Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Kudiku tshintu tshidi mua kusangisha bantu mu buobumue anyi?

Kudiku tshintu tshidi mua kusangisha bantu mu buobumue anyi?

Kudiku tshintu tshidi mua kusangisha bantu mu buobumue anyi?

NANSHA wewe mu tshitendelelu kayi, udi pamu’apa mua kuitaba bua se: banangi ba bulelela badi mua kuikala mu bitendelelu pabuipi ne bionso. Tudi mua kupeta bantu badi bangata malu malelela ne mushinga wa bungi ne badi benda baakeba munkatshi mua bena Hindu, bena Katolike, bena Yuda ne bakuabu mu binga bitendelelu. Kadi bitendelelu bidi bimueneka bu bidi biabulula bantu. Bamue badi bangata bitendelelu bua kukumbaja bipatshila biabu bibi. Bantu badi banange malu mimpe ne malelela ba mu bitendelelu bionso badiku mua kudisangisha dimue dituku mu buobumue anyi? Badiku mua kudisangisha mu buobumue bua tshipatshila tshimue anyi?

Bidi bitonda bikole bua kumona ne: bitendelelu bidi anu bienda bikebesha matapuluka mu bantu! Tuangata tshilejilu tshia imue ya ku mvita eyi. Mu ditunga dia Sri Lanka, bena Hindu badi baluisha bena Buddha. Bena Mishonyi ne bena Katolike ne bena Yuda mbele mashi a bantu panshi mu mvita kabukabu. Bena Kristo ba ku dîna badi baluisha ba-Mizilman mu ditunga dia Bosnie, mu Indonésie, mu Kosovo ne mu Tchétchénie. Ne mu ngondo muisatu wa tshidimu tshia 2000, bantu 300 bakafua mu mvita ya bena malu a bitendelelu yakenza matuku abidi majima mu Nigeria. Bushuwa, nkuna idi bena bitendelelu batekelangana ke idi mikebeshe mvita yonso eyi.

Bantu ba bungi badi basue bulelela batu babungama bikole padibu bamona malu mabi onso atu enzeka mu dîna dia bitendelelu. Tshilejilu, bitu binyingalaja bena mu bitendelelu bia bungi padibu bamona bamue balombodi ba bitendelelu biabu badi banyanga bana ba bende bashala anu mu bitendelelu abi. Bena nzambi bakuabu batu ne kanyinganyinga kakole bua mudi bena mu tusumbusumbu tua bungi tua aba badi badiamba mudibu bena Kristo kabayi ne lungenyi lumue pa malu bu mudi diangatangana dia balume ne balume anyi bakaji ne bakaji ne kabidi tshilumbu tshia ditudisha dia mafu. Bulelela, bitendelelu ki mbisangishe bantu mu buobumue to. Kadi mu bitendelelu bia bungi mudi bantu badi banange bulelela bikole anu mudi malu adi alonda aa aleja.

Bakakeba bulelela

Fidelia uvua muena Katolike wa muoyo umue uvua ubuela mu Nzubu wa Mvidi Mukulu wa mu San Francisco, mu La Paz (Bolivie). Uvua utua binu kumpala kua lupingu lua Mariya ne uvua ulutemeshila buji ya mimpe ivuaye usumba. Lumingu luonso, uvua wangata biakudia bia bungi ne ubipesha nsaserdose bua kuabanyinaye bakengi. Kadi, Fidelia wakafuisha bana ba tutoto batanu kumpala kua kutambulabu. Pakamuambila nsaserdose au ne: bana bende bonso abu bavua bakenga mu mîdima ya muaba utubu bamba ne: ke utubu balamina bantu batu bafue kabayi batambule to, Fidelia wakadikonka ne: ‘Bikala Nzambi yeye muikale ne dinanga ne malu malenga, mmunyi mudi bualu bua mushindu’au mua kuenzeka?’

Doktere Tara uvua muena Hindu mu Katmandou, mu ditunga dia Népal katshia ku buana buende. Uvua ulonda bilele bia kale bia bankambua bende, uvua utendelela nzambi yende mu ntempelo ya bena Hindu ne kabidi uvua ne mpingu ivuaye ukukuila mu nzubu muende. Kadi nkonko eyi ivua ipampakaja Tara mioyo ya munda: Bua tshinyi makenga adiku bungi nunku? Bua tshinyi bantu badi bafua? Kakapeta mandamuna mimpe a nkonko eyi mu tshitendelelu tshiabu to.

Panya uvua yeye katshia ku buana buende muena Buddha, bavua badisangishila mu nzubu kampanda uvua kumpenga kua kalande ka mâyi mu tshimenga tshia Bangkok, mu ditunga dia Thaïlande. Bavua bamulongeshe ne: makenga adi afumina ku malu mabi avua bantu benze pavuabu ne muoyo kale, ne bua wowu kujika, badi ne bua kulekela majinga onso. Anu bu bena Buddha bakuabu ba dilambu, bavua bamulongeshe pende bua kutamba kunemeka meji a badiambike ba mizabi ya manyimanyi bavua balua kuende dinda dionso bua kuangata bintu bia kuambuluisha nabi bakengi. Uvua ne tshibidilu tshia kuya pa nkayende bua kunana meji ne uvua ne mpingu ya bena Buddha, wela meji ne: yoyi ke ivua imukuba. Kunyima kua Panya mumane kupetakana ne njiwu yakamushiya ne mikolo miteketangane, wakaya mu nzubu ya badiambike bena Buddha, wela meji ne: bavua mua kumondapa mu tshishima. Kabakamondapa to, ne kakapeta butoke bua mu nyuma nansha. Kadi bakamulejamu malu a manga ne yeye kudituamu pende ne kasuki.

Virgil uvua muledibue mu États-Unis ne kubuelaye mu tshilongelu tshia ba-Mizilman bafike. Uvua wabanyina bantu mikanda yabu ne lukunukunu, ne mikanda ayi ivua ilongesha ne: mutoke n’Diabolo. Bavua balongesha nanku bualu batoke batu bakengeshe bafike bikole bitambe. Nansha muvua Virgil witaba malongesha a mu tshitendelelu tshiende ne muoyo umue, nkonko eyi ivua imulubakaja bikole: Bua tshinyi batoke bonso badi mua kuikala bantu babi? Ne bua tshinyi malongesha a mu bitendelelu bia bungi mmimanyine anu pa malu a makuta?

Nansha muvua Charo mukolele mu ditunga dia ku Amerike wa ku Sud mudi Buena-Katolike buele miji, uvua muena Mishonyi wa muoyo umue. Uvua ne disanka bua muvuaye kayi utendelela mpingu ivua bantu ba bungi batendelela. Charo uvua musue kuya mu nzambi mu Dia lumingu dionso bua mushindu uvuabu benza masangisha ne musangelu, uvua welamu mbila ne: “Aleluya!” ne uvua wimba pende misambu ya nzambi ne uja maja. Charo uvua mutuishibue ne: ukavua mupikudibue ne muledibue tshiakabidi. Uvua ufila tshia-dikumi mu ekeleziya, ne pavua mpasata uvuaye munange bikole uyisha ku TV ulomba mapa, uvua umutumina makuta bua kuambuluishaye nawu bana ba mu Afrike. Kadi pakebejayi mpasata wabu tshidi Nzambi wa dinanga ukengeshila anyima ya bantu mu inferno, mpasata kavua ne diandamuna dia nsongo dia kumupesha to. Pashishe, wakalua kujingulula kabidi ne: kabavua bambuluishe bana ba mu Afrike ne makuta avuaye mufile to.

Nansha muvua bantu batanu aba bikale ba miaba mishilangane, bavua bafuanangane mu bualu bumue: Bavua banange bulelela ne bavua bakeba mandamuna malelela a nkonko yabu ne muoyo mujima. Kadi bavuaku mua kubasangisha mu buobumue mu ntendelelu mulelela anyi? Tshiena-bualu tshidi tshilonda tshidi tshiandamuna lukonko elu.

[Tshimfuanyi mu dibeji 4]

Bantu ba miaba mishilangane badiku mua kusomba mu buobumue anyi?

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 3]

G.P.O., Jerusalem