Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Lufu lua ba-martire ba tshikondo tshietu etshi ludi luyisha bena Suède

Lufu lua ba-martire ba tshikondo tshietu etshi ludi luyisha bena Suède

Bamanyishi ba Bukalenge badi balonda

Lufu lua ba-martire ba tshikondo tshietu etshi ludi luyisha bena Suède

MUAKU “ntemu” mu tshiena-Gelika badi baubikila ne: martyr, ne ku muaku eu ke kudi kufumine muaku “martire” udi umvuija muntu udi lufu luende lumanyisha bantu bualu kampanda. Bua ditabuja diabu, bena Kristo ba kumpala ba bungi bakitaba bua kufuila ditabuja diabu bua kumanyishisha bantu malu a Yehowa.

Bia muomumue, mu lukama lua bidimu lua 20, bakashipa Bantemu binunu bivule kudi bena dia Hitler bualu bavua babenge kubuelakana mu malu a tshididi ne mu malu makuabu a mu ditunga adi. Ba-martire ba tshikondo tshietu etshi aba lufu luabu ludi palu lumanyisha malu a mushinga. Ke tshivua tshienzeke mu ditunga dia Suède matuku mashale aa.

Bua mufikilu wa 50 wa dijika dia Mvita Mibidi ya Buloba bujima, mbulamatadi wa ditunga dia Suède wakalongolola bua kumanyishabu bena mu ditunga edi dijima muvua bena Nazi bashipe bena Yuda bapite bungi. Bakabikila tshiakalongololabu atshi ne: Muyuki Mulelela wa kale. Nansha Bantemu ba Yehowa bakabalomba pabu bua kuluabu kuleja abu malu avuabu bamanye bua tshilumbu etshi.

Bantemu ba Yehowa bakitaba ne kulongololabu muaba wa kulejila bimfuanyi bivua ne tshiena-bualu tshia se: Bantu badibu bapue muoyo bakashipabu kudi bena Nazi. Bakatuadija kubileja mu Nzubu wa Mpuilu wa Bantemu ba Yehowa mu Strängnäs. Bantemu bavua bapanduke pakashipabu bena Yuda bavua muaba au bua kumvuija malu avuabu badimuene, ne bantu bapite pa 8 400 bakalua dituku dia kumpala! Ku ndekelu kua tshidimu tshia 1999, bimfuanyi abi bikavua mu bilaminu bia bintu bia kale ne mu bilaminu bia mikanda bipite pa 100 mu ditunga dijima dia Suède, ne bantu batue ku 150 000 bakavua babimone. Munkatshi mua bantu bavua balue kumona bimfuanyi ebi muvua bena mbulamatadi ba bungi, ne bakanyisha menemene malu akamonabu.

Kakuvua kuanji kuikala bualu nansha bumue bua midimu ya Bantemu ba Yehowa ba mu Suède bukavuabu bendeshile lumu ne bantu ba bungi babuanyishe nunku to. Bantu ba bungi bavua balue bakebeja ne: “Bua tshinyi kanuvua batuambile malu aa a Dishipa dia bena Yuda kuonso eku?”

Kunyima kua bamane kuleja bimfuanyi ebi mu tshitupa tshidi tshisumbu tshikuabu, bena mu tshisumbu atshi bakaleja ne: malonga a Bible ne bantu akavula ne bia pa lukama 30. Ntemu mukuabu wakabikila muena mudimu wabu bua kuluaye kumona bimfuanyi abi. Muena mudimu kuitaba ne disanka dionso, kuluaye ne mulunda wende. Pashishe, mulunda wende au wakamba ne: kavua witaba to bua kumona bantu bikale ne ditabuja dikole dia mushindu’eu bafika too ne ku ditaba bua kubashipabu pamutu pa kutua biala pa mukanda uvua uleja ne: bavua banyishe bua kulekela tshitendelelu tshiabu. Muanda eu wakabafikisha ku miyuki mikuabu, buobu kutuadijabu kulonga nende Bible.

Anu bu bena Kristo nabu ba kumpala, bena lulamatu aba badi bafuile ditabuja mu lukama lua bidimu lua 20 bakajadika e kuamba ne dikima dionso ne: Yehowa udi Nzambi umuepele mulelela, udi muakanyine ditabuja dietu ne lulamatu luetu luonso.​—Buakabuluibua 4:11.

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 13]

Muena buloko: Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka, ne dianyisha dia USHMM Photo Archives