Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tutekayi meji ku nyuma bua tuikale ne muoyo

Tutekayi meji ku nyuma bua tuikale ne muoyo

Tutekayi meji ku nyuma bua tuikale ne muoyo

‘Meji mateka ku nyuma adi muoyo.’​—LOMO 8:6.

1, 2. Ndishilangana kayi didi Bible uleja pankatshi pa “mubidi” ne “nyuma”?

 KABIENA bipepele bua kuikala ne ngikadilu udi usankisha Nzambi munkatshi mua bantu badi benza malu mabi ne badi batumbisha disankisha dia nkuka ya mubidi nansha. Kadi Bible udi utuleja mudiku kakuyi dipetangana pankatshi pa “mubidi” ne “nyuma,” utuleja dishilangana dinene didi pankatshi pa bipeta bibi bidi bifumina ku dilekela mubidi wa mpekatu utukokesha ne masanka atudi tupeta patudi tulekela nyuma muimpe wa Nzambi utulombola.

2 Tshilejilu, Yezu Kristo wakamba ne: ‘Nyuma ngudi upa muoyo, mubidi kawena wenza bualu; mêyi angakunuambila adi nyuma ne muoyo.’ (Yone 6:63) Mupostolo Paulo wakafundila bena Kristo ba mu Galatia ne: ‘Dijinga dia malu a mubidi didi difuilangana ne dijinga dia malu a nyuma, ne dijinga dia malu a nyuma didi difuilangana ne dijinga dia malu a mubidi; bua malu aa adi mimanyinangane.’ (Galatia 5:17) Paulo wakamba kabidi ne: ‘Muntu udi ukunyina mubidi wende bintu, neapuolele mubidi wende bintu bibole; kadi muntu udi ukunyina nyuma bintu, neapuole muoyo wa tshiendelele bua nyuma.’​—Galatia 6:8.

3. Ntshinyi tshidi tshikengela bua kumbuka ku bupika bua nkuka mibi ne meji mabi?

3 Nyuma muimpe wa Yehowa anyi bukole buende buenzeji, udi mua kumbusha “nkuka ya mibidi” ne malu mabi adi mubidi wetu wa mpekatu utuenzeja. (1 Petelo 2:11) Bua tuetu kupatuka mu bupika bua meji mabi, bidi bikengela bua nyuma wa Nzambi atuambuluishe, bualu Paulo wakafunda ne: ‘Meji mateka ku malu a mubidi adi lufu, kadi meji mateka ku nyuma adi muoyo ne ditalala.’ (Lomo 8:6) Kuteka meji ku nyuma kudi kumvuija tshinganyi?

‘Meji mateka ku nyuma’

4. ‘Kuteka meji ku nyuma’ kudi kumvuija tshinyi?

4 Pakafunda Paulo bua ‘kuteka meji ku nyuma,’ wakangata muaku wa mu tshiena-Greke udi umvuija “ngelelu wa meji, lungenyi, . . . kipatshila, bualu budi muoyo ujinga, kulumbila tshintu kampanda.” Muaku wa pa muanda udi umvuangana nawu udi umvuija “kuela meji, kutuma meji ku tshintu ta bualu kampanda.” Nenku, kuteka meji ku nyuma kudi kumvuija ne: tudi balombola ne basaka kudi bukole buenzeji bua Yehowa ne basaka mu malu atudi tuenza. Mmumue ne: tudi tuitaba bua kulekela nyuma muimpe wa Nzambi ulombola meji etu, ngenyi ne malu onso adi muoyo wetu ujinga.

5. Mmunyi mutudi ne bua kukokela bulombodi bua nyuma muimpe?

5 Paulo wakaleja mutudi ne bua kutamba kukokela bulombodi bua nyuma muimpe pakakulaye bua dikala ‘bakuata ku bupika kudi nyuma.’ (Lomo 7:6, NW) Bu mudi bena Kristo bitabuje mulambu wa Yezu udi upikula bantu, mmubapikule ku bukokeshi bua mpekatu ne ‘mbafue’ mu bupika bua mpekatu muvuabu kumpala. (Lomo 6:2, 11) Bantu aba badi bu bafue batshidi anu ne muoyo pa buloba apa ne badi mpindieu ne budikadidi bua kulonda Kristo bu ‘bapika ba buakane.’​—Lomo 6:18-20.

Dishintuluka dinene

6. Mmunyi bantu badi balue ‘bapika ba buakane’ bashintuluke?

6 Kumbuka ku ‘bupika bua bubi’ ne kuya kuenzela Nzambi mudimu bu ‘bapika ba buakane’ ndishintuluka dinene dia dikema. Paulo wakafunda bua bamue bantu bakashintuluka mushindu’eu ne: ‘Nuakuvuibua, nuakajidibua, nuakabingishibua mu dîna dia Mukalenge Yezu Kristo, ne mu nyuma wa Nzambi wetu.’​—Lomo 6:17, 18; 1 Kolinto 6:11.

7. Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kumona malu mudi Yehowa uamona?

7 Bua tuetu kushintuluka nunku, tshia kumpala tudi ne bua kumanya mushindu utu Yehowa umona malu. Kukadi bidimu nkama mivule, Davidi mufundi wa Misambu wakasambila Nzambi ne muoyo mujima wamba ne: “Yehowa, ummanyishe bienzedi biebe! . . . Undombole biebe mu bulelela buebe, unyishe.” (Musambu 25:4, 5) Yehowa wakateleja disambila dia Davidi, ne Udi mua kuandamuna disambila dia buena edi didi basadidi bende mua kuenza lelu. Bu mudi njila ya Nzambi ne bulelela buende bikale bikezuke ne binsantu, kuelanganapu meji nekutuambuluishe biatuvuila meji a kusankisha nkuka mibi ya mubidi wetu.

Mudimu munene udi nawu Dîyi dia Nzambi

8. Bua tshinyi tudi ne tshia kuikala tulonga Bible?

8 Bible n’Dîyi didi Nzambi mmufundishe ku nyuma wende. Nenku mushindu umue munene wa kulekela nyuma au utulombola nkubala ne kulonga Bible dituku dionso padiku mushindu. (1 Kolinto 2:10, 11; Efeso 5:18) Kuuja lungenyi ne mutshima wetu ne malongesha a bulelela ne mikenji ya mu Bible nekutuambuluishe bua kukandamena bintu bidi biluisha bumuntu buetu bua mu nyuma. Patudi tupeta mateta adi atusaka ku malu mabi, nyuma wa Nzambi udi mua kutuvuluija malu a mu Bible ne mêyi manene adi mua kukolesha dipangadika dietu dia kuenza malu mushindu udi Nzambi musue. (Musambu 119:1, 2, 99; Yone 14:26) Tuetu tuenza nanku, katuakudishima bua kulonda njila mubi nansha.​—2 Kolinto 11:3.

9. Mmunyi mudi dilonga dia Bible dikokesha dipangadika dietu dia kulama malanda atudi badie ne Yehowa?

9 Patudi tutungunuka ne kudifila mu dilonga Bible ne tshisumi ku diambuluisha dia mikanda ya kumulonga nayi, nyuma wa Nzambi udi wenzeja lungenyi ne mutshima wetu bua kunemeka mikenji ya Yehowa bikole. Malanda etu ne Nzambi adi alua tshintu tshia mushinga wa bungi be mu nsombelu wetu. Patudi mu mateta, katuakupeta meji a se: kuenza bualu bubi kudi mua kutupetesha masanka nansha. Kadi dijinga dietu dikole ndia kushala balamate anu Yehowa. Kuikala ne dianyisha dia bungi bua malanda atudi badie nende kudi kutusaka bua kuluisha meji onso adi mua kunyanga anyi kubutula lulamatu luetu elu.

“Mona mundi munange mikenji yebe!”

10. Bua tshinyi bidi bikengela kutumikila mikenji ya Yehowa bua kumona mua kuteka meji ku nyuma?

10 Bituasa kuteka meji ku nyuma, katuena anu ne bua kuikala ne dimanya dia Dîyi dia Nzambi patupu to. Mukalenge Solomo uvua mumanye mikenji ya Yehowa bimpe be, kadi wakapangila bua kuyitumikila ku bukulakaje buende. (1 Bakelenge 4:29, 30; 11:1-6) Tuetu bikale ne meji matuma ku malu a mu nyuma, netumone mushinga wa kumanya tshidi Bible wamba ne wa kutumikila kabidi mikenji ya Nzambi ne muoyo mujima. Mmumue ne: tudi ne bua kukonkonona mikenji ya Yehowa ne muoyo umue ne kudienzeja bua kuyilonda ne tshisumi. Ke tshivua mufundi wa Misambu wenza. Wakimba ne: ‘Mona mundi munange mikenji yebe! Ndi ngelangana meji bualu buayi dinda too ne ku dilolo.’ (Musambu 119:97) Patudi tudienzeja menemene bua kulonda mikenji ya Nzambi, tudi tudiumvua basakibue bua kuikala ne ngikadilu ya buena ya Nzambi. (Efeso 5:1, 2) Pamutu pa tuetu kudilekelela batukoka kudi malu mabi, tudi tuleja ne: tudi ne mamuma a nyuma, ne dijinga dia kusankisha Yehowa didi ditusaka bua kuela ‘malu a mubidi’ nyima.​—Galatia 5:16, 19-23; Musambu 15:1, 2.

11. Bua tshinyi udi mua kuamba ne: mukenji wa Yehowa udi ukandika masandi udi utukuba?

11 Mmunyi mutudi mua kufika ku dinemeka ne ku dinanga mikenji ya Yehowa bikole? Mushindu umue ngua kukonkonona mushinga wayi ne lubatshi. Angata tshilejilu tshia mukenji wa Nzambi udi ukandika masandi ne tshiendenda, udi uleja ne: anu bantu babidi badi baselangane ke badi ne bua kushala pamue nenku. (Ebelu 13:4) Kutumikila mukenji eu kudiku kutupangisha tshintu kampanda tshimpe anyi? Tatu wa dinanga wa mu diulu udiku mua kutuelela mukenji udi utupangisha tshintu tshidi mua kutukuatshisha anyi? Nansha kakese! Tangila nsombelu udi nende bantu ba bungi badi kabayi batumikila mikenji ya Yehowa idi yamba bua ngikadilu mulenga. Dimita mafu a panshi ditu misangu mivule dibafikisha ku diatula anyi pamu’apa ku dibuela mu mabaka mabi dîba divuabu kabayi balongolole. Ba bungi batu bakolesha bana kabayi ne batatuabu anyi bamamuabu. Kabidi, bantu badi benda masandi badi baditeka mu njiwu ya kupeta masama a mu bilamba. (1 Kolinto 6:18) Musadidi wa Yehowa yeye mende masandi, dipampakana didiye umvua didi mua kumutonda bikole. Kukeba bua kujibakaja kanyinganyinga ka kuondo ka muoyo kapile kudi mua kumukebela bitabela ne dikengakana dia mu lungenyi. (Musambu 32:3, 4; 51:3) Kakuyi mpata, mukenji wa Yehowa udi ukandika masandi mmuela bua kutukuba. Kudilama bimpe kudi kuambuluisha bikole menemene!

Lomba Yehowa diambuluisha

12, 13. Bua tshinyi mbimpe kusambila padi majinga adi atusaka ku mpekatu atuvuila?

12 Kuteka meji ku nyuma kudi kulomba bua kuenza masambila a muoyo mujima. Kulomba Nzambi bua atuambuluishe ne nyuma wende ki nkubi to, bualu Yezu wakamba ne: ‘Binuamanya mua kupa bana benu bintu bimpe, Tatu wenu wa mu diulu kêna upa batu bamulomba nyuma muimpe anyi?’ (Luka 11:13) Patudi tusambila Nzambi, tudi mua kumuleja ne: tudi dijinga ne nyuma wende bua atuambuluishe mu matekete atudi nau. (Lomo 8:26, 27) Tuetu bamone ne: majinga peshi ngenyi ya mpekatu bidi bienda bituvuila, peshi bikala muena Kristo netu mutuleje bualu ebu, nebikale bia meji bua kusunguluja bualu ebu patudi tusambila, ne tulombe Nzambi bua atuambuluishe bua tuetu kutshimuna ngenyi mibi eyi.

13 Yehowa udi mua kutuambuluisha bua tuetu kuimanyika meji etu pa malu adi makane, a butoke bua mutshima, mimpe ne adi ne lumu luimpe. Ne mbiankanyine bua tuetu kumusengelela ne muoyo mujima bua se: ‘ditalala dia Nzambi’ dilame mitshima yetu ne lungenyi luetu. (Filipoi 4:6-8) Nenku tulombayi Yehowa bua atuambuluishe bua ‘kuipatshila buakane, dinemeka [Nzambi], ditaba, dinanga dinanukila ne bupole.’ (1 Timote 6:11-14, MMM) Tatu wetu wa mu diulu yeye mutuambuluishe, tunyinganyinga ne mateta kabiakuvula kutupita tshipidi nansha. Kadi netuikale ne bupole budi Nzambi mutupeshe.

Kanunyingalaji nyuma

14. Bua tshinyi nyuma wa Nzambi mbukole budi butusaka ku bukezuke?

14 Basadidi ba Yehowa badi bakole mu nyuma batu batumikila mubelu wa Paulo wa se: “Kanujimi nyuma.” (1 Tesalonike 5:19) Bu mudi nyuma wa Nzambi muikale “nyuma wa [bunsantu],” mmukezuke ne ngua tshijila. (Lomo 1:4) Padi nyuma eu utulombola, nanku udi bukole budi butusaka ku bunsantu anyi bukezuke. Udi utuambuluisha bua tuikale anu ne nsombelu mukezuke wa bantu badi batumikila Nzambi. (1 Petelo 1:2) Bualu buonso butudi tuenza budi kabuyi bukezuke ndipepeja dia nyuma eu, ne bidi mua kufikisha kubi. Mushindu kayi nanku?

15, 16. (a) Mmunyi mutudi mua kunyingalaja nyuma wa Nzambi? (b) Mmunyi mutudi mua kuepuka dinyingalaja nyuma wa Yehowa?

15 Paulo wakafunda ne: ‘Kanunyingalaji nyuma muimpe wa Nzambi, nuakapebua tshimanyishilu kudiye munda muenu tshidiku too ne palua dituku dia bupikudi.’ (Efeso 4:30) Bible udi ubikila nyuma wa Yehowa ne: tshimanyishilu anyi ‘tshieya’ tshia bena Kristo bela manyi ba lulamatu. Mmumue ne: muoyo ukena ufua mu diulu. (2 Kolinto 1:22; 1 Kolinto 15:50-57; Buakabuluibua 2:10) Nyuma wa Nzambi udi mua kulombola bela manyi ne balunda babu badi ne ditekemena dia kupeta muoyo pa buloba bua kuikalabu ne lulamatu mu nsombelu wabu ne udi kabidi mua kubambuluisha bua kuepuka mpekatu.

16 Mupostolo Paulo wakabela bena Kristo bua bepuke mashimi, buivi, malu a bundu ne bikuabu. Tuetu balekele malu aa atukoka, nanku netubange kuenza bintu bibengangane ne mibelu ya mu Dîyi dia Nzambi mifundisha ku nyuma. (Efeso 4:17-29; 5:1-5) Tudi mua kubanga kunyingalaja nyuma wa Nzambi mu mushindu kampanda, abu ke bualu butudi ne bua kuepuka. Bua nanku, bituikala batuadije kulengulula mibelu ya mu Dîyi dia Nzambi, tudi mua kubanga kupeta ngikadilu idi mua kutufikisha ku dienza mpekatu ku bukole ne ku dibenga kusankisha Nzambi. (Ebelu 6:4-6) Nansha mutudi katuyi mua kuikala tuenza mpekatu mpindieu, tudi mua kupapuka tukadi batangile mu njila au. Tuetu batungunuke ne kuenza malu mabengangane ne mibelu ya nyuma eu, netumunyingalaje. Atshi netshikale kabidi dikandamena ne dinyingalaja Yehowa, Mufidi wa nyuma muimpe. Mutudi banange Nzambi, katuena basue bua kuenza nanku nansha kakese. Tulombe Yehowa bua atuambuluishe bua katunyingalaji nyuma wende, kadi bua tuikale ne mushindu wa kutungunuka ne kuteka meji ku nyuma bua kutumbisha dîna diende dinsantu.

Tutungunukayi ne kuteka meji ku nyuma

17. Mbimue bipatshila kayi bia mu nyuma bitudi mua kudifundila, ne bua tshinyi kudienzeja bua kubikumbaja nnjila wa meji?

17 Mushindu muimpe wa tuetu kutungunuka ne kuteka meji ku nyuma ngua kudifundila bipatshila bia mu nyuma ne kudienzeja bua kubikumbaja. Bilondeshile majinga ne malu atudi nau, tudi mua kuikala ne tshipatshila tshia kulengeja ndongelu wetu, kuvudija mudimu wetu wa diyisha, anyi kukeba bua kuenza mudimu musunguluke bu mudi bumpanda-njila, mudimu wa ku Betele anyi wa bu-misionere. Nanku lungenyi luetu neluikale lutuma anu ku malu a mu nyuma ne nebituambuluishe bua kubenga kulonda matekete a bumuntu atudi nau, anyi nebituambuluishe bua kubenga kukeba anu bua kupeta bubanji ne kuikala ne nkuka idi mitangalake mu tshikondo etshi idi Bible ubenga. Kakuyi mpata, eu ki nnjila wa meji menemene, bualu Yezu wakatubela ne: “Lekelayi kubumba mpetu pa buloba padi mbumbu ne bishi mua kuyidia, ne padi bena mutshima mua kutubula bimana, kuyiba. Kadi bumbayi mpetu yenu mu diulu, mudi mbumbu ne bishi kabiyi mua kuyidia, bena mutshima kabayi mua kutubula bimana bua kuyiba. Bualu, kudi tshiuma tshiebe ke kudi muoyo webe kabidi.”​—Matayo 6:19-21, MMM.

18. Bua tshinyi kutungunuka ne kuteka meji ku nyuma mu matuku a ku nshikidilu aa kudi ne mushinga wa bungi?

18 Kuteka meji ku nyuma ne kumbusha nkuka ya malu a panu ke njila wa meji mu ‘matuku a ku nshikidilu’ aa. (2 Timote 3:1-5) Katupu mene muoyo ne: ‘buloba budi bujimina ne lukuka luabu kabidi; kadi yeye udi wenza mudi disua dia Nzambi udi ushalaku tshiendelele.’ (1 Yone 2:15-17) Tshilejilu, nsonga muena Kristo yeye ne tshipatshila tshia kuenza mudimu wa ku dîba ne ku dîba, bidi mua kumulombola mu bidimu bikole bia padiye mutantamane anyi mulue nsongalume mukole. Buobu bakebe bua kumusuisha bualu kampanda bubi, neikale anu mumone tshidiye ukeba kuenza mu mudimu wa Yehowa. Muntu wa mu nyuma wa nunku neamone ne: kulekela bipatshila bia mu nyuma bua kukeba bubanji anyi disanka didi mua kufumina ku mpekatu ki njila wa meji to, nkupanga kua lungenyi. Tuvuluke ne: dinanga malu a mu nyuma diakasaka Mose bua ‘kusungula bua kukengeshibua pamue ne bantu ba Nzambi kumpala kua masanka a malu mabi a tshitupa tshîpi.’ (Ebelu 11:24, 25) Nansha tuetu bikale bana anyi bantu bakole, netusungule bualu bua muomumue bituikala batungunuka ne kuteka meji ku nyuma pamutu pa kuateka ku malu a mubidi wa mpekatu.

19. Mmasanka kayi atuapeta bituikala batungunuke ne kuteka meji ku nyuma?

19 ‘Meji mateka ku malu a mubidi adi ne Nzambi lukuna,’ kadi ‘meji mateka ku nyuma adi muoyo ne ditalala.’ (Lomo 8:6, 7) Tuetu batungunuke ne kuteka meji ku nyuma, netupete ditalala dia mushinga mukole. Netukube bimpe menemene mutshima ne biumvuilu bietu ku malu a dipanga bupuangane dietu. Netuikale ne mushindu wa kukandamena mateta adi atusaka ku malu mabi. Ne Nzambi neatuambuluishe bua kutshimuna mvita ya munanunanu idi pankatshi pa mubidi ne nyuma.

20. Bua tshinyi tudi bajadike ne: kudi mushindu wa tuetu kutshimuna mvita idi pankatshi pa mubidi ne nyuma?

20 Patudi tutungunuka ne kuteka meji ku nyuma, tudi tushala mu malanda mimpe ne Yehowa Mufidi wa muoyo ne nyuma muimpe. (Musambu 36:9; 51:11) Satana Diabolo ne bena mudimu bende badi benza muabu muonso bua kunyanga malanda etu ne Yehowa Nzambi. Badi bakeba bua kukokesha lungenyi luetu, bamanye ne: tuetu anu babakokele, ndekelu wa bionso nebituvuije baluishi ba Nzambi ne nebitufikishe ku lufu. Kadi tudi mua kutshimuna mvita idi pankatshi pa mubidi ne nyuma eyi. Paulo wakayitshimuna, bualu pakafundaye bua mvita ivuaye muluangane, tshia kumpala wakebeja ne: “Wansulula ku mubidi wa lufu elu, nganyi?” Pashishe kulejaye mushindu wa kupanduka, kuambaye ne: ‘Ndi nsakidila Nzambi bua Yezu Kristo Mukalenge wetu!’ (Lomo 7:21-25) Tuetu petu tudi mua kusakidila Nzambi mu dîna dia Kristo bua mudiye mutupeshe mishindu ya kutshimuna matekete a bumuntu ne wa tuetu kutungunuka ne kuteka meji ku nyuma ne ditekemena dilenga dia kuikala ne muoyo wa tshiendelele.​—Lomo 6:23.

Udi muvuluke anyi?

• Kuteka meji ku nyuma mmuomu ne tshinyi?

• Mmunyi mutudi mua kulekela nyuma wa Yehowa utulombola?

• Umvuija bua tshinyi mu mvita itudi tuluisha mpekatu, mbia mushinga wa bungi bua kulonga Bible, kutumikila mikenji ya Yehowa ne kusambila.

• Mmunyi mudi didifundila bipatshila bia mu nyuma mua kutulama mu njila udi ufikisha ku muoyo?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Dilonga Bible didi dituambuluisha bua kukandamena bintu bidi biluisha bumuntu buetu bua mu nyuma

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Mbimpe kulomba Yehowa bua atuambuluishe bua kutshimuna majinga a mpekatu

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

Bipatshila bia mu nyuma bidi mua kutuambuluisha bua kutungunuka ne kuteka meji ku nyuma