Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Ditonda mpekatu didi diondapa mu nyuma

Ditonda mpekatu didi diondapa mu nyuma

Ditonda mpekatu didi diondapa mu nyuma

‘PANGAKADI mupuwe, mifuba yanyi yakavingutuka bualu bua kutua kuanyi kua mikemu dinda too ne ku dilolo. Bualu bua munya ne butuku tshianza tshiebe tshiakanemena bujitu pambidi panyi; tshitelele tshianyi tshiakulua bu munanga wa mushipu.’ (Musambu 32:3, 4) Mêyi adi alenga ku muoyo aa avua mua kuikala aleja kanyinganyinga kakole kavua naku Davidi Mukalenge wa Isalele wa kale, kanyinganyinga kavuaye mudikebele nkayende bualu uvua musokoke mpekatu munene uvuaye muenze pamutu pavuaye mua kuikala mumutonde.

Davidi uvua muntu uvua ne bipedi bia bungi be. Uvua muluanganyi wa mvita wa dikima, uvua mumanye bimpe mushindu wa kulombola ditunga, uvua mufundi wa tusala ne muimbi wa misambu. Kadi, kakeyemena mamanya ende aa to, wakeyemena Nzambi wende. (1 Samuele 17:45, 46) Uvua muntu wa mutshima “muakane ku mesu kua Yehowa.” (1 Bakelenge 11:4) Kadi wakenza mpekatu uvua mutambe kuakanyine dinyoka, ne pamu’apa bua mpekatu eu ke budiye muakule mu Musambu wa 32. Dikonkonona malu akamufikisha ku mpekatu wende au didi mua kutulongesha malu a bungi. Netujingulule mateyi atudi ne bua kuepuka ne netumone kabidi tshitudi ne bua kutondela mpekatu yetu bua malanda etu ne Nzambi atuadijilule tshiakabidi.

Mukalenge wa lulamatu wakapona mu mpekatu

Tshisamba tshia Isalele tshivua mu mvita ne bena Amona, kadi Davidi yeye uvua mushale musombe mu Yelushalema. Dimue dituku dilolo pavuaye wendakana pa tshisasa tshia nzubu wende, wakamona mukaji mulenga wowa mâyi mu lupangu luvua pabuipi apu. Davidi e kupanga mua kudikanda, kubangaye kujinga mukaji eu bikole. Pakamanyaye ne: mukaji au uvua Beta-sheba, mukaji wa musalayi wende Uliya, Davidi wakamubikidisha, kuendaye nende masandi. Pakapita matuku, Beta-sheba wakatumina Davidi dîyi bua kumumanyisha ne: uvua ne difu.​—2 Samuele 11:1-5.

Davidi uvua mukuatshike mu buteyi. Bu mpekatu wabu mumanyike, dinyoka diabu bonso babidi divua ne bua kuikala lufu. (Lewitiki 20:10) Ke yeye kuenza mayele. Kubikidishaye Uliya, bayende wa Beta-sheba ku mvita kuvuaye. Ufika, ne yeye mumane kuyikila nende bikole bua mushindu uvua mvita ayi ipitakana, Davidi wakambila Uliya bua apingane kuende, wela meji ne: mayele au avua mua kuenza bua bimueneke bu se: Uliya ke uvua muimitshishe Beta-sheba.​—2 Samuele 11:6-9.

Kadi Uliya kakaya kumona mukajende to, ke kutondabi Davidi bikole. Uliya wakamba ne: kabivua mua kuenzeka bua yeye kupingana kuende pavua tshiluilu tshiabu tshikale mu mvita mikole nansha. Pavua tshiluilu tshia bena Isalele mu mvita, balume kabavua basangila ne bakaji to, nansha mene ne bakaji babu ba mu nzubu. Bavua ne bua kushala kabayi katoba muvua mikenji ilomba. (1 Samuele 21:5) Mpindieu, Davidi kubikilaye Uliya bua kudiabu nende, kumuelelaye maluvu yeye kukuatshika, kadi nansha nanku, Uliya kakaya kudi mukajende to. Lulamatu lua Uliya luakapisha Davidi bua mpekatu munene uvuaye muenze eu.​—2 Samuele 11:10-13.

Mpekatu eu wakabanga kulubakaja Davidi bikole. Bua dishikila, lungenyi luende luakimanyina pa bualu bumuepele. Wakatuma Uliya tshiakabidi ku mvita ne mukanda mufundila Yoaba uvua ulombola tshiluilu atshi. Mukanda au wa mêyi makese uvua wamba ne: ‘Uteke Uliya kumpala padi mvita mikole, umushiyeku, bamushipe, afue biende.’ Mukanda wakafunda mukalenge wa bukole eu uvua umueneka bu uvua musokoke malu ende mabi pakashipeshaye Uliya.​—2 Samuele 11:14-17.

Pakajika matuku a madilu a bayende wa Beta-sheba, Davidi wakamusela diakamue. Kunyima kua matuku, Beta-sheba wakalela muana. Mu tshikondo tshionso tshiakenzeka malu onso aa, Davidi uvua mushale anu mupuwe kayi wamba bualu nansha bumue bua mpekatu yende ayi to. Pamu’apa uvua udibingisha mundamunda. Uliya kavuaku mufue lufu lua lumu bu muvua bakuabu bafue mu mvita ayi anyi? Kavuaku mubenge kutumikila mukalenge wende, kupidiaye bua kuya kudi mukajende anyi? ‘Mutshima wa didinga’ neukebe bua kufila ngenyi ya mishindu ne mishindu anu bua kumona mua kubingisha mpekatu.​—Yelemiya 17:9; 2 Samuele 11:25.

Bilema binene bidi bifikisha ku mpekatu

Mmunyi muvua Davidi, muntu uvua munange buakane, mua kufika ku dienda masandi ne ku dishipeshangana? Bidi bimueneka ne: meji a kuenza mpekatu akavua mu mutshima wende. Tudi mua kudikonka bua tshinyi Davidi kavua muye ne bantu bende bua kubakuatshisha mu mvita ivuabu baluangana ne baluishi ba Yehowa. Kadi pamutu pa kuya mu mvita, Davidi yeye uvua musombe muikishe mu dibalasa diende, kayiku utuma lungenyi ku bivua bipitakana ku mvita bua kumumbusha dijinga dibi dia kualakana mukaji wa bende wa musalayi wa lulamatu mu mutu muende. Lelu’eu, padi bena Kristo balelela benza midimu ya mu nyuma ne tshisumi mu bisumbu biabu ne bayisha kabidi lumu luimpe pa tshibidilu, bidi bibakuba menemene.​—1 Timote 6:12.

Bavua bambile mukalenge yonso wa Isalele bua kutentulula mukanda wa Mikenji ne kuikala kuubala dituku dionso. Bible udi umvuija tshivuabu bambidile bualu ebu ne: ‘Nunku yeye neamanye mua kutshina Yehowa, Nzambi wende, ne muakutumikila mêyi onso ne mikenji yonso bidi bifundamu, bua kubienza; nunku mutshima wende kaudibandishi ku mutu kua bana babu, nunku yeye kasesuki mu njila wa mikenji nansha ku tshianza tshia balume nansha ku tshianza tshia bakaji.’ (Dutelonome 17:18-20) Bidi anu bu bidi bimueneka ne: Davidi kavua ulonda mubelu eu tshikondo tshiakenzaye mpekatu minene ayi to. Kubala ne kuelangana meji bua Dîyi dia Nzambi pa tshibidilu bidi bituambuluisha bikole bua kuepuka malu mabi mu bikondo bikole ebi.​—Nsumuinu 2:10-12.

Nansha wa ndekelu wa mu Mikenji Dikumi uvua wamba bimpe ne: ‘Kukumi mutshima webe ku mukaji wa mukuenu.’ (Ekesode 20:17) Pabi mu tshikondo tshine atshi Davidi uvua ne bakaji basela ne bakaji bapika ba bungi. (2 Samuele 3:2-5) Kadi abi kabiakamukanda bua kualakana mukaji mukuabu wa mpala mulengele to. Bualu ebu budi butuvuluija bulelela bua mêyi a Yezu aa: ‘Muntu yonso udi utangila mukaji ne lukuka lua masandi wakumana kuenda nende masandi mu mutshima wende.’ (Matayo 5:28) Pamutu pa tuetu kuikala tulama majinga mabi a nunku munda muetu, mbimpe tuikale tuumusha ne lukasa padiwu abuela mu meji ne mu mitshima yetu.

Davidi udi unyingalala bua mpekatu wende, badi bamufuila luse

Muyuki mulelela wa mu Bible udi wakula bua mpekatu wa Davidi ki mmufunda bua kusankisha dijinga dia muntu dia kuenda masandi nansha. Kadi udi utuambuluisha bua kumona mushindu wa dikema ne udi ulenga ku muoyo udi Yehowa uleja umue wa ku ngikadilu yende ya pa buayi: luse.​—Ekesode 34:6, 7.

Kunyima kua Beta-sheba mumane kulela muana wa balume, Yehowa wakatuma muprofete Natana bua kumonangana ne Davidi. Bualu ebu buvua buleja luse. Bu Natana kayi muye kuyikila nende anyi bu yeye Davidi mushale anu mupuwe, ntshia bushuwa se: uvua mua kupapisha mutshima wende mu mpekatu. (Ebelu 3:13) Kadi, Davidi wakaleja dianyisha bua luse lua Nzambi. Mêyi a meji ne matoke akamuambila Natana akalenga kuondo ka muoyo ka Davidi bikole, yeye kuitaba ne budipuekeshi se: uvua muenzele Nzambi mpekatu. Musambu wa 51 udi wakula bua mpekatu wa Davidi ne Beta-sheba, wakafundibua kunyima kua yeye mumane kunyingalala ne mutonde mpekatu wende. Tuetu petu katulekedi mutshima wetu upapa bituikala benze mpekatu to.​—2 Samuele 12:1-13.

Nzambi wakafuila Davidi luse, kadi kakamuepula ku dinyoka anyi ku bipeta bibi bia mpekatu wende to. (Nsumuinu 6:27) Kadi Davidi uvua yeye mua kuepuka malu aa anyi? Bu Nzambi mubuikile patupu mêsu pa malu mabi onso au, mikenji yende kayivua mua kuikala ne mushinga to. Uvua mua kulua muntu wa tshianana anu bu Muakuidi Munene Eli uvua ukanyina bana bende bavua benza malu mabi ne pashishe ubalekela batungunuka ne kuenza malu mabi. (1 Samuele 2:22-25) Kadi Yehowa katu ubenga kuleja muntu udi munyingalale bua bubi buende bulenga buende nansha. Anu mudi mâyi matalale adi atukijija mioyo, luse luende neluambuluishe muntu udi muenze mpekatu bua kutantamena bipeta bibi bia mpekatu wende. Dimubuikidila bubi ne didisangisha ne bena Kristo netu nebiambuluishe muntu eu bua kupetulula makanda a mu nyuma. Ku diambuluisha dia mulambu wa Kristo wakafilaye bua kutupikula, muntu udi unyingalala bua mpekatu wende udi mua kufika ku dilabula “bunene bua luse [lua Nzambi].”​—Efeso 1:7, Muanda Mulenga Lelu.

“Mutshima mutoke” ne “nyuma mujalame”

Kunyima kua Davidi mumane kutonda mpekatu wende, kakatungunuka anu ne kudimona bu muntu uvua kayi kabidi ne mushinga nansha. Mêyi ende adi mu misambu yakafundaye bua ditonda mpekatu adi aleja disulakana diakumvuaye ne dipangadika diende dia kusadila Nzambi ne lulamatu. Tshilejilu, bala Musambu wa 32. Mu mvese 1 tudi tubala ne: ‘Disanka didi kudi muntu udi ne ditomboka diende diumushibue, ne udi ne bubi buende bubuikidibue!’ Nansha mpekatu yeye bunene kayi, muntu udi mua kupetulula nsombelu muimpe bikalaye munyingalale ne muoyo mujima bua bubi buende. Umue mushindu wa yeye kuleja ne: mmunyingalale ne muoyo mujima nkuitaba bujitu buonso bua bienzedi biende bibi abi anu muakenza Davidi. (2 Samuele 12:13) Kakakeba bua kudibingisha kumpala kua Yehowa anyi bua kuela bakuabu tshilumbu atshi pambidi to. Mvese 5 udi wamba ne: ‘Ngakatonda bubi buanyi kûdi, tshiakasokoka dipambuka dianyi ku buakane. Ngakamba ne: Nentonde matomboka anyi kudi Yehowa; ne wewe wakandekelela dipila dia bubi buanyi.’ Ditonda mpekatu dia bushuwa didi disulakaja muntu, bualu kuondo kende ka muoyo kakakumulubakaja kabidi bua malu mabi avuaye muenze to.

Kunyima kua yeye mumane kulomba Yehowa bua amubuikidile mpekatu, Davidi wakamusengelela ne: ‘Nzambi, umfukile mutshima mutoke munda muanyi, ungenzele nyuma mujalame munda muanyi.’ (Musambu 51:10) Kulomba kua Davidi kua “mutshima mutoke” ne “nyuma mujalame” kudi kuleja ne: uvua mumanye bimpe muvua meji ende matangija anu ku dienza mpekatu ne muvuaye ujinga bua Nzambi amuambuluishe bua atokeshe mutshima wende ne abangulule nsombelu wende bimpe. Pamutu pa yeye kushala anu mubungame, uvua mudisuike bua kutungunuka ne kusadila Nzambi. Wakasambila ne: ‘Mukalenge, ubulule mishiku yanyi, ne mukana muanyi nemumanyishe bantu butumbi buebe.’​—Musambu 51:15.

Mmunyi muvua Yehowa umona dinyingalala ne muoyo mujima dia Davidi bua mpekatu wende ne mushindu uvuaye mudisuike bua kumusadila? Wakakolesha Davidi ku muoyo ne: ‘Nenkuyishe lungenyi, nenkuleje njila uudi ne bua kuendela, nenkupe meji patshidi dîsu dianyi kuudi.’ (Musambu 32:8) Mêyi aa adi aleja ne: Yehowa udi umona meji ne majinga a muntu udi munyingalale bua mpekatu wende. Yehowa wakapesha Davidi bujinguludi bua bungi, buakamuambuluisha bua kumona kule. Pavuaye mua kulua kupeta diteta dikuabu, uvua mua kudianjila kumona ntatu ivua bienzedi biende mua kumukebela yeye ne bantu bakuabu kabidi, ne uvua mua kumanya mua kuenza malu ne budimu.

Muanda eu uvua muenzekele Davidi udi ukolesha bonso badi benze mpekatu ku muoyo. Patudi tutonda mpekatu wetu ne tunyingalala ne muoyo mujima, tudi mua kupetulula tshintu tshia mushinga mukole tshituvua bajimije: malanda etu ne Yehowa Nzambi. Kanyinganyinga ne bundu bituikala nabi bua tshitupa tshîpi mbimpe kupita dikenga didi muntu umvua dimukuate padiye ushala mupuwe ne mpekatu munda, ne mbimpe kupita kabidi bipeta bibi bidi bifumina ku dipapisha mutshima wetu mu mpekatu. (Musambu 32:9) Kadi Nzambi wa dinanga ne wa luse, “Tatu wa luse ne Nzambi wa busambi buonso” udi mua kutubuikidila bubi buetu.​—2 Kolinto 1:3.

[Tshimfuanyi mu dibeji 31]

Davidi uvua wela meji ne: uvua mua kuepuka bipeta bibi bia mpekatu wende pakatumaye Uliya bua kufua