Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Sankayi bua munudi bamanye Yehowa

Sankayi bua munudi bamanye Yehowa

Sankayi bua munudi bamanye Yehowa

‘Badi bateleja dîyi dia Nzambi, badi badilama, badi ne disanka.’​—LUKA 11:28.

1. Ntshikondo kayi tshiakatuadija Nzambi kumanyisha bantu malu?

 YEHOWA mmunange bantu ne udi musue bikole bua bikale ne disanka. Ke bualu kayi kabiena bikemesha bua mudiye ubamanyisha malu to. Wakatuadija kubamanyishau mu budimi bua Edene. Bilondeshile Genese 3:8, dimue dituku ku “dilolo,” Adama ne Eva ‘bakumvua dîyi dia Yehowa Nzambi.’ Bamue bantu badi bamba ne: bualu ebu budi buleja ne: Yehowa uvua ne tshibidilu tshia kumanyisha Adama malu pa dîba adi, pamu’apa dituku dionso. Nansha biobi bikale munyi, Bible udi uleja patoke ne: Nzambi kavua musombele anu dipesha mulume wa kumpala eu mikenji to, kadi uvua kabidi umulongesha malu avuaye ne bua kumanya bua kumonaye mua kuenza midimu yende.​—Genese 1:28-30.

2. Mmunyi muvua mulume ne mukaji ba kumpala babenge bua Yehowa kikadi ubalombola, ne ntshinyi tshiakenzeka?

2 Yehowa wakapesha Adama ne Eva muoyo, bukokeshi ku mutu kua nyama ne kua buloba bujima. Kadi wakabelela mukenji anu umue tshianana wa kubenga kudia tshimuma tshia mutshi wa dimanya malu mimpe ne malu mabi. Satana wakasaka Adama ne Eva bua kushipa mukenji wa Nzambi au. (Genese 2:16, 17; 3:1-6) Bakasungula bua kuikalabu ne budikadidi, ne bua kuikalabu badipangadijila tshivua tshimpe ne tshibi. Pakenzabu nanku, bakabenga mu dipanga diabu dia meji adi bua Mufuki wabu wa dinanga kikadi ubalombola to. Muanda eu wakabakebela buobu ne ndelanganyi yabu ivua kayiyi mianji kuledibua ntatu mikole ya dikema. Adama ne Eva bakakulakaja ne ndekelu wa bionso bakafua kabayi ne ditekemena dia kubika ku lufu to. Ndelanganyi yabu yakapiana mpekatu ne lufu.​—Lomo 5:12.

3. Mmalu kayi avua Yehowa mumanyishe Kana, ne ntshinyi tshiakenza Kana?

3 Nansha muakajuka buntomboji ebu mu Edene, Yehowa wakatungunuka ne kumanyisha bantu malu. Mpekatu uvua wamba kutshimuna Kana muan’a bute wa Adama ne Eva. Yehowa wakamudimuija bua se: uvua mutangile ku dienza bualu bubi, ne kumubelaye bua ‘kuenza bimpe.’ Kana wakabenga mubelu wa dinanga eu ne kushipaye muanabu. (Genese 4:3-8) Nunku, bantu basatu ba kumpala bavua pa buloba busatu buabu bakabenga bua kutumikila mibelu mimpe ya kudi eu uvua mubape muoyo, Nzambi udi upesha bantu bende mêyi a kulonda bua diakalengele diabu. (Yeshaya 48:17) Bulelela, muanda eu uvua ne bua kuikala muele Yehowa mâyi ku makasa!

Yehowa udi udimanyisha kudi bena lulamatu ba kale

4. Ntshinyi tshivua Yehowa mujadike bua ndelanganyi ya Adama, ne mmukenji kayi wa ditekemena wakamanyishaye bua bualu ebu?

4 Yehowa uvua ne bukenji bua kulekela kumanyisha bantu malu, kadi kakenza nanku to. Uvua mujadike ne: bamue bantu ba mu ndelanganyi ya Adama bavua ne bua kuteleja mêyi Ende ne meji. Tshilejilu, pavua Yehowa ukosela Adama ne Eva tshibawu, wakamanyisha dilua dia “dimiinu” uvua ne bua kuluisha Nyonka, udi muikale Satana Diabolo. Ku ndekelu, dimiinu eu uvua ne bua kuboza Satana ku mutu bua kumushipa. (Genese 3:15, NW) Mulayi eu uvua mukenji wa disanka uvua ne ditekemena bua ‘badi bateleja dîyi dia Nzambi, badi badilama.’​—Luka 11:28.

5, 6. Mmu mishindu kayi muvua Yehowa mumanyishe malu kudi bantu bende kumpala kua bidimu lukama bia kumpala B.B., ne mmunyi muvua malu aa mabambuluishe?

5 Yehowa wakamanyisha disua diende kudi bankambua ba lulamatu ba kale bu mudi Noa, Abalahama, Isaka, Yakoba ne Yobo. (Genese 6:13; Ekesode 33:1; Yobo 38:1-3) Kunyima, wakapesha tshisamba tshia Isalele mikenji ku tshianza tshia Mose. Mikenji ya Mose yakabambuluisha mu malu a bungi. Pavua bena Isalele bayitumikila, bavua balua tshisamba tshisunguluke tshia Nzambi, bashilangana ne bisamba bikuabu bionso. Nzambi wakajadikila bena Isalele ne: pavuabu batumikila Mikenji ayi, uvua ne bua kubabenesha ki ng’anu ku mubidi to, kadi ne mu nyuma kabidi, uvua ne bua kubavuija bukalenge bua bakuidi ne tshisamba tshinsantu. Mikenji ayi ivua mene ne mikandu ya malu a ndilu ne mankenda ivua yambuluisha bua kushala ne makanda a mubidi. Kadi, Yehowa wakabadimuija kabidi bua ntatu ivua bupidia mua kubakebela.​—Ekesode 19:5, 6; Dutelonome 28:1-68.

6 Pakapita bidimu, bakasakidila mikanda mikuabu ya mu Bible ivua Nzambi mufundishe. Miyuki ya kale ivua ileja malu avua Yehowa muenzele bisamba ne bantu. Mikanda ya tusala ivua yumvuija ngikadilu yende mu mushindu mulenga. Mikanda ya baprofete ivua imanyisha mushindu uvua disua dia Yehowa ne bua kukumbana mu matuku atshivua alua. Bena lulamatu ba kale bakalonga ne kutumikilabu malu a mu mikanda eyi mifundisha ku nyuma wa Nzambi. Umue wa kudibu wakafunda ne: ‘Dîyi diebe didi muinda ku makasa anyi ne munya muteme mu njila wanyi.’ (Musambu 119:105) Yehowa wakapesha bantu bavua basue kuteleja butoke ne malu a kulonga.

Butoke budi butokesha bikole

7. Nansha muvua Yezu muenze bishima, bantu bavua bamumanye ne uvua nganyi, ne mbua tshinyi?

7 Mu bidimu lukama bia kumpala, bisumbu bia malu a Nzambi bia bena Yuda biakasakidila bilele bia bantu ku Mikenji ya Mose. Pamutu pa mikenji kuikalayi mpokolo wa butoke, bena Yuda bakenza nayi mudimu bibi, ke yoyi kubanemena bujitu anu bua bilele bia bantu abi. (Matayo 23:2-4) Kadi mu 29 B.B., Yezu Masiya wakamueneka. Mudimu uvuaye nawu kauvua anu wa kufila muoyo wende bua bukua-bantu to, kadi uvua kabidi bua “kujadikila bantu bulelela.” Nansha muakenzaye bishima, bantu bavua bamumanye ne: uvua “Muyishi.” Malongesha ende avua bu butoke buvua butokesha mu mîdima ya mu nyuma ivua mibuikile ngenyi ya bantu. Yezu nkayende wakambilamu ne: “Ndi butoke bua bena panu.”​—Yone 8:12; 18:37; 11:28, MMM.

8. Mmikanda kayi yakafundabu ku bukole bua nyuma wa Nzambi mu bidimu lukama bia kumpala B.B., ne mmunyi muakambuluishayi bena Kristo ba kumpala?

8 Kunyima bakalua kusakidila Evanjeliyo, mikanda inayi ya muyuki wa muoyo wa Yezu, ne mukanda wa Bienzedi, muyuki udi wakula bua ditangalaka dia Buena-Kristo kunyima kua lufu lua Yezu. Kuvua kabidi mikanda yakafunda bayidi ba Yezu ku bukole bua nyuma wa Nzambi, ne mukanda wa tshiprofete wa Buakabuluibua. Mikanda yonso eyi, kusangisha ne Mifundu ya tshiena-Ebelu, ke yakenza mikanda mimanyike ya mu Bible. Ku diambuluisha dia mikanda yonso eyi mifundisha ku bukole bua nyuma wa Nzambi, bena Kristo bavua mua ‘kumanya, pamue ne bansantu bonso, mudi butshiama ne bule ne bule bua mulu ne ndondo’ bia bulelela. (Efeso 3:14-18) Bavua mua kupeta ‘meji a Kristo.’ (1 Kolinto 2:16) Nansha nanku, bena Kristo ba kumpala aba kabavua bumvue bimpe menemene kalu kuonso kavua katangila malu avua Nzambi mulongolole bua kuenza to. Mupostolo Paulo wakafundila bena Kristo nende ne: “Mpindiewu tudi tumona bibuitshidile, bu muntu umona bintu mu lumuenu.” (1 Kolinto 13:12, MMM) Lumuenu elu luvua mua kubaleja bintu, kadi ki mbionso nansha. Ngumvuilu muimpe menemene wa Dîyi dia Nzambi uvua ne bua kulua pashishe.

9. Mbutoke kayi budi bumueneke mu ‘matuku aa a ku nshikidilu?’

9 Lelu, tudi mu tshikondo tshidi Bible ubikila ne: ‘matuku a ku nshikidilu,’ tshikondo tshia “malu makole.” (2 Timote 3:1) Muprofete Danyele wakamanyisha ne: mu tshikondo etshi ‘[dimanya dilelela divua ne bua] kuvulangana.’ (Danyele 12:4) Ke bualu kayi Yehowa, Mumanyishi Munene wa malu, mmuambuluishe bantu badi basue bulelela bua kumvuabu Dîyi diende. Mpindieu bantu ba bungi mbumvue ne: bakateka Yezu Kristo mu nkuasa wa bumfumu mu diulu mu 1914. Mbamanye kabidi ne: mu tshitupa tshîpi emu neajikije makenga pa buloba ne neakudimune buloba ebu bujima mparadizu. Badi bamanyisha mpindieu bualu ebu bua mushinga budi butangila lumu luimpe lua Bukalenge pa buloba bujima.​—Matayo 24:14.

10. Mmunyi mudi bantu bangate mibelu ya Yehowa munkantshi mua bidimu bia bungi?

10 Eyowa, munkatshi mua bidimu bia bungi Yehowa utu mumanyishe bantu badi pa buloba disua diende ne tshidiye mulongolole bua kuenza. Bible udi wakula bua bantu ba bungi bakateleja meji a Nzambi, kuatumikilabu ne kupetabu masanka. Udi utuambila kabidi bua bantu bakabenga mibelu milenga ya kudi Nzambi, bakalonda njila wa kabutu wa Adama ne Eva. Yezu wakafila tshilejilu tshia bualu ebu pakakulaye bua njila ibidi ya mu tshimfuanyi. Umue udi ufikisha ku kabutu. Bantu ba bungi badi babenge Dîyi dia Nzambi badi bendela mu njila munene ne mualabale. Njila mukuabu udi ufikisha ku muoyo wa tshiendelele. Nansha mudiye mufimpakane, nnjila wa bantu bakese badi bitaba ne: Bible udi Dîyi dia Nzambi, ne batumikila malu adimu.​—Matayo 7:13, 14.

Tuikalayi ne dianyisha bua bitudi nabi

11. Dimanya dia Bible ditudi nadi ne ditabuja malu adimu bidi tshijadiki tshia tshinyi?

11 Udi munkatshi mua bantu badi basungule njila wa muoyo anyi? Biwikala munkatshi muabu, kakuyi mpata neujinge bua kushalamu. Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza bua kushalamu? Ikala welangana meji ne uleja dianyisha bua mabenesha adi dimanya dia bulelela bua malu adi mu Bible dikupeteshe. Ditaba diebe dia lumu luimpe ntshijadiki tshia se: Nzambi mmukubeneshe. Yezu wakaleja bualu ebu pakasambilaye Tatuende ne: ‘Tatu Wanyi, Mukalenge wa diulu ne wa buloba, ndi nkusakidila bualu bua wewe wakusokoka bena meji ne bena budimu malu aa, wakuasokolola kudi bana bakese.’ (Matayo 11:25) Balobi ne balambuishi ba bitadi bakumvua malongesha a Yezu, kadi balombodi ba bitendelelu bavua balonge bikole kabavua baumvue to. Yezu wakamba kabidi ne: ‘Kakuena muntu udi mumanye mua kudivuila kundi, bikala Tatu wakuntuma kayi mumukoke; ne meme nemmubishe dituku dia ku nshikidilu.’ (Yone 6:44) Biwikale mufike ku dimanya Bible, witabuja ne utumikile malongesha ende, bidi bijadika ne: Yehowa mmukukoke. Nanku, mbimpe usanke bua bualu ebu.

12. Mmu malu kayi mudi Bible utupesha butoke?

12 Dîyi dia Nzambi didi ne malu a bulelela adi apikula bantu ne abapesha butoke. Bantu badi batumikila dimanya dia mu Bible mbabapikule ku bitabataba, ku malongesha a dishima ne ku dipanga bidi nabi bantu miliyo mivule. Tshilejilu, kumanya bulelela budi butangila anyima kudi kutumbusha buôwa buonso bua se: bafue badi mua kutuenzela bibi anyi kutumbusha meji a se: bana betu bakadi bafue badi mu dikenga. Kumanya bulelela budi butangila banjelo babi kudi kutuambuluisha bua kuepuka njiwu idi imueneka padi muntu ubuelakana mu malu a nyuma mibi. Dilongesha dia dibika dia bafue didi disamba aba badi bafuishe bana. (Yone 11:25) Milayi ya mu Bible idi ituleja tshikondo tshitukadi ne idi itusaka bua kueyemena tshidi Nzambi mulaye pa bidi bitangila malu enzeka mu matuku atshilualua. Idi kabidi ikolesha ditekemena dietu dia kuikala ne muoyo wa tshiendelele.

13. Mmunyi mudi ditumikila Dîyi dia Nzambi dituambuluisha ku mubidi?

13 Mêyi a Nzambi adi mu Bible adi atulongesha bua kuikala ne nsombelu udi mua kulamisha mubidi wetu bimpe. Tshilejilu, tudi tulonga mua kuepuka bibidilu bionso bidi binyanga mubidi wetu bu mudi dinua mfuanka ne bintu bikuabu bidi bikuata. Tudi tuepuka dikuatshika dia maluvu. (2 Kolinto 7:1) Kutumikila mikenji ya Nzambi idi ilomba bua kuikala ne bikadilu bimpe kudi kutukuba ku masama a mu bilamba. (1 Kolinto 6:18) Patudi tutumikila mubelu wa Nzambi udi utulomba bua kuepuka lukuka lua makuta, ditalala dietu dia mu mutshima kadiena dinyanguka bu mudibi bienzekela bantu ba bungi badi baditue mu dikeba dia biuma to. (1 Timote 6:10) Mmalu kayi mimpe audi mupete bua muudi mutumikile Dîyi dia Nzambi?

14. Mmunyi mudi nyuma muimpe muikale utuambuluisha mu nsombelu wetu?

14 Tuetu bikale tutumikila Dîyi dia Nzambi, tudi tupeta nyuma muimpe wa Yehowa. Tudi tupeta bumuntu bufuane bua Kristo, ne ngikadilu milenga bu mudi luse. (Efeso 4:24, 32) Nyuma wa Nzambi udi kabidi ukuamisha mamuma ende munda muetu: dinanga, disanka, ditalala, muoyo-mule, bulenga, buimpe, ditabuja, budipuekeshi ne didikanda. (Galatia 5:22, 23) Ngikadilu eyi idi ifikisha muntu ku disomba bimpe ne bakuabu, pamue ne bena mu dîku diabu. Tudi tupeta dikima didi dituambuluisha bua kutantamena ntatu. Udiku mujingulule mudi nyuma muimpe mukuambuluishe bua wewe kuakaja bikadilu biebe anyi?

15. Mmasanka kayi atudi tupeta patudi tutumikila disua dia Nzambi?

15 Patudi tuenza tshidi Yehowa musue, tudi tukolesha malanda etu nende. Dishindika dietu dia se: udi utumvuila ne mmutunange didi dikola. Tudi tulongela ku ntatu itudi tupeta ne: bushuwa udi utukuatshisha mu bikondo bia nunku. (Musambu 18:18) Tudi tujingulula kabidi ne: utu bulelela uteleja masambila etu. (Musambu 65:2) Tudi tufika ku dilonda mibelu idiye utupesha, batuishibue ne: neyituambuluishe. Ne tudi ne ditekemena dilenga dia se: mu tshikondo tshidi Nzambi musungule, neafikishe bena lulamatu bende ku bupuangane ne neabapeshe dipa dia muoyo wa tshiendelele. (Lomo 6:23) Muyidi Yakobo wakafunda ne: ‘Semenayi pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi nenu.’ (Yakobo 4:8) Udiku mumone ne: malanda ebe ne Yehowa mmakole paudi musemene pabuipi nende anyi?

Tshiuma tshikena kuelekeja

16. Mbikadilu kayi bivua bamue bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bashintulule?

16 Paulo wakavuluija bena Kristo bela manyi ba mu bidimu lukama bia kumpala ne: bamue ba munkatshi muabu bavua tshikondo kampanda bena tshiendenda, bena masandi, balume bavua bangatangana ne balume ne bakaji ne bakaji nabu, bivi, bena lukuka lua bintu, bakuatshiki ba maluvu, bapendianganyi ne banyenganganyi ba bintu. (1 Kolinto 6:9-11) Bulelela bua mu Bible buakabasaka bua kushintulula malu a bungi; ‘bakabuvuwa.’ Anji elabi meji bua tshiuvua mua kuikala bu wewe kuyi mupete bulelela budi bupikula buudi mulonge mu Bible. Kakuyi mpata, bulelela ntshiuma tshikena kuelekeja. Bushuwa, tudi ba diakalenga bua mudi Yehowa utumanyisha malu!

17. Mmushindu kayi udi Bantenu ba Yehowa badie mu nyuma mu bisangilu biabu?

17 Ela kabidi meji bua masanka atudi nawu munkatshi mua bana betu ba bisa ne makoba mashilangane. “Mupika wa lulamatu ne wa budimu” udi ufila biakudia bia mu nyuma mu tshikondo tshiakanyine, munkatshi muabi mudi Bible, bibejibeji ne mikuabu mikanda ya mu miakulu kabukabu. (Matayo 24:45-47, NW) Mu bisangilu bia tshisumbu bivua bienzeke mu tshidimu tshia 2000, Bantemu ba Yehowa ba mu matunga a bungi bakalonga malu manene a mu mikanda minene muanda-mukulu ya mu Mifundu ya tshiena-Ebelu. Bakelangana meji bua nsombelu wa bantu 40 ba mu Bible badibu bumvuije malu abu mu mukanda wa Étude perspicace des Écritures. Bakalonga mukanda wa Muntu mutambe bunene wa katshia ne katshia ne mukanda wa Buobumue mu tshitendelelu tshia Nzambi umue mulelela. Mbakonkonone biena-bualu 36 bia mu tshibejibeji tshia Tshibumba tshia Nsentedi, kusakidilaku ne biena-bualu bia malonga 52. Bantu ba Yehowa bakapeta kabidi nimero 12 ya Mudimu wetu wa Bukalenge ne miyiki ya patoke ivua ne biena-bualu kabukabu bia mu Bible ku lumingu luonso. Bulelela, Yehowa mmutupeshe dimanya dia mu nyuma dia bungi be!

18. Mmu malu kayi mudibu batuambuluishe munda mua tshisumbu tshia bena Kristo?

18 Mu buloba bujima, mu bisumbu bipite pa 91 000 badi bakuatshisha ne bakankamija bawetu mu bisangilu. Badi kabidi batukuatshisha kudi bena Kristo netu badi basue kutuambuluisha mu nyuma. (Efeso 4:11-13) Eyowa, dimanya dia bulelela ditudi bapete ndituambuluishe bikole. Kumanya Yehowa ne kumusadila mbualu bua disanka. Bulelela, mêyi a mufundi wa Misambu adi alonda aa mmalelela: “Disanka didi kudi bantu badi ne Yehowa, Nzambi wabo!”​—Musambu 144:15.

Udi muvuluke anyi?

• Mbanganyi bavua Yehowa mumanyishe malu kumpala kua tshikondo tshia bena Kristo?

• Mmushindu kayi uvua butoke bua mu nyuma butokeshe bikole mu bidimu lukama bia kumpala? kadi mu tshikondo tshietu etshi?

• Mmalu mimpe kayi adi afumina ku ditumikila dimanya dia Yehowa?

• Bua tshinyi tudi tusanka bua mutudi bamanye Nzambi?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu mabeji 8, 9]

Yehowa wakamanyisha disua diende kudi Mose, Noa, ne Abalahama

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Mu matuku etu aa, Yehowa mmutokeshe Dîyi diende

[Bimfuanyi mu dibeji 10]

Ela meji bua masanka atudi nawu munkatshi mua bana betu ba bisa ne makoba kabukabu!