Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mparadizu wa mu nyuma ntshinyi?

Mparadizu wa mu nyuma ntshinyi?

Mparadizu wa mu nyuma ntshinyi?

GUSTAVO uvua mukolele mu tshimue tshimenga tshikese tshia mu ditunga dia Brésil. * Bakavua bamulongeshe kubangila ku buana ne: bantu bimpe badi baya mu diulu padibu bafua. Kavua mumanye bualu nansha bumue budi butangila dijinga dia Nzambi dia se: dimue dituku bantu bena lulamatu nebapete muoyo mupuangane mu mparadizu pa buloba to. (Buakabuluibua 21:3, 4) Kuvua kabidi bunga bualu buvuaye kayi mumanye to. Kavua mumanye ne: nansha lelu’eu uvua mua kubuela mu mparadizu wa mu nyuma to.

Ukadiku mumvue bamba bualu bua mparadizu wa mu nyuma eu anyi? Udi mumanye tshidiyi ne tshiudi ne bua kuenza bua kuikalamu anyi? Muntu yonso udi musue kupeta disanka dia bushuwa udi ne bua kumanya malu a mparadizu eu.

Muaba udi mparazu wa mu nyuma

Kuamba ne: nansha lelu’eu muntu udi mua kubuela mu mparadizu kudi mua kumueneka bu muanu. Lelu mparadizu kêna pa buloba nansha. Bantu bapite bungi badi badimuena tshiakamba mukalenge mukuabu wa kale muena Ebelu ne: ‘Monayi binsonji bia bakadi bakengeshibua kabayi ne musambi! Bakabakengesha bakadi ne bukole, bobo kabakadi ne musambi.’ (Muambi 4:1) Bena tshididi, bena malu a bitendelelu ne a mpetu mbakengeshe bantu miliyo ne miliyo, kakuyi mushindu wa buobu kupuyakana, buobu e kushala kabayi ne udi mua ‘kubasamba.’ Bakuabu bavule badi bapatata bua kufuta mabanza avuabu babuele, kukolesha bana, ne kuenza malu makuabu a bungi adi akengela bua kushalabu ne muoyo. Buobu aba pabu badi mua kuikala dijinga ne muntu udi mua kubasamba, kubambululaku bujitu nansha bukese. Bua bantu badi ne malu a mushindu’eu, kuikala mu mparadizu mbualu bukole.

Kadi mparadizu wa mu nyuma udi kuepi? Muaku “mparadizu” mu Tshiluba udi ne diumvuija dia muomumue ne dia miaku ya mu tshiena-Greke, tshiena-Pelasa, ne tshiena-Ebelu idi yakula bua mparadizu. Mu miakulu eyi, mparadizu udi umvuija lupangu lua bilongo ne mitshi anyi budimi bulengele, muaba wa ditalala wa kuikishila bimpe. Bible mmulaye ne: dimue dituku buloba ebu nebulue mparadizu mulelela, budimi bulengele muasomba bantu kabayi kabidi ne mpekatu. (Musambu 37:10, 11) Patudi tumvua bionso ebi, tudi tumona ne: mparadizu wa mu nyuma mmuaba mulengele kumona, mmuaba mutalale udi muntu muikala mu ditalala ne bantu nende ne Nzambi kabidi. Anu muvua Gustavo mulue kujingulula, mparadizu eu udiku lelu’eu, ne mudi kabidi bantu bungi bubandile.

Pavua Gustavo ne bidimu 12 wakajinga bua kulua mudiambike mu Ekeleziya wa Katolike. Baledi bende bakitaba bua yeye kubuela mu seminere anyi tulasa tua badiambike. Ufikamu, kudituaye mu malu a mijiki, a manaya (teyatre), ne a tshididi avuabu balongeshamu bua kulobesha nawu bansonga. Uvua mumanye ne: mudiambike mmuntu uvua udifila bua kuambuluisha bantu ne kavua mua kusela to. Kadi bamue badiambike ne bena mu seminere bakuabu bavua Gustavo mumanye bavua bena tshiendenda. Nunku, musangu umue Gustavo kuditua mu maluvu ne kulua kanuayi wa dikema. Bushuwa, kavua muanji kupeta mparadizu wa mu nyuma to.

Dinga dituku, Gustavo wakabala kabeji kakuabu ka malu a mu Bible kavua kakula bua mparadizu wa pa buloba. Biakamusaka ku diela meji bikole bua kumanya kafukila ka muoyo. Udi wamba ne: “Ngakatuadija kubala Bible bikole, kadi tshivua mmumvua to. Tshivua nansha mmanya ne: Nzambi utu ne dîna to.” Wakapatuka mu seminere e kuyaye kudi Bantemu ba Yehowa bua kumuambuluishabu bua umvue Bible. Wakaya kumpala ne lukasa, ne kunyima kua matuku makese kudilambulaye kudi Nzambi. Gustavo wakatuadija kumanya malu a mparadizu wa mu nyuma.

Bantu basungula bua kuikalabu ne dîna dia Nzambi

Gustavo wakamanya ne: dîna dia Nzambi dia Yehowa kadiena anu bualu budi mulongi wa Bible ne bua kumanya patupu to. (Ekesode 6:3) Didi bualu bua mushinga mu ntendelelu mulelela. Yezu wakalongesha balongi bende bua kusambila ne: ‘Tatu wetu udi mu diulu, banemeke dîna diebe.’ (Matayo 6:9) Pavua muyidi Yakobo wakula bualu bua bantu ba bisamba bia bende bavua balue bena Kristo, wakamba ne: ‘Nzambi kumueneka kudi bisamba bia bende bua kusungula munkatshi muabu bantu bua kuikalabu ne dîna diende.’ (Bienzedi 15:14) Mu bidimu lukama bia kumpala, ‘bantu basungula bua kuikalabu ne dîna diende’ bavua tshisumbu tshia bena Kristo. Kudiku bantu badi ne dîna dia Nzambi lelu’eu anyi? Eyowa, nansha Gustavo wakalua kujingulula ne: Bantemu ba Yehowa ke bantu abu.

Bantemu ba Yehowa badi bakuata mudimu mu matunga ne maloba 235. Badi bambi ba lumu luimpe bapite pa miliyo isambombo, ne bantu bakuabu miliyo muanda-mukulu mbabuele mu bisangilu biabu. Mbamanyike miaba yonso bua mudimu wa diyisha udibu benza bua kukumbaja mêyi a Yezu a ne: ‘Nebambile bantu bonso ba pa buloba lumu luimpe elu lua bukalenge buanyi, neluikale tshimanyishilu ku bisamba bionso.’ (Matayo 24:14) Kadi, bua tshinyi Gustavo wakadiumvua ne: uvua mubuele mu mparadizu wa mu nyuma pavuaye udisangisha ne Bantemu ba Yehowa? Udi wamba ne: “Ngakafuanyikija malu amvua mumone mu bantu ba panu ne nangananga mu tulasa tua seminere ne malu amvua mumone mu Bantemu ba Yehowa. Dinanga didi mu Bantemu ke dishilangana dinene didi pankatshi pa malu aa.”

Bantu bakuabu batu bamba kabidi mêyi a muomumue. Miriam, nsongakaji mukuabu wa mu Brésil wakamba ne: “Tshivuaku ne disanka nansha dikese to, nansha pamvua mu dîku dietu. Musangu wanyi wa kumpala ungakamona bantu banangangane bia bushuwa ke mu Bantemu ba Yehowa.” Muntu mukuabu diende Christian, wakamba ne: “Mvua ku misangu mbuela mu malu a bakishi, kadi malu a bitendelelu kaavua ne mushinga kundi to. Muanzu umvua nawu ne mudimu wanyi wa bu-enjenyere wa biamu ke bimvua ntamba kuangata ne mushinga. Kadi, pakatuadija mukajanyi kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa, ngakamona mushintuluke. Disanka ne lukunukunu bia bena Kristo bakaji bavua balua kumutangila biakankemesha kabidi.” Bua tshinyi bantu badi banyisha Bantemu ba Yehowa nunku?

Mparadizu wa mu nyuma ntshinyi?

Bantemu ba Yehowa badi bashilangane ne bantu bakuabu bualu mbanange dimanya dia mu Bible. Badi bitabuja ne: Bible udi bulelela ne udi Dîyi dia Nzambi. Nunku, kabatu bajinga anu kumanya patupu malongesha manene a tshitendelelu tshiabu to. Batu badilongela ne badibadila Bible pa tshibidilu. Padi muntu udisangisha ne Bantemu ba Yehowa matuku a bungi, udi ulua kumanya malu a bungi adi atangila Nzambi ne disua Diende didiye muleje mu Bible.

Dimanya edi didi dipikula Bantemu ba Yehowa ku bintu bidi bipangisha bantu bakuabu disanka, bu mudi ditshina dia bankambua bakadi bafue ne ngenyi mibi. Yezu wakamba ne: ‘Bulelela nebunupikule.’ Ke tshidi tshienzekela Bantemu ba Yehowa. (Yone 8:32, MMM) Fernando uvua ubuela mu malu a bakishi au udi wamba ne: “Kulonga kua tshilumbu tshia muoyo wa kashidi kuakansulakaja bikole. Mvua ntshina bua meme peshi baledi banyi katulu kufua.” Bulelela buakapikula Fernando ku ditshina dia bakishi ne ku bitabataba bia ne: padi muntu ufua udi utungunuka ne kuikala ne muoyo ku bajangi.

Mu Bible, dimanya dia Nzambi nditambe kulamakana ne bualu bua mparadizu. Muprofete Yeshaya wakamba ne: ‘Kabiena bienzela bikuabu bintu bibi, kabiena bishipa bikuabu, mu mukuna wanyi wa tshijila wonso; bualu bua buloba nebuikale buwule tente ne kumanya kua Yehowa, bu mudi mâyi a mu mâyi manene abuikila miaba yawu yonso.’​—Yeshaya 11:9.

Bushuwa, dimanya patupu kadiena mua kupetesha muntu ditalala divua Yeshaya mulaye edi to. Muntu udi ne bua kutumikila bidiye ulonga. Fernando wakamba ne: “Padi muntu wenda ukuama mamuma a nyuma, udi wenza bua mparadizu wa mu nyuma atungunuke bimpe.” Muaba eu Fernando uvua wakula bua mêyi a mupostolo Paulo, uvua muinyike ngikadilu mimpe idi muena Kristo ne bua kuikala nayi ne: ‘mamuma a nyuma.’ Wakaatela nunku: ‘dinanga, disanka, ditalala, lutulu, luse, buimpe, [ditabuja, bupole-malu], kudikanda.’​—Galatia 5:22, 23.

Udiku mumanye bua tshinyi badi badisanga ne tshisumbu tshia bantu badi badienzeja bua kuikala ne ngikadilu eyi badi mua kuikala menemene bu badi mu mparadizu anyi? Bantu ba nunku bavua mua kuikala mu mparadizu wa mu nyuma wakalaya muprofete Sefanya. Wakamba ne: ‘Kabena benza malu mabi kabidi, kabena bamba mashimi; kabena basangana mukana muabu ludimi ludi ludinga; bualu bua nebadie ne nebalale panshi; kakuena kuikalaku muntu wabatshinyisha.’​—Sefanya 3:13.

Dinanga ke didi ne mudimu munene

Udi mumone ne: dinanga ke dimuma dia nyuma dia kumpala didi Paulo mutele. Bible udi wakula bikole bua ngikadilu eu. Yezu wakamba ne: “Bonso nebanumanye munudi balongi banyi ku dinanga dinuikale banangangane.” (Yone 13:35, MMM) Bantemu ba Yehowa ki mbapuangane to. Bilumbu bitu imue misangu bijuka pankatshi pabu anu bu muakajukabi pankatshi pa bapostolo ba Yezu. Kadi mbanangangane bikole, ne batu balomba Nzambi bua abakuatshishe ne nyuma muimpe bua kuikalabu ne ngikadilu eu.

Ke bua tshinyi, buabu buwetu mbumueneke bua pa buabu. Kabena ne tunsungansunga tua bisa anyi tua matunga nansha. Bulelela, Bantemu bavule ba miaba ivua bantu bashipa anyi bipata bantu bavua kabayi ba tshisamba tshiabu nansha mubidi wa dikoba diabu biakenzeka mu bidimu bia ku ndekelu kua lukama lua bidimu lua 20, bakasungila bana babu, bamba mene kujimija ne yabu mioyo. Nansha mudibu bafumina ‘munkatshi mua ditunga dionso, ne munkatshi mua bisamba bionso, ne bantu bonso, ne miakulu yonso,’ badi mu buobumue buudi kuyi mua kumvua to, anu wewe mudilabuilabu.​—Buakabuluibua 7:9.

Badi benza disua dia Nzambi badi mu mparadizu

Lukuka, tshiendenda ne diditatshisha anu bua disanka dia muntu nkayende kabiena ne muaba mu mparadizu wa mu nyuma to. Mona tshidibu bambila bena Kristo: ‘Kanudifuanyikiji ku malu a mu tshikondo etshi, kadi nuandamuke ku dikudimuna dia meji enu bu meji mapiamapia bua nuenu nujingulule mudi disua dia Nzambi didi dimpe, didi dimusankisha, ne didi diakane tshishiki.’ (Lomo 12:2) Tuetu bikale bakezuke, bikale ne nsombelu wa tshitembu ne bikale tuenza kabidi disua dia Nzambi, tudi tutantshisha mparadizu wa mu nyuma ne tupeta disanka divule. Ke tshiakenzekela Carla. Udi wamba ne: “Tatu wakandongesha bua kuikala ngenza mudimu mukole bua meme kumona mua kudikolela ne kupeta makuta a kudikuatshisha nawu. Kadi, nansha muvua tulasa tuanyi tua iniversite tungambuluishe bua meme kuikalaku musule, buobumue ne ditalala bia buena bidi anu dimanya dia Dîyi dia Nzambi nkayadi mua kutupesha kabivua mu dîku dietu nansha.”

Kuikala mu mparadizu wa mu nyuma kakuena kujikija ntatu to. Bena Kristo batshitu anu bakuatshika masama. Mvita idi mua kujuka mu matunga adibu basombele. Bavule mbayobe ne bupele. Kadi, kushala balame bulunda bua menemene ne Yehowa (kudi kuikale bualu bua mushinga muvule mu mparadizu wa mu nyuma) kudi kutulomba bua kumutekemena amu yeye bua kutukuatshishaye. Udi utulomba bua ‘kuteka bujitu buetu pambidi pende,’ ne bavule badi mua kujadika mukadiye mubakuatshishe mu mushindu wa dikema pavuabu mu nsombelu mikole. (Musambu 55:22; 86:16, 17) Nzambi udi ulaya batendeledi bende ne: neikale nabu nansha too ne mu ‘lupongo lua mundidimbi wa lufu.’ (Musambu 23:4) Tuetu bikale bajadike ne: Nzambi udi pabuipi bua kutukuatshisha lukasa, netushale ne “ditalala dia Nzambi didi ditamba dijingulula dionso.” Ne ditalala edi ke njila udi ufikisha ku mparadizu wa mu nyuma.​—Filipoi 4:7.

Enza pebe bua mparadizu wa mu nyuma atante

Bantu ba bungi batu basue kuya miaba ya mpangu ya bilongo ne mitshi anyi madimi malengele. Batu banange kuendakanamu peshi pamu’apa kusomba pa bibasa bua kubandila bintu bidimu. Bia muomumue, bantu ba bungi batu basue kudisangisha ne Bantemu ba Yehowa. Batu bamona buwetu budimu buikala bubakolesha, bua ditalala, ne bubasanguluja. Kadi bua budimi bulengele kutungunukabu ne kuikala bu mu mparadizu, badi ne bua kubulama bimpe. Bia muomumue, mparadizu wa mu nyuma udiku lelu mu buloba ebu budi kabuyi mparadizu anu bualu Bantemu ba Yehowa badi bamuipila ne Yehowa pende ubenesha mudimu mukole udibu benza. Kadi mmunyi mudi muntu mua kuenza bua mparadizu eu kutungunukayi bimpe menemene?

Tshia kumpala, udi ne bua kuikala udisangisha mu tshisumbu tshia Bantemu ba Yehowa, kulonga nabu Bible, ne kupeta dimanya dia Bible bualu diodi ke nshindamenu wa mparadizu wa mu nyuma. Carla wakaleja ne: “Kakuena mparadizu wa mu nyuma padiku kakuyi biakudia bia mu nyuma to.” Bidi biumvuija kubala kua Dîyi dia Nzambi misangu yonso ne kuelangana meji a biudi ubala. Dimanya diwapeta edi nedikusemeje pabuipi ne Yehowa Nzambi, ne neumunange bikole. Neumanye kabidi mua kuikala uyikila ne Nzambi mu disambila ne mua kumulomba nyuma wende bua akukuatshishe bua kuenza disua diende. Yezu wakatuambila bua kunanukila ne masambila. (Luka 11:9-13) Mupostolo Paulo wakamba ne: “Nuikale nutendelelatendelele.” (1 Tesalonike 5:17) Diakalenga dia kuyikila ne Nzambi mu disambila ne dishindika dia se: udi ukuteleja mbumue bua ku malu manene adi atantshisha mparadizu wa mu nyuma.

Padi matuku enda apita, biudi ulonga nebilengeje nsombelu webe, ne pashishe neujinge bua kubiambila bantu bakuabu. Apu neutumikile mukenji wa Yezu wa ne: “Munya wenu uteme ku mesu kua bantu, bamone midimu yenu mimpe, batumbishe kabidi Tatu wenu udi mu diulu.” (Matayo 5:16) Kupetesha bakuabu dimanya dia Yehowa Nzambi ne dia Yezu Kristo ne kutumbisha dinanga dikole didi Nzambi ne muanende eu banange nadi bantu kudi kupetesha disanka divule.

Dîba didiku dikale buloba bujima buandamuke mparadizu mulelela, muaba mulengele wikala kawuyi munyanga kudi tshintu, muaba mukumbanyine kusomba kudi bena lulamatu. Dikalaku dia mparadizu wa mu nyuma mu “matuku makole” aa didi dileja bukole budi nabu Nzambi ne didi kadiosha ka malu adiye ne ikalaye mua kuenza mu matuku adi kumpala eku.​—2 Timote 3:1, MMM.

Nansha mpindieu, bantu badi mu mparadizu wa mu nyuma badi bamona dikumbana dia mu nyuma dia Yeshaya 49:10, udi wamba ne: ‘Nzala ne nyota kayena ibasuma; lupepele ludi luvuija luya lukole ne munya kabiena bibosha, bua yeye utu wabafuila luse neaye kumpala kuabu, neabalombole pabuipi ne mishimi ya mâyi.’ José udi ujadika bulelela bua mêyi aa. Uvua utekemena bua kulua kangimba munene, kadi wakapeta disanka dia bungi pakabangaye kusadila Nzambi mu tshisumbu tshia bena Kristo. Udi wamba ne: “Mpindieu ndi ne nsombelu wa nsongo. Ndi ndiumvua mukubibue munkatshi mua bana betu ba mu Kristo ne ngafiki ku dimanya ne: Yehowa udi Tatu wa dinanga utudi mua kueyemena.” Mbumvuije disanka didi nadi José ne didi nadi bantu bakuabu bapite bungi badi mu mparadizu wa mu nyuma mu Musambu 64:10: “Bantu bakane nebasanke mu Yehowa, nebanyemene kudiye.” Ndiumvuijapu kayi buimpe nunku dia mparadizu wa mu nyuma!

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Batudi batele muntu emu mbantu balelela, kadi anu amue mêna ke atudi bashintulule.

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Bu mutudi banyishe bua kuikala mu mparadizu wa mu nyuma, tuenzayi bua kumualabaja!