Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udi ukumbaja tshidi didifila diebe kudi Nzambi dilomba anyi?

Udi ukumbaja tshidi didifila diebe kudi Nzambi dilomba anyi?

Udi ukumbaja tshidi didifila diebe kudi Nzambi dilomba anyi?

‘Malu onso anudi nuenza, nuenze ne mitshima yenu bu munudi nuenzela [Yehowa]; ki mbu munudi nuenzela bantu.’​—KOLOSAI 3:23.

1. Muaku “didifila” udi umvuija tshinyi mu malu a manaya?

 MMUNYI mutu banayi ba manaya bafika ku dipiluka? Mu dinaya dia tenise, dia ndundu, dia baskete, dia base-ball, dia dinyema lubilu, dia golf, anyi dinaya kayi dikuabu, banayi batu bapatuka ba kumpala anyi buobesha anu padibu badifila bikole. Bukole bua mubidi ne lungenyi luimpe ke bintu bia kumpala bidi bikengedibua. Muanda eu udi upetangana bimpe menemene ne dimue dia ku mumvuija a muaku “mudifile” dia se: “muntu mudifile yonso mujima mu bualu kampanda.”

2. Muaku “didifila” udi umvuija tshinyi mu Bible? Fila tshilejilu.

2 Kadi muaku “didifila” udi umvuija tshinyi mu Bible? Mu tshiena-Ebelu, “kudifila” mmuaku wa pa muanda udi umvuija “kuditapulula, kuikala muditapulule; kusemena kule.” * Mu Isalele wa kale, tshifulu tshivua Muakuidi Munene Alona uvuala tshivua ne “tshimanyinu tshinsantu tshia didifila,” tshimanyinu etshi tshivua mukaba wa ngolo ukenka uvuabu bafundapu miaku mu tshiena-Ebelu ne: “Bunsantu mbua Yehowa.” Tshivua tshivuluija muakuidi munene ne: uvua ne bua kuepuka dienza malu avua mua kunyanga nzubu wa tshijila, “bualu tshimanyinu tshia didifila, manyi a dielangana a Nzambi wende, [tshivua] pa mutu wende.”​—Ekesode 29:6; 39:30; Lewitiki 21:12, NW.

3. Mmunyi mudi didifila ne bua kumueneka mu ngikadilu wetu?

3 Muaba eu tudi tumona ne: didifila ki mmuanda wa bilele to. Didi diumvuija ne: muntu udi udimanyisha ku budisuile ne: udi musadidi wa Nzambi, ne didi dimulomba bua ikale ne ngikadilu muimpe. Ke bualu kayi mupostolo Petelo wakatela mêyi a Yehowa aa: “Nudi ne bua kuikala bansantu, bualu meme ndi munsantu.” (1 Petelo 1:15, 16, NW) Mutudi bena Kristo badifile anyi badilambule kudi Nzambi, tudi ne bujitu bunene bua kukumbaja tshituvua badifidile kudiye, tudi ne bua kuikala ne lulamatu too ne ku ndekelu. Kadi mmalu kayi adi didifila dia bena Kristo ditulomba?​—Lewitiki 19:2; Matayo 24:13.

4. Mmunyi mutudi tufika ku didifila anyi didilambula, ne tudi mua kufuanyikija didifila ne tshinyi?

4 Tuetu bamane kupeta dimanya dijalame dia Yehowa Nzambi ne dia bidiye mulongolole bua kuenza, dia Yezu Kristo ne mudimu udiye nawu mu malu adi Nzambi mulongolole bua kuenza aa, tuetu nkayetu tuakangata dipangadika dia kuenzela Nzambi mudimu ne mutshima wetu wonso, ne anyima wetu yonso ne bukole buetu buonso. (Mâko 8:34; 12:30; Yone 17:3) Tudi mua kuangata dipangadika adi bu mutshipu udi muntu nkayende mudienzele, udifila peshi udilambula yeye mujima kudi Nzambi. Katuvua bafike ku didifila mu mpukapuka katuyi bela meji nansha. Mbualu butuvua benze kunyima kua tuetu bamane kubukonkonona, bele meji ne basambile bikole. Nanku kadivua dipangadika diangata bua matuku makese to. Katuena mua kuikala bu muntu udi ubanga budimi, mpindieu ubulekela mu njila bualu mmudimu mukole anyi bualu udi umona ne: kakupola bia mu budimi ebu mpindieu, peshi bualu bidi bimueneka ne: budimi abu kabuakupatula tshintu nansha. Tangila tshilejilu tshia bamue bantu bavua ‘bakuate ku lukasu’ lua mudimu wa Nzambi mu ntatu ne makenga.​—Luka 9:62; Lomo 12:1, 2.

Kabakalekela kukumbaja tshivuabu badifidile kudi Nzambi

5. Mmunyi muvua Yelemiya tshilejilu tshia pa buatshi tshia musadidi uvua mudifile kudi Nzambi?

5 Buprofete bua Yelemiya mu Yelushalema buakenza bidimu bipite pa 40 (647-607 K.B.B.), ne mudimu au kauvua mutekete to. Yelemiya uvua mumanye bimpe malu avuaye kayi mua kukumbaja. (Yelemiya 1:2-6) Uvua dijinga ne dikima ne bukole bua kumonaye mua kuya dituku dionso kudi bantu ba mutu mukole bavua mu Yuda. (Yelemiya 18:18; 38:4-6) Yelemiya wakeyemena Yehowa Nzambi wakamukolesha, ke pakaleja Yelemiya ne: uvua bulelela musadidi mudifile kudi Nzambi.​—Yelemiya 1:18, 19.

6. Ntshilejilu kayi tshiakatushila mupostolo Yone?

6 Netuambe tshinyi bua Yone mupostolo wa lulamatu uvuabu baye kushiya ku bukole mu tshisanga tshia Patemo ku bukulakaje buende, anu bua ‘dîyi dia Nzambi ne bua dimanyisha dia Yezu’? (Buakabuluibua 1:9) Wakatantamena ntatu eyi ne kukumbajaye tshivuaye mudifidile bu muena Kristo munkatshi mua bidimu bitue ku 60. Wakashala ne muoyo too ne panyima pa dibutula dia Yelushalema kudi basalayi ba bena Lomo. Wakafunda Evanjeliyo umue, mikanda isatu yakatuminanganaye ne mukanda wa Buakabuluibua muakajadikaye bua dilua dia mvita ya Armagedone. Uvuaku mulekele mudimu pakumvuaye ne: Armagedone kavua ne bua kulua tshikondo tshivuaye ne muoyo anyi? Wakajimija disanka diende anyi? Toò, Yone wakashala ne lulamatu too ne ku lufu luende, mumanye ne: nansha muvua ‘tshikondo [tshijadika] tshikale pabuipi,’ bikena-kumona biende bivua ne bua kulua kukumbana panyima.​—Buakabuluibua 1:3; Danyele 12:4.

Bilejilu bia bantu badi badifile kudi Nzambi mu bikondo bietu ebi

7. Mmunyi muvua muanetu mukuabu mushiye tshilejilu tshimpe tshia didifila dia bena Kristo?

7 Mu bikondo bietu ebi, bena Kristo ba lulamatu binunu bivule mbakumbaje tshivuabu badifidile kudi Nzambi ne lukunukunu nansha mudibu kabayi bashale ne muoyo bua kufikila too ne ku Armagedone. Tuangate tshilejilu tshia Ernest Beavor wa mu ditunga dia Angleterre. Wakalua Ntemu wa Yehowa mu 1939 ku ntuadijilu kua Mvita Mibidi ya Buloba bujima, kulekelaye mudimu wa dikuata foto uvua umupetesha mfranga ya bungi bua kubanga mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Bu muvuaye kayi musue kubuelakana mu malu a mvita, bakamuela mu buloko bidimu bibidi. Mukajende ne bana bende bakamukuatshisha bikole, ne mu 1950 bana bende basatu bakabuela mu Gilada (Tshilongelu tshia Bible tshia Watchtower) mu New York bua kulonga bu-misionere. Bua lukunukunu lukole luvua nalu Muanetu Beavor mu buambi, balunda bende bavua bamubikila ne: Ernie Armagedone. Wakakumbaja tshivuaye mudilambuluile kudi Nzambi ne lulamatu, too ne ku lufu luende mu 1986, uvua anu umanyisha ne: mvita ya Nzambi ya Armagedone ikadi pabuipi. Kakamona didifila diende kudi Nzambi bu kontra uvuaye muenze nende bua matuku makese nansha! *​—1 Kolinto 15:58.

8, 9. (a) Ntshilejilu kayi tshiakashiya bansongalume ba bungi ba mu Espagne mu tshikondo tshia bukokeshi bua Franco? (b) Nnkonko kayi itudi ne bua kudiela?

8 Tshilejilu tshikuabu tshia lukunukunu lukole ntshia mu ditunga dia Espagne. Mu tshikondo tshia bukokeshi bua Franco (1939-1975), bansonga Bantemu binunu bivule badifile kudi Nzambi bakabenga kubuelakana mu malu a tshididi bualu bavua bena Kristo. Ba bungi bakenza bidimu dikumi anyi bipite apu mu maloko a basalayi. Ntemu mukuabu diende Jesús Martín bakamukosela bibawu biakafika too ne ku bidimu 22 bia buloko. Bavua bamukuma bikole pavuaye mu buloko bua basalayi ku Nord kua Afrike. Kabivua bualu bupepele to, kadi kakalekela ditabuja diende nansha.

9 Misangu mivule, bansongalume aba kabavua bela meji ne: bavua mua kubalekela dimue dituku to, bualu bavua benda anu babafundila bibawu bia bungi. Nansha nanku, bakashala ne lulamatu ne kutungunukabu ne kuyisha ne lukunukunu pavuabu mu maloko. Ndekelu wa bionso, pakatuadija malu kuakana mu 1973, ba bungi ba munkatshi mua Bantemu aba (batshivua ne bidimu 30 ne pamutu dîba adi) bakabapatula mu buloko ne kutuadijabu diakamue mudimu wa ku dîba ne ku dîba, bamue kuluabu bampanda-njila ba pa buabu ne batangidi bena-ngendu. Bakakumbaja tshivuabu badifidile kudi Nzambi pavuabu mu buloko, ne ba bungi mbatungunuke ne kukumbaja muanda eu katshia babalekela. * Kadi tuetu petu lelu? Tudiku bashale balamate ku tshituvua badifidile anu muakenza bena lulamatu aba anyi?​—Ebelu 10:32-34; 13:3.

Mushindu muimpe utudi ne bua kumona didifila dietu kudi Nzambi

10. (a) Mmunyi mutudi ne bua kumona didifila dietu? (b) Mmunyi mudi Yehowa umona mudimu utudi tumuenzela?

10 Mmunyi mutudi tumona didifila dietu kudi Nzambi bua kuenza disua diende? Ntshintu tshia kumpala mu nsombelu wetu anyi? Nansha tuetu ne nsombelu kayi, bikale bantu bakole anyi bana batekete, basela anyi bajike, tusama anyi katuyi tusama, tudi ne bua kudienzeja bua kukumbaja tshituvua badifidile kudi Nzambi, bilondeshile nsombelu wetu. Nsombelu udi nende muntu udi mua kumupetesha mushindu wa kuenza bumpanda-njila, kuikala muena budisuile ku Betele, kuikala misionere anyi mutangidi muena-ngendu. Bamue baledi buobu badi mua kuikala ne midimu ya bungi ya kuenza bu mudi kukumbaja majinga a ku mubidi ne a mu nyuma a mêku abu. Mêba makese adi baledi aba benza mu buambi ku ngondo yonso Yehowa udiku uamona ne mushinga mushadile ku wa mêba mavule a muntu udi wenza mudimu wa ku dîba ne ku dîba anyi? Toò, Nzambi katu utulomba tshitudi katuyi natshi nansha. Mupostolo Paulo wakamba ne: “Paudi ne dijinga dikole dia kupa, [Nzambi] udi wanyisha tshiudi natshio; kena ukeba tshiudi kuyi natshio nansha.”​—2 Kolinto 8:12, MMM.

11. Lupandu luetu ludi lufumina ku tshinyi?

11 Mu mishindu yonso, lupandu luetu kaluena lufumina ku tshintu tshitudi tuetu mua kuenza, kadi nku bulenga bua Yehowa bukena butuakanyine, mu Yezu Kristo Mfumuetu. Paulo wakumvuija bualu ebu bimpe ne: ‘Bonso bakenza malu mabi, ne badi bapanga kupeta butumbi kudi Nzambi. Badi babingishibua anu patupu ku [bulenga buende bukena butuakanyine] bualu bua dipikula didi mu Kristo Yezu.’ Kadi, midimu itudi tuenza ntshijadiki tshia se: tudi ne ditabuja dikole mu milayi ya Nzambi.​—Lomo 3:23, 24; Yakobo 2:17, 18, 24.

12. Bua tshinyi katuena ne bua kudifuanyikija ne bakuabu?

12 Kabiena ne mushinga bua tuetu kudifuanyikija ne bakuabu pa bidi bitangila bungi bua mêba atudi tuenza mu mudimu wa Nzambi, mikanda itudi tuabanya anyi bungi bua malonga a Bible atudi tulombola nansha. (Galatia 6:3, 4) Nansha tuetu tuenza binganyi mu mudimu wa bena Kristo, tuetu bonso tudi ne bua kuvuluka mêyi a Yezu a didipuekesha a se: ‘Nuenu kabidi nudi nunku; panuajikija kuenza malu onso akunuambilabu, nuambe ne: tudi bapika ba tshianana, tuakuenza anu malu atuakadi [ne] bua kuenza.’ (Luka 17:10) Mmisangu bungi kayi itutu tuamba ne: tudi benze ‘malu onso avuabu batuambile’ bua kuenza? Nenku lukonko ludi se: Mudimu utudi tuenzela Nzambi udi ne bua kuikala wa mushindu kayi?​—2 Kolinto 10:17, 18.

Enza bua dituku dionso dikale ne mushinga

13. Mmeji kayi atudi ne bua kuikala nawu patudi tukumbaja tshituvua badifidile kudi Nzambi?

13 Paulo mumane kubela bakaji, balume, bana, baledi ne bapika, udi ulua kufunda ne: ‘Malu onso anudi nuenza, nuenze ne mitshima yenu bu munudi nuenzela [Yehowa]; ki mbu munudi nuenzela bantu; bualu bua nudi bamanye ne: netuangate difutu dia bupianyi kudi [Yehowa]. [Kuatshilayi] Mukalenge Kristo mudimu [bu bapika].’ (Kolosai 3:23, 24) Katuena tukeba bua kukemesha bantu ne bitudi tuenza mu mudimu wa Yehowa to. Tudi tudienzeja bua kusadila Nzambi pa kulonda tshilejilu tshia Yezu Kristo. Wakakumbaja mudimu wende wa bidimu bikese ne mitalu.​—1 Petelo 2:21.

14. Ndidimuija kayi diakafila Petelo bua matuku a ku nshikidilu?

14 Mupostolo Petelo uvua pende ne mitalu. Mu mukanda wende muibidi wakadimuija ne: mu matuku a ku ndekelu kuvua ne bua kulua baseki (batontolodi ne bedi ba mpata) bavua ne bua kujula nkonko (bilondeshile majinga abu) bua dikalaku dia Kristo mu nkuasa wa bumfumu. Kadi Petelo wakamba ne: ‘[Yehowa] kêna ujanguluka bua kujikijaye milayi yende, bu mudi bakuabu babala dijanguluka; kadi udi nenu lutulu, kêna musue [bua] umue wenu ajimine, kadi udi musue [bua] bonso balue kukudimuna mitshima yabu. Kadi dituku dia [Yehowa] dilualua bu mudi muibi.’ Bushuwa, dituku dia Yehowa nedilue nansha bia munyi. Bua nanku, dituku dionso tudi ne bua kuikala tuditatshisha bua kujadika bikala ditabuja dietu mu mulayi eu wa Nzambi ditshikale dilelela ne dikole.​—2 Petelo 3:3, 4, 9, 10.

15. Mmunyi mutudi ne bua kuikala tukonkonona dituku dionso dia muoyo wetu?

15 Bua tuetu kukumbaja tshituvua badifidile kudi Yehowa ne muoyo mujima, katuena ne bua kupitshisha dituku katuyi bamutumbishe to. Ku ndekelu kua dituku dionso, tudi mua kutangila panyima bua kumona ni tudi benzaku tshintu kampanda bua kutumbisha dîna dia Nzambi ne kumanyisha lumu luimpe lua Bukalenge. Pamu’apa nku ngikadilu wetu muimpe, miyuki mimpe anyi malu malenga atudi benzele bena mu dîku dietu anyi balunda betu. Tuvuaku bamanyishe bantu bakuabu ditekemena dietu dia bena Kristo mu mpunga ivua mimueneke bua kuakula anyi? Tuvuaku bambuluishe muntu kampanda bua kuelanganaye meji bua milayi ya Nzambi anyi? Dituku dionso tuikalayi tuenza bu badi badibutshila tshintu kampanda tshia mu nyuma tshidi ne mushinga wa bungi mu banke wa mu nyuma.​—Matayo 6:20; 1 Petelo 2:12; 3:15; Yakobo 3:13.

Lama lumonu luebe bimpe

16. Mmalu kayi adi Satana ukeba bua kutekesha nawu didifila dietu kudi Nzambi?

16 Tudi mu bikondo bidi bienda bikola menemene bua bena Kristo. Satana ne bena mudimu bende badi bakeba bua kubuitshidija dishilangana didi pankatshi pa tshidi tshimpe ne tshidi tshibi, tshikezuke ne tshidi katshiyi tshikezuke, tshilenga ne tshidi katshiyi tshilenga, tshidi tshiakane ne tshikena tshiakane. (Lomo 1:24-28; 16:17-19) Malu atudi tusungula bua kumona ku TV anyi ku Internet ke mushindu mupepele udi Satana mulongolole bua tuetu kufika ku dinyanga mitshima ne ngenyi yetu. Lumonu luetu lua mu nyuma ludi mua kubuitshidila anyi kulua bitayitayi, lutupangisha bua kujingulula mateyi masokome a Satana. Dipangadika dietu dia kukumbaja tshituvua badifidile kudi Nzambi didi mua kuteketa, ne bianza bietu bidi mua kubanga kukuata bitekete ku “lukasu” bituikala balekele ngikadilu yetu mimpe ya mu nyuma.​—Luka 9:62; Filipoi 4:8.

17. Mmunyi mudi mubelu wa Paulo mua kutuambuluisha bua kulama malanda etu ne Nzambi?

17 Mêyi avua Paulo muambile tshisumbu tshia mu Tesalonike mmatukumbanyine bimpe menemene: ‘Bualu ebu budi disua dia Nzambi, tshijila tshienu mene, bua nuenu nudikande ku masandi; muntu ne muntu wa munkatshi muenu amanye mua kukubaye mubidi wende mu tshijila ne mu kunemeka; kikadi nawu mu nkuka ya disamina dibi dia mutshima, bu mudi ba bisamba bia bende benza badi kabayi bamanye Nzambi.’ (1 Tesalonike 4:3-5) Tshiendenda ntshifikishe bamue ku dipatshibua mu tshisumbu tshia bena Kristo, bantu bavua balengulule bua kukumbaja tshivuabu badifidile kudi Nzambi. Bavua balekele malanda abu ne Nzambi enda ateketa, kubangabu kabatshiyi bamumona kabidi ne mushinga to. Pabi Paulo wakamba ne: ‘Nzambi kakatubikila bua kuikala ne bukoya bua mutshima, kadi wakatubikidila malu a tshijila. Nunku wapetula kêna upetula muntu kadi udi upetula Nzambi udi unupa nyuma muimpe.’​—1 Tesalonike 4:7, 8.

Dipangadika diebe didi tshinyi?

18. Ndipangadika kayi ditudi ne bua kuikala nadi?

18 Bituikala bajingulule ne: didifila dietu kudi Yehowa Nzambi ntshintu tshia mushinga, ntshinyi tshitudi ne bua kuikala bapangadike bua kuenza? Tudi ne bua kuikala ne dipangadika dikole dia kuikala ne kuondo ka muoyo kimpe mu ngikadilu wetu ne mu mudimu wetu. Petelo wakatubela ne: ‘Nuikale ne [kuondo ka muoyo kimpe], bua, mu bualu budibu banusonguela, buobu badi bapenda bienzedi bienu bimpe binudi nabi mu Kristo bafuishibue bundu.’ (1 Petelo 3:16) Tudi mua kupeta ntatu anyi badi mua kutukengesha anu bua ngikadilu muimpe wa bena Kristo utudi nende, nansha Kristo wakakenga pende bualu uvua ne ditabuja ne mushale mulamate Nzambi. Petelo wakamba ne: ‘Nunku, bualu bua Kristo wakakenga mu mubidi, nuenu nudiluatshishe ne meji [a] muomumue; bua wakakenga mu mubidi wakumana kulekela malu mabi.’​—1 Petelo 4:1.

19. Ntshinyi tshitudi tujinga bua bambe bua bualu buetu?

19 Bushuwa, dipangadika dietu dikole dia kukumbaja tshituvua badifidile kudi Nzambi neditukube ku mateyi a bukua-panu bua Satana budi ne bantu basama mu nyuma, mu ngikadilu ne ku mubidi. Kadi kupita bionso abi, netuikale ne dishindika dia se: Nzambi udi utuanyisha, ne dianyisha edi ntshintu tshimpe be kupita bionso bidi Satana ne bena mudimu bende mua kutupesha. Bua nanku, katuitabi bua batuambe ne: tudi balekele dinanga dituvua nadi kumpala patuakamanya bulelela. Kadi batuambe anu muvuabu bambe bena mu tshisumbu tshia Tuatila tshia mu bidimu lukama bia kumpala ne: ‘Ndi mumanye midimu yebe, ne dinanga diebe ne ditabuja diebe, ne dikuatshilangana diebe dia mudimu, ne ditantamana diebe, ne midimu yebe ya ku nshikidilu idi ipita ya diambedi bungi.’ (Buakabuluibua 2:4, 18, 19) Bushuwa, katuikadi tshiuyuya mu didifila dietu nansha, kadi tuikalayi ‘tusunsuma ne nyuma,’ tuikale ne lukunukunu too ne ku ndekelu, bualu nshikidilu ukadi pabuipi.​—Lomo 12:11, NW; Buakabuluibua 3:15, 16.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Bala Tshibumba tshia Nsentedi tshia 15 Tshisanga 1987, dibeji 31 (Mfual.).

^ tshik. 7 Bua kumanya malu makuabu a Ernest Beavor, bala muyuki wa malu a mu nsombelu mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia 15 Kabalashipu 1980, dibeji 8-11 (Mfual.).

^ tshik. 9 Bala mukanda wa Annuaire des Témoins de Jéhovah 1978, dibeji 156-158201-218, mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

Udi muvuluke anyi?

• Mmalu kayi adi didifila ditulomba?

• Mbilejilu kayi bia kale ne bia matuku etu aa bia basadidi ba Nzambi bavua badifile kudiye bitudi ne bua kuidikija?

• Mmunyi mutudi ne bua kumona mudimu utudi tuenzela Nzambi?

• Ndipangadika kayi ditudi ne bua kuikala nadi bua didifila dietu kudi Nzambi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Yelemiya wakashala ne lulamatu nansha muvuabu bamukengesha ne tshikisu

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Ernest Beavor wakashila bana bende tshilejilu tshia muena Kristo wa lukunukunu

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Bansonga bantemu binunu bivule bakashala ne lulamatu mu maloko a mu Espagne

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

Dituku dionso tuikale tudibutshila tshintu kampanda tshia mu nyuma tshidi ne mushinga