Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Diabolo ki mmuntu wa mu tshingenyingenyi to

Diabolo ki mmuntu wa mu tshingenyingenyi to

Diabolo ki mmuntu wa mu tshingenyingenyi to

“Mu Dipungila Dipiadipia dijima mudi dikokangana pankatshi pa makole a Nzambi ne a malu mimpe ku lumue luseke, ne ku lukuabu luseke makole a bubi malombola kudi Satana. Elu ki ndungenyi lua mufundi umue ta babidi to, kadi buonso buabu badi nalu. . . . Aa ke malu adibu bajadika mu Dipungila Dipiadipia dijima. Satana mmuntu mulelela muenzedianganyi wa bibi, misangu yonso udi anu uluisha Nzambi ne bantu ba Nzambi.”​—“The New Bible Dictionary.”

KADI bua tshinyi bantu ba bungi badi badiamba mudibu bena Kristo ne badi bamba mudibu bitaba malu a mu Bible badi babenga lungenyi lua se: Diabolo wa tshia bulelela eu utuku? Bionso ebi anu bualu kabena bitaba ne: Bible n’Dîyi dia Nzambi to. (Yelemiya 8:9) Bena Kristo ba ku dîna aba badi bamba ne: bafundi ba Bible mbabueje nkindi ya bisamba bivuabu nabi mutumba mu malu adibu bafunde, ne ki mbafunde bulelela menemene bua kudi Nzambi to. Tshilejilu, Hans Küng muena teoloji wa bena Katolike mmufunde ne: “Malu a mu mianu adi akula bua Satana ne bisumbu bia ba-demon bende . . . akafuma mu mianu ya bena Babulona ne kubuelawu too ne mu Buena-Yuda bua ku ntuadijilu, ne kufuminawu mu Buena-Yuda ebu kubuelawu mu Dipungila Dipiadipia.”​—On Being a Christian.

Kadi Bible ki ndîyi dia bantu to; udi bushuwa Dîyi didi Nzambi mufundishe ku nyuma wende. Nenku netuleje mutudi ne meji bituikala mua kuangata ne mushinga malu adi Bible wamba bua Diabolo.​—2 Timote 3:14-17; 2 Petelo 1:20, 21.

Yezu uvua wamba tshinyi?

Yezu Kristo uvua witaba ne: Diabolo uvua muntu mulelela. Yezu kabavua bamutete kudi bubi kampanda buvua munda muende yeye muine nansha. Bavua bamutete kudi muntu mulelela wakaluaye kubikila ne: “mukokeshi wa buloba.” (Yone 14:30; Matayo 4:1-11) Uvua kabidi witaba ne: bifukibua bikuabu bia mu nyuma biakalonda Satana mu bipatshila biende bibi. Yezu wakuondopa bantu bavua “bakuatshike ne demon.” (Matayo 12:22-28) Nansha mukanda kampanda (A Rationalist Encyclopædia) wa bantu badi bamba mudi Nzambi kayiku udi uleja diumvuija dia bualu ebu padiwu wamba ne: “Misangu yonso bitu bikolele bena teoloji bua kumvua mushindu uvua Yezu wa mu Evanjeliyo witaba ne: nyuma mibi ituku.” Pavua Yezu wakula bua Diabolo ne ba-demon bende, kavua wambulula patupu malu kaayi majalame a mu mianu ya bena Babulona to. Uvua mumanye ne: bavua kuoku tshia bushuwa.

Mêyi avua Yezu muambile balombodi ba bitendelelu ba mu tshikondo tshiende adi atumanyisha malu a bungi adi atangila Diabolo: ‘Nuenu nudi bana ba Diabolo, tatu wenu, nudi basue kuenza bu mudi nkuka ya tatu wenu. Ku tshibangidilu yeye wakadi mushipianganyi, katu wimana mu bualu bulelela, bua yeye kêna ne bualu bulelela munda muende. Pambaye dîyi dia mashimi, udi wamba malu ende mene; bua yeye udi muena mashimi, ne udi tatu wau.’​—Yone 8:44.

Bilondeshile mvese eu, Diabolo (dîna didi diumvuija ne: “mushiminyinyanganyi” wa malu) uvua “muena mashimi, ne udi tatu wau.” Uvua tshifukibua tshia kumpala tshiakashiminyina Nzambi malu, wakamushiminyinawu mu budimi bua Edene. Yehowa uvua muambe ne: baledi betu ba kumpala bavua ne bua ‘kufua bulelela’ bu buobu badie bimuma bia mutshi wa dimanya dia malu mimpe ne malu mabi. Satana wakakuila mukana mua nyoka wamba ne: mêyi au kaavua malelela to. (Genese 2:17; 3:4) Mbiakanyine mudibu bamubikila ne: “nyoka wa kale au udibo babikila Diabolo anyi Satana.”​—Buakabuluibua 12:9, Muanda Mulenga Lelu.

Diabolo wakashima bua mutshi wa dimanya dia malu mimpe ne mabi. Wakamba ne: kukandika bantu bua kudiabu bimuma bia mutshi eu kakuvua kukumbane to; atshi tshivua nkokeshilu mubi. Wakamba ne: Adama ne Eva bavua mua ‘kulua bu Nzambi,’ kuikala ne bukenji bua kudipangidijila tshivua tshimpe ne tshivua tshibi. Mêyi a Satana avua asua kumvuija ne: bu muvuabu ne bukenji bua kudisunguila malu, nanku bavua ne bua kuikala ne budikadidi buonso bua kudiangatshila kabidi mapangadika. (Genese 3:1-5) Ditobolola buakane bua nkokeshilu wa Nzambi diakajula nkonko minene. Nanku Yehowa mmulekele matuku enda apita bua kumona mua kuandamuna nkonko eyi. Bidi biumvuija ne: mmulekele bua Satana atungunuke ne kuikala ne muoyo munkatshi mua tshikondo kampanda. Tshikondo tshidibu bamukosele tshikadi tshitangile ne lubilu ku ndekelu kuatshi. (Buakabuluibua 12:12) Kadi utshidi amu mutungunuke ne kusemeja bantu kule ne Nzambi ne mashimi ende, udi ukuata mudimu ne bantu badi bafuane Bafundi ne Bafalese ba mu tshikondo tshia Yezu bua kumuangalaja malongesha ende.​—Matayo 23:13, 15.

Yezu wakamba kabidi ne: Diabolo ‘ku tshibangidilu yeye wakadi mushipianganyi’ ne “katu wimana mu bualu bulelela.” Mêyi aa kaena asua kumvuija ne: Yehowa uvua mufuke Diabolo muikale ‘mushipianganyi’ to. Bible kêna ulongesha ne: bavua bafuke Diabolo bua kuikalaye muntu wa tshidika mulame muaba wa kapia ne makenga bua kuelamu muntu yonso udi utombokela Nzambi nansha, kêna nansha ulongesha ne: muaba wa mushindu au utuku to. Bible udi uleja ne: bafue mbajika mu nkita, nkita eyi ki mmuaba wa kapia peshi utu Satana musombele to.​—Bienzedi 2:25-27; Buakabuluibua 20:13, 14.

Ku tshibangidilu Diabolo uvua ‘mu bulelela.’ Kumpala uvua mu dîku dia Yehowa dia mu diulu muikale muana mupuangane wa Nzambi. Kadi ‘kakimana mu bualu bulelela’ to. Wakasua njila yende ne mêyi ende a dishima. “Ku tshibangidilu,” ki mpakamufukabu muikale muanjelu muana wa Nzambi to, kadi mpakatombokelaye Yehowa ku budisuile ne kushimaye Adama ne Eva. Diabolo udi anu bu bantu bakatombokela Yehowa mu tshikondo tshia Mose. Tudi tubala bua bualu buabu ne: ‘Bantu bakadinyanga [nkayabu], kabena bu bana bende, bakapambuka, malu abu akanyanguka.’ (Dutelonome 32:5) Ke mutudi mua kuamba kabidi bua Satana. Wakalua ‘mushipianganyi’ pakatombokaye ne yeye kuluaye muntu wakakebela Adama ne Eva lufu, ne bantu bonso kabidi.​—Lomo 5:12.

Banjelu ba bupidia

Banjelu bakuabu bakalonda Satana mu ditomboka diende. (Luka 11:14, 15) Banjelu aba “bavua bashiye muaba uvuabo basomba” ne kuvualabu mibidi ya bantu bua kulua kumanyangana ne ‘bana bakaji ba bantu’ ba mu tshikondo tshia Noa. (Yuda 6, Mukanda wa Mvidi Mukulu, [Katolike, MMM]; Genese 6:1-4; 1 Petelo 3:19, 20) “Tshia bisatu tshimue tshia mitoto ya mu diulu” (anyi bungi bukese bua bifukibua bia mu nyuma) tshiakalonda patshi njila eu.​—Buakabuluibua 12:4, MMM.

Mukanda wa Buakabuluibua udi ne malu a bungi a mu tshimfuanyi udi ubikila Diabolo ne: “nyoka munene mukunze bu kapia.” (Buakabuluibua 12:3, MMM) Bua tshinyi? Ki mbualu udi ne tshimuenekelu tshibi tshikuatshisha ne buôwa nansha. Katuena bamanye mushindu udi mibidi ya bifukibua bia mu nyuma to, kadi bidi bimueneka ne: Satana kêna ne mubidi mushilangane ne wa banjelu bakuabu to. Nansha nanku, “nyoka munene mukunze bu kapia” mmushindu muakanyine wa kumvuija lungenyi lua dibutula, lua dikuatshishangana buôwa ne lua kushipangana ludi nalu Satana.

Mbelele mpindieu Satana ne ba-demon bende mukandu mukole. Kabena kabidi mua kuvuala mibidi ya bantu bu muvuabu benza kumpala nansha. Katupa kîpi kunyima kua Yehowa mumane kufila Bukalenge buende mu bianza bia Kristo mu 1914, Satana ne ba-demon bende bakedibua panshi pabuipi ne buloba.​—Buakabuluibua 12:7-9.

Diabolo mmuluishi munene wa dikema

Nansha nanku, Diabolo udi anu muluishi munene wa dikema. Udi “wendakana bu nyama wa ntambue udi ukungula, ukeba bantu ba kudieye.” (1 Petelo 5:8) Diabolo ki mbubi kampanda kabuyi busunguluke budi munda mua mibidi yetu mipange bupuangane nansha. Bushuwa, dituku dionso tudi ne bua kuluisha meji etu mabi a mpekatu. (Lomo 7:18-20) Kadi mvita milelela nyitudi tuluangana ne ‘makokeshi ne bamfumu ba mîdima ba buloba ebu, ne bisumbu bia nyuma mibi bidi mu miaba ya mu diulu.’​—Efeso 6:12.

Malu mabi a Diabolo mmatangalake too ne penyi? Mupostolo Yone udi wamba ne: “Buloba bujima budi mu bukokeshi bua mubi.” (1 Yone 5:19, MML) Bushuwa, katuena basue kushala ne meji matuma anu ku malu adi atangila Diabolo anyi kubanga kûma ne buôwa tumutshina nansha. Kadi mbimpe tuikalayi ne meji bua kumona mua kushala badimukile mayele adiye wenza bua kutufofomija bua katumonyi bulelela ne bua kunyanga lulamatu luetu.​—Yobo 2:3-5; 2 Kolinto 4:3, 4.

Diabolo katu anu ulua ne malu a tshikisu bua kuluisha bantu badi basue kuenza disua dia Nzambi to. Imue misangu utu udivuija anu bu “muanjelo wa munya.” Mupostolo Paulo wakadimuija bena Kristo bua njiwu eyi pakafundaye ne: “Bu muvua nyoka mudinge Eva ne dishima diende, ndi ntshina bua meji enu kaanyanguki, kanupangi kulamata Kristo ne bupuekele buenu.”​—2 Kolinto 11:3, 14, MMM.

Nunku tudi ne bua ‘kudilama, kutabala ne kumutuila nkanana, bashindame mu ditabuja.’ (1 Petelo 5:8, 9, MMM; 2 Kolinto 2:11) Epuka dipesha Satana njila wa kukushimina mu dibuelakana mu bualu buonso budi bumvuangana ne malu a majimbu anyi a dialu. (Dutelonome 18:10-12) Ikala ulonga Dîyi dia Nzambi ne tshisumi, uvuluke ne: Yezu Kristo wakatela Dîyi dia Nzambi njila ne njila pavua Diabolo umuteta. (Matayo 4:4, 7, 10) Lomba Nzambi nyuma wende. Mamuma a nyuma adi mua kukuambuluisha bua kuepuka malu a mubidi, atu Satana utamba kusaka bantu bua kuenzabu. (Galatia 5:16-24) Kabidi, ikala usambila bikole Yehowa paudi udiumvua mu mateta kampanda a Diabolo ne ba-demon bende.​—Filipoi 4:6, 7.

Kabiena bikengela kutshina Diabolo to. Yehowa mmulaye bua kukuba bantu bende ku bualu buonso budi Satana mua kuenza. (Musambu 91:1-4; Nsumuinu 18:10; Yakobo 4:7, 8) Mupostolo Paulo udi wamba ne: ‘Nudikoleshe mu Mukalenge ne mu bukole buende bunene.’ Wewe muenze nenku newikale ‘mua kuimana mukandamane kumpala kua mateyi a Diabolo.’​—Efeso 6:10, 11.

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Yezu uvua mumanye ne: Diabolo uvua muntu mulelela

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

“Buloba bujima budi mu bukokeshi bua mubi”

[Mêyi a dianyisha]

NASA photo

[Bimfuanyi mu dibeji 7]

Longa Dîyi dia Nzambi ne ikala usambila misangu yonso bua kumona mua kutuila Diabolo nkanana