Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udiku mua “kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi” anyi?

Udiku mua “kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi” anyi?

Udiku mua “kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi” anyi?

“Nusunguluje tshidi tshilengelela Mfumu.”​—EFESO 5:10, MMM.

1. Mmushindu kayi udi nsombelu muikale mukole lelu, ne mbua tshinyi?

 ‘YEHOWA, ndi mumanye ne: njila wa muntu kêna munda muende; muntu kêna ne bukole munda muende bua kuendesha nabu biendedi biende bimpe.’ (Yelemiya 10:23) Bualu ebu buakajingulula Yelemiya budi ne mushinga wa bungi kutudi tuetu lelu. Bua tshinyi bidi nanku? Bualu tudi mu tshikondo tshia “malu makole,” anu mukavua Bible mumanyishe. (2 Timote 3:1) Dituku dionso, tudi tupeta malu makole atu atulomba bua kuangata mapangadika. Nansha mapangadika aa wowu manene anyi makese, adi mua kutuambuluisha anyi kutunyangila malu mu mubidi, mu lungenyi ne mu nyuma.

2. Mmalu kayi atutu tusungula bua kuenza atudi mua kumona bu a mushinga mukese, kadi mmunyi mudi bena Kristo badi badilambule kudi Nzambi baamona?

2 Tudi mua kuangata malu a bungi atudi tusua kuenza dituku dionso bu a tshibidilu peshi kuamona bu adi ne mushinga mukese. Tshilejilu, dituku dionso tutu tusungula bilamba bitudi basue kuvuala, biakudia bitudi basue kudia, bantu batudi basue kuya kutangila, amu nanku. Tutu tusungula malu aa katuyi nansha tuela meji a bungi to, bienze anu bu bidi bidienzekela. Kadi malu aa nga mushinga mukese menemene anyi? Buetu tuetu bena Kristo badi badilambule kudi Nzambi, bilamba ne mmuenekelu bitudi tusungula ki mbualu bua mushinga mukese to, biakudia bitudi tudia ne bia kunua bitudi tunua, ngakuilu ne ngikadilu wetu bitu bileja misangu yonso ne: tudi basadidi ba Yehowa Nzambi Mutambe Bunene. Badi batuvuluija mêyi a mupostolo Paulo a se: “Nunku binuadia anyi binuanua, anyi malu onso anudi nuenza, nuenze malu onso bua kutumbisha Nzambi.”​—1 Kolinto 10:31; Kolosai 4:6; 1 Timote 2:9, 10.

3. Mmalu kayi a mushinga wa bungi menemene atutu tusungula bua kuenza?

3 Kudi malu makuabu atudi tusungula bua kuenza adi ne mushinga wa bungi menemene. Tshilejilu, dipangadika dia kubuela mu dibaka anyi dia kushala mujike ditu ne bipeta binene bidi bishala mutantshi mule mu nsombelu wa muntu. Kusungula muntu mukumbane wa kuselangana nende, wa kusomba nende matuku etu onso a muoyo ki mbualu bukese to. * (Nsumuinu 18:22) Kabidi, disungula balunda ne bantu ba kusomba nabu, disungula kalasa ka kulonga, mudimu wa kuenza ne manaya atudi basue kunaya didi ne mushinga wa bungi menemene bua nsombelu wetu wa mu nyuma, ne bua disanka dietu dia kashidi.​—Lomo 13:13, 14; Efeso 5:3, 4.

4. (a) Ndimanya mua kuenza bualu kayi ditudi ne bua kutamba kukeba bua kuikala nadi? (b) Nnkonko kayi itudi ne bua kuandamuna?

4 Bu mudi malu onso aa mikale kumpala kuetu, mbimpe tumanye mua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi anyi tshidi tshimueneka bu tshimpe ne tshidi tshimpe menemene. Bible udi utudimuija ne: ‘Njila udiku udi mululame ku mêsu kua muntu, kadi nshikidilu wende udi lufu.’ (Nsumuinu 14:12) Nenku tudi ne bua kudikonka ne: ‘Mmunyi mutudi mua kumanya mua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi? Nkudi nganyi kutudi mua kulomba mibelu patudi tusua kuangata mapangadika? Ntshinyi tshidi bantu ba mu tshikondo tshia kale ne tshia mpindieu benze bua muanda eu, ne mbapete tshinyi?’

‘Nkindi ne mashimi a patupu’ bia panu

5. Mmuaba wa mushindu kayi uvua bena Kristo ba kumpala basombele?

5 Bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua basombele miaba ivua ngenyi ne bibidilu bia bena Lomo ne bena Gelika bitangalake. Ku lumue luseke, bena Lomo bavua ne nsombelu wa kantu ku bianza uvua ba bungi bajinga kuikala nende. Ku lukuabu luseke, kuvua bamanyi ba mukanda ba mu tshikondo atshi bavua banange malongesha a nkindi ya Platon ne ya Aristote, nansha kabidi malongesha a bisumbu bipiabipia bu mudi tshia Epikuleo ne tshia Stoiko. Pakafika mupostolo Paulo mu Atena pavuaye mu luendu luende luibidi lua bu-misionere, wakapetangana ne bena nkindi ya Epikuleo ne Stoiko bavua bela meji ne: bavua bapite Paulo uvuabu babikila ne: “muena tshiakulakula.”​—Bienzedi 17:18.

6. (a) Mbintu kayi bivua bikoke bamue bena Kristo ba kumpala? (b) Ndidimuija kayi diakafila Paulo?

6 Nenku ki mbikole bua kumvua tshivua bamue ba munkatshi mua bena Kristo ba kumpala bangatshile bikadilu ne nsombelu wa diambu wa bantu ba muaba eu uvuabu basombele nansha. (2 Timote 4:10) Bantu aba bavua bamueneka ne bintu bimpe bia bungi, ne malu avuabu basungula bua kuenza avua amueneka bu avua a meji. Bukua-panu buvua bumueneka bu buvua ne tshintu tshia mushinga tshivua muntu mua kupetamu tshivuaye kayi mua kupeta pavuaye ushala muena Kristo. Ke pakadimuija mupostolo Paulo ne: ‘Nudimuke bua muntu kikadiku udi mua kununyanga ne nkindi yende ne [mashimi] a patupu, bu mudi bilele biamba kudi bantu, bu mudi mayisha a kumudilu a pa buloba, ki mbu mudi Kristo mutuyishe.’ (Kolosai 2:8) Bua tshinyi Paulo wakamba mêyi aa?

7. Meji a panu adi ne mushinga kayi menemene?

7 Paulo wakafila didimuija adi bualu wakamona njiwu ivua misokome mu ngelelu wa meji wa bantu bavuabu balobeshe kudi malu aa a panu. Miaku eyi: ‘nkindi ne mashimi a patupu’ idi ne diumvuija dinene. Muaku “nkindi” udi umvuija “dinanga ne dikeba dia meji.” Kunanga ne kukeba meji kakuena anu kubi to. Kadi Bible, nangananga mu mukanda wa Nsumuinu, udi utukankamija bua kukeba dimanya ne meji bidi biakane. (Nsumuinu 1:1-7; 3:13-18) Paulo wakateka “nkindi” ne ‘mashimi a patupu’ mu mulongo wa muomumue. Mmumue ne: Paulo uvua umona meji a bena panu mikale a patupu ne a dishima. Anu bu ndundu mûle ne lupepele, meji a bena panu avua amueneka bu tshintu tshikolakane, kadi pawu munda muawu kaayi ne mushinga nansha mukese. Kusungula tshidi tshimpe ne tshidi tshibi bilondeshile dimanya dia ‘nkindi ne mashimi a patupu’ bia panu kuvua ne bua kuikala bualu bua kabutu ne bua patupu menemene.

Bantu badi babikila ‘bualu bubi ne: mbuakane, ne bualu buakane ne: mbubi’

8. (a) Bantu batu balomba mibelu kudi banganyi? (b) Mmibelu ya mushindu kayi itubu babapesha?

8 Malu adi enzeka lelu mushindu wa muomumue. Mu bualu ne bualu buonso budi bantu benza, bamanyi bapiluke badi bungi tshianana. Bafidi ba mibelu mu malu a mabaka ne a mêku, bafundi ba bikandakanda, bantu badi badipeshe nkayabu mianzu ya baminganga, bena mbuku ya mitoto, bena mbuku ne bakuabu bantu mbadilongolole bua kupesha bantu mibelu idibu balombela mfranga. Kadi mmibelu ya mushindu kayi idibu bapeshangana? Misangu mivule kabatu balonda bikadilu bilenga bidi Bible ulongesha, kadi batu buobu balonda tshidibu babikila ne: bikadilu bipiabipia. Tshilejilu, pavuatshi tshiumvuija tshidi mbulamatadi mubengele bua kufunda “mabaka a balume ne balume nabu, bakaji ne bakaji nabu” ku mikanda yende, tshikandakanda kampanda tshia mu ditunga dia Canada tshiakamba ne: “Mu tshidimu tshia 2000, ndipanga dia meji be bua kubenga kukumbajila bantu babidi badi badifile ne banangangane bikole dijinga diabu dilenga menemene anu bualu bubidi buabu mbena mubidi umue.” (The Globe and Mail) Lungenyi ludi lutangalake lelu ndua kulengulula malu mabi, pamutu pa kuapisha. Bua bena lelu kakutshiena mukenji udi uleja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi, bualu buonso budi bulondeshila mudi muntu ne muntu ubumona.​—Musambu 10:3, 4.

9. Ntshinyi tshitu bantu batubu banemeka benza misangu ya bungi?

9 Bakuabu batu bangata bantu badi ne nsombelu muimpe ne babanji ne bantu bende lumu bu bilejilu bia kulonda bia mushindu wa kuangata mapangadika. Nansha mutubu banemeka babanji ne bantu bende lumu lelu batu misangu mivule bakula bua malu mimpe bu mudi kuamba bulelela ne kueyemenangana, kadi buobu bine kabayi baenza to. Bantu ba bungi kabatu bumvua bibatonda padibu balonda njila mikonyangale ne basambuka mêyi adi alomba bua kuikala ne bikadilu bilenga padibu bakeba bukokeshi ne bubanji nansha. Bua kupeta lumu ne kumanyika bikole, bamue batu babenga mikenji ne mikandu miela, balonda bikadilu bibi bidi bibungamijangana. Bionso ebi mbifikishe bantu ku dikala bena muoyo wa zukuzuku udi kauyi upitshisha tshintu, balenguludi ba malu mabi, badi bamba ne: “Bualu buonso mbuanyishibue.” Ke bualu kayi bantu badi belakana, ne ki mbajadike tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.​—Luka 6:39.

10. Mmunyi mudi mêyi a Yeshaya adi akula bua tshimpe ne tshibi akumbana lelu?

10 Lelu ntatu minene idi mifumine ku mapangadika mabi adi bantu bangate bualu mbalonde mibelu mibi ivuabu babapeshe mmitangalake miaba yonso: mabaka ne mêku mapanduluke, dinua dia diamba ne dikuatshika dia maluvu, mangumba a bansonga benzavi, tshiendenda, masama a mu bilamba ne bikuabu. Bushuwa, mmunyi mutudi mua kutekemena bua malu kuikalawu mimpe padi eku bantu balekela mikenji yonso peshi malu adi mua kubambuluisha bua kujadika tshidi tshimpe ne tshidi tshibi? (Lomo 1:28-32) Bidi anu muakamba muprofete Yeshaya ne: ‘Mulawu wikale kudi badi babikila bualu bubi ne: mbualu buakane, ne bualu buakane ne: mbubi; badi babala mîdima bu munya, badi babala munya bu mîdima; badi babala bintu bia bululu bu bintu bisheme ne bintu bidi bisheme bu bintu bia bululu! Mulau wikale kudi badi badimona bu bena meji, badimona bu bena budimu!’​—Yeshaya 5:20, 21.

11. Bua tshinyi ki mbia meji bua kudieyemena patudi basue kujadika tshidi tshimpe ne tshidi tshibi?

11 Bidi ne mushinga wa bungi menemene bua tuetu kuepuka didieyemena patudi basue kujadika tshidi tshimpe ne tshidi tshibi, bualu Nzambi wakapisha bena Yuda ba kale bavua “badimona bu bena meji.” Bantu ba bungi lelu batu bitaba meyi a se: “londa anu tshidi muoyo webe ukuambila,” anyi ne: “enza tshiudi umona tshimpe.” Ngelelu wa meji wa mushindu’eu mmuimpe anyi? Kêna upetangana ne Bible to, bualu udi utuambila patoke ne: ‘Mutshima udi upita bintu bionso kudinga muntu, ne udi utamba kunyanguka; mmuntu kayi udi mua kuumanya?’ (Yelemiya 17:9) Udiku mua kuitaba bua muntu mubi utu udingangana akupeshe mibelu mu mapangadika audi wangata anyi? Nansha kakese. Bulelela, bumue newenze malu mashilangane ne tshidi muntu wa nunku ukuambila. Ke bualu kayi Bible udi utuvuluija ne: ‘Udi weyemena mutshima wende udi mupote, kadi udi ulonda meji neapandishibue.’​—Nsumuinu 3:5-7; 28:26.

Tulongayi tshidi tshilengelela Nzambi

12. Bua tshinyi tudi ne bua kujingulula “mudi disua dia Nzambi”?

12 Bu mutudi katuyi ne bua kudieyemena tuetu anyi meji a panu bua kujadika tshidi tshimpe ne tshidi tshibi, nanku ntshinyi tshitudi ne bua kuenza? Tangila mubelu muimpe eu wakafila mupostolo Paulo: ‘Kanudifuanyikiji ku malu a mu tshikondo etshi, kadi nuandamuke ku dikudimuna dia meji enu bu meji mapiamapia bua nuenu nujingulule mudi disua dia Nzambi didi dimpe, didi dimusankisha, ne didi diakane tshishiki.’ (Lomo 12:2) Bua tshinyi tudi ne bua kujingulula mudi disua dia Nzambi? Yehowa udi utupesha diandamuna diumvuike bimpe mu Bible, didi dituleja tshitudi ne bua kuenzela nunku, wamba ne: ‘Bualu bua bu mudi diulu dipita buloba kuikala mulu, muomumue mudi njila yanyi ipita njila yenu kuikala mulu, ne mudi meji anyi apita meji enu kuikala mulu.’ (Yeshaya 55:9) Nenku pamutu pa tuetu kueyemena tshidibu babikila ne: meji mimpe anyi tshitudi tuetu tumona bu tshimpe, badi batubela ne: “Nusunguluje tshidi tshilengelela Mfumu.”​—Efeso 5:10, MMM.

13. Mmunyi mudi mêyi a Yezu adi mu Yone 17:3 aleja mushinga wa kumanya tshidi tshilengelela Nzambi?

13 Yezu Kristo wakaleja tshitudi ne bua kuenzela bualu ebu pakambaye ne: ‘Eu udi muoyo wa tshiendelele, bua bobu bakumanye wewe, Nzambi umuepele mulelela, ne yeye uwakatuma, Yezu Kristo mene.’ (Yone 17:3) Muaku wa mu tshiena-Gelika udibu bakudimune ne: “bakumanye” udi ne diumvuija dinene menemene. Bilondeshile nkonga-miaku mukuabu (Vine’s Expository Dictionary), muaku eu udi “uleja malanda adi pankatshi pa muntu udi umanya tshintu ne tshintu tshidiye umanya; nunku, tshintu tshidi muntu umanya tshidi ne mushinga kudi udi utshimanya, nansha kabidi malanda adi pankatshi pende natshi adi pawu ne mushinga.” Kudia malanda ne muntu kakuena anu kumvuija kumanya muntu au anyi dîna diende patupu to. Kudi kumvuija kabidi kumanya malu adiye musue ne adiye mubenge, malu adiye wangata ne mushinga, mikenji yende, ne kubinemeka.​—1 Yone 2:3; 4:8.

Tuibidijayi biumvuilu bietu

14. Mmêyi kayi akamba Paulo adi aleja dishilangana dinene didi pankatshi pa bana batekete ne bantu bakole mu nyuma?

14 Kadi mmunyi mutudi mua kumanya mua kuikala tusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi? Tudi tupeta diandamuna mu mêyi avua Paulo muambile bena Kristo bena Ebelu ba mu bidimu lukama bia kumpala. Wakafunda ne: “Muntu yonso udi unua mabele ki mmuibidilangane ne dîyi dia buakane, bualu udi muana wa katoto. Kadi biakudia bikole bidi bua bantu bapie, buobu badi bikale ne biumvuilu biabu bibidija ku dienza nabi mudimu, bua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.” Muaba eu Paulo wakaleje dishilangana didi pankatshi pa “mabele” akumvuijaye mu mvese udi mudianjile bu “malu a diambedi a mêyi a tshijila mamba kudi Nzambi” ne “biakudia bikole” bidi bua “bantu bapie,” badi bikale “ne biumvuilu biabu bibidija ku dienza nabi mudimu, bua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.”​—Ebelu 5:12-14, NW.

15. Bua tshinyi bidi bikengela kudienzeja bikole bua kupeta dimanya dijalame dia Nzambi?

15 Bidi biumvuija ne: tshia kumpala tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kupeta ngumvuilu muakane wa mikenji ya Nzambi idi mu Bible. Ki mbua se: batufundile mulongolongo wa mikandu idi mua kutuambila tshitudi mua kuenza ne tshitudi katuyi mua kuenza to. Bible ki mmukanda wa mushindu’au to. Paulo wakamba ne: ‘Dîyi dionso dia mu Mukanda wa Nzambi didi difume munda mua Nzambi bu mupuya wende, ne didi ne mudimu muimpe wa kuyisha bantu, ne wa kubabela, ne wa kubadimuija, ne wa kubalongesha mu buakane bua Nzambi; bua muntu wa Nzambi ikale mukumbajibue, mulongolola tshishiki bua midimu yonso mimpe.’ (2 Timote 3:16, 17) Bua diyisha ne mibelu ne dilongesha adi kutuambuluishabi, tudi ne bua kuenza mudimu ne lungenyi luetu ne meji etu. Bidi bikengela kudienzeja, kadi tshipeta tshia didienzeja edi (kulua ‘bakumbajibue, balongolola tshishiki bua midimu yonso mimpe’) tshidi tshileja ne: kuenza muanda eu kudi ne mushinga.​—Nsumuinu 2:3-6.

16. Kuikala ne biumvuilu bibidija kudi kumvuija tshinyi?

16 Pashishe, anu muakaleja Paulo, bantu bapie mu nyuma “badi ne biumvuilu biabu bibidija ku dienza nabi mudimu, bua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.” Muaba eu ki pa tshimamuende wa bualu. Tshiambilu tshia se: “bikale ne biumvuilu biabu bibidija ku dienza nabi mudimu” tshidi tshiumvuija “bitupa bia mubidi bia tshiumvuilu bibidija (bu muibidiji wa mubidi).” (Kingdom Interlinear Translation) Muibidiji wa mubidi mupiluke udi mua kukudimukangana ne lubilu lukole muulu muenze bu udi kayi ne bujitu. Mmumanye mua kulombola bitupa bionso bia mubidi wende dîba dionso, ne mmujadike kudiye ne bua kutuma mubidi bua yeye kumona mua kujikija dinaya diende bimpe. Muntu udi ufika ku dimanya bionso ebi padiye udibidija ne tshisumi ne wenzulula dinaya edi njila ne njila.

17. Mmu mushindu kayi mutudi ne bua kuikala bu bibidiji ba mubidi?

17 Bituikala basue bua mapangadika etu ne malu atudi tusua kuenza ikale mimpe misangu yonso, tuetu petu tudi ne bua kudibidija mu nyuma anu bu muibidiji wa mubidi. Tuikalayi dîba dionso bamanye mua kulombola biumvuilu bietu ne bitupa bionso bia mubidi wetu. (Matayo 5:29, 30; Kolosai 3:5-10) Tshilejilu, utu ukanda mêsu ebe bua kaatangidi bintu bibi peshi matshi ebe bua kaumvu mijiki peshi mêyi mabi anyi? Ntshia bushuwa bua se: bintu ebi bibi bidi miaba yonso. Kadi, tuetu ke badi ne bualu bua kubilekela biela miji mu mutshima wetu ne mu lungenyi luetu anyi kubenga kubilekela. Tudi mua kuidikija mufundi wa Misambu wakamba ne: ‘Tshiena nteka tshintu tshibi ku mêsu kuanyi. Ndi nkina bienzedi bia badi basesuka mu njila webe; kabiena bindamata. Muntu udi wamba mêyi a mashimi kêna ujadikibua kumpala kuanyi.’​—Musambu 101:3, 7.

Enza mudimu ne biumvuilu biebe bua kubibidija

18. Tshiambilu tshia se: “ku dienza nabi mudimu” tshidi mu mêyi a Paulo adi amba bua kuibidija biumvuilu bietu tshidi tshiumvuija tshinyi?

18 Vuluka ne: bua biumvuilu bietu kuibidilabi bua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi, tudi ne bua ‘kuenza nabi mudimu.’ Mbuena kuamba ne: dîba dionso ditudi tusua kuangata dipangadika, tudi ne bua kumanya mua kuenza mudimu ne biumvuilu bietu bua kusunguluja mêyi a mu Bible adi atangila bualu ebu ne mushindu utudi mua kuatumikila. Ikala ne tshibidilu tshia kukeba ngenyi mu mikanda ya malu a mu Bible idibu batupeshe kudi “mupika wa lulamatu ne wa budimu.” (Matayo 24:45, NW) Bulelela, tudi mua kulomba diambuluisha kudi bena Kristo bapie mu nyuma. Nansha nanku, didienzeja dietu bua kulonga Dîyi dia Nzambi, pamue ne masambila atudi tuenza bua kulomba Yehowa buludiki buende ne nyuma wende nebitupeteshe masanka a bungi ku ndekelu.​—Efeso 3:14-19.

19. Mmabenesha kayi atudi mua kupeta tuetu batungunuke ne kuibidija biumvuilu bietu ku kakese ku kakese?

19 Patudi tutungunuka ne kuibidija biumvuilu bietu ku kakese ku kakese, tshipatshila tshietu ntshia se: ‘katuikadi kabidi bu bana badi batshikishibua eku ne eku ne badi batambakajibua ku lupepele luonso lua diyisha, ku majimbu a bantu, ku budimu budibu balonda mu mashimi abu’ nansha. (Efeso 4:14) Kadi bikala dimanya dietu ne dijingulula dia tshidi tshilengelela Nzambi bishindamene pa tshidi tshimulengelela, tudi mua kuangata mapangadika mimpe nansha wowu makese anyi manene, adi mua kutuambuluisha, kukolesha bena Kristo netu, ne nangananga kusankisha Tatu wetu wa mu diulu. (Nsumuinu 27:11) Kakuyi mpata, edi ndibenesha ne mbukubi mu bikondo ebi bia malu makole!

[Mêyi adi kuinshi]

^ Mu mulongo wa malu mapite pa 40 atu abungamija bantu bikole mafunda kudi Doktere Thomas Holmes ne Doktere Richard Rahe, difuisha mulume anyi mukaji, dishipa dia dibaka ne diabuluka dia mulume ne mukaji ke adi mu milongo isatu ya ku mutu. Kusela kudi kulua pa muaba wa muanda-mutekete.

Udi mua kumvuija anyi?

• Ndimanya kayi ditudi ne bua kuikala nadi bua kufika ku diangata mapangadika mimpe?

• Bua tshinyi ki mbia meji bua kulomba mibelu kudi bantu bende lumu anyi kueyemena meji etu patudi basue kumanya tshidi tshimpe ne tshidi tshibi?

• Bua tshinyi bidi bikengela kumanya tshidi tshilengelela Nzambi patudi tuangata mapangadika, ne mmunyi mutudi mua kuenza nanku?

• ‘Kuikala ne biumvuilu bietu bibidija’ kudi kumvuija tshinyi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Kulomba mibelu kudi babanji ne kudi bantu bende lumu kudi patupu

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Tumanyayi mua kuludika biumvuilu ne mubidi wetu wonso bimpe bu muibidiji wa mubidi