Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Yehowa udi upesha muntu udi mupungile bukole

Yehowa udi upesha muntu udi mupungile bukole

Yehowa udi upesha muntu udi mupungile bukole

“[Yehowa] udi upesha badi bapungile bukole, badi kabayi ne dikanda udi ubapeshadio.”​—YESHAYA 40:29, MMM.

1. Fila tshilejilu tshia bukole budi mu bintu bidi Nzambi mufuke.

 YEHOWA udi ne bukole budi kabuyi ne ndekelu. Mu bintu bidiye mufuke mudi bukole bua bungi menemene! Atome (anyi katupa katambe bukese kadi kikale mu bintu bionso bienza) nkatambe bukese be, ne bua kuleja mudiku katambe bukese, mu dimata dimue dia mâyi mudi atome miliyare miliyare lukama. * Tshintu tshionso tshidi ne muoyo pa buloba apa tshidi nawu bua bukole budibu bapatula kudi atome idi mu dîba. Kadi mbukole bungi kayi bua mu dîba budi bukengela bua bantu ne bintu kuikalabi ne muoyo pa buloba? Buloba budi bupeta anu tutupa tukese patupu tua mu miliyare ya bukole budi dîba dipatula. Kadi Sir Fred Hoyle, mumanyi mupiluke wa makumi, udi yeye wamba mu mukanda wende ne: “ndambu mukese menemene wa bukole bua Dîba udi ulua pa Buloba . . . mmupite bukole buonso budibu benza nabu mudimu mu biapu bia pa buloba bujima misangu mitue ku 100 000.”​—Astronomy.

2. Nntshinyi menemene tshidi Yeshaya 40:26 wamba bua bukole bua Yehowa?

2 Tuetu bele meji bua atome anyi bua bungi bua bintu bionso bidiku, bukole bua Yehowa budi butukemesha bikole. Ke bualu kayi Yehowa muine wakamba ne: “Tangilayi mulu numone: Udi mufuke mitoto yonso nganyi? Yeye ke udi uyipatula bungi buayo, uyibikila yonso mu dîna diayo. Udi ne dikanda dia bungi ne bukole bupite, ke padi mutoto nansha umue kauyi upanga kukenka.” (Yeshaya 40:26) Bulelela, Yehowa udi ne “bukole bupite” ne yeye ke Mpokolo wa “dikanda dia bungi” didiye mufuke nadi bintu bionso.

Tudi dijinga ne bukole bupite bua bantu

3, 4. (a) Ng’amue malu kayi adi mua kutupesha dipungi? (b) Ndukonko kayi lutudi ne bua kuandamuna?

3 Nansha mudi Nzambi ne bukole budi kabuyi ne ndekelu, bantu buobu batu bapungila. Muaba wonso utudi tuya, tudi tumona bantu bapungile. Bantu badi babika ku tulu bapungile, baya ku mudimu anyi mu kalasa bapungile, bapingana ku mbelu bapungile ne balala kabayi anu bapungile patupu to, kadi bazengele. Bamue batu bajinga bua kuanjiku kuya muaba kampanda ne kupeta dikisha didibu batamba kujinga. Nansha tuetu bikale basadidi ba Yehowa, tutu petu tupungila bualu kushala balamate Nzambi mu nsombelu wetu kudi kutulomba bua tuetu kudienzeja ne bukole. (Mâko 6:30, 31; Luka 13:24; 1 Timote 4:8) Kudi kabidi malu makuabu a bungi adi atutshiokesha.

4 Nansha mutudi bena Kristo, ki mbatutue bisalu bua tuetu kubenga kupeta ntatu itu bantu bonso bapeta nansha. (Yobo 14:1) Masama, dinyanguka dia malu a mpetu, anyi ntatu mikuabu itu bantu bapeta idi mua kututekesha bikole. Pa kumbusha ntatu eyi, kudi mikuabu itu ikuata anu bantu badibu bakengesha bua buakane. (2 Timote 3:12; 1 Petelo 3:14) Bua ntatu ya ku dituku dionso ya kudi bena panu ne bua diluisha mudimu wetu wa kuyisha Bukalenge, tudi mua kupungila bikole, bitufikisha too ne ku diela meji ne: tudi benze bu batekete mu mudimu wa Yehowa. Kabidi, Satana Diabolo udi wenza muende muonso bua katushadi balamate Nzambi to. Kadi tshia kuenza ntshinyi bua kupeta bukole bua mu nyuma buatuambuluisha bua kubenga kupungila ne kushikidila mu njila?

5. Bua tshinyi tudi dijinga ne bukole bupite bua bantu bua tuetu kukumbaja mudimu wa bena Kristo?

5 Bua tuetu kupeta bukole bua mu nyuma, tudi ne bua kueyemena Yehowa, Mufuki wa-bukole-buonso. Mupostolo Paulo wakaleja ne: mudimu wa bena Kristo uvua ne bua kulomba bukole bua bungi kupita butu nabu bantu bapange bupuangane. Wakafunda ne: “Kadi tshiuma etshi, tudi batshiambule mu ngesu ya dibumba, bua bantu bamone bimpe ne: bukole ebu bupite [bua bantu] mbua [Nzambi], kabuena bufuma kutudi to.” (2 Kolinto 4:7, MMM) Bena Kristo bela manyi badi benza “mudimu wa kufikisha bakuabo bua kulengejanganabo [ne Nzambi],” badi babambuluisha kudi balunda babu badi buobu ne ditekemena dia kupeta muoyo pa buloba. (2 Kolinto 5:18, Muanda Mulenga Lelu; Yone 10:16; Buakabuluibua 7:9) Mutudi tuetu bantu bapange bupuangane tuenza mudimu wa Nzambi kadi bikale batuluisha, kakuena mushindu wa tuetu kuwenza ne bukole buetu nansha. Yehowa udi utuambuluisha ne spiritu wende munsantu, ne mushindu’eu ke udi butekete buetu butumbisha bukole buende. Tudi kabidi tukola ku muoyo patudi tumvua mêyi aa atujadikila ne: “Yehowa udi ukolesha bantu bakane.”​—Musambu 37:17.

‘Yehowa udi bukole buetu’

6. Mmunyi mudi Mukanda wa Nzambi utujadikila ne: Yehowa udi Mpokolo wetu wa bukole?

6 Bu mudi Tatu wetu wa mu diulu muikale ne “bukole bupite,” kabiena mua kumutatshisha bua kutupeshabu nansha. Bible udi utuambila ne: “[Yehowa] udi upesha badi bapungile bukole, badi kabayi ne dikanda udi ubapeshadio. Bansongalume badi bapungila, bateketa; bana badi batekankana; kadi badi batekemena kudi [Yehowa] badi bapeta dikanda dipiadipia, basa mapuapua bu nyunyu wa mukanku, banyema kabayi bapungila, benda kabayi bateketa.” (Yeshaya 40:29-31, MMM) Bu mudi ntatu yenda ivula, imue misangu tudi mua kudiumvua anu bu munyemi wa lubilu ukadi mutshioke, mikolo yende kayitshiyi ne bukole bua kunyema kabidi mutantshi mule to. Kadi mushonyi udi uleja muaba wajikila lubilu lutudi tunyema bua kupeta muoyo ukadi wenda umueneka, katuimanyi nansha. (2 Kulondolola 29:11) Muluishi wetu Diabolo udi wenda utua eku ne eku “bu nyama wa ntambue udi ukungula,” ukeba kutuimanyika. (1 Petelo 5:8) Nansha nanku, tuvulukayi ne: ‘Yehowa udi bukole buetu ne ngabu wetu,’ ne mmulongolole malu a bungi bua ‘kupesha badi bapungile bukole.’​—Musambu 28:7.

7, 8. Ntshinyi tshidi tshijadika ne: Yehowa wakakolesha Davidi, Habakuka ne Paulo?

7 Yehowa wakapesha Davidi bukole bua kunanukila mu ntatu mikole. Bua ditabuja ne dishindika dikole bivua nabi Davidi, wakafunda mêyi aa ne: “Kudi Nzambi ke kutuapetela bukole, ne nyeye ke wadiatakaja baluishi betu.” (Musambu 60:12, NW) Yehowa wakapesha kabidi Habakuka bukole bua yeye kukumbaja mudimu wende wa buprofete. Habakuka 3:19 udi wamba ne: ‘Yehowa, Mukalenge mene, udi bukole buanyi; udi uvuija makasa anyi bu mikono ya ngulungu, udi ungendesha pa mutu pa mikuna yanyi mile.’ Tshilejilu tshikuabu tshilenga ntshia Paulo, wakafunda ne: ‘Ndi mumanye mua kuenza malu onso mu Mukalenge udi [umpesha bukole].’​—Filipoi 4:13.

8 Anu bu Davidi, Habakuka ne Paulo, tuetu petu tudi ne bua kuitaba ne: Nzambi udi mua kutukolesha ne udi ne bukole bua kutupandisha. Mutudi bumvue ne: Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa ke wetu Mpokolo wa “dikanda dia bungi,” mpindieu tumonayi imue mishindu idi mua kutuambuluisha bua tuetu kupetela bukole bua mu nyuma mu malu a bungi adi Yehowa mulongolole.

Malu a mu nyuma adi Yehowa mulongolole bua kutupesha bukole

9. Mmunyi mudi mikanda yetu ituambuluisha bua kudia mu nyuma?

9 Kulonga Mukanda wa Nzambi ne tshisumi ku diambuluisha dia mikanda yetu kudi mua kutuambuluisha ne kutupesha bukole. Mufundi wa misambu wakimba ne: “Wa diakalenga mmuntu . . . [udi ne disanka mu mikenji ya Yehowa, ne mu mikenji yende udi ubala ne dîyi ditekete] munya ne butuku. Udi bu mutshi mukuna ku muelelu wa mayi, ukuama bimuma pa tshipungu tshiabio, mabeji awu kaayi mua kuuma; bidiye wenza bionso bidi bikumbana.” (Musambu 1:1-3, MMM) Anu mudibi bikengela kudia biakudia bua kuikala ne makanda a mubidi, ke mutudi kabidi ne bua kudia biakudia bia mu nyuma bidi Nzambi utupeshila mu Dîyi diende ne mu mikanda yetu bua tuikale ne makanda a mu nyuma. Ke bualu kayi kulonga ne kuelangana meji bimpe kudi ne mushinga wa bungi.

10. Ndîba kayi ditudi mua kulonga ne kuelangana meji?

10 Kuelangana meji bua “malu male a Nzambi” kudi kuambuluisha bikole. (1 Kolinto 2:10) Kadi ndîba kayi ditudi mua kuelangana meji? Isaka muana wa Abalahama “wakaya mu budimi dilolo bua [kuelangana meji, NW].” (Genese 24:63-67) Davidi mufundi wa misambu uvua ‘welangana meji bua Nzambi mu mpola ya kutentekela butuku.’ (Musambu 63:6) Tudi mua kulonga Dîyi dia Nzambi ne kuelangana meji bua bualu buadi mu dinda, dilolo, butuku, dîba dionso ditudi basue. Dilonga edi ne dielangana meji bidi bifikisha ku bualu bukuabu budi Yehowa mulongolole bua kutukolesha mu nyuma: disambila.

11. Bua tshinyi tudi ne bua kuikala tusambila pa tshibidilu?

11 Kulomba Nzambi pa tshibidilu kudi kutukolesha. Nanku ‘tunanukilayi mu masambila.’ (Lomo 12:12, MMM) Imue misangu tudi ne bua kuenza disambila disunguluke bua kulomba meji ne bukole bidi mua kutuambuluisha bua kutantamena diteta kampanda. (Yakobo 1:5-8) Tuikale tuela kabidi Nzambi tuasakidila ne tumutumbisha patudi tumona malu avuaye mulongolole akumbana anyi patudi tumona ne: mmutukoleshe bua tuetu kumona mua kutungunuka ne kuenza mudimu wende. (Filipoi 4:6, 7) Tuetu bashale pabuipi ne Nzambi mu masambila, kakutulekela nansha bia munyi. Davidi wakimba ne: “Mona, Nzambi udi mukuatshishi wanyi.”​—Musambu 54:4.

12. Bua tshinyi tudi ne bua kulomba Nzambi spiritu wende munsantu?

12 Tatu wetu wa mu diulu udi utukolesha ne spiritu wende munsantu anyi bukole buende buenzeji. Paulo wakafunda ne: ‘Ndi ntua binu panshi kumpala kua Tatu, bua yeye anupe bu mudi bubanji bua butumbi buende mua kukoleshibua munda muenu ne bukole kudi nyuma wende.’ (Efeso 3:14-16) Tudi ne bua kulomba spiritu munsantu mu disambila, bajadike ne: Yehowa neatupeshaye. Mona tshiakamba Yezu: Muana yeye mulombe mushipa, bikala tatuende ne dinanga udi mua kumupesha nyoka anyi? Nansha kakese. Yeye kulua kuamba ne: ‘Nunku nuenu bantu babi, binuamanya mua kupa bana benu bintu bimpe, Tatu wenu wa mu diulu kêna upa batu bamulomba nyuma muimpe anyi?’ (Luka 11:11-13) Nunku tuikalayi tusambila ne dishindika, ne misangu yonso tuikale bavuluke ne: basadidi ba Nzambi ba lulamatu badi mua “kukoleshibua” ne spiritu wende.

Tshisumbu ndiambuluisha didi dikolesha

13. Mmunyi mutudi ne bua kuangata bisangilu bia tshisumbu?

13 Yehowa udi utupeshila bukole mu bisangilu bia tshisumbu. Yezu wakamba ne: “Ndi bianyi munkatshi mua bantu babidi anyi basatu badi badisangisha mu dina dianyi.” (Matayo 18:20) Pakalaya Yezu bualu ebu, uvua wamba malu avua atangila bantu bavua balombola tshisumbu. (Matayo 18:15-19) Mêyi ende aa adi atangila bisangilu, mpuilu ne mpungilu yetu yonso idi ituadija ne ijika ne disambila mu dîna diende. (Yone 14:14) Nenku kudisangisha mbualu bua mushinga mukole, nansha bantu bikalemu ba bungi ta bakese. Ke bualu kayi tuikalayi ne dianyisha bua bibilu ebi bilongolola bua kutukolesha mu nyuma ne bua kutusaka ku dinanga ne ku dienza dia midimu milenga.​—Ebelu 10:24, 25.

14. Mudimu udi bakulu bena Kristo bakuata udi utupetesha masanka kayi?

14 Bakulu bena Kristo badi batuambuluisha ne batukankamija mu nyuma. (1 Petelo 5:2, 3) Paulo uvua wambuluisha ne ukankamija bisumbu mu nyuma anu mudi batangidi bena ngendu benza lelu. Bushuwa, wakajinga bikole bua kumonangana ne bena Kristo nende bua kumonabu mua kukankamijangana. (Bienzedi 14:19-22; Lomo 1:11, 12) Misangu yonso tuikalayi ne dianyisha bua bakulu ne bakuabu batangidi badi benza mudimu wa bungi bua kutukolesha mu nyuma.

15. Mmunyi mudi bena Kristo netu batudi nabu mu tshisumbu bikale “diambuluisha didi dikolesha”?

15 Bena Kristo netu batudi nabu mu tshisumbu badi mua kuikala “diambuluisha didi dikolesha.” (Kolosai 4:10, 11, NW) Bu mudibu ‘balunda’ betu, badi mua kutuambuluisha mu bikondo bia makenga. (Nsumuinu 17:17) Tshilejilu, pakapatulabu basadidi ba Nzambi 220 mu buloko bunene bua mu Sachsenhausen buvuabu balame kudi bena Nazi mu 1945, bakuetu aba bakenza luendu lua kilometre 200 ku makasa. Bavua benda mu tshisumbu; aba bavua ne makanda bakapusa bakavua bapungile mu tu-matempu tukese. Ntshinyi tshiakenzeka? Mu luendu alu luakafuisha bena buloko bapite pa 10 000, Ntemu wa Yehowa nansha umue kakafua to. Miyuki ya buena eyi idi mipatuke mu mikanda ya Bantemu ba Yehowa (nansha mu mukanda wa Annuaire des Témoins de Jéhovah ne wa Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu) idi ijadika se: Nzambi udi upesha bantu bende bukole bua kabateketshi to.​—Galatia 6:9. *

Mudimu wa buambi udi utukolesha

16. Mmunyi mudi kuenza buambi pa tshibidilu kutukolesha mu nyuma?

16 Kuenza mudimu wa kuyisha Bukalenge pa tshibidilu kudi kutukolesha mu nyuma. Mudimu eu udi utuambuluisha bua kushala ne mêsu matuishila ku Bukalenge bua Nzambi ne kutekemena muoyo wa tshiendelele ne masanka atualua kupeta. (Yuda 20, 21) Milayi ya mu Bible itutu tuyisha bantu idi itupesha ditekemena ne kabidi idi mua kutufikisha ku diangata dipangadika dia buena dia muprofete Mika wakamba ne: “Tuetu netuende mu dina dia Yehowa Nzambi wetu tshiendelele.”​—Mika 4:5.

17. Mmibelu kayi idibu batupesha pa bidi bitangila malonga a Bible?

17 Malanda etu ne Yehowa adi akola patudi tutamba kulongesha bakuabu ne Mukanda wa Nzambi. Tshilejilu, patudi tulombola malonga a Bible ne mukanda wa Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi, tuenzayi muetu muonso bua kubala ne kumvuija mvese ya bungi idibu batele. Bidi biambuluisha mulongi ne bitufikisha tuetu ku diumvua bimpe malu a mu nyuma. Padi mulongi kayi umvua bimpe bualu kampanda anyi mufuanu kansanga wa mu Bible, nudi mua kukosolola nshapita umue wa mu Dimanya ne kumulonga ku tshitupa ku tshitupa nansha misangu ya bungi pamutu pa kumujikija yonso mujima musangu umuepele. Netumvue disanka dia bungi bituikala badilongolole bimpe ne bituenza muetu muonso bua kuambuluisha bantu bua kusemena pabuipi ne Nzambi.

18. Fila tshilejilu tshia mushindu utudi tuenza mudimu bimpe ne mukanda wa Dimanya.

18 Tshidimu tshionso, tudi tuenza mudimu bimpe ne mukanda wa Dimanya bua kuambuluisha bantu binunu ne binunu (nansha aba badi kabayi bamanye Bible) bua kudilambulabu kudi Yehowa ne kutuadijabu kumusadila. Tshilejilu, patshivuaye muana, nsongalume mukuabu muena Hindu wa mu ditunga dia Sri Lanka wakumvua munga muanetu wa bakaji Ntemu wakula bua mparadizu. Kunyima kua bidimu nsongalume eu wakayikila ne Ntemu awu, ne mutantshi mukese bayende wa muanetu wa bakaji eu wakatuadija kulonga nende Bible. Nsongalume eu uvua uya dituku dionso bua buobu kulonga, kujikijabu mukanda wa Dimanya mu matuku makese. Wakatuadija kubuela mu bisangilu bionso, kupatukaye mu tshitendelelu tshivuaye ne kuluaye mumanyishi wa Bukalenge. Pakatambulaye, ukavua mumane kutuadija kulongesha muntu mukuabu uvuaye mumanyangane nende Bible.

19. Ntshinyi tshitudi ne bua kuikala bajadike patudi tukeba Bukalenge diambedi?

19 Kukeba diambedi Bukalenge kudi kutupesha disanka didi ditukolesha. (Matayo 6:33) Nansha mutudi tupeta ntatu mishilashilangane, ne disanka dionso tudi tutungunuka ne kumanyisha lumu luimpe ne lukunukunu. (Tito 2:14) Ba bungi ba kutudi badi benza mudimu wa ku dîba ne ku dîba, ne bamue badi benza mudimu muaba udibu dijinga dinene ne bamanyishi. Nansha tuetu tutungunuja midimu ya Bukalenge mushindu kayi, tudi bajadike ne: Yehowa kakupua muoyo mudimu wetu ne dinanga ditudi tuleja bua dîna diende to.​—Ebelu 6:10-12.

Tutungunukayi ne kuenza mudimu ne bukole bua Yehowa

20. Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tunyemena kudi Yehowa bua kupeta bukole?

20 Tulejayi ne muoyo mujima ne: tudi batekemene Yehowa, tunyemena kudiye bua atupeshe bukole. Tudi mua kuleja ne: tudi tumutekemena patudi tuitaba bionso bia mu nyuma bidiye mulongolole ku diambuluisha dia “mupika wa lulamatu.” (Matayo 24:45, NW) Didilongela ne dilonga Dîyi dia Nzambi mu tshisumbu ne mikanda yetu, kusambila ne muoyo umue, diambuluisha dia mu nyuma dia kudi bakulu, bilejilu bilenga bia kudi bena Kristo netu ba lulamatu, ne diyisha pa tshibidilu ng’amue a ku malu adi akolesha malanda etu ne Yehowa ne atupesha bukole bua kutungunuka ne kuenza mudimu wende wa tshijila.

21. Mmunyi muvua mupostolo Petelo ne Paulo baleje mushinga wa bukole budi Nzambi ufila?

21 Nansha mutudi bena butekete, Yehowa neatukoleshe bua kuenza disua diende bituamueyemena bua yeye kutuambuluisha. Bu muvua mupostolo Petelo mumanye mushinga wa diambuluisha edi, wakafunda ne: ‘Biakuata muntu mudimu, enze bu mudi bukole buakumupa Nzambi.’ (1 Petelo 4:11) Paulo pende wakaleja muvuaye weyemena bukole budi Nzambi ufila pakambaye ne: ‘Ndi ne disanka mu matekete ne mu bipendu ne mu malu adi angenzeja ku bukole ne mu makenga ne mu kanyinganyinga bua bualu bua Kristo; bua [pandi] mutekete, mpandi ne bukole.’ (2 Kolinto 12:10) Tuikalayi ne dishindika dia muomumue ne tutumbishayi Yehowa Mukalenge Munene udi upesha muntu udi mupungile bukole.​—Yeshaya 12:2.

[Mêyi adi kuinshi]

^ Mmumue ne: 1 ne bijengu 20.

^ Mipatula kudi Bantemu ba Yehowa.

Newandamune munyi?

• Bua tshinyi bantu ba Yehowa badi dijinga ne bukole budi bupite bua bantu?

• Ntshijadiki kayi tshidi Mukanda wa Nzambi ufila bua kuleja ne: Nzambi utu upa basadidi bende bukole?

• Nng’amue malu kayi a mu nyuma adi Yehowa mulongolole bua kutukolesha?

• Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tunyemena kudi Nzambi bua kupeta bukole?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 12]

Malanda etu ne Yehowa adi akola patudi tulongesha bantu bakuabu ne Bible