ku lukuna, tshikisu, tshinyangu, mvita ne lufu. ‘Muntu uvua ne bua [kukokesha] mukuabu bua kumukengesha.’​—Muambi 8:9, MMM.

15. Mbipeta bibi kayi biakafumina ku njila mubi wakasungula baledi betu ba kumpala?

15 Diakabi, baledi betu ba kumpala bakaleja ne: kabavua basue bua Nzambi ikale Mukokeshi wabu to, ne bakasungula bua kumuela nyima bua kuikalabu badienzela malu abu nkayabu. Ke bua tshinyi Nzambi kakabakuatshisha kabidi mu mushindu mupuangane to. Mpindieu bavua bu tshiamu tshitu tshitema ne nzembu kadi batshitule ku nzembu. Nenku mu bungi bua matuku, bavua ne bua kuenda kuteketa too ne pavuabu bashikila ne bafua. Bakalua bu tshidikijilu tshinyanguke, ne ngikadilu eu ke tshionso tshivuabu mua kushila ndelanganyi yabu. (Lomo 5:12) “[Yehowa] udi Lubuebue, mudimu wende udi mupuangane, njila yende yonso idi miakane. . . . Bantu bavuaye mufuke kabayi ne bubi, kunyangukabo, kuandamuka bantu ba dishima ne ba malu mabi.” (Dutelonome 32:4, 5, MMM) Bulelela, Adama ne Eva bavua basaka kudi tshifukibua tshitomboke tshia mu nyuma tshiakalua Satana, kadi pabu dîba adi bavua ne ngenyi mipuangane ivua mua kubambuluisha bua kubenga meji mabi avuaye ubapesha.​—Genese 3:1-19; Yakobo 4:7.

16. Mmunyi mudi malu akadi menzeke ajadika mudi kuela Nzambi nyima bua kudienzela malu kuikale ne bipeta bibi?

16 Malu a bungi akadi menzeke adi ajadika bimpe mutu kuela Nzambi nyima bua kudienzela malu kufikisha ku bipeta bibi. Munkatshi mua bidimu binunu bivule, bantu mbatete mbulamatadi ya mishindu ne mishindu, malu a mpetu ne a nsombelu a mishindu yonso. Kadi bubi budi anu butungunuka ne ‘kudiundadiunda.’ (2 Timote 3:13) Lukama lua bidimu lua 20 ndujadike bualu ebu. Luvua lûle tente ne nkuna mikole, tshikisu tshikole tshia dikema, mvita, nzala, bupele ne makenga a katshia ne katshia. Ne nansha mudi bena meji bapatule manga a mishindu ne mishindu, ku tototo nansha ku ndandanda bantu badi anu balua kufua. (Muambi 9:5, 10) Mu dikeba bua kudilombola nkayabu, bantu mbadifile mu bianza bia Satana ne ba-demon bende, ke padi Bible ubikila Satana ne: “nzambi wa tshikondo etshi.”​—2 Kolinto 4:4.

Tshipedi tshia budisunguidi

17. Mmalu kayi avua bantu ne bua kuenza ne tshipedi tshia budisunguidi tshia kudi Nzambi?

17 Bua tshinyi Yehowa wakitaba bua kulekela bantu badienzela malu ne budikadidi? Bualu wakabafuka ne tshipedi tshilenga tshia budisunguidi, bukole bua kusungula tshidi muoyo musue. Mupostolo Paulo wakamba ne: ‘Padi nyuma wa Mukalenge padi budishikaminyi.’ (2 Kolinto 3:17) Kakuena muntu udi musue kuikala bu tshiamu tshia robot to, muikale ne muntu mukuabu umuangatshila mapangadika a tshidiye mua kuamba anyi kuenza mu kasunsa konso ka munite. Kadi Yehowa wakalomba bantu bua kuenzabu malu adi alonda mulongo ne tshipedi atshi tshia budisunguidi, bua kumonabu buimpe bua kuenza disua diende ne kuikala kumukokela. (Galatia 5:13) Nenku budikadidi buabu kabuvua ne bua kuikala kabuyi mikalu nansha, bualu buvua mua kunyangakaja malu. Budisunguidi ebu buvua ne bua kulonda mikalu ya mikenji mimpe ya Nzambi.

18. Ntshinyi tshidi Nzambi muleje pa kulekela bantu badienzela malu ne budikadidi?

18 Mu dilekela bantu badienzela malu mudibu basue, Nzambi mmulejilemu musangu umue bua kashidi ne: tudi dijinga ne bukokeshi buende. Nkokeshilu wende, bumfumu buende, ke njila umuepele udi muakane. Udi ufikisha ku diakalenga ne disanka dipite bunene ne uyisha malu onso kumpala. Bidi nanku bualu Yehowa uvua mufuke ngenyi ne mibidi yetu bua kuikalayi mimpe menemene anu yoyi ipetangana ne mikenji yende. ‘Meme ndi Yehowa Nzambi webe, udi ukuyisha bua wewe wikale ne diakalengele, udi ukulombola mu njila uudi ne bualu bua kuendelamu.’ (Yeshaya 48:17) Budisunguidi buikale mu mikalu ya mikenji ya Nzambi kabuvua mua kuikala buneme bujitu to, kadi buvua mua kupetesha biakudia bivule bishême, nzubu, midimu ya bianza ne mijiki idi isankisha. Pavua bantu benza nabu malu mimpe, budisunguidi ebu buvua ne bua kupatuisha nsombelu mulenga ne wa disanka dia bungi mu mparadizu pa buloba.

19. Ntshintu kayi tshidi Nzambi ufikisha natshi bantu ku dilengejangana nende?

19 Kadi bua njila mubi wakasungulabu, bantu bakatapuluka ne Yehowa, kuluabu bapange bupuangane, kubangabu kukulakaja ne kufua. Nenku bavua ne bua kujinga bua babapikule ku nsombelu au wa dibungama ne bua babapingaje mu malanda mimpe ne Nzambi bua bikale bana bende ba balume ne ba bakaji. Bukalenge ke tshintu tshidi Nzambi musungule bua kukumbaja natshi muanda eu, ne Yezu Kristo ke Mupikudi. (Yone 3:16) Bua malu aa adiye mulongolole, bantu badi badilengeje bushuwa bu muana muena bitulatula wa mu mufuanu wa Yezu nebalengejangane ne Nzambi ne yeye neabitabe tshiakabidi bua kuikalabu bana bende.​—Luka 15:11-24; Lomo 8:21; 2 Kolinto 6:18.

20. Mmunyi muikala Bukalenge mua kukumbaja malu adi Nzambi mulongolole?

20 Kakuyi mpata, disua dia Yehowa nedienzeke pa buloba. (Yeshaya 14:24, 27; 55:11) Ku diambuluisha dia Bukalenge buende bulombola kudi Kristo, Nzambi neabingishe (neajadike) tshishiki bukenji buende bua kuikala Mfumuetu. Bukalenge abu nebumbushe bukokeshi bua bantu ne bua ba-demon pa buloba apa ne buobu nkayabu nebukokeshile mu diulu, munkatshi mua bidimu tshinunu. (Lomo 16:20; Buakabuluibua 20:1-6) Kadi mu tshikondo atshi, mmunyi mualeja Yehowa ne: nkokeshilu wende mmubandile? Ne mmudimu kayi wikala nawu Bukalenge kunyima kua bidimu tshinunu abi? Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshiandamune nkonko eyi.

Malu a kuambulula

• Bible udi ne tshiena-bualu kayi?

• Mbanganyi badi benza bukokeshi bupiabupia bualombola buloba?

• Bua tshinyi bantu kabena mua kukokesha bimpe nkayabu padibu bele Nzambi nyima?

• Mmalu kayi atudi ne bua kuenza ne budisunguidi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Yezu wakatamba kulongesha mudi Nzambi ne bua kukokesha ku diambuluisha dia Bukalenge

[Bimfuanyi mu dibeji 12]

Mu ditunga dionso Bantemu ba Yehowa badi batamba kulongesha malu a Bukalenge

[Bimfuanyi mu dibeji 14]

Malu akadi menzeke adi ajadika mudi kuela Nzambi nyima bua kudienzela malu kuikale ne bipeta bibi

[Mêyi a dianyisha]

WWI basalayi: U.S. National Archives photo; buloko bunene: Oświęcim Museum; muana: UN PHOTO 186156/​J. Isaac