Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tutu banange bikole malu adi Yehowa utuvuluija anyi?

Tutu banange bikole malu adi Yehowa utuvuluija anyi?

Tutu banange bikole malu adi Yehowa utuvuluija anyi?

“Anyima wanyi mmulame malu audi umvuluija, ne ndi muanange bikole.”​—MUSAMBU 119:167, NW.

1. Mmuaba kayi menemene utudi tusangana bakule njila ne njila bua malu adi Yehowa utuvuluija?

 YEHOWA mmusue bua bantu bende bikale ne disanka. Kadi bua kupeta disanka dia bushuwa, tudi ne bua kuendela mu mikenji ya Nzambi ne kutumikila mêyi ende. Bua tuetu kukumbaja bualu ebu, Nzambi udi utuvuluija malu ende. Malu aa adi Yehowa utuvuluija mbakule bualu buawu njila ne njila mu Mukanda wa Nzambi, nangananga mu Musambu wa 119, uvuabu bafunde pamu’apa kudi nsongalume Hezikiya muena Yuda uvua Muana wa mfumu. Musambu mulenga eu udi utuadija ne mêyi aa: ‘Disanka didi kudi badi bajalame tshishiki mu bienzedi biabu, badi balonda mikenji ya Yehowa! Disanka didi kudi badi banemeka [malu adiye utuvuluija, NW], badi bamukeba ne mitshima yabu mijima.’​—Musambu 119:1, 2.

2. Ndiumvuangana kayi didi pankatshi pa malu adi Yehowa utuvuluija ne disanka?

2 Tudi ‘tulonda mikenji ya Yehowa’ patudi tupeta dimanya dijalame dia Dîyi diende ne tuditumikila mu nsombelu wetu. Kadi bu mutudi bapange bupuangane, tudi dijinga ne malu adi Nzambi utuvuluija. Muaku wa mu tshiena-Ebelu utudi bakudimune ne: “malu adiye utuvuluija” udi uleja ne: Nzambi utu utuvuluija mikenji, mêyi ne mikandu yende. (Matayo 10:18-20) Bua tuetu kuikala ne disanka, tudi ne bua kutungunuka ne kutumikila malu adiye utuvuluija aa, bualu adi atuepula ku mateyi a mu nyuma atu afikisha bantu ku makenga ne tunyinganyinga.

Lamata malu adi Yehowa utuvuluija

3. Bilondeshile Musambu 119:60, 61, ntshinyi tshitudi bajadike?

3 Malu adi Nzambi utuvuluija avua ne mushinga wa bungi kudi mufundi wa misambu wakimba ne: ‘Ngakenda lukasa, tshiakajanguluka bua kulonda mikenji yebe. Mionji ya bantu babi yakunjingila, kadi tshiakupua mikenji yebe muoyo.’ (Musambu 119:60, 61) Malu adi Yehowa utuvuluija adi atuambuluisha bua kutantamana padibu batukengesha, bualu tudi bajadike ne: Tatu wetu wa mu diulu udi mua kukosa mionji yonso idi baluishi batujingila bua kutukuata. Mu tshikondo tshiakanyine, udi utupikula ku bipumbishi bionso ebi bua tuetu kumona mua kuenza mudimu wa diyisha Bukalenge.​—Mâko 13:10.

4. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua malu adi Nzambi utuvuluija?

4 Imue misangu, malu adi Yehowa utuvuluija atu atulengeja. Misangu yonso tuikalayi ne dianyisha bua mibelu eyi anu muvua nadi mufundi wa misambu. Wakambila Nzambi ne muoyo mujima ne: “[Malu audi utuvuluija] adi disanka dianyi . . . Ndi nnanga [malu audi utuvuluija].” (Musambu 119:24, 119) Lelu Nzambi udi utuvuluija malu a bungi kupita muakavuluijaye mufundi wa misambu. Mêyi a mu Mikanda ya tshiena-Ebelu binunu ne binunu adi mu Mikanda ya tshiena-Greke adi atuvuluija malu avua Yehowa muambile bantu bende bavuaye mupeshe Mikenji ya Mose, ne makuabu adiye mulongolole bua tshisumbu tshia bena Kristo. Padi Nzambi umona bikumbane bua kutuvuluija malu adi atangila mikenji yende, tudi tuanyisha mibelu eyi bikole. Patudi ‘tulamata [malu adi Yehowa utuvuluija],’ tudi tuepuka mateta adi mua kutufikisha ku mpekatu, mpekatu idi mene ibungamija Mufuki wetu ne itujimijila disanka.​—Musambu 119:31.

5. Mmunyi mutudi mua kufika ku dinanga bikole malu adi Yehowa utuvuluija?

5 Mmushindu kayi utudi ne bua kunanga malu adi Yehowa utuvuluija? Mufundi wa Misambu wakimba ne: “Anyima wanyi mmulame malu audi umvuluija, ne ndi muanange bikole.” (Musambu 119:167, NW) Netufike ku dinanga bikole malu adi Yehowa utuvuluija bituikala tuamona menemene ne tuitaba bu mibelu ya kudi Tatu udi mutambe kutunanga. (1 Petelo 5:6, 7) Tudi dijinga ne malu adiye utuvuluija. Tudi mua kulua kuananga bikole patudi tumona mushindu udiwu atuambuluisha.

Tshitudi tujingila malu adi Nzambi utuvuluija

6. Mbua bualu kayi bumue butudi tujingila malu adi Nzambi utuvuluija, ne ntshinyi tshiatuambuluisha bua kuatutshila muoyo?

6 Tudi dijinga ne malu adi Nzambi utuvuluija bualu tutu bena bipua muoyo. Mukanda mukuabu udi wamba ne: “Pa tshibidilu, bantu batu benda bapua malu a bungi muoyo padi matuku enda apita. . . . Pamu’apa bikadi mua kuikala bikufikile bua kupua dîna dia muntu muoyo anyi bualu buuvua anu mua kututshila muoyo. . . . Tshipua muoyo etshi tshia lupitapita tshitu tshikuata bantu tshitu misangu mivule dipanga kututshila bualu muoyo. Bena meji badi batshifuanyikija ne dikeba tshintu tshiteka mu nzubu mudibu bateke bintu mu tshimbondambonda. . . . Mushindu muimpe wa kuvuluka bualu ngua kubulonga matuku a bungi kunyima kua wewe mumane kuela meji ne: udi mubumanye bimpe menemene.” (The World Book Encyclopedia) Kulonga ne tshisumi ne kuambulula malu nekutuambuluishe bua kututshila malu adi Nzambi utuvuluija muoyo ne kuatumikila bua bimpe bietu.

7. Bua tshinyi tudi tutamba kujinga malu adi Nzambi utuvuluija lelu?

7 Lelu tudi tutamba kujinga malu adi Yehowa utuvuluija bualu malu mabi mmalue kutampakana bikole mu bantu. Tuetu tuteleja bimpe malu adi Nzambi utuvuluija, tudi tupeta bujinguludi buatuambuluisha bua kubenga kubuelakana mu njila mibi ya bena panu. Mufundi wa misambu wakamba ne: ‘Ndi ntamba bayishi banyi bonso kujingulula malu, bualu bua [malu audi umvuluija] adi mu meji andi ngela. Ndi mpita bantu banunu kujingulula malu, bualu bua ngakulama mêyi awakungambila. Ndi nkanda makasa anyi bua kaendedi mu njila yonso mubi, bua ntumikile dîyi diebe.’ (Musambu 119:99-101) Tuetu tutumikila malu adi Nzambi utuvuluija, netuepuke ‘njila yonso mubi’ ne katuakuikala bu bantu ba bungi badi ne ‘lungenyi luabu lubuitshidile anu mu midima; badi bu benyi mu muoyo wa [Nzambi]’ nansha.​—Efeso 4:17-19, MMM.

8. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kufika ku ditshimuna mateta adi akuata ditabuja dietu?

8 Tudi kabidi dijinga ne malu adi Nzambi utuvuluija bualu adi atukolesha bua kutantamena mateta a bungi atudi tupeta mu ‘tshikondo tshia ku nshikidilu’ etshi. (Danyele 12:4) Nzambi yeye kayi utuvuluija malu aa tudi mua kulua ‘bateleji ba bipua muoyo.’ (Yakobo 1:25, MMM) Kadi patudi tudilongela Bible ne tshisumi anyi tumulonga mu tshisumbu ne mikanda ya “mupika wa lulamatu ne wa budimu,” bidi bituambuluisha bua kutshimuna malu adi ateta ditabuja dietu. (Matayo 24:45-47, NW) Dilonga edi didi dituleja tshitudi ne bua kuenza bua kusankisha Yehowa patudi mu mateta.

Bisangilu bietu bidi ne mushinga munene

9. Mbanganyi badi “mapa mikale bantu,” ne mmunyi mudibu bambuluisha bena Kristo nabu?

9 Bisangilu bia tshisumbu bidi bikumbaja mu mushindu kampanda dijinga ditudi nadi dia kumvua malu adi Yehowa utuvuluija, bualu tudi tupetelamu mibelu ya kudi bana betu ba balume badibu bateke bua kulombola. Mupostolo Paulo wakafunda ne: pavua Yezu ‘mubande mu diulu, [wakaya ne bantu bakuata; wakafila mapa mikale bantu, NW].’ Paulo wakamba kabidi ne: ‘[Kristo] wakapa bakuabu bua kuikala bapostolo, ne bakuabu bua kuikala baprofete, ne bakuabu bua kuikala batangidiki, ne bakuabu bua kuikala bampasata, ne bakuabu bua kuikala bayishi; bua kulengejabu bansantu tshishiki bua buobu benze mudimu wa kukuatshisha bakuabu, bua kudiundishabu ekeleziya udi mubidi wa Kristo.’ (Efeso 4:8, 11, 12) Tudi tuanyisha bikole bua mudi “mapa [aa] mikale bantu” atangija ntema yetu ku malu adi Yehowa utuvuluija dîba ditudi tusangila bua kumutendelela.

10. Ndungenyi kayi lunene ludi mu Ebelu 10:24, 25?

10 Dianyisha bua bintu bidi Yehowa mutupeshe neditusake bua kuikala kubuela mu bisangilu bietu bitanu bitu bienzeka mu tshisumbu lumingu luonso. Paulo wakaleja mushinga wa kusangila pamue pa tshibidilu. Wakafunda ne: “Tuvulukanganayi bua kukoleshangana mitshima bua kutamba kunanga ne kuenza malu mimpe. Katulekedi mua kubuela mu bisangilu bietu; katuikadi bu bakuabo bakuditua mu tshilele tshia kubenga kubuelamu. Kadi tukoleshanganayi mitshima, tutambe kuenza nanku bu munudi numona dituku dia Mfumu dikadi disemena pabuipi.”​—Ebelu 10:24, 25, MML.

11. Mmunyi mudi tshisangilu tshionso tshitu tshienzeka ku lumingu tshituambuluisha?

11 Utu wanyisha malu mimpe atutu tupeta mu bisangilu bietu anyi? Dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi dia ku lumingu luonso didi dikolesha ditabuja dietu, dituambuluisha bua kutumikila malu adi Yehowa utuvuluija, ne ditukolesha bua tuetu kukandamena ‘lungenyi lua ba pa buloba.’ (1 Kolinto 2:12, MML; Bienzedi 15:31) Mu Muyiki wa Patoke, bangamba-malu batu balongesha malu a mu Dîyi dia Nzambi, batulongesha kabidi malu adi Yehowa utuvuluija ne ‘mêyi [malenga] a muoyo wa tshiendelele’ a Yezu. (Yone 6:68; 7:46; Matayo 5:1–7:29) Mu Kalasa ka Mudimu wa Teokrasi batu batuleja mua kulongesha bimpe. Tshisangilu tshia Mudimu tshidi ne mushinga wa bungi, bualu tshidi tshituambuluisha bua kulengeja mushindu wa kuyisha lumu luimpe patudi tuya ku nzubu ne ku nzubu, patudi tupinganyina bantu, patudi tulonga Bible ne bantu anyi patudi mu mikuabu mishindu ya mudimu eu. Dikala bantu bakese mu Dilonga dia Mukanda dia Tshisumbu didi ditupesha mushindu muimpe menemene wa kuakula misangu mivule bua malu adi Nzambi utuvuluija.

12, 13. Mmunyi muvua bantu ba Nzambi ba mu dimue ditunga dia mu Asia baleje dianyisha bua bisangilu bia tshisumbu?

12 Patudi bikale tubuela mu bisangilu bia tshisumbu pa tshibidilu tudi tuvuluka mikenji ya Nzambi ne tushala bakole mu nyuma nansha padiku mvita, ntatu bua kupeta mfranga peshi padiku mateta makuabu adi mua kukuata ditabuja dietu. Bana betu bena Kristo (ba mu dimue ditunga dia mu Asia) batue ku 70 bakamona mutu bisangilu bikale ne mushinga pavuabu babapatule mu nzubu yabu ku bukole ne kuyabu kusombela mu dîtu dinene. Bu muvuabu bapangadike bua kutungunuka ne kudisangisha pa tshibidilu, bakapingana mu tshimenga tshiabu tshisunsula tshionso ne mvita, kutulakajabu bimpe bimpe bintu bivua bishale ku Nzubu wa Bukalenge, kuyabu nabi ne kuibakululabu mukuabu Nzubu wa Bukalenge mu dîtu adi.

13 Kunyima kua bantu ba Yehowa bamane kushala ne muoyo mukole bidimu bia bungi mu mvita ayi mu tshitupa tshikuabu mu ditunga dine adi, batshidi anu batungunuka ne lukunukunu mu mudimu wabu. Bakakonka umue wa ku bakulu ba mu tshitupa atshi ne: “Ntshinyi tshidi tshitambe kuambuluisha bana betu bua kushalabu kaba kamue?” Udi mumanye tshiakandamunaye anyi? “Bidimu 19 bijima katutu banji kushipa tshisangilu nansha tshimue to. Mikuabu misangu bua bombe ivuabu bela anyi bua ntatu mikuabu, bamue bana betu kabavua ne mushindu wa kufika muaba wa bisangilu to, kadi nansha nanku katutu banji kushipa tshisangilu nansha tshimue to.” Bushuwa, bana betu bananga aba badi banyisha bikole mushinga wa kubenga ‘kulekela kubuela mu bisangilu.’

14. Tshibidilu tshivua natshi mukulakaje Ana tshidi tshitulongesha tshinyi?

14 Ana, mukaji mukamba wa bidimu 84 “kavuaku upangika mu ntempelo.” (NW) Ke tshivua tshienzeje bua ikalapu pakaluabu muomu ne Yezu patshivuaye muana mutoke, matuku makese kunyima kua diledibua diende. (Luka 2:36-38) Udiku mudisuike bua kubenga kupangika mu bisangilu anyi? Udiku wenza muebe muonso bua kubuela mu mpungilu ne mu mpuilu kubangila ku ntuadijilu ne ku ndekelu kuayi anyi? Malu mimpe a mu nyuma adibu balongesha mu bibilu ebi adi atujadikila bimpe ne: Tatu wetu wa mu diulu udi ulama bantu bende. (Yeshaya 40:11) Bibilu ebi bidi kabidi bifila disanka, ne patudi tubuelamu bidi bileja ne: tudi tuanyisha malu adi Yehowa utuvuluija.​—Nehemiya 8:5-8, 12.

Malu adi Yehowa utuvuluija adi atusunguluja

15, 16. Mmunyi mudi ditumikila malu adi Yehowa utuvuluija dilengeja bikadilu bietu?

15 Kutumikila malu adi Nzambi utuvuluija kudi kutusunguluja ne bena mu bukua-panu ebu bubi. Tshilejilu, kuteleja malu adi Nzambi utuvuluija kudi kutukuba bua katuendi mansandi. (Dutelonome 5:18; Nsumuinu 6:29-35; Ebelu 13:4) Patudi tutumikila malu adi Nzambi utuvuluija, tudi mua kufika ku diumbusha dijinga dia kushima ta dia kukonyangaja malu, anyi dia kuiba. (Ekesode 20:15, 16; Lewitiki 19:11; Nsumuinu 30:7-9; Efeso 4:25, 28; Ebelu 13:18) Kutumikila malu adi Yehowa utuvuluija kudi kabidi kutukanda bua kudisombuela, bua kulaminangana munda anyi bua kushiminyinangana malu.​—Lewitiki 19:16, 18; Musambu 15:1, 3.

16 Patudi tuteleja malu adi Nzambi utuvuluija, tudi tushala bantu ba tshijila anyi bateka ku luseke bua kumuenzela mudimu. Bulelela, kuikala baditapulule ne bukua-panu ebu mbualu bua mushinga! Pavua Yezu usambila Yehowa butuku buende bua ndekelu pa buloba, wakalombela bayidi bende ne: ‘Ngakubapa dîyi diebe, ba pa buloba badi nabu lukuna, bualu bua buobu kabena ba pa buloba, bu mundi meme tshiyi wa pa buloba. Tshiena nkulomba ne: ubumushe pa buloba; ndi nkulomba ne: ubasungile kudi [mubi]. Buobu kabena ba pa buloba, bu mundi meme tshiyi wa pa buloba. Ubajidile mu bulelela: dîyi diebe mbulelela.’ (Yone 17:14-17) Tutungunukayi ne kunanga Dîyi dia Nzambi bualu didi ditusunguluja bua kuenza mudimu wende wa tshijila.

17. Ntshinyi tshidi mua kutuenzekela bitualengulula malu adi Nzambi utuvuluija, nenku ntshinyi tshitudi ne bua kuenza?

17 Mutudi basadidi ba Nzambi, tudi basue bua atuanyishe bua tuetu kumuenzela mudimu. Kadi tuetu balengulule malu adi Nzambi utuvuluija, lungenyi lua bena panu, ludibu batangalaja mu ngakuilu wabu, mu mikanda, mu manaya ne mu bikadilu biabu ludi mua kutupita makanda. Ne katuena basue nansha kakese bua kulua banangi ba biuma, baditumbishi, badileji, katuyi ne kusakidila, katuyi ne tshijila, bena luonji, bena mutu mukole, buujibue ne diambu, banangi ba masanka, katuyi banangi ba Nzambi to. Aa mmalu makese patupu a ku adi amueneka kudi bantu badi kule ne Nzambi. (2 Timote 3:1-5) Mutukadi basemene bikole mu matuku a nshikidilu wa bukua-panu ebu bubi, tutungunukayi ne kulomba Nzambi bua atuambuluishe tutungunuke ne kutumikila malu adiye utuvuluija, ke tuetu kushisha ‘kudimuka bu mudi dîyi diende diamba.’​—Musambu 119:9.

18. Kutumikila malu adi Nzambi utuvuluija nekutufikishe ku dienza malu mimpe kayi?

18 Malu adi Yehowa utuvuluija kaena anu atudimuija patupu bua bitudi katuyi ne bua kuenza nansha. Kutumikila malu aa nekutufikishe ku dienza bidi bimpe, mmumue ne: nekutusake bua kueyemena Yehowa muetu muonso ne kumunanga ne mutshima wetu wonso, ne muoyo wetu wonso, ne lungenyi luetu luonso, ne bukole buetu buonso. (Dutelonome 6:5; Musambu 4:5; Nsumuinu 3:5, 6; Matayo 22:37; Mâko 12:30) Malu adi Nzambi utuvuluija adi kabidi atusaka bua kunanga muntu netu. (Lewitiki 19:18; Matayo 22:39) Tudi tutamba kuleja ne: tudi banange Nzambi ne muntu netu patudi tuenza disua dia Nzambi ne tumanyisha bantu netu “dimanya dia malu a Nzambi” didi dipetesha muoyo.​—Nsumuinu 2:1-5.

Kutumikila malu adi Yehowa utuvuluija kudi kupetesha muoyo!

19. Mmunyi mutudi mua kuleja bakuabu ne: kutumikila malu adi Yehowa utuvuluija kudi ne mushinga ne kudi kuambuluisha?

19 Tuetu tutumikila malu adi Yehowa utuvuluija ne tuambuluisha bantu netu bua baatumikile pabu, netudisungile tuetu ne badi batuteleja. (1 Timote 4:16) Mmunyi mutudi mua kuleja bakuabu ne: kuteleja malu adi Yehowa utuvuluija kudi ne mushinga wa bungi ne kudi kabidi kuambuluisha bikole? Patudi tutumikila mêyi a mu Bible. Nanku bantu badi “badiakaje bimpe bua muoyo wa kashidi” nebajadike ne: njila udi Dîyi dia Nzambi dileja bantu ke njila mutambe buimpe wa kulonda. (Bienzedi 13:48, NW) Nebamone kabidi ne: ‘Nzambi udi munkatshi muetu bulelela’ ne muoyo neubasake bua kulua kutendelela netu Yehowa Mukalenge Mutambe Bunene.​—1 Kolinto 14:24, 25.

20, 21. Malu adi Nzambi utuvuluija ne nyuma wende nebituambuluishe bua kuenza tshinyi?

20 Tuetu batungunuke ne kulonga Mukanda wa Nzambi, kutumikila bitudi tulonga, kulonda tshishiki malu a mu nyuma adi Yehowa mutulongoluele, netufike ku dinanga bikole malu adiye utuvuluija. Tuetu bateleje malu adi Nzambi utuvuluija, neatuambuluishe bua kuvuala ‘[bumuntu bupiabupia] buakafukibua mu tshifuanyikiji tshia Nzambi ne buakane ne tshijila bidi bifuma ku malu malelela.’ (Efeso 4:20-24) Malu adi Yehowa utuvuluija kusangisha ne spiritu wende munsantu nebitupeshe mushindu wa kuleja ne: tudi ne dinanga, disanka, ditalala, lutulu, bulenga, buimpe, ditabuja, bupole-malu ne didikanda, ngikadilu idi mishilangane bikole ne ya bena panu badi ku bukokeshi bua mubi aba! (Galatia 5:22, 23; 1 Yone 5:19) Bua nanku, tuikalayi ne dianyisha padi bakulu batuvuluija malu a Yehowa, patudi tudilongela Bible ne patudi tumulonga mu bisangilu, mu mpuilu ne mu mpungilu.

21 Bu mutudi tutumikila malu adi Yehowa utuvuluija, tudi ne bua kuikala ne disanka nansha tuetu tukenga bualu tudi tukeba buakane. (Luka 6:22, 23) Tudi tunyemena kudi Nzambi bua atusungile padi ntatu mikole itukuata. Malu aa adi nangananga ne mushinga mpindieu bualu badi benda basangisha bisamba bionso bua ‘mvita ya dituku dinene dia Nzambi wa-Bukole-Buonso’ anyi Har–Magedone.​—Buakabuluibua 16:14-16.

22. Ndipangadika kayi ditudi ne bua kuikala nadi bua malu adi Yehowa utuvuluija?

22 Tuetu basue kupeta muoyo wa tshiendelele, dipa edi didibu batupesha bua luse, tudi ne bua kunanga bikole malu adi Yehowa utuvuluija ne kuatumikila ne mutshima wetu wonso. Tuikale ne lungenyi lua buena lua mufundi wa misambu wakimba ne: ‘[Malu audi utuvuluija] adi makane bua kashidi, ungumvuijewu, ngikale ne muoyo.’ (Musambu 119:144, MMM) Nunku tulejayi ne: tudi ne dipangadika dia buena didi mu mêyi a mufundi wa misambu aa: “Ndi nkubikila [Yehowa]; unsungile, bua ntumikile [malu audi utuvuluija].” (Musambu 119:146) Bushuwa, ku mêyi ne ku bienzedi bietu tulejayi ne: tudi banange bikole malu adi Yehowa utuvuluija.

Newandamune munyi?

• Mmunyi muvua mufundi wa misambu wangata malu avua Yehowa umuvuluija?

• Bua tshinyi tudi dijinga ne malu adi Nzambi utuvuluija?

• Mmudimu kayi udi nawu bisangilu bietu pa bidi bitangila malu adi Nzambi utuvuluija?

• Mmunyi mudi malu adi Yehowa utuvuluija atusunguluja ne bena panu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Mufundi wa misambu uvua munange bikole malu avua Yehowa umuvuluija

[Bimfuanyi mu mabeji 16, 17]

Utu ulonda tshilejilu tshia Ana pa kudifundila bua kubenga kupumbisha bisangilu anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Kuteleja malu adi Yehowa utuvuluija kudi kutusunguluja bu bantu bakane badiye wanyisha bua kumuenzela mudimu