Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Dinanga dikukoleshe

Dinanga dikukoleshe

Dinanga dikukoleshe

“Udi ne bua kunanga [Yehowa Nzambi] webe ne mutshima webe wonso ne muoyo webe wonso ne lungenyi luebe luonso.”​—MATAYO 22:37, Muanda Mulenga Lelu.

1. (a) Nng’imue ngikadilu kayi idi muena Kristo udienzeja bua kuikala nayi? (b) Nngikadilu kayi wa bena Kristo udi mutambe bunene, ne bua tshinyi?

 MUENA Kristo utu ukeba bua kupeta ngikadilu ya bungi bua kuenzaye mudimu wende biakane. Mukanda wa Nsumuinu udi uleja ne: dimanya, dijingulula dia mianda ne meji bidi ne mushinga. (Nsumuinu 2:1-10) Mupostolo Paulo wakaleja ne: tudi ne bua kuikala ne ditabuja ne ditekemena dikole. (Lomo 1:16, 17; Kolosai 1:5; Ebelu 10:39) Ditantamana ne didikanda bidi kabidi ne mushinga wa bungi. (Bienzedi 24:25; Ebelu 10:36) Kadi kudi tshintu tshimue, tshiotshi katshiyiku, ngikadilu mikuabu yonso eyi idi ilua tshianana, kayiyi mene ne mushinga nansha mukese. Tshintu atshi ndinanga.​—1 Kolinto 13:1-3, 13.

2. Mmunyi muvua Yezu muleje mushinga wa dinanga, ne bualu ebu budi bujula nkonko kayi?

2 Yezu wakaleja mushinga wa dinanga pakambaye ne: “Bonso nebanumanye munudi balongi banyi ku dinanga dinuikala banangangane.” (Yone 13:35, Mukanda wa Mvidi Mukulu) Bu mudi dinanga dikale tshimanyinu tshia muena Kristo mulelela, tudi ne bua kudiela nkonko eyi: Dinanga ntshinyi? Bua tshinyi dinanga didi ne mushinga wa bungi, bifikisha too ne Yezu ne ku diamba ne: diodi ke tshimanyinu tshinene tshia bayidi bende? Mmunyi mutudi mua kupeta dinanga? Nnganyi utudi ne bua kunanga? Tukebayi mandamuna a nkonko eyi.

Dinanga ntshinyi?

3. Dinanga didi diumvuija tshinyi, ne bua tshinyi didi ditangila lungenyi ne mutshima?

3 Badi bumvuija dinanga ne: ‘ndilamata muntu bikole anyi dimusua bikole.’ Dinanga nngikadilu udi usaka muntu bua kuenzela bakuabu bimpe, pamu’apa udipangisha bimue bintu. Anu mudi Bible umvuija, dinanga didi difumina mu lungenyi ne mu mutshima. Lungenyi (anyi meji) ludi ne mushinga bualu muntu udi munange bakuabu mmujadike bualu ebu bimpe, mmumanye ne: yeye ne bantu bakuabu badiye munange batu bonso ne bilema ne ngikadilu mimpe. Meji adi ne mushinga wa bungi mu muanda eu bualu kudi bantu badi muena Kristo munange (pamu’apa kabiyi ku disua diende to) bualu mmubale mu Bible ne: Nzambi mmusue bua yeye kubananga. (Matayo 5:44; 1 Kolinto 16:14) Nansha nanku, dinanga ditu nangananga difumina mu mutshima. Dinanga dia bushuwa didi Bible uleja kaditu ditangila anu meji patupu to. Didi diumvuija kuikala muena malu malelela ne kudifila ne muoyo mujima.​—1 Petelo 1:22.

4. Mmu mushindu kayi mudi dinanga dikale tshisuikidi tshikole?

4 Bantu batu bajinga kudisankisha anu buobu kabatu batamba kunanga muntu mukuabu to, bualu muntu udi munange mukuabu mmudilongolole bua kuteka malu a mukuabu kumpala kua ende. (Filipoi 2:2-4) Mêyi a Yezu a se: “disanka dia kupa ndipite dia kupeta” adi akumbana nangananga padi muntu upesha mukuabu tshintu bualu mmumunange. (Bienzedi 20:35, MMM) Dinanga ntshisuikidi tshikole. (Kolosai 3:14) Dinanga ditu misangu mivule diumvuija bulunda, kadi bisuikidi bia dinanga bitu biobi bikole kupita bia balunda. Malanda atu pankatshi pa mulume ne mukajende batu baabikila imue misangu ne: ndinanga; kadi dinanga didi Bible utukankamija bua kuikala nadi muaba eu ditu dishala mutantshi mule kupita buimpe bua mubidi. Padi mulume ne mukajende banangangane bikole, badi basomba pamue nansha padiku kakutshiyi mushindu wa buobu kusangila bualu umue wa kudibu udi ne masama a ku bukulakaje anyi bubedi peshi bulema kampanda.

Dinanga nngikadilu wa mushinga mukole

5. Bua tshinyi dinanga nngikadilu wa mushinga mukole bua muena Kristo?

5 Bua tshinyi dinanga nngikadilu udi muena Kristo ne bua kuikala nende? Tshia kumpala: bualu Yezu wakambila bayidi bende bua kunanganganabu. Wakabambila ne: ‘Nenuikale balunda banyi, binuenza bu mundi nnuambila. Ngakunuambila malu aa bua nuenu kusuangana.’ (Yone 15:14, 17) Tshibidi: bualu Yehowa mene udi dinanga, ne bu mutudi tumutendelela, tudi ne bua kumuidikija. (Efeso 5:1; 1 Yone 4:16) Bible udi wamba ne: kumanya Yehowa ne Yezu kudi kupetesha muoyo wa tshiendelele. Mmunyi mutudi mua kuamba ne: tudi bamanye Nzambi bituikala katuyi tukeba bua kumuidikija? Mupostolo Yone wakamba ne: ‘Muntu udi kayi ne dinanga kêna muanji kumanya Nzambi; bualu bua Nzambi udi dinanga.’​—1 Yone 4:8.

6. Mmunyi mudi dinanga mua kuakajangana malu mashilangane a mu nsombelu wetu?

6 Tshisatu: dinanga didi ne mushinga bualu didi dituambuluisha bua kumanya mua kuakajangana malu mashilangane, ditusaka kabidi bua kuenza malu ne meji mimpe. Tshilejilu, bidi ne mushinga wa bungi bua kutungunuka ne kupeta dimanya dia mu Dîyi dia Nzambi. Bua muena Kristo, dimanya edi didiye upeta didi anu bu tshiakudia. Didi dimuambuluisha bua kukola mu nyuma ne kuenza malu adi Nzambi musue. (Musambu 119:105; Matayo 4:4; 2 Timote 3:15, 16) Kadi Paulo wakadimuija ne: “Dimanya didi dipetesha muntu ditambisha.” (1 Kolinto 8:1, MMM) Bua kuamba bimpe, kupeta dimanya dijalame ki nkubi to. Tshilumbu tshidi kutudi tuetu, bualu meji etu onso mmatangija anu ku mpekatu. (Genese 8:21) Bu mudi dinanga dikale ne bukole bua kuambuluisha bua kuakajangana malu, muntu yeye kayi nadi, dimanya didi mua kumupesha lutambishi, ubanga kudimona bu mupite bakuabu. Kabiena mua kuikala nanku to bikala muntu wenza malu ne dinanga. “Dinanga . . . kadiena diditambisha, kadiena didisua.” (1 Kolinto 13:4, MMM) Muena Kristo udi wenza malu ne dinanga katu uditambisha to nansha yeye mupete dimanya bungi kayi. Dinanga didi dimuambuluisha bua kuikala mudipuekeshi ne bua kubenga kuikala ne lungenyi lua batumone batuambe.​—Musambu 138:6; Yakobo 4:6.

7, 8. Mmunyi mudi dinanga dituambuluisha bua kushindamena pa malu adi mapite mushinga?

7 Paulo wakafundila bena Filipoi ne: “Ndi nsambila bua dinanga dienu divulangane misangu yonso, dinupeteshe dimanya dilelela ne lumvu luonso, bua numone mua kusunguluja tshidi tshipite [mushinga].” (Filipoi 1:9, 10, MMM) Dinanga dia bena Kristo neditufikishe ku dilonda mubelu wa kumanya mua kusunguluja tshidi tshipite mushinga. Tshilejilu, tangila tshivua Paulo muambile Timote: “Pikala muntu wipatshila mudimu wa mutangidi, udi ujinga mudimu mulenga.” (1 Timote 3:1, NW) Mu tshidimu tshia mudimu tshia 2000, nkuenzeke bisumbu bipiabipia 1 502 pa buloba bujima, nanku bionso bisanga bidi mpindieu 91 487. Ke bua tshinyi dijinga dia kupeta bakulu ba bungi ndinene, ne tudi tuela bana betu badi bipatshila bua kulua bakulu kalumbandi.

8 Kadi aba badi bipatshila bua kulua batangidi nebafike ku dimanya mua kuenza malu ne meji anu bikalabu bavuluke tshipatshila tshia mudimu eu. Kuikala ku mutu anyi kuenda lumu ki ntshintu tshidi ne mushinga nansha. Kadi bakulu badi basue kusankisha Yehowa badi buobu benza malu adi aleja ne: mbamunange ne mbanange kabidi bena Kristo nabu. Kabena bakeba lumu anyi bumfumu to. Kunyima kua mupostolo Petelo mumane kubela bakulu ba tshisumbu bua bikale ne meji mimpe, wakalua kushindamena pa mushinga udi nawu ‘bupuekele.’ Wakabela bantu bonso ba mu tshisumbu ne: ‘Nudipuekeshe kuinshi kua tshianza tshikole tshia Nzambi.’ (1 Petelo 5:1-6) Muntu yonso udi wipatshila bua kulua mutangidi ne musue bua mudimu wende wambuluishe tshisumbu, mbimpe alonde tshilejilu tshia bakulu ba bungi ba pa buloba bujima badi bikale benji ba mudimu mukole, badipuekeshi.​—Ebelu 13:7.

Meji mimpe adi atuambuluisha bua kutantamena ntatu

9. Bua tshinyi bena Kristo badi anu bavuluke mabenesha adi Yehowa mubalaye?

9 Kuenza malu ne dinanga kudi kabidi ne mushinga mu mushindu mukuabu. Bantu badi balamate Nzambi bualu mbamunange Bible udi ubalaya masanka a bungi mpindieu ne makuabu a dikema mu matuku atshilualua. (1 Timote 4:8) Padi muena Kristo witaba milayi eyi ne muoyo mujima ne muikale kabidi mutuishibue ne: Yehowa udi “mufutshi wa badi bamukeba,” bidi bimuambuluisha bua kuikala ne ditabuja dishindame. (Ebelu 11:6) Ba bungi ba munkatshi muetu mbindile ne muoyo kulukulu dîba diakumbana malu adi Nzambi mulaye ne badi pabu bambulula mêyi a mupostolo Yone a se: ‘Amen; lua, Mukalenge Yezu.’ (Buakabuluibua 22:20) Kuelangana meji bua mabenesha atuapeta matuku makese kumpala eku bituikala ne lulamatu kudi kutupesha bukole bua kutantamena ntatu anu muvua Yezu muyitantamene bualu uvua muvuluke ‘disanka diakatekibua kumpala kuende.’​—Ebelu 12:1, 2.

10, 11. Mmunyi mudi kuenza malu ne dinanga kutuambuluisha bua kutantamena ntatu?

10 Kadi ntshinyi tshienzeka bituikala tusadila Yehowa anu bualu tudi tujinga bua kuikala ne muoyo mu bukua-panu bupiabupia? Bikalabi nanku, tudi mua kupanga lutulu anyi kubungama padi malu akola, anyi padiwu kaayi enzeka mushindu peshi dîba ditudi baatekemene. Bidi mua kutupambuisha. (Ebelu 2:1; 3:12) Paulo wakakula bua Dema, mulunda uvuaye nende kale kadi wakalua kumulekela bualu ‘wakasua malu a pa buloba.’ (2 Timote 4:10) Bantu bonso badi basadila Nzambi anu bua masanka abu nkayabu badi mua kupambuka bu Dema. Masanka adiku lelu pa buloba adi mua kubakoka ne badi mua kubanga kubenga mua kudipangisha bimue bintu mpindieu bua kushala batekemene mabenesha atshilualua.

11 Nansha mudibi bimpe bua kujinga mua kupeta masanka a matuku atshilualua ne kutekemena disulakana ku ntatu idiku mpindieu, dinanga didi dituleja tshitudi mua kuteka kumpala kua malu makuabu onso. Disua dia Yehowa ke didi ne mushinga, ki ndietu tuetu nansha. (Luka 22:41, 42) Dinanga didi ditukolesha bushuwa. Didi ditupesha disanka bua tuetu kuindila Nzambi ne lutulu; didi ditupesha mutshima wa dianyisha bua mabenesha onso adiye utupesha ne kabidi dituambuluisha bua kuikala bashindike ne: netupete bintu bionso bidi Nzambi mutulaye mu tshikondo tshidiye mujadike. (Musambu 145:16; 2 Kolinto 12:8, 9) Mu dindila tshikondo atshi, dinanga didi dituambuluisha bua kutungunuka ne kumusadila kabiyi anu bua masanka etu nkayetu to; bualu “dinanga . . . kadiena dikeba diakalenga diadio [nkayadi].”​—1 Kolinto 13:4, 5, MMM.

Nnganyi udi bena Kristo ne bua kunanga?

12. Bilondeshile Yezu, nnganyi utudi ne bua kunanga?

12 Yezu wakafila dîyi dinene dia kulonda bua muntu utudi ne bua kunanga pakatelaye mêyi abidi a mu Mikenji ya Mose. Wakamba ne: “Udi ne bua kunanga [Yehowa Nzambi] webe ne mutshima webe wonso ne muoyo webe wonso ne lungenyi luebe luonso” ne “Udi ne bua kunanga mukuebe bu muudi mudinange.”​—Matayo 22:37-39, MML.

13. Mmunyi mutudi mua kulonga mua kunanga Yehowa nansha mutudi katuyi mua kumumona?

13 Mêyi a Yezu aa adi aleja patoke ne: tshia kumpalampala tudi ne bua kunanga Yehowa. Kadi, katutu tuledibua bikale banange Yehowa bikole to. Ntshintu tshitudi ne bua kudienzeja bua kuikala natshi. Patuakumvua bualu buende musangu wa kumpala, malu atuakumvua akatukoka kudiye. Ku kakese ku kakese, tuakamanya muvuaye mulongoluele bantu buloba. (Genese 2:5-23) Tuakamanya mushindu udiye muenzele bantu malu, tuetu kumvua ne: kakatulekela pakabuela mpekatu mu bantu to, kadi wakalongolola mishindu ya kutupikula. (Genese 3:1-5, 15) Wakenzela bena lulamatu malu mimpe, ne ku ndekelu kufilaye Muanende umuepele mulela bua kutubuikidila mpekatu yetu. (Yone 3:16, 36) Dimanya edi (divua dienda divula) diakakolesha dianyisha dietu bua Yehowa. (Yeshaya 25:1) Mukalenge Davidi wakamba ne: uvua munange Yehowa bualu uvua umukuba ne dinanga. (Musambu 116:1-9) Lelu, Yehowa udi utukuba, utulombola, utukolesha ne utukankamija. Patudi tulonga malu a bungi adi amutangila, dinanga dietu padi didi dienda dikola.​—Musambu 31:23; Sefanya 3:17; Lomo 8:28.

Mmunyi mutudi mua kuleja dinanga?

14. Mmunyi mutudi mua kuleja ne: dinanga ditudi nadi kudi Nzambi ndilelela?

14 Bantu ba bungi pa buloba apa badi bamba mutubu banange Nzambi, kadi malu adibu benza adi abengangana ne tshidibu bamba. Mmunyi mutudi mua kumanya ne: tudi banange Yehowa bikole? Tudi mua kusambila bua kumuleja ne: tudi bamunange. Pashishe tudi mua kuenza malu adi aleja dinanga edi. Mupostolo Yone wakamba ne: ‘Muntu utu walama dîyi [dia Nzambi], bulelela, dinanga dia Nzambi diakumana kukumbana munda muende tshishiki. Mu bualu ebu tudi bamanye ne: Tudi munda muende.’ (1 Yone 2:5; 5:3) Dîyi dia Nzambi didi dituambila kabidi bua kudisangisha pamue ne kuikala ne nsombelu muimpe ne bikadilu bilenga. Tudi tuepuka bua kuikala bena mpala ibidi, tuamba bulelela ne tuepuka meji mabi. (2 Kolinto 7:1; Efeso 4:15; 1 Timote 1:5; Ebelu 10:23-25) Tudi tuleja ne: tudi ne dinanga patudi tuambuluisha bakengi. (1 Yone 3:17, 18) Ne katuena tudikanda bua kuambila bakuabu malu a Yehowa nansha. Mmumue ne: tudi tuenza mudimu wa diyisha lumu luimpe lua Bukalenge udi wenzeka buloba bujima. (Matayo 24:14; Lomo 10:10) Kutumikila Dîyi dia Nzambi mu malu aa ntshijadiki tshia se: tudi banange Yehowa bulelela.

15, 16. Mmunyi muvua kunanga Yehowa kuambuluishe bantu ba bungi tshidimu tshishale?

15 Bantu badi banange Yehowa badi bangata mapangadika mimpe. Tshidimu tshishale, dinanga edi diakasaka bantu 288 907 bua kumulambulabu mioyo yabu, pashishe kutambulabu bua kuleja ne: bavua badilambule kudiye. (Matayo 28:19, 20) Bakadilambula ne muoyo mujima bua kuleja ne: bavua bashintulule bienzedi biabu. Tshilejilu, Gazmend uvua umue wa ku banayi banene ba dinaya dia baskete mu ditunga dia Albanie. Yeye ne mukajende bakalonga Bible munkatshi mua bidimu ndambu nansha muvuaku malu avua abapumbisha. Ndekelu wa bionso bakakumbaja malu malomba bua kulua bamanyishi ba Bukalenge. Tshidimu tshishale, Gazmend wakatambula ne udi umue wa ku bantu 366 badi batambule mu Albanie mu tshidimu tshia mudimu tshia 2000. Tshikandakanda kampanda tshiakapatula tshiena-bualu tshiamba bualu buende ne: “Muoyo wende udi ne mushinga, bua muanda eu, yeye ne dîku diende badi mu disanka dia katshia ne katshia. Buende yeye, kabitshiena ne mushinga bua kumanya bungi bua bintu bidiye mua kupeta patshidiye ne muoyo apa, kadi tshidiye ukeba bua kumanya mbungi bua bintu bidiye mua kupesha bakuabu bua kubambuluisha.”

16 Bia muomumue, bakajinga kupesha munga muanetu wa bakaji (udi wenza mudimu mu kumpanyi wa kasolonyi mu tshidiila tshia Guam) udi mutambule matuku adi panshi aa mudimu uvua umubueja mu diteta. Yeye mumane kuenza bidimu bia bungi mu muanzu ukavuabu bamubandishe, bakamulomba bua alue tshindondi tshia mulombodi wa kumpanyi, muanzu au kabavuaku banji kuupesha muntu mukaji nansha. Kadi pende mpindieu ukavua mulambule Yehowa muoyo wende. Yeye mumane kuyikila bualu ebu ne bayende, wakabenga muanzu au, kulombaye mudimu mukuabu uvua mua kumushila dîba bua kumonaye mua kudiunda mu nyuma ne kulua mpanda-njila anyi muyishi wa lumu luimpe wa ku dîba ne ku dîba. Dinanga divuaye nadi kudi Yehowa diakamusaka bua kumuenzela mudimu wa bumpanda-njila pamutu pa kukeba bubanji bua pa buloba ebu. Kakuyi mpata, dinanga dia buena edi ke diakasaka bantu 805 205 pa buloba bujima bua kuenza mudimu wa bumpanda-njila mu tshidimu tshia mudimu tshia 2000. Bampanda-njila aba bakaleja ne: bavua ne dinanga ne ditabuja kabidi!

Muoyo wakabasaka bua kunanga Yezu

17. Ntshilejilu kayi tshilenga tshia dinanga tshidi Yezu mutushile?

17 Yezu udi tshilejilu tshilenga tshia muntu wakenza malu ne dinanga. Kumpala kua kuluaye pa buloba, uvua munange Tatuende, ne uvua munange kabidi bantu. Wakamba (muikale ne dîna dia meji) ne: ‘Ngakadi pepi ne [Yehowa] bu muena mudimu wende. Ngakadi ne disanka ku dituku ku dituku, ngakadi nnaya kumpala kuende matuku onso. Ngakadi nsanka mu buloba buende, ne disanka dianyi divule diakadi bua bukua bantu.’ (Nsumuinu 8:30, 31) Dinanga divua nadi Yezu diakamusaka bua kumbuka mu diulu muvuaye musombele, kulua kuledibua pa buloba bu muana. Wakenzela bena bupuekele malu malenga ne lutulu, kadi baluishi ba Yehowa buobu bakamukengesha. Ku ndekelu, wakafuila bantu bonso pa mutshi wa dikenga. (Yone 3:35; 14:30, 31; 15:12, 13; Filipoi 2:5-11) Ntshilejilu kayipu etshi bulenga tshia muntu uvua wenza malu ne meji mimpe!

18. (a) Mmunyi mutudi tufika ku dinanga Yezu? (b) Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi banange Yezu?

18 Padi bantu ba muoyo muimpe babala miyuki ya Yezu mu Bible ne bela meji bua mushindu udi lulamatu luende lubapeteshe mabenesha a bungi, bidi bibasaka bua kumunanga bikole mu mitshima yabu. Lelu tuetu tudi bu bantu bavua Petelo muambile ne: ‘Nudi banange [Yezu], nansha kanuyi banji kumumona.’ (1 Petelo 1:8, MML) Dinanga dietu didi dimueneka patudi tuitabuja Yezu ne tudifila muakadifilaye pende. (1 Kolinto 11:1; 1 Tesalonike 1:6; 1 Petelo 2:21-25) Bakavuluija bantu 14 872 086 bavua babuele mu Tshivulukilu tshia lufu lua Yezu mu dia matuku 19 Tshisanga 2000 malu adi ne bua kubasaka bua kunanga Yezu. Bavua ba bungi be! Ne bidi bitukolesha ku muoyo patudi tumvua ne: bantu ba bungi mbasue kupetela lupandu mu mulambu wa Yezu! Bulelela, dinanga didi Yehowa ne Yezu batunange ne ditudi petu babanange didi ditukolesha.

19. Nnkonko kayi idi itangila dinanga ituandamuna mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

19 Yezu wakamba ne: tudi ne bua kunanga Yehowa ne muoyo wetu wonso, ne mutshima wetu wonso, ne meji etu onso ne bukole buetu buonso. Kuambaye kabidi ne: tudi ne bua kunanga muntu netu bu mutudi badinange. (Mâko 12:29-31) Kadi muntu netu eu nnganyi? Ne mmunyi mudi kunanga muntu netu kutuambuluisha bua kumanya mua kuakajangana malu bimpe ne kuikala ne meji mimpe mu bitudi tuenza? Netuandamune nkonko eyi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

Udi muvuluke anyi?

• Bua tshinyi dinanga nngikadilu wa mushinga mukole?

• Mmunyi mutudi mua kulonga mua kunanga Yehowa?

• Mmunyi mudi ngikadilu wetu ujadika ne: tudi banange Yehowa?

• Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi banange Yezu?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu mabeji 10, 11]

Dinanga didi dituambuluisha bua kuindila disulakana mu lutulu

[Tshimfuanyi mu dibeji 12]

Mulambu munene wa Yezu udi utusaka bua kumunanga