Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Utu ne nyuma utu kayi ufua anyi?

Utu ne nyuma utu kayi ufua anyi?

Utu ne nyuma utu kayi ufua anyi?

MUPOSTOLO Paulo wakafunda ne: ‘Dîyi dionso dia mu Mukanda wa Nzambi didi difume munda mua Nzambi bu mupuya wende, ne didi ne mudimu muimpe wa kuyisha bantu, ne wa kubabela, ne wa kubadimuija, ne wa kubalongesha mu buakane bua Nzambi.’ (2 Timote 3:16) Eyowa, Bible mmukanda udi ne bulelela bua Yehowa, Nzambi mulelela.​—Musambu 83:18.

Bu mudi Yehowa muikale Mufuki wa bantu ne bintu bionso, mmumanye bimpe tshitu tshitufikila patudi tufua. (Ebelu 3:4; Buakabuluibua 4:11) Ne mu Bible, Dîyi diende didiye mufundishe, mmufile mandamuna mimpe ne malelela a nkonko idi itangila tshilumbu tshia dikala ne muoyo kunyima kua lufu.

Nyuma ntshinyi?

Mu Bible, miaku idibu bakudimune ne: “nyuma” idi yumvuija nangananga “mupuya” anyi mueyelu. Kadi kayena yumvuija anu kueyela patupu to. Tshilejilu, muyidi Yakobo udi wamba ne: ‘Mubidi mutapuluke ku nyuma wawu udi mufue.’ (Yakobo 2:26) Nunku, nyuma ke udi upesha mubidi muoyo.

Bukole bua muoyo ebu kabuena mua kuikala anu mueyelu anyi kapepe kadi kendakana mu bisulusulu nansha. Bua tshinyi kabiena nanku? Bualu bilondeshile tshibungu kampanda, padi mueyelu ukoseka, tutupa tukese tua mubidi (anyi selile) tutu tuanji kushala ne muoyo bua mutantshi mukese anyi munkatshi mua “minite ya bungi.” (The World Book Encyclopedia) Ke bualu kayi batu pamu’apa bafika ku difululula muntu. Kadi padi anu bukole budi bufila muoyo ebu bupatuka mu tutupa tukese tua mubidi, bionso bidibu mua kuenza bua kufululula muntu bidi tshianana. Dîba adi, mueyelu anyi lupepele luonso lua buloba bujima kaluena mua kufululula kabidi nansha katupa kamue ka mubidi. Nenku, nyuma mbukole budi bufila muoyo budi kabuyi bumueneka budi buambuluisha tutupa tua mubidi ne muntu bua kuikala ne muoyo. Bukole bua muoyo ebu badi pabu babukuatshisha kudi mueyelu.​—Yobo 34:14, 15.

Nyuma eu udi anu munda mua bantu anyi? Bible udi utuambuluisha bua kumanya bualu ebu bimpe. Mukalenge muena meji Solomo uvua mumanye bimpe ne: bantu ne nyama “badi beyela mushindu wa muomumue [peshi badi ne nyuma wa muomumue].” Pashishe kukonkaye ne: “Nganyi udi mumanye ne: [nyuma] wa muntu udi ubanda mulu, wa nyama upueka muinshi mua buloba?” (Muambi 3:19-21, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Katolike, MMM]) Bible udi uleja muaba eu ne: nyama ne bantu badi ne nyuma anyi mueyelu. Bua tshinyi tudi tuamba nanku?

Tudi mua kufuanyikija nyuma anyi bukole bua muoyo ne nzembu idi yendesha tshiamu kampanda. Nansha mudi nzembu kayiyi imueneka, idi mua kuenza midimu ya bungi, bilondeshile tshiamu tshidiyi yendesha. Tshilejilu, badi mua kuenza bua ditshiuwa dia nzembu kupatuladi luya, ordinatere bua kupatuila bantu malu, ne televizion bua kupatula mêyi ne bindidimbi. Kadi nzembu kayitu ilua bu tshiamu tshidiyi yendesha nansha. Itu ishala anu bukole budi buenzeja midimu eyi. Bia muomumue, bukole bua muoyo kabuena buangata ngikadilu nansha umue wa bifukibua bidibu buambuluisha bua kuikala ne muoyo nansha. Kabuena ne ngikadilu kampanda ya buntu anyi tshieledi tshia meji to. Bantu ne nyama ‘badi ne mupuya [nyuma wa] muomumue.’ (Muambi 3:19) Nenku padi muntu ufua, nyuma wende kêna uya kusombela muaba mukuabu bu tshifukibua tshia mu nyuma nansha.

Kadi bafue badi mushindu kayi? Ne ntshinyi tshidi tshienzekela nyuma padi muntu ufua?

“Newandamuke kabidi lupuishi”

Pavua Adama, muntu mulume wa kumpala mushipe mukenji wa Nzambi ku bukole, Nzambi wakamuambila ne: “Neupete tshiakudia tshiebe ku tshisululu tshia mu mpala muebe too ne muwandamuka kabidi buloba kuudi mufume. Bualu udi lupuishi, newandamuke kabidi lupuishi.” (Genese 3:19, MMM) Adama uvua penyi kumpala kua Yehowa kumufuka ne lupuishi? Kavua muaba nansha umue to. Mbuena kuamba ne: kavuaku to. Nenku pakamba Yehowa Nzambi ne: Adama uvua ne bua ‘kuandamuka kabidi buloba,’ uvua usua kuamba ne: Adama uvua ne bua kufua ne kuandamuka buloba. Adama kavua ne bua kuya muaba kampanda wa mu nyuma to. Pavuaye ufua, Adama kavua ne bua kuikalaku kabidi to. Dinyoka divuabu bamupeshe divua lufu anyi dibenga kuikala ne muoyo, kadi kadivua dia kuya muaba mukuabu to.​—Lomo 6:23.

Netuambe tshinyi bua bantu bakuabu bakadi bafue? Muambi 9:5, 10 (MMM) udi utuleja bimpe tshidi bafue balua, udi wamba ne: “Bafue ki mbamanye kabidi bualu nansha bumue. . . . Bualu ku bafue . . . kabena benzaku mudimu, kabena bualu ne lungenyi, kabena bualu ne dimanya nansha meji.” Nunku lufu ndibenga kuikala ne muoyo. Mufundi wa Misambu wakamba ne: padi muntu ufua, ‘mupuya [nyuma] wende udi upatuka, udi upingana kabidi ku dimfuenkenya diende; mu dituku dine adi malu akadiye upangadija adi ajimina.’​—Musambu 146:4.

Mbiumvuike bimpe ne: bafue kabena ne muoyo to. Kabena mua kumanya bualu nansha bumue to. Kabena mua kukumona, kumvua dîyi diebe anyi kukuakuisha nansha. Kabena mua kukuambuluisha anyi kukuenzela bibi to. Bulelela, kuena ne bua kutshina bafue to. Kadi mmunyi mudi ‘mupuya [anyi nyuma] upatuka’ munda mua muntu padiye ufua?

Nyuma ‘udi upingana kudi Nzambi’

Bible udi wamba ne: padi muntu ufua, ‘mupuya wa muoyo [nyuma] udi upingana kudi Nzambi wakaufila.’ (Muambi 12:7) Mêyi aa adiku asua kuleja ne: nyuma udi ubanda mu tshibuashibuashi uya kudi Nzambi anyi? Tòo! ‘Kupingana’ kudi Bible wamba muaba eu kakuena kuleja diumbuka muaba kampanda bua kuya muaba mukuabu to. Tshilejilu, bakambila bena Isalele bavua babule lulamatu ne: ‘Yehowa wa Misumba udi wamba ne: Pinganayi kundi ne meme nempingane kunudi.’ (Malaki 3:7) ‘Dipingana’ dia Isalele kudi Yehowa divua diumvuija kumbuka ku malu mabi anyi kualekela ne kubanga kulonda kabidi njila muakane wa Nzambi. Ne ‘dipingana’ dia Nzambi kudi Isalele divua diumvuija kubanga kubambuluisha kabidi. Ku nseke yonso ibidi eyi, ‘kupingana’ kuvua kumvuija, ki ndiumbuka muaba kampanda kuya muaba mukuabu to.

Bia muomumue, padi muntu ufua, kêna umbuka pa buloba uya mu diulu padi nyuma ‘upingana’ kudi Nzambi nansha. Padi bukole bua muoyo bupatuka munda mua muntu, mpindieu anu Nzambi ke udi ne bukole bua kumupingajilabu. Nunku nyuma udi ‘upingana kudi Nzambi’ mu mushindu wa se: anu Nzambi ke udi mua kukumbaja ditekemena dia muntu eu bua kupetaye muoyo mu matuku atshilualua.

Tshilejilu, tangila tshidi Mukanda wa Nzambi wamba bua lufu lua Yezu Kristo. Luka udi uleja mu Evanjeliyo uvuaye mufunde ne: ‘Yezu wakela dîyi dikole ne: Tatu, ndi nteka muoyo [nyuma] wanyi mu bianza biebe; pakambaye nunku, wakapuola muoyo.’ (Luka 23:46) Pakapatuka nyuma munda mua Yezu, Yezu kakasa luendu musangu umue mutangile mu diulu to. Bakabisha Yezu ku lufu mu dituku disatu, ne kunyima kua matuku 40 wakabanda mu diulu. (Bienzedi 1:3, 9) Kadi dîba diakafuaye, wakateka nyuma wende mu bianza bia Tatuende, uleja muvuaye weyemena ne muoyo mujima bukole bua Yehowa bua kumupingajila muoyo.

Eyowa, Nzambi udi mua kupingajila muntu muoyo tshiakabidi. (Musambu 104:30) Bulelela, bualu ebu kabuenaku butupesha ditekemena dinene anyi?

Ditekemena dishindame

Bible udi wamba ne: ‘Dîba nedilue diumvua bonso badi [“mu nkita ya tshivulukidi,” NW] dîyi [dia Yezu], nebajuke.’ (Yone 5:28, 29) Eyowa, Yezu Kristo wakalaya ne: bantu bonso badi mu tshivulukidi tshia Yehowa neababishe anyi neabapingajile kabidi muoyo. Munkatshi muabu nemuikale aba bavua balonde njila muakane, tuambe ne: basadidi ba Yehowa. Kadi kudi bantu bakuabu bavule bakafua kabayi baleje bikalabu bavua mua kutumikila anyi kubenga kulonda mikenji miakane ya Yehowa. Kabavua balonge malu adi Yehowa ulomba bantu peshi kabavua bapete dîba dikumbane dia kushintulukabu nansha. Bantu ba mushindu’eu badi pabu mu tshivulukidi tshia Nzambi ne neabajule ku lufu, bualu Bible udi wamba ne: “Dibika dia bafue nedikaleku, ne dia bakane ne dia babi.”​—Bienzedi 24:15.

Lelu, buloba mbûle ne nkuna, mvita, tshikisu, diela mashi a bantu panshi, masama ne dinyanga dia buloba ne bidipu. Bikala bafue ne bua kupetulula muoyo pa buloba bua malu a mushindu’eu, nanku disanka dionso dikalabu mua kupeta nedikale anu dia tshitupa tshîpi. Kadi Mufuki wetu mmutulaye ne: mu tshitupa tshîpi emu, neabutule bukua-panu budi ku bukokeshi bua Satana Diabolo ebu. (Nsumuinu 2:21, 22; Danyele 2:44; 1 Yone 5:19) Pashishe, bantu bakane anyi ‘buloba bupiabupia’ ke bashala ne muoyo.​—2 Petelo 3:13

Mu tshikondo atshi, ‘muena musoko kêna wamba ne: ndi ne disama.’ (Yeshaya 33:24) Nansha kanyinganyinga kakole kadi bantu bapeta bua lufu nekajike, bualu Nzambi ‘neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu; ne lufu kaluena luikalaku kabidi; madilu kaena ikalaku kabidi, nansha muadi, nansha kanyinganyinga kabidi; malu a kumudilu akumuka.’ (Buakabuluibua 21:4) Edi ke nditekemena dilenga bua aba badi mu “nkita ya tshivulukidi” anyi?

Pumbusha Yehowa malu mabi pa buloba, kakubutula bantu bakane pamue ne bantu babi to. (Musambu 37:10, 11; 145:20) “Musumba munene” wa bantu ba “mu matunga onso ne bisa ne bisamba ne miakulu yonso” neupanduke ku “dikenga dinene” diabutula bukua-panu bubi ebu. (Buakabuluibua 7:9-14, NW) Nanku tshisumbu tshinene tshia bantu netshikaleku bua kuakidila bafue babika.

Udi ujinga kumona tshiakabidi bananga bebe anyi? Udi musue kuikala ne muoyo wa tshiendelele mu Mparadizu pa buloba anyi? Biwikala musue, udi ne bua kupeta dimanya dijalame dia disua dia Nzambi ne dia malu adiye mulongolole bua kukumbaja. (Yone 17:3) Disua dia Nzambi ndia se: “bantu bonso basungidibue, bafike ku dimanya dia malu malelela.”​—1 Timote 2:3, 4.

[Tshimfuanyi mu dibeji 4]

“Udi lupuishi, newandamuke kabidi lupuishi”

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Tudi mua kufuanyikija nyuma ne nzembu

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Dibika dia bafue nedipeshe bantu disanka dia kashidi