Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuvua tshisumbu

Tuvua tshisumbu

Malu a mu nsombelu

Tuvua tshisumbu

MALONDA KUDI MELBA BARRY

Mu dia 2 Kashipu 1999, meme ne bayanyi tuvua mu tshisangilu tshinene tshia Bantemu ba Yehowa, anu mutukavua babuele mu bikuabu misangu binunu ne binunu mu bidimu 57 bia dibaka dietu. Lloyd uvua wenza muyuki wa ndekelu mu Ditanu mu mpungilu wa distrike mu Hawaii. Musangu umue yeye kukuluka. Nansha muakenza bana betu bionso bivua bikengedibua bua kumufululula, wakafua anu kufua. *

BANA betu bena Kristo ba mu Hawaii mbantu ba mushinga mukole be, bakangambuluisha bua kutantamena dikenga dikole adi! Lloyd uvua muambuluishe ba bungi ba kudibu anu muvuaye muambuluishe bakuabu ba mu matunga a bungi.

Munkatshi mua bidimu bu bibidi bijima katshia wafua, ndi muvuluke bidimu bitudi benze nende pamue, bia bungi mu mudimu wa bu-misionere ku ba bende, ne ku biro bia Bantemu ba Yehowa bidi bilombola mudimu wabu pa buloba bujima, bidi ku Brooklyn, mu New York. Ndi muvuluke kabidi malu a pantshivua nsongakaji mu tshimenga tshia Sydney, mu ditunga dia Australie, ne ntatu ituakapeta ne Lloyd bua kuselangana ku ntuadijilu kua Mvita Mibidi ya Buloba bujima. Kadi lekelayi nganji kunulondela mungakalua Ntemu wa Yehowa ne mungakapetangana ne Lloyd mu 1939.

Mushindu ungakalua Ntemu

James ne Henrietta Jones ke baledi banyi. Bavua bannange bikole. Mvua ne bidimu 14 patupu pangakajikija kalasa mu 1932. Tshikondo atshi malu a mpetu avua manyanguke bikole mu matunga a bungi. Meme kubanga kuenza mudimu bua kuambuluisha baledi banyi ne bakunyi banyi ba bakaji babidi. Mu bidimu bikese patupu, nkavua mupete mudimu wa makuta a bungi, ne mvua ne bansongakaji bamvua ntangila ku mudimu au.

Mu 1935, Mamu wakapeta mikanda ya kulonga nayi Bible yakamupesha Ntemu wa Yehowa mukuabu, ne mutantshi eu yeye kutuishibua se: uvua mupete bulelela. Tuetu kumumona bu muntu uvua ukeba kupala. Kadi dimue edi, ngakamona kakanda kavua ne tshiena-bualu tshia se: Bafue batu penyi? (Angl.) ne tshiena-bualu etshi kunkoka kunsankisha bikole. Ngakabala kakanda aku mu musokoko. Malu akashintuluka! Kubangila anu pinapu ngakabanga kuya ne Mamu mu tshisangilu tshia munkatshi mua lumingu tshivuabu babikila ne: Dilonga dia Tshilejilu. Kakanda kavua ne tshiena-bualu tshia Dilonga dia Tshilejilu (kunyima kua matuku tuakalua tusatu) kavua ne nkonko ne mandamuna ne mvese ivua ishindika mandamuna au.

Bivua anu bu mu tshikondo atshi (mu ngondo wa Tshisanga 1938) tshiakalua Joseph Rutherford, muleji-mpala wa biro bia Bantemu ba Yehowa bidi bilombola mudimu wetu pa buloba bujima mu Sydney. Muyuki wende wa patoke ke uvua wanyi wa kumpala wa meme kuteleja. Muyuki eu uvua ne bua kuenzekela mu nzubu wa bisangilu wa mbulamatadi wa mu tshimenga tshia Sydney, kadi baluishi betu bakenza muabu muonso bua katudisangishidimu to. Nanku muyuki eu wakenzekela mu tshipalu tshinene tshia manaya, mu Sydney. Bua lumu luvua baluishi batuendeshile, bantu batue ku 10 000 bakateleja muyuki au, bungi ebu buvua bukemesha bikole bualu tshikondo atshi Bantemu bavua anu 1 300 mu Australie.

Kunyima kua matuku makese, ngakaya kuyisha musangu wanyi wa kumpala, kakuyi muntu nansha umue uvua mundeje mua kuyisha to. Patuakafika muaba utuvua ne bua kuyisha, muanetu uvua utulombola wakangambila ne: “Nzubu webe wewe nyeye wawa.” Bua buôwa bumvua nabu, pakunzulula muntu mukaji ku nzubu au, ngakamuebeja ne: “Udiku mua kungambila dîba ditukadi anyi?” Kupinganaye mu nzubu, kutangilaye dîba, ne kuluaye kungambila. Ke diyisha dionso adi. Meme kupingana ku mashinyi.

Nansha nanku tshiakalekela to, mutantshi eu ngakabanga kuyisha mukenji wa Bukalenge pa tshibidilu. (Matayo 24:14) Mu Luabanya 1939, ngakaleja ne: mvua mulambule Yehowa muoyo wanyi dîba diakantambuishabu mu mâyi mu dilongo ditubu bowela mâyi mu tshiowedi, tshia kua muena mutumba netu Dorothy Hutchings. Bu muvua bana betu ba balume kabayiku, diakamue kunyima kua batismo bakampesha midimu ya mu tshisumbu itu anu bua bana betu ba balume.

Tuvua tuenzela bisangilu nangananga mu nzubu ya bana betu, kadi imue misangu tuvua tufutshila miaba bua kuenzelamu miyiki ya patoke. Muanetu mukuabu muimpe kumona wakafuma ku Betele, kuluaye kuenza muyiki mu tshisumbu tshietu tshikese atshi. Meme tshivua mumanye to, uvua ne buende buvuaye muendele, uvua mulue kuntentekela. Ke mutuakapetangana ne Lloyd nanku.

Ndi mmonangana ne dîku dia ba Lloyd

Musangu umue meme kupeta dijinga dia kuenzela Yehowa mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Kadi pangakalomba bua kuenza mudimu wa bumpanda-njila (kubuela mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba), bakangebeja ni mvua mua kuitaba bua kuya kuenza mudimu ku Betele. Nunku mu Kabitende 1939, ngondo wakatuadija Mvita Mibidi ya Buloba bujima, ngakabuela mu dîku dia Betele wa mu Strathfield, musoko wa pa mpenga pa Sydney.

Mu Tshisua-munene 1939, ngakaya mu ditunga dia Nouvelle-Zélande bua kubuela mu mpungilu. Bu muvua Lloyd muikale wa mu Nouvelle-Zélande, wakaya pende mu mpungilu au. Tuakenza luendu mu mazuwa amue a mâyi, ne tuakafika ku dimanyangana bimpe. Lloyd wakenza bua mmonangane ne mamuende ne tatuende ne bakunyi bende ba bakaji mu mpungilu utuakenzela mu tshimenga tshia Wellington ne pashishe kuenzekelaye kabidi mu tshimenga tshiabu, mu Christchurch.

Badi bakandika mudimu wetu

Mu Disambombo dia 18 Tshiongo 1941, bena mbulamatadi bakalua ku Betele ne mashinyi manene mafike matue ku asambombo bua kunyenga bintu. Bu mumvua ngenza mudimu ku tshiakididi tshia benyi tshikese ku tshibuelelu tshia Betele, mvua muntu wa kumpala bua kubamona. Mêba bu 18 kumpala, bakavua batumanyishe ne: bavua ne bua kukandika mudimu wetu, nanku mikanda ne dosie pabuipi ne yonso bikavua biumbusha ku filiale. Lumingu luakalonda, bakela bena mu dîku dia Betele batanu mu buloko, Lloyd uvua munkatshi muabu.

Mvua mumanye bimpe ne: bana betu bavua mu buloko bavua nangananga dijinga ne biakudia bia mu nyuma. Bua kukolesha Lloyd ku muoyo, ngakamufundila mikanda ivua imueneka bu ya mananga. Mvua ntuadija anu mutubu babanga mukanda wa mananga, kadi kunyima mvua ntentula biena-bualu bia Tshibumba tshia Nsentedi tshijima ne ku ndekelu mvua ntua tshiala ndeja ne: ndi dinanga diende. Kunyima kua ngondo inayi ne tshitupa, bakalekela Lloyd.

Dibaka ne mudimu undi mutungunuke nawu too ne lelu

Mu 1940, mamuende wa Lloyd wakalua mu Australie, ne Lloyd kumuambilaye ne: tuvua tusua kuselangana. Mamuende wakamuambila bua kasedi to bualu nshikidilu uvua umueneka musemene pabuipi. (Matayo 24:3-14) Lloyd wakaleja kabidi balunda bende dijinga divuaye nadi, kadi nansha buobu pabu bakamuambila bua kasedi to. Ndekelu wa bionso, dimue dituku mu Luishi 1942, Lloyd wakangangata meme mu musokoko, pamue ne Bantemu bakuabu babidi ne bakaji babu (bavuaye mumvuangane nabu bua kabasokolodi bualu ebu), tuetu kuya kufundisha dibaka dietu kua mbulamatadi, tuetu kuselangana. Tshikondo atshi, kabavua bitabile Bantemu ba Yehowa bua kuseleshila bantu mu tshitendelelu tshiabu kakuyi diya kua mbulamatadi to.

Nansha muvuabu kabayi batuanyishile bua kutungunuka ne kuenza mudimu ku Betele patuakaselangana, bakatuebeja ni tuvua mua kuya kuenza bumpanda-njila bua pa buabu. Tuakitaba ne disanka bua kuya kuenza mudimu eu mu tshimue tshimenga tshia mu Australie tshidi ne dîna ne: Wagga Wagga. Batshivua anu bakandike mudimu wetu, ne kabavua batuambuluisha ne makuta to, nanku tuvua ne bua kuteka bionso mu bianza bia Yehowa.​—Musambu 55:22.

Tuvua tuya mu misoko ku dikalu divua bantu babidi anyi ba bungi bendesha, mutuvua tupeta bamue bantu bavua batuteleja batuvua tuyikila nabu mêba a bungi. Kadi ba bungi kabakitaba bua kulonga Bible to. Nansha nanku, munga muntu uvua usumbisha mu magazen uvua yeye wanyisha mudimu utuvua tuenza bikole, ke pavuaye utupesha bimuma ne bisekiseki lumingu luonso. Kunyima kua tuetu bamane kuenza ngondo isambombo mu Wagga Wagga, bakatupingaja ku Betele.

Bakavua bumbushe bena dîku dia Betele mu biro bia mu Strathfield mu Lumungulu 1942 ne baye kabatekela ku nzubu ya bana betu. Kunyima kua mbingu yonso ibidi bavua bumbuka ku nzubu kuvuabu basombele baya ku mukuabu bua bantu kabamanyi muaba uvuabu to. Patuakapingana ne Lloyd ku Betele mu Tshimungu, tuakasomba nabu mu umue wa ku nzubu ayi. Munda munya tuvua tuenza mudimu mu musokoko mu biapu bietu bia dipatuila mikanda. Mu Kabalashipu 1943, bakakangula mudimu wetu.

Tudi tudilongolola bua kuya kuenza mudimu ku ba bende

Mu Tshisanga 1947 bakatupesha mabeji a kuuja bua kubuela mu Gilada, Tshilongelu tshia Bible tshia Société Watchtower, mu South Lansing, ku New York (États-Unis). Patuvua bashale bindila apu, bakanji kututuma bua kukumbula bisumbu bia mu Australie bua kubikolesha mu nyuma. Kunyima kua ngondo mikese, bakatubikila bua kuya kubuela mu kalasa ka 11 ka Gilada. Tuvua ne mbingu isatu patupu ya kuenza bionso bivua bikengedibua ne pashishe kukanga bibuta bietu. Tuakashiyangana ne balela ne balunda betu mu Tshisua-munene 1947, tuetu kuya batangile ku New York pamue ne bana betu bakuabu 15 ba mu Australie bavuabu babikile bua kubuela mu kalasa kamue kamue aku.

Ngondo mikese ituakenza ku Gilada yakajika ne lukasa, pashishe kututumabu mu Japon bua kuenza bu-misionere. Bu muakanengabi bua tuetu kupeta mikanda yetu ya luendu, bakateka kabidi Lloyd mutangidi muena ngendu. Bisumbu bivuabu batufundile bua kukumbula bivua bibangila mu tshimenga tshia Los Angeles too ne ku mikalu yatshi ne ditunga dia Mexique. Katuvua ne mashinyi to, lumingu luonso bana betu bavua batuambula mu mashinyi abu baya kutushiya mu tshisumbu tshikuabu. Tshitupa tshionso tshivua tshijengu atshi tshinene mpindieu mbatshikosolole mu distrike isatu ya muakulu wa Anglais ne mikuabu isatu ya tshiena-Espagne, distrike dionso dikale dienza ne bijengu dikumi dikumi!

Diakamue mu Kabitende 1949, tuakabuela mu mazuwa avuabu bavuije a basalayi, tuetu kuya batangile ku Japon. Lumue luseke lua mazuwa luvua bua bantu balume ne lukuabu bua bantu bakaji ne bana. Dituku dimue kumpala kua tuetu kufika mu tshimenga tshia Yokohama, tuakatutakena ne tshipepele tshikole pa mâyi. Bidi bimueneka ne: tshiakatokesha kuulu, bualu pakapatuka dîba dituku diakalonda, dia 31 Kasuamansense, tuakamona Mukuna wa Fuji mu bunene ne mu bulengele buawu buonso. Atshi tshivua anu bu ditujingila difika dilenga kutuvua tuya kuenzela mudimu!

Tudi tuenza mudimu pamue ne bena mu Japon

Patuakafika pabuipi ne tshitudilu tshia mazuwa, tuakamona bantu ba nsuki mifike nkama mivule. Patuakumvua mutoyi mukole, tuakadiambila ne: ‘Ntshisumbu kayipu tshia bantu ne mutoyi nunku!’ Yonso wa kudibu uvua muluate bisabata bienza ne bidiatshilu bia mabaya bivua bienza mutoyi pa tshitudilu tshia mazuwa tshienza ne mabaya. Kunyima kua tuetu bamane kulala mu Yokohama, tuakangata kawulu batangile mu tshimenga tshia Kobe mutuvua ne bua kuya kuenzela bu-misionere. Don Haslett, muanetu wa balume utuvua balonge nende mu Gilada ukavua yeye mufike mu Japon ngondo mikese kumpala, ukavua mumane kubuela mu nzubu wa difutshila wa ba-misionere. Uvua nzubu mulenga, munene wa bisasa bisatu muibaka ngibakilu wa buena Amerike, kayi ne tshintu nansha tshimue munda!

Bua kupeta muaba wa kulala, tuakakosa bisonsa bile bivua mu lubanza alu, ne tuetu kubiadija panshi mu sima. Ke mutuakatuadija bu-misionere buetu nanku, katuyi ne tshinga tshintu pakumbusha anu bibuta bietu. Tuakapeta tu-mbambula tua tukese, tuvuabu babikila ne: hibachi, bua kapia ka kuota ne bua kulambilapu. Dituku dikuabu butuku, Lloyd wakasangana ba-misionere netu babidi, Percy ne Ilma Iszlaub bafue tshipuka bua mishi. Yeye kubafulula pakakangulaye madidishi bua kapepele kabuele mu nzubu. Dimue dituku meme panyi ngakamba kufua tshipuka pamvua ndambila pa mbabula ayi. Biakatuangata matuku a bungi bua tuetu kuibidilangana ne amue malu!

Dilonga tshiena-Japon ke tshintu tshia kumpala tshituakabanga kuenza, tuvua tulonga muakulu eu munkatshi mua mêba 11 dituku dionso mu ngondo mujima. Kunyima, tuakabanga kuyisha ne tshiambilu tshimue anyi bibidi bifunda pa dibeji bua kumona mua kutuadija kuyisha. Dituku dianyi dia nzanzanza, ngakapeta Miyo Takagi, muntu mukaji wa malu malenga wakangakidila bimpe be. Misangu yonso imvua nya bua kuyukila nende, tuvua tuangata nkonga-miaku wa tshiena-Japon ne Anglais bua kutuambuluishaye too ne pakaya dilonga dia Bible edi kumpala. Mu 1999, dia dibanjija nzubu ya biro bia filiale wa mu Japon ivuabu badiundishe, ngakamona kabidi Miyo, ne bakuetu bakuabu ba bungi bamvua mulonge nabu Bible. Nansha mukadiku kupite mpindieu bidimu makumi atanu, batshidi anu bamanyisha Bukalenge ne lukunukunu, benza muabu muonso bua kusadila Yehowa.

Mu dituku 1 dia ngondo wa Tshisanga 1950, bantu batue ku 180 bakabuela mu Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo mu tshimenga tshia Kobe. Tshiakatukemesha ntshia se: mu dinda dia dituku diakalonda, bantu 35 bakalua bua kuya kuyisha. Misionere yonso wakaya kuyisha ne bantu basatu anyi banayi ba ku bapiabapia aba. Bu mumvua muenyi ne tshiyi mumanye tshiena-Japon tshia bungi, bantu batuakasangana ku nzubu yabu bakayikila anu ne bapiabapia (bavua babuele mu Tshivulukilu) batuvua baye nabu mu buambi aba. Bakatungunuka anu ne kuyikila, kadi meme tshivua ngumvua bivuabu bayikila to. Ndi ngamba ne disanka ne: bamue ba ku bapiabapia aba bakavudija dimanya diabu, kutungunukabu ne kuyisha too ne lelu.

Tudi tuenza midimu ya bungi idi itupesha disanka

Tuakatungunuka ne mudimu wa bu-misionere mu Kobe too ne mu 1952, tshidimu tshiakatutumabu mu Tokyo, muakapeshabu Lloyd mudimu wa kulombola biro bia filiale. Mu bungi bua matuku, midimu ivuaye wenza yakamuendesha mu Japon mujima ne mu matunga makuabu. Pashishe, pakalua Nathan Knorr mu Tokyo umbukila ku biro bidi bilombola mudimu wetu pa buloba bujima, wakangambila ne: “Udi mumanye muaba waya bayebe mu luendu lukuabu lua mutangidi wa zone? Neaye mu Australie ne mu Nouvelle-Zélande.” Kuambaye kabidi ne: “Wewe musue kuya pebe, udi mua kudifutshila njila.” Tshivua bualu bua disanka menemene bualu kukavua kupite bidimu tshitema bijima katshia tumbuka kuetu.

Tuakafundila bena kuetu mikanda diakamue. Mamu wakansumbila tike. Meme ne Lloyd tuvua ne midimu ya bungi, ne katuvua ne makuta a kufuta njila bua kuya kutangila bena kuetu to. Nanku luendu alu luvua diandamuna dia masambila anyi. Anu munudi mua kuela meji, Mamu uvua ne disanka dia bungi be pakammonaye. Wakamba ne: “Nenkebe makuta makuabu bua nuenu kulua kabidi kunyima kua bidimu bisatu.” Tuakapingana ne mêyi ende aa mu mutu, kadi bia dibungama, wakashala kufua mu ngondo wa Kashipu wa tshidimu tshiakalonda. Nengikale ne disanka dia bungi pangapetangana nende mu buloba bupiabupia!

Too ne mu 1960 mvua ngenza anu mudimu wa bu-misionere nkayawu, kadi ngakalua kupeta mukanda uvua wamba ne: “Kubangila lelu, newikale usukula ne ukoma bilamba bia bena dîku dia Betele.” Tshikondo atshi, Betele wetu uvua ne bantu batue ku 12 patupu, ke bualu kayi mvua ne mushindu wa kuenza mudimu eu kusangisha ne wa bu-misionere.

Mu 1962 bakupula nzubu utuvua basombele uvua muibaka ngibakilu wa buena-Japon, kuluabu kuasa muaba au Nzubu wa Betele wa bisasa bitanu tshidimu tshiakalonda. Bakampesha mudimu wa kuambuluisha bana betu bansonga batshivua bapiabapia ku Betele bua kulongolola bintu mu nzubu yabu ne kumukolopa. Anu mutubi bienzeka mu Japon, bansonga aba kabavua balonge mua kuenza midimu ya ku nzubu to. Bavua babambila anu bua kulonga tulasa, ne bamamuabu ke bavua babenzela midimu mikuabu yonso. Kadi pashishe e kumonabu ne: tshivua ne bua kubenzela midimu yonso muvua bamamuabu babenzela nansha. Mu bungi bua matuku, ba bungi ba kudibu bakalua kupeta midimu mikuabu mu bulongolodi.

Dimue dituku divuaku munya mukole mu muvu wa été, mulongi wa Bible mukuabu wakalua kuendakana ku Betele, ne kummonaye nkolopa mu biowedi. Wakamba ne: “Suaku ungambile muntu udi utangila mudimu eu bua meme mfute makuta bua kunuangatshila nsongakaji ikala ulua kuwenza pamutu pebe.” Ngakamuambila ne: nansha mumvua muanyishe lungenyi luende luimpe alu, mvua nsanka bikole bua kuenza tshionso tshivuabu bampesha bua kuenza mu bulongolodi bua Yehowa.

Bivua anu bu mu tshikondo atshi tshiakatubikilabu ne Lloyd bua kubuela mu kalasa ka 39 ka Gilada! Ndiakalenga bunene kayipu dimvua nadi mu 1964, dia kuya kubuela kabidi mu kalasa, meme muikale ne bidimu 46! Malu avuabu balongeshamu avua nangananga bua kuambuluisha bavua benza mudimu mu filiale bua kukumbajabu midimu yabu. Kunyima kua ngondo dikumi ituakenza mu kalasa aku, bakatupingaja mu Japon. Mu tshikondo atshi, mu ditunga dijima muvua bamanyishi ba Bukalenge bapite pa 3 000.

Bungi buetu buakavula ne lukasa lua dikema, bualu patuakafika mu 1972, Bantemu bavua bapite pa 14 000, ke kuibakabu nzubu mupiamupia wa filiale wa bisasa binayi mu tshimenga tshia Numazu, ku Sud kua Tokyo. Paudi ku Betele, udi umona Mukuna wa Fuji bimpe menemene. Tshiapu tshinene tshia dipatuila mikanda tshiakabangisha kupatula bibejibeji bia mu tshiena-Japon bipite pa muliyo umue ku ngondo yonso. Kadi bivua bimueneka ne: bakavua pa kutushintulula.

Mu 1974 ku ndekelu, Lloyd wakapeta mukanda umbukila ku biro bidi bilombola mudimu wa Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima, ku Brooklyn, bamubikila bua kuya kubuela mu Kasumbu Kaludiki. Tshia kumpala ngakadiambila ne: ‘Apa si kuajiki. Bu mudi Lloyd ne ditekemena dia kupeta muoyo mu diulu, meme dia kupeta muoyo pa buloba, dimue dituku netushiyangane anu kushiyangana. Pamu’apa Lloyd neaye ku Brooklyn nkayende meme nshala.’ Kadi ngakashintulula meji anyi, tuetu kuenza luendu ne Lloyd mu Luabanya 1975 kakuyi muntu uvua mungenzeje bua kuya.

Tudi tupeta mabenesha patudi tufika ku biro bidi bilombola mudimu wetu

Nansha ku Brooklyn, mutshima wa Lloyd uvua ku mudimu wa buambi wa mu Japon, ne misangu yonso uvua anu wakula bua malu atuvua bamone mu Japon. Kadi mpindieu tuvua ne mushindu wa tuetu kumanya bawetu bakuabu. Munkatshi mua bidimu 24 bia ndekelu bia muoyo wende, bavua batamba kutuma Lloyd bikole mu mudimu wa mutangidi wa zone mu matunga mavule. Ntu muye kumufila mu matunga a bungi misangu mivule.

Kuya kumona bana betu bena Kristo mu matunga makuabu kuakangambuluisha bua kumanya nsombelu udi nende ba bungi ne mushindu udibu benza mudimu. Tshiena mua kupua muoyo tshimfuanyi tshia Entallia, muana wa bakaji wa bidimu dikumi wa mu Afrike wa ku Nord. Muana wa bakaji eu uvua munange dîna dia Nzambi ne uvua wenza dîba dijima bua kuya ne kupingana mu bisangilu bia tshisumbu. Nansha muvua bena mu dîku diabu bamukengesha, wakadilambula anu kudilambula kudi Yehowa. Patuakaya mu tshisumbu tshiabu, kuvua anu ampule wa nzembu umue tshianana mulu muaba uvua ngamba-malu wenzela muyuki, kadi tshitupa tshikuabu tshionso tshishale tshivua mu mîdima. Mu mîdima yonso ayi, bivua bifila disanka dia bungi bua kumvua misambu mishême ivua bana betu ba balume ne ba bakaji bimba.

Muanda munene wakatuenzekela mu Tshisua-munene 1998, patuvua meme ne Lloyd munkatshi mua bantu bavua mu mpungilu ya distrike ya “Njila wa muoyo wa Nzambi” ivuabu benzele mu ditunga dia Cuba. Tuakakema bikole bua kumona dianyisha ne disanka divua bana betu ba balume ne ba bakaji baleje bua bana babu ba ku Brooklyn bavua balue kubamona abu! Ndi ne disanka bua malu a bungi andi mvuluka a patuakapetangana ne bana betu bananga badi batumbisha Yehowa ne lukunukunu luvule.

Ndi musombe kaba kamue bimpe ne bantu ba Nzambi

Nansha mundi muena mu ditunga dia Australie, ndi mufike ku dinanga bantu ba muaba wonso uvua bulongolodi bua Yehowa buntuma. Ke tshingakenza mu Japon, ne mpindieu unkadi muenze bidimu bipite pa 25 mu États-Unis, ndi mbimona anu mushindu wa muomumue kuneku. Pangakajimija bayanyi, meji anyi kaavua a kupingana mu Australie to, kadi avua a kushala anu ku Betele wa ku Brooklyn, kudi Yehowa munteke bua kumuenzela mudimu.

Mpindieu ndi ne bidimu 80 ne bia mu njila. Nansha munkadi muenze bidimu 61 mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba, ndi anu ne muoyo wa kuenzela Yehowa mudimu muaba wasuaye kuntuma. Mmundame bimpe menemene. Ndi ne disanka bua bidimu bipite pa 57 bimvua muenze ne mulunda wanyi munanga uvua munange Yehowa. Ndi mujadike ne: Yehowa neatungunuke ne kutubenesha, ne ndi mumanye ne: kakupua mudimu wetu ne dinanga ditudi baleje bua dîna diende muoyo nansha.​—Ebelu 6:10.

[Mêyi adi kuinshi]

^ Bala Tshibumba tshia Nsentedi tshia 1 Kasuamansense 1999, dibeji dia 16 ne 17.

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Meme ne Mamu mu 1956

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Meme ne Lloyd ne tshisumbu tshia bamanyishi ba mu Japon ku ntuadijilu kua bidimu bia 1950

[Bimfuanyi mu dibeji 26]

Meme ne Miyo Takagi, mulongi wanyi wa Bible wa kumpala, ku ntuadijilu kua bidimu bia 1950 ne mu 1999, mu Japon

[Tshimfuanyi mu dibeji 28]

Meme ne Lloyd tuenda tuabanya bibejibeji mu Japon