Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Buena-Kristo bulelela budi butshimuna!

Buena-Kristo bulelela budi butshimuna!

Buena-Kristo bulelela budi butshimuna!

“Nunku ke muakadi diyi dia Mfumu dimuangalaka bikole ne [ditshimuna].”​—BIENZEDI 19:20, MML.

1. Umvuija mushindu wakatangalaka Buena-Kristo mu bidimu lukama bia kumpala.

 BENA KRISTO ba kumpala bakamanyisha dîyi dia Nzambi ne lukunukunu luvua muntu kayi mua kutekesha to bualu nyuma muimpe uvua mubapeshe bukole. Mufundi mukuabu wa miyuki ya malu a kale wakamba ne: “Buena-Kristo buakatangalaka ne lubilu lua dikema mu bitupa bionso bivua bena Lomo bakokesha. Mu tshidimu tshia 100, mu provense pabuipi ne yonso uvua kumpenga kua Mbuu wa Mediterane muvua tshisumbu tshia bena Kristo.”

2. Mmunyi muakakeba Satana bua kutekesha bukole bua lumu luimpe, ne mmunyi mukavuabu bamanyishe bualu ebu?

2 Satana Diabolo kavua ne mushindu wa kupangisha bena Kristo ba kumpala bua kabavudi to. Tshidibi, wakatekesha bukole bua lumu luimpe ne butontolodi. Yezu ukavua mumanyishe muanda eu mu mufuanu wende wa mponda ne lupela. (Matayo 13:24-30, 36-43) Mupostolo Petelo ukavua mudimuije kabidi ne: balongeshi ba dishima bavua ne bua kujuka mu tshisumbu, balua ne tusumbu tudi tukebesha kabutu. (2 Petelo 2:1-3) Mupostolo Paulo ukavua pende mudimuije bimpe ne: butontolodi buvua ne bua kulua kumpala kua dituku dia Yehowa kufika.​—2 Tesalonike 2:1-3.

3. Ntshinyi tshiakenzeka kunyima kua lufu lua bapostolo?

3 Kunyima kua lufu lua bapostolo, malongesha a dishima ne nkindi biakajibakaja lumu luimpe. Anu mukavuabi bimanyisha, balongeshi ba dishima bakakonyangaja ne kunyanga mukenji mulenga wa bulelela. Ku kakese ku kakese, Buena-Kristo bua dishima (Bukua-buena-Kristo) buakajibakaja Buena-Kristo bulelela. Kuakajuka kasumbu ka balombodi ba ekeleziya bakenza bua bantu bakuabu kabikadi ne Bible to. Nansha muakavula bungi bua bantu aba bavua badibikila ne: bena Kristo, ntendelelu wabu kavua mulelela to. Bukua-buena-Kristo buakatangalaka miaba ya bungi ne buakalua tshisumbu tshinene mu matunga a ku Mputu. Kadi nansha nanku Nzambi kavua ubabenesha peshi ubapesha nyuma wende to.

4. Bua tshinyi mayele avua Satana muluke bua kupumbishisha majinga a Nzambi akapangila?

4 Kadi mayele avua Satana muluke bua kupumbishisha majinga a Yehowa avua ne bua kupangila. Nansha too ne mu matuku au a butontolodi a mîdima mikole mu malu a nzambi, Buena-Kristo bulelela butshivua anu kuoku. Bantu bavua batentula Bible bakenza muabu muonso bua kumutentula bimpe kayi ne bilema. Ke bualu kayi Bible mmushale anu katakata, nansha muvuabu bakonyangaje mukenji udimu kudi bantu ba bungi bavua badiamba muvuabu ne bukokeshi bua kulongesha malu adimu. Pakapita nkama ya bidimu, kuakalua bashikuluji bu mudi Jérôme ne Tyndale bakakudimuna Dîyi dia Nzambi ne kudiabanya ne muoyo mukole. Bantu miliyo mivule bavua babala Bible ne bavua balonda Buena-Kristo buvua kabuyi bulelela.

5. Ntshinyi tshiakamanyisha muprofete Danyele bua “dimanya dilelela”?

5 Ku ndekelu, anu muvuabu bamanyishe mu mukanda wa Danyele, ‘dimanya dilelela diakavula.’ Mbienzeke nenku mu “tshikondo tshia ku nshikidilu,” tshikondo mene tshitudi etshi. (Danyele 12:4, NW) Nyuma wa Nzambi mmulombole banangi ba bulelela ba buloba bujima ku dimanya dijalame dia Nzambi mulelela ne dia majinga ende. Nansha mukadi malongesha a batontolodi menze nkama ya bidimu, dîyi dia Nzambi didi anu ditshimuna! Lelu, badi bayisha lumu luimpe miaba yonso, baleja bantu ditekemena dia bukua-panu bupiabupia bua malengele. (Musambu 37:11) Mpindieu tumonayi mudi dîyi dia Nzambi ditangalake mu tshikondo tshietu etshi.

Mushindu udi dîyi dia Nzambi ditangalake lelu

6. Mmalongesha malelela kayi avua Balongi ba Bible bumvue bimpe mu tshidimu tshia 1914?

6 Ku ndekelu kua bidimu bia 1800, bulelela bua mu Bible buakakolesha tshiakabidi kasumbu kakese ka Balongi ba Bible, badi lelu ne dîna dia Bantemu ba Yehowa. Mu 1914, Bible ukavua mulue kabidi ne bukole mu nsombelu wabu. Bakumvua bimpe malongesha malenga a bulelela adi atangila majinga a Nzambi. Dinanga divua Yehowa muleje bantu pakatumaye Muanende pa buloba diakabalenga ku muoyo bikole, ke tshidi tshibunzuluile njila wa muoyo wa tshiendelele. Bakafika kabidi ku dimanya ne ku dianyisha dîna dia Nzambi ne bumuntu buende. Kabidi, bakajingulula ne: “tshikondo tshia bantu ba bisamba bia bende” tshikavua tshijike, bileja ne: dîba dikavua dikumbane bua Bukalenge bua Nzambi kupeshabu bantu mabenesha. (Luka 21:24) Ki ndumu luimpe lua disanka anyi? Malongesha malelela ne manene aa bavua ne bua kuamanyisha muntu yonso ne miaba yonso. Bulelela, mioyo ya bantu ivua mu njiwu!

7. Mmunyi mudi bulelela bua mu Bible butshimune mu bikondo bietu ebi?

7 Yehowa wakabenesha kasumbu kakese ka bena Kristo bela manyi abu. Lelu, bungi bua bantu badi babuele mu Buena-Kristo bulelela mbupite pa bantu miliyo isambombo. Dîyi dia Nzambi nditangalake kabidi miaba ya bungi, bualu lelu Bantemu ba Yehowa badi mu matunga 235. Kabidi, bulelela bua mu Bible mbuleje bukole buabu kumpala kua bipumbishi bionso: bia bena bitendelelu ne bikuabu. Mudimu wa diyisha pa buloba bujima udi ukolesha kabidi tshijadiki tshikena kutonkola tshia se: patudi tuakula apa, Yezu udi ukokesha mu Bukalenge.​—Matayo 24:3, 14.

8. Mmalu kayi adi bamue bambe bua divula dia Bantemu ba Yehowa?

8 Anu muakaleja bafundi ba miyuki ya malu a kale bua ditangalaka dia dikema dia Buena-Kristo mu bidimu lukama bia kumpala, bamanyi ba bungi mbakule bua divula dia bantu ba Yehowa mu bikondo bietu ebi. Mu États-Unis, bamanyi babidi bakafunda tshiapamue ne: “Munkatshi mua bidimu 75 bishale ebi, Bantemu ba Yehowa mbavule mu mushindu wa dikema . . . ne mbavule nenku pa buloba bujima.” Tshikandakanda tshikuabu tshia mu dimue ditunga dia ku Est kua Afrike tshidi tshiamba bua Bantemu ne: badi “tshimue tshia ku bitendelelu bidi bitangalaka ne lubilu lua bungi ne bidibu batamba kunemeka bikole, tshimanyike buloba bujima ne: ntshilamate malongesha a mu Bible.” Tshinga tshikandakanda tshia bena Katolike tshia ku Mputu tshidi tshiakula patshi bua “divulangana dipite bunene dia Bantemu ba Yehowa.” Ntshinyi tshidi tshiambuluishe bua buobu kuvula nenku?

Nyuma muimpe udi wenza mudimu lelu

9. (a) Mbualu kayi bua kumpala budi dîyi dia Nzambi ditshimuine lelu? (b) Mmunyi mudi Yehowa ukoka bantu kudiye?

9 Bualu bua kumpala budi dîyi dia Nzambi ditshimuina lelu budi se: nyuma wa Yehowa udi wenza mudimu anu muakenzaye mu bidimu lukama bia kumpala. Yezu wakamba ne: ‘Kakuena muntu udi mumanye mua kudivuila kundi, bikala Tatu wakuntuma kayi mumukoke.’ (Yone 6:44) Mêyi aa adi aleja ne: Nzambi udi ukoka bantu badi badiakaje bimpe ne malu adi alengelela mitshima yabu. Ku diambuluisha dia mudimu wa diyisha udi Bantemu benza, Yehowa udi ukoka “bintu bilengele bia mu matunga onso” anyi bena bupuekele badi bu mikoko pa buloba bua kuluabu kumutendelela.​—Hagai 2:6, 7, NW.

10. Mbantu ba mishindu kayi badi bitabe dîyi dia Nzambi?

10 Nyuma muimpe mmupeshe bantu ba Nzambi bukole bua kufikisha dîyi dia Nzambi kumfudilu kua buloba ne mmusake bantu ba mishindu yonso bua kuitaba lumu luimpe elu. Bulelela, bantu badi bitabe dîyi dia Nzambi mbafume mu ‘tshisamba tshionso, [muakulu] wonso, bantu bonso ne ditunga dionso.’ (Buakabuluibua 5:9; 7:9, 10) Munkatshi muabu mudi babanji ne bapele, bantu badi balonge bikole ne bakuabu badi bapange mukanda. Bamue mbitabe dîyi edi mu bikondo bia mvita ne mu makenga makole, bakuabu pabu mbaditabe mu bikondo bia ditalala ne mu nsombelu muimpe. Balume ne bakaji mbitabe lumu luimpe mu makalenge a mishindu yonso, miaba yonso, mu maloko manene nansha mene mu nzubu ya bakalenge.

11. Mmunyi mudi nyuma muimpe wenza mudimu mu nsombelu wa bantu ba Nzambi, ne ndishilangana kayi didi dimueneke patoke?

11 Bantu ba Nzambi mbasombe mu buobumue nansha mudibu bashilangane. (Musambu 133:1-3) Bualu ebu budi bukolesha tshijadiki tshitudi natshi tshia se: nyuma muimpe udi wenza mudimu mu nsombelu wa bantu badi basadila Nzambi. Nyuma wende mbukole budi busaka basadidi bende ku malu mimpe, budi bubambuluisha bua kuleja dinanga, disanka, ditalala, bulenga ne ngikadilu mikuabu mimpe. (Galatia 5:22, 23) Lelu, tudi tujingulula bimpe tshikavua muprofete Malaki mumanyishe kale kuonso aku ne: “Nenumone dishilangana pankatshi pa muntu muakane ne muntu mubi, pankatshi pa udi wenzela [Nzambi] mudimu ne udi kayi umuenzela.”​—Malaki 3:18, MMM.

Dîyi dia Nzambi didi diambuluisha bayishi ba lukunukunu bua kutshimuna

12. Mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa bangata mudimu wa diyisha lumu luimpe, ne ntshinyi tshidibu batekemene padibu bayisha?

12 Lelu Bantemu ba Yehowa ki mbatendeledi bena lulengu to. Badi bayisha lumu luimpe ne tshisumi. Anu bu bena Kristo ba kumpala, badi badifila ku budisuile bua kuenza disua dia Nzambi, bakeba bua kuambuluisha bantu bakuabu bua balonge milayi ya Bukalenge bua Yehowa. Mbenzejanganyi ba mudimu ne Nzambi badi basangisha bakuabu bua kuenzabu mudimu wa Yehowa mu diumvuangana ne nyuma muimpe wende. Padibu benza nenku, badi baleja ne: badi pabu ne luse ne dinanga bidi Yehowa muleje bantu badi kabayi bena Kristo. Ne badi bayisha nansha padi bantu kabayi basue kubateleja, babaseka anyi babakengesha. Yezu ukavua mudimuije bayidi bende bua mushindu uvua bantu mua kuangata lumu luimpe. Wakamba ne: ‘Mupika kêna mutambe mfumu wende. Biankengeshabu, nebanukengeshe kabidi; bienzabu dîyi dianyi, nebenze dîyi dienu kabidi.’​—Yone 15:20.

13. Nngikadilu kayi idi kayiyi mu Bukua-buena-Kristo idi mitule mipuwe mu Bantemu ba Yehowa?

13 Difuanangana didi pankatshi pa Bantemu ba Yehowa lelu ne bantu bakitaba Buena-Kristo mu bidimu lukama bia kumpala kadiena mua kupanga kutukemesha to. Nansha dishilangana didi pankatshi pa Bantemu ba Yehowa ne bena mu Bukua-buena-Kristo lelu didi ditukemesha kabidi. Kunyima kua mumanyi mukuabu mumane kufunda bua lukunukunu luvua bena Kristo ba kumpala bayisha nalu, udi udilakana wamba ne: “Anu tuetu bashintulule mushindu udi malu enzeka mu ekeleziya mpindieu ke diyisha lumu luimpe kushishadi kulua tshiakabidi mudimu udi muena Kristo yonso mutambule ne tshia kuenza, ne kumuenekeladi ku nsombelu mupite udibu nende kudi bantu badi kabayi ne ditabuja, tshianana tudi mua kupangila bua kuya kumpala.” Ngikadilu idi bena mu Bukua-buena-Kristo kabayi nayi mmitule mipuwe mu Bantemu ba Yehowa! Ditabuja diabu didi ne bukole, nditabuja dia bushuwa ne didi dishindamene pa bulelela bua mu Bible, ke padibu badiumvua basakibue bua kudimanyisha muntu yonso wabateleja.​—1 Timote 2:3, 4.

14. Mmunyi muvua Yezu wangata mudimu wende, ne ndungenyi kayi ludi bayidi bende nalu lelu?

14 Yezu kavua upepeja mudimu wende to, uvua uuteka pa muaba wa kumpala. Wakambila Pilato ne: ‘Ngakaledibua bua bualu ebu, ngakaluila pa buloba bualu ebu, bua kuamba malu malelela.’ (Yone 18:37) Basadidi ba Nzambi badi ne meji a buena avua nawu Yezu. Bu mudibu ne bulelela bua mu Bible mu mitshima yabu, badi badienzeja bua kupeta mishindu ya kubumanyisha bantu ba bungi. Imue ya ku mishindu eyi idi ileja meji.

15. Mmunyi mudi bamue baleje meji bua kuyisha lumu luimpe?

15 Tshilejilu, mu dimue ditunga dia ku Amerike wa ku Sud, Bantemu bavua benzela ngendu pa musulu mukese uvua udiela mu Musulu munene wa Amazone bua kuenda kuyisha bantu bulelela. Kadi pakajuka ndululu mu ditunga mu 1995, bakakandika bantu bavua kabayi basalayi bua kuenzela ngendu pa mâyi au. Bu muvua Bantemu aba badisuike bua kutungunuka ne kutumina bantu bavua basue bulelela mikanda yetu, bakapangadija bua kubatumina mukenji pa mâyi. Bakafunda mikanda, kuyelabu pamue ne bibejibeji bia Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous! munda mua milangi ya bindundu. Pashishe bakela milangi ayi pa musulu au e kupuekayi. Bakenza nanku munkatshi mua bidimu binayi ne tshitupa too ne pakakangulabu ngendu ya pa mâyi bua bantu bavua kabayi basalayi. Bantu bonso ba kumpenga kua musulu eu bakela Bantemu tuasakidila bua mikanda ayi. Muntu mukaji mukuabu uvua mulongi wa Bible wakabakidila ne binsonji ku mêsu wamba ne: “Mvua ngela meji ne: tshiakunumona kabidi to. Kadi pangakatuadija kupeta mikanda mu milangi, ngakamona ne: kanuvua bampue muoyo nansha!” Bantu bakuabu ba kumpenga kua musulu au bakamba ne: bavua babale bibejibeji abi njila ne njila. Mu misoko mivule muvua tshivuabu babikila ne: “biro,” mmumue ne: muaba uvua mâyi anyunguluka ne uvuabu banji kusangishila bintu bionso bivua bilua bileleme pa mâyi. Muaba au ke uvua bantu bavua basue bulelela baya misangu yonso bua kutangila ni kuvua “dibuki dia mikanda” yabu mifume ku mutu kua mâyi.

16. Mmunyi mudi didifila dietu bua kuyisha diunzulula pamu’apa njila wa kuvuija bantu bayidi?

16 Yehowa Nzambi ne banjelu bende ba bukole ke badi batulombola ne batukuatshisha mu mudimu wa kuyisha lumu luimpe. (Buakabuluibua 14:6) Patudi anu tudifila bua kuenza mudimu eu, imue misangu tutu mua kupeta bantu ba kuvuija bayidi batuvua katuyi belele meji. Mu tshimenga tshia Nairobi (Kenya), bena Kristo babidi ba bakaji bakavua bajikije kuyisha ku nzubu ivuabu babapeshe. Diakamue nsongakaji mukuabu kuyaye kudibu wamba ne disanka ne: “Mvua muikale ndomba Nzambi bua mpete kuoku muntu bu nuenu.” Wakasengelela Bantemu aba bua kuyabu musangu umue kuende bua kuyikila, ne bakatuadija kulonga nende Bible anu dituku adi. Bua tshinyi muntu mukaji eu wakabikila bena Kristo babidi aba lukasa lukasa nanku? Bualu budi nenku: bu mbingu ibidi kumpala, uvua mufuishe muanende wa pambidi. Nenku pakamonaye nsongalume mukuabu muikale ne trakte wa “Nditekemena kayi ditudi nadi bua bananga betu bakadi bafue?,” wakajinga ne muoyo mujima bua kupeta trakte eu, kumulombaye kudi nsonga au. Kadi au e kubenga, kumutumaye kudi Bantemu bavua bamupeshe trakte au. Muntu mukaji eu kakanenga bua kukola mu nyuma ne kufika ku dimanya mua kutantamena bimpe menemene tunyinganyinga tuvuaye natu bua lufu lua muanende.

Dinanga dia Nzambi didi ne bua kutshimuna

17-19. Ndinanga kayi didi Yehowa muleje bantu padiye mubapeshe mulambu?

17 Kudi diumvuangana pankatshi pa ditangalaka dia dîyi dia Nzambi pa buloba bujima ne mulambu mufila kudi Yezu Kristo bua kupikula bantu. Anu mudibi bua mulambu wa Yezu, mudimu wa kuyisha udi uleja ne: Yehowa mmunange bantu ba miaba yonso. Nyuma wa Nzambi wakasaka mupostolo Yone bua kufunda ne: ‘Nzambi wakatamba kusua ba pa buloba, yeye wakabapa Muanende umuepele mulela bua muntu yonso wamuitabuja kafu biende, kadi ikale ne muoyo wa tshiendelele.’​—Yone 3:16.

18 Elabi meji bua dinanga diakaleja Yehowa pakafilaye mulambu eu! Munkatshi mua bidimu binunu ne binunu, Nzambi uvua mushemeje malanda ne Muanende mulela umue udiye munange bikole, “tshibangidilu tshia bufuki bua Nzambi.” (Buakabuluibua 3:14) Yezu mmunange Tatuende Yehowa bikole, ne Yehowa uvua munange Muanende Yezu ‘diambedi kabayi banji kufuka buloba.’ (Yone 14:31; 17:24) Yehowa wakitaba bua Muanende munanga eu afue bua bantu bapete muoyo wa tshiendelele. Eu uvua mushindu muimpe menemene udiye muleje bukua-bantu dinanga!

19 Yone 3:17 udi wamba ne: ‘Nzambi kakatuma Muana wende pa buloba bua kulumbuluisha ba pa buloba, kadi bua ba pa buloba basungidibue kudiye.’ Yehowa wakatuma Muanende ne mudimu wa kupandisha bantu, kadi ki ngua kubalumbuluisha anyi kubapisha nansha. Lungenyi elu ludi lupetangana ne mêyi a Petelo a se: “[Yehowa] kena musue umue wenu ajimine, kadi udi musue bonso balue kukudimuna mitshima yabo.”​—2 Petelo 3:9.

20. Mmunyi mudiku diumvuangana pankatshi pa lupandu ne diyisha dia lumu luimpe?

20 Bu mukadi Yehowa mufile mushindu muakane wa kupesha bantu lupandu ludi lumulombe mushinga mukole, mmusue bua bantu ba bungi menemene balupete. Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Yonso udi ubila dîna dia Yehowa neapandishibue. Kadi, mmunyi muabilabu eu udibu kabayi ne ditabuja kudiye? Ne mmunyi muitabujabu eu udibu kabayi bumvue bualu buende? Ne mmunyi mumvuabu padiku kakuyi muntu bua kuyisha?”​—Lomo 10:13, 14, NW.

21. Mmunyi mutudi ne bua kumona mpunga idi imueneka bua kuyisha?

21 Tudi ne diakalenga dinene be dia kuenza mudimu eu wa diyisha ne wa dilongesha pa buloba bujima. Ki mmudimu mutekete to, kadi Yehowa udi usanka bikole padiye umona bantu bende batumikila bulelela ne bamanyisha bantu bakuabu lumu luimpe! Nunku, nansha wewe mu nsombelu kayi, lekela nyuma wa Nzambi ne dinanga diende didi mu mutshima webe bikusake bua kuenza mudimu eu. Vuluka ne: malu atudi tumona enda enzeka lelu pa buloba adi atujadikila ne: mu katupa emu Yehowa Nzambi neakumbaje mulayi wa kujadika ‘diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia’ bua malengele muikala “buakane.”​—2 Petelo 3:13.

Udi muvuluke anyi?

• Bua tshinyi butontolodi kabuvua mua kupuwisha bamanyishi ba lumu luimpe?

• Mmunyi mudi dîyi dia Nzambi ditshimune mu matuku etu aa?

• Mmu mishindu kayi mudi nyuma wa Nzambi wenza mudimu lelu?

• Leja diumvuangana didi pankatshi pa mulambu wa Yezu udi upikula bantu ne mudimu wa diyisha lumu luimpe

[Nkonko ya dilonga]

[Tablo/​Tshimfuanyi mu dibeji 16]

(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)

Divula dia bungi bua bamanyishi ba Bukalenge mu bidimu bia 1900

Muayene wa bamanyishi (mu miliyo)

6.0

5.5

5.0

4.5

4.0

3.5

3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000

[Bimfuanyi mu dibeji 15]

JÉRÔME

TYNDALE

GUTENBERG

HUS

[Mêyi a dianyisha]

Gutenberg ne Hus: Biangatshila mu mukanda wa The Story of Liberty, 1878

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Balongi ba Bible badi bamanyisha lumu luimpe mu bidimu bia 1920

[Bimfuanyi mu mabeji 16, 17]

Bantu badi benda bitaba lumu luimpe pa buloba bujima

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Anu bu mulambu wa Yezu Kristo udi upikula bantu, mudimu wa diyisha udi uleja dinanga dia Nzambi