Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udi munkatshi mua bantu badi Nzambi munange anyi?

Udi munkatshi mua bantu badi Nzambi munange anyi?

Udi munkatshi mua bantu badi Nzambi munange anyi?

“Muntu udi ulama meyi anyi, uakumbaja, ke udi munnange. Kabidi muntu udi munnange, nebamunange kudi Tatu wanyi.”​—YONE 14:21, MMM.

1, 2. (a) Mmunyi muakaleja Yehowa ne: mmunange bantu? (b) Ntshinyi tshiakabanjija Yezu butuku bua mu dia 14 Nisana 33 B.B.?

 YEHOWA mmunange bantu bende badiye mufuke. Mmunange bantu “bikole, kubapeshaye Muanende mulela umue, bua muntu yonso udi umuitaba kajiminyi, kadi apete muoyo wa kashidi.” (Yone 3:16, MMM) Bu mudi tshikondo tshia kusekelela Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo tshienda tshisemena pabuipi, bena Kristo balelela badi ne bua kuikala bamanye bimpe ne: Yehowa ‘wakatunanga, wakatuma Muanende bu mulambu wa kubuikila nawu mibi yetu.’​—1 Yone 4:10.

2 Butuku bua mu dia 14 Nisana 33 B.B., Yezu ne bapostolo bende 12 bakasangila mu nzubu wa kulu mu Yelushalema bua kusekelela Pasaka, bua kuvuluka mushindu uvuabu bapikule bena Isalele mu bupika mu Ejipitu. (Matayo 26:17-20) Kunyima kua bamane kujikija difesto dia bena Yuda edi, Yezu wakapatula Yudasa Isakaliote ne kubanjijaye didia divua ne bua kulua Tshivulukilu tshia bena Kristo tshia lufu lua Kristo. * Yezu wakangata diampa kadiyi diela luevene ne mvinyo mukunze bu bimanyinu bia mubidi wende ne mashi ende, pashishe wakabipesha bapostolo bende 11 bavua bashale ne kubambila bua kudiabu biakudia ebi pamue. Bafundi ba Evanjeliyo isatu ya ntuadijilu aba: Matayo, Mâko ne Luka mbumvuije mushindu wakenzabu difesto edi ne mupostolo Paulo yeye wakadibikila ne: “didia dia Mfumu [dia dilolo].”​—1 Kolinto 11:20, MMM; Matayo 26:26-28; Mâko 14:22-25; Luka 22:19, 20.

3. Nku malu kayi a mushinga kudi muyuki wa mupostolo Yone wa mêba a ndekelu akenza Yezu ne bayidi bende mu nzubu wa kulu mushilangane ne ya bakuabu?

3 Tumanye ne: mupostolo Yone kakakula yeye bua dipita dia diamba ne mvinyo to, pamu’apa bualu mu tshikondo tshiakafundaye muyuki wende wa mu Evanjeliyo (bu mu 98 B.B.), tshilele etshi tshikavua tshiele miji munkatshi mua bena Kristo ba kumpala. (1 Kolinto 11:23-26) Kadi ku bukole bua nyuma wa Nzambi, Yone nkayende ke udi utupesha amue mumvuija a mushinga a malu akamba Yezu ne akenzaye kumpala ne kunyima kua Yeye mumane kubanjija Tshivulukilu tshia lufu Luende. Mumvuija malenga aa adi mu nshapita ya bungi mu Evanjeliyo wa Yone. Adi atuleja patoke bantu badi Nzambi munange. Nanku, mpindieu tukonkononayi Yone nshapita wa 13 too ne wa 17.

Malu adi dinanga dia Yezu dia tshilejilu dikulongesha

4. (a) Mbualu kayi bunene buakaleja Yone bua mu tshisangilu tshiakenza Yezu ne bayidi bende pakabanjijaye Tshivulukilu? (b) Mbua bualu kayi bua mushinga budi Yehowa munangile Yezu?

4 Dinanga ke bualu bunene budi mu nshapita eyi idi ne mibelu ya ndekelu ivua Yezu mupeshe bayidi bende. Muaku “dinanga” udi umuenekamu mu mishindu mishilashilangane misangu 31. Dinanga dikole divua nadi Yezu kudi Tatuende Yehowa ne kudi bayidi bende mbadileje patoke mu nshapita eyi. Dinanga didi nadi Yezu kudi Yehowa didi dimuenekela bimpe mu miyuki yonso ya mu Evanjeliyo idi yakula bua muoyo wende, kadi anu Yone nkayende ke udi mufunde mêyi akamba Yezu patoke ne: “Ndi munange Tatu.” (Yone 14:31, MMM) Yezu wakamba kabidi ne: Yehowa mmumunange ne wakamvuija tshidiye mumunangile, kuambaye ne: “Bu mudi Tatu munnange, meme kabidi ndi mununange. Shalayi balamate mu dinanga dianyi. Nuenu balame meyi anyi, nenushale balamate mu dinanga dianyi, bu mumvua mulame meyi a Tatu wanyi, meme kushala mulamate mu dinanga diende.” (Yone 15:9, 10, MMM) Bulelela, Yehowa mmunange Muanende bualu udi umutumikila ne muoyo mujima. Edi ki ndilongesha dilenga bua bayidi bonso ba Yezu Kristo anyi?

5. Mmunyi muakaleja Yezu bayidi bende dinanga?

5 Dinanga dikole divua nadi Yezu kudi bayidi bende mbadileje anu ku ntuadijilu menemene kua muyuki wa Yone udi wakula bua tshisangilu tshia ndekelu tshiakenza Yezu ne bapostolo bende. Yone wakamba ne: “Bangabanga ne tshibilu tshia Dipatuka dia bena Yuda mu Ejipitu kuenzekatshio, Yezu ukavua mumanye ne: diba dia meme kushiya buloba, kupingana kua Tatu, ndimane kukumbana. Uvua munange bende ba pa buloba, kubanangaye too ne ku ndekelu.” (Yone 13:1, MMM) Dilolo adi dilenga, wakabapesha dilongesha kadiyi kupua muoyo dia mushindu wa kusadila bakuabu ne dinanga. Wakabuowesha mâyi ku makasa. Ebu mbualu buvua yonso wa kudibu ne bua kujinga bua kuenzela Yezu ne bana babu, kadi kabakenza nanku to. Yezu wakenza mudimu eu wa bupuekele ne pashishe kuambilaye bayidi bende ne: “Pangikala meme Mukalenge, kabidi Mulongeshi, munuoweshe mayi ku makasa, nuenu penu nuikale nuoweshangana mayi ku makasa. Ndi munuleje tshilejilu etshi bua nuenze penu mundi munuenzele emu.” (Yone 13:14, 15, MMM) Bena Kristo balelela badi ne bua kuikala badilongolole bua kusadila bana babu ne disanka.​—Matayo 20:26, 27; Yone 13:17.

Tumikila mukenji mupiamupia

6, 7. (a) Mbualu kayi bua mushinga budi Yone uleja pa bidi bitangila dibanjija dia Tshivulukilu? (b) Mmukenji kayi mupiamupia uvua Yezu mupeshe bayidi bende, ne uvua mupiamupia ku tshinyi?

6 Anu muyuki wa Yone wa malu akenzeka mu nzubu wa kulu mu dia 14 Nisana ke udi wakula bua diumbuka dia Yudasa Isakaliote. (Yone 13:21-30) Patudi tufuanyikija malu a mu miyuki ya Evanjeliyo tudi tumona ne: Yezu wakabanjija Tshivulukilu tshia lufu Luende anu pakavua mumutungidi eu muye. Pashishe wakambila bapostolo bende ba lulamatu malu a bungi, kubapeshaye mibelu ne malongesha a ndekelu. Bu mutudi tudilongolola bua kubuela mu Tshivulukilu, tudi ne bua kukeba ne muoyo mujima bua kumanya malu akamba Yezu dituku adi bualu tudi basue nangananga kuikala munkatshi mua bantu badi Nzambi munange.

7 Dilongesha dia kumpalampala diakapesha Yezu bayidi bende kunyima kua mumane kubanjija Tshivulukilu tshia lufu luende divua muanda mupiamupia. Wakamba ne: ‘Ndi nnuelela mukenji mupiamupia ne: Nusuangane; nusuangane bu mungakunusua. Bua bualu ebu bantu bonso nebamanye ne: nudi bayidi banyi, binuasuangana nunku.’ (Yone 13:34, 35) Mukenji eu uvua mupiamupia ku tshinyi? Kunyima kua mutantshi mukese anu dilolo adi, Yezu wakatokesha muanda eu pakambaye ne: ‘Eu udi mukenji wanyi ne: Nusuangane bu mungakunusua. Kakuena muntu udi ne dinanga didi ditambe edi, dia muntu udi ufuila balunda bende.’ (Yone 15:12, 13) Mikenji ya Mose ivua ilomba bena Isalele bua buobu ‘kusua bakuabu bu muvuabu badisue.’ (Lewitiki 19:18) Kadi mukenji wa Yezu kauvua ushikila anu apu to. Bena Kristo bavua ne bua kunangangana anu muvua Kristo mubanange, bavua ne bua kuikala pabuipi bua kufila mioyo yabu bua bana babu.

8. (a) Dinanga dia didifila didi diumvuija tshinyi? (b) Mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa baleja dinanga dia didifila lelu?

8 Tshikondo tshia Tshivulukilu ndîba diakane dia tuetu kudikonkonona muntu pa nkayende ne tuetu bonso mu tshisumbu, bua kumona bituikala menemene ne tshimanyinu etshi tshia Buena-Kristo bulelela: dinanga dia buena dia Kristo. Dinanga dia didifila dia nunku divua mua kumvuija (ne imue misangu dikadi diumvuije) ne: muena Kristo uvua mua kuitaba bua kuteka muoyo wende mu njiwu pamutu pa kutungila bana babu tshitungu. Kadi misangu ya bungi dinanga edi ditu ditulomba bua kuitaba bua kuteka etu masanka ku luseke bua kumona mua kuambuluisha ne kusadila bana betu ne bantu bakuabu. Mupostolo Paulo wakafila tshilejilu tshilenga mu muanda eu. (2 Kolinto 12:15; Filipoi 2:17) Bantemu ba Yehowa mbamanyike buloba bujima bua mushindu utubu badifila bikole padibu bambuluisha bana babu ne bantu nabu bakuabu, ne padibu badifila bua kubamanyisha bulelela budi mu Bible. *​—Galatia 6:10.

Malanda atudi ne bua kuangata ne mushinga wa bungi

9. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza ne disanka ku muoyo bua tuetu kulama malanda etu a mushinga atudi badie ne Nzambi ne Muanende?

9 Kakuena tshintu tshidi mua kuikala ne mushinga wa bungi kutudi kupita dikala banangibue kudi Yehowa ne Muanende Yezu Kristo nansha. Kadi bua tuetu kupeta ne kumvua mudi dinanga edi, tudi ne bua kuenza bualu kampanda. Butuku bua ndekelu abu buvuaye ne bayidi bende, Yezu wakabambila ne: “Muntu udi ulama meyi anyi, uakumbaja, ke udi munnange. Kabidi muntu udi munnange, nebamunange kudi Tatu wanyi; meme nemmunange, ndileje kudiye.” (Yone 14:21, MMM) Bu mutudi tuangata malanda atudi badie ne Nzambi ne Muanende ne mushinga wa bungi, tudi tutumikila mikenji yabu ne disanka ku muoyo. Munkatshi mua mikenji eyi mudi mukenji mupiamupia wa kuleja dinanga dia didifila kudi bakuabu, ne dîyi diakatuma Yezu kunyima kua dibika diende ku lufu bua “[kuyisha bantu] ne kubajadikila,” bua kudienzeja bua ‘kuvuija bantu bayidi’ munkatshi mua bantu badi bitaba lumu luimpe.​—Bienzedi 10:42, MMM; Matayo 28:19, 20.

10. Mmalanda kayi a mushinga mukole adibu mua kudia kudi bela manyi ne kudi “mikoko mikuabo”?

10 Kunyima butuku abu, pavuaye wandamuna lukonko luvuabu bamuele kudi mupostolo wa lulamatu Yudasa (Tadayo), Yezu wakamba ne: ‘Biansua muntu, neenze dîyi dianyi; Tatu wanyi neamusue, tuetu netulue kudiye, netuikale nende.’ (Yone 14:22, 23) Bena Kristo bela manyi badi babikidibue bua kukokesha ne Kristo mu diulu badi mu malanda mashême ne Yehowa ne Muanende nansha patshidibu pa buloba. (Yone 15:15; 16:27; 17:22; Ebelu 3:1; 1 Yone 3:2, 24) Kadi padibu baleja butumike, balunda babu aba peshi “mikoko mikuabo” (badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba), badi pabu badia malanda a mushinga mukole ne “mulami umue” Yezu Kristo, ne Nzambi wabu Yehowa.​—Yone 10:16; Musambu 15:1-5; 25:14.

‘Kanuena ba pa buloba’

11. Ndidimuija kayi diakapesha Yezu bayidi bende?

11 Mu tshisangilu tshia ndekelu etshi tshiakenza Yezu ne bayidi bende ba lulamatu kumpala kua lufu luende, wakabadimuija patoke ne: muntu yeye munangibue kudi Nzambi, nebamukine kudi ba pa buloba. Wakamba ne: ‘Bikala ba pa buloba nenu lukuna, nudi bamanye ne: bakadi nanyi lukuna diambedi. Bu nuenu bikale ba pa buloba, ba pa buloba bakadi kusua bantu babu; kadi bualu bua nuenu kanuena ba pa buloba, ngakunusungulula mu ba pa buloba, nunku ba pa buloba badi nenu lukuna. Nuvuluke dîyi dingakanuambila ne: Mupika kêna mutambe mfumu wende. Biankengeshabu, nebanukengeshe kabidi; bienzabu dîyi dianyi, nebenze dîyi dienu kabidi.’​—Yone 15:18-20.

12. (a) Bua tshinyi Yezu wakadimuija bayidi bende bua se: ba pa buloba bavua ne bua kubakina? (b) Ntshinyi tshitudi ne bua kuelanganapu meji bu mudi Tshivulukilu tshienda tshisemena pabuipi?

12 Yezu wakabadimuija mushindu’eu bua lukuna lua ba pa buloba kalutekeshi bapostolo bende ba lulamatu 11 ne bena Kristo balelela bonso bavua ne bua kulua kunyima kuabu to. Wakabambila kabidi ne: ‘Ngakunuambila malu aa bua nuenu kanulenduki. Nebanupatule mu nsunagoga; bulelela, dîba nedilue diela munushipi meji ne: ndi ngenzela Nzambi mudimu. Nebenze malu aa bualu bua kabakamanya Tatu, kabakammanya meme kabidi.’ (Yone 16:1-3) Nkonga-miaku kampanda wa miaku ya mu Bible udi umvuija ne: muaku wa pa muanda udibu bakudimune muaba eu ne: “kanulenduki” udi umvuija “kusaka muntu ku dituadija kubenga kueyemena ne kulekela muntu uvuaye ne bua kueyemena ne kutumikila; kushindisha.” Bu mudi tshikondo tshia kusekelela Tshivulukilu tshienda tshisemena pabuipi, tuetu bonso tudi ne bua kuelangana meji bua nsombelu wa bena lulamatu ba kale ne ba matuku etu aa, ne kuidikija lulamatu luabu mu ntatu. Kulekedi dikuluisha anyi dikukengesha dikufikisha ku dilekela Yehowa ne Yezu nansha, kadi ikale mupangadike bua kubeyemena ne kubatumikila.

13. Mbualu kayi buakalombela Yezu bayidi bende kudi Tatuende?

13 Mu disambila diende dia ndekelu kumpala kua kumbuka mu nzubu au wa kulu mu Yelushalema, Yezu wakambila Tatuende ne: ‘Ngakubapa dîyi diebe, ba pa buloba badi nabu lukuna, bualu bua buobu kabena ba pa buloba, bu mundi meme tshiyi wa pa buloba. Tshiena nkulomba ne: Ubumushe pa buloba; ndi nkulomba ne: Ubasungile kudi [mubi]. Buobu kabena ba pa buloba, bu mundi meme tshiyi wa pa buloba.’ (Yone 17:14-16) Tuikalayi bajadike ne: Yehowa udi ukuba bantu badiye munange, ubakolesha bua kushalabu baditapulule ne bena panu.​—Yeshaya 40:29-31.

Shala mu dinanga dia Tatu ne mu dinanga dia Muana

14, 15. (a) Yezu wakadifuanyikija ne tshinyi tshivua tshishilangane ne ‘mvinyo munyanguke’? (b) Mbanganyi badi “matamba” a “mutshi wa mvinyo mulelela”?

14 Mu muyuki wende wa buena-muntu ne bayidi bende ba lulamatu butuku bua mu dia 14 Nisana, Yezu wakadifuanyikija ne “mutshi wa mvinyo mulelela,” uvua mushilangane ne ‘mvinyo munyanguke’ wa Isalele mupange lulamatu. Yezu wakamba ne: “Meme ndi mutshi wa mvinyo mulelela, Tatu wanyi ke mudimi wa mvinyo.” (Yone 15:1, MMM) Bidimu bia bungi kumpala, muprofete Yelemiya ukavua mufunde mêyi a Yehowa akambilaye tshisamba tshiende tshivua tshimutombokele aa: “Meme mvua mukukune bu mudibu bakuna mionji ya mvinyo muimpe . . . Muukadi bu [mvinyo munyanguke] undi tshiyi mumanye mmunyi?” (Yelemiya 2:21, MMM) Ne muprofete Hoshea wakafunda ne: ‘Bena Israele [badi] mionji ya mvinyo [muatuke]. Bimuma [bia wabu mushindu bidi] bienda bivulangana. Mbena mpala ibidi.’​—Hoshea 10:1, 2, MMM.

15 Pamutu pa kukuama mamuma makumbanangane ne ntendelelu mulelela, Isalele wakapanga lulamatu ne wakakuama mamuma a wende mushindu. Matuku asatu kumpala kua tshisangilu tshiende tshia ndekelu ne bayidi bende ba lulamatu, Yezu wakambila balombodi bena Yuda ba mpala ibidi ne: ‘Ndi nnuambila ne: Nebanunyenge bukalenge bua Nzambi, nebabupe tshisamba tshidi tshikuama mamuma abu.’ (Matayo 21:43) Tshisamba tshipiatshipia etshi ntshia ‘Isalele wa Nzambi,’ muenza ne bena Kristo bela manyi 144 000, badibu bafuanyikije ne “matamba” a “mutshi wa mvinyo mulelela,” Yezu Kristo.​—Galatia 6:16; Yone 15:5; Buakabuluibua 14:1, 3.

16. Mbualu kayi buakambila Yezu bapostolo bende ba lulamatu 11 bua kuenza, ne ntshinyi tshitudi mua kuamba bua bashadile bela manyi ba lulamatu mu tshikondo etshi tshia ku nshikidilu?

16 Yezu wakambila bapostolo bende 11 bavua nende mu nzubu wa kulu ne: ‘Ditamba dianyi dionso didi kadiyi dikuama mamuma, yeye neadiumushe, kadi ditamba dionso didi dikuama mamuma yeye neadilengeje bua kukuamadi mamuma makuabu. Nuenu nuikale [nanyi mu buobumue], meme nengikale [nenu mu buobumue]. Bu mudi ditamba kadiyi dimanye mua kudikuamima mamuma, anu pikaladi ku muonji munene; nunku nuenu kabidi kanuena bamanye mua kukuama mamuma, binuikala kanuyi nushala [nanyi mu buobumue].’ (Yone 15:2, 4) Muyuki wa bantu ba Yehowa mu matuku etu aa udi uleja ne: bashadile ba lulamatu ba ku bena Kristo bela manyi badi mu buobumue ne Mfumuabu Yezu Kristo. (Efeso 5:23) Mbitabe bua kubalengejabu ne kubasonzabu bu matamba. (Malaki 3:2, 3) Katshia mu 1919, mbakuame mamuma a Bukalenge a bungi, diambedi bena Kristo bela manyi bakuabu, ne kubangila mu 1935, “musumba munene” wa balunda babu udi wenda anu uvula.​—Buakabuluibua 7:9, MMM; Yeshaya 60:4, 8-11.

17, 18. (a) Mmêyi kayi a Yezu adi ambuluisha bela manyi ne mikoko mikuabu bua kushala mu dinanga dia Yehowa? (b) Dibuela mu Tshivulukilu nedituambuluishe ku tshinyi?

17 Mêyi a Yezu adi alonda aa adi akumbanyina bena Kristo bela manyi bonso ne balunda babu: ‘Tatu wanyi udi utumbishibua mu bualu ebu ne: Nudi nukuama mamuma a bungi; nunku nenuikale bayidi banyi. Ngakunusua bu muakunsua Tatu, shalayi mu dinanga dianyi. Binuatumikila mikenji yanyi, nenushale mu dinanga dianyi, bu mungakutumikila mikenji ya Tatu wanyi, ne mundi nshala mu dinanga diende.’​—Yone 15:8-10.

18 Tuetu bonso tudi basue kushala mu dinanga dia Nzambi, ne bualu ebu budi butusaka bua kuikala bena Kristo badi bakuama mamuma. Tudi tukuama mamuma aa patudi tuyisha ‘lumu luimpe lua Bukalenge’ dîba dionso didi mpunga umueneka. (Matayo 24:14) Tudi kabidi tuenza muetu muonso bua kuleja “mamuma a nyuma” mu nsombelu wetu. (Galatia 5:22, 23) Dibuela mu Tshivulukilu tshia lufu lua Yezu nedikoleshe dipangadika dietu dia kuenza malu aa, bualu nebatuvuluijemu malu adi aleja ne: Nzambi ne Kristo mbatunange bikole.​—2 Kolinto 5:14, 15.

19. Ndiambuluisha kayi dikuabu dituamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

19 Kunyima kua Yezu mumane kubanjija Tshivulukilu, wakalaya ne: Tatuende uvua ne bua kutumina bayidi bende ba lulamatu “musambi [ta muambuluishi], nyuma muimpe.” (Yone 14:2) Mu tshiena-bualu tshidi tshilonda netumone mudi nyuma eu wambuluisha bela manyi ne mikoko mikuabu bua kushala mu dinanga dia Yehowa.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Makumi menza bilondeshile Bible adi aleja ne: dituku dia 14 Nisana didi dituadija padi dîba dibuela mu Dinayi dia 28 Luabanya 2002. Dilolo adi, Bantemu ba Yehowa ba buloba bujima nebasangile bua kuvuluka lufu lua Mfumu Yezu Kristo.

^ tshik. 8 Bala mukanda wa Les Témoins de Jéhovah: Prédicateurs du Royaume de Dieu, nshapita wa 19 ne wa 32, mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

Nkonko ya diambulula

• Ndilongesha kayi dia mushinga dia kusadila bakuabu ne dinanga divua Yezu mupeshe bayidi bende?

• Tshikondo tshia Tshivulukilu ntshiakanyine bua muntu yonso kudikonkonona mu bualu kayi?

• Bua tshinyi didimuija dia Yezu dia se: bantu nebatukine ne nebatukengeshe kadiena ne bua kutulenduisha?

• Nnganyi udi “mutshi wa mvinyo mulelela”? Mbanganyi badi “matamba,” ne ntshinyi tshidi Nzambi mutekemene kudibu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Yezu wakapesha bapostolo bende dilongesha dikena kupua muoyo dia kusadila bakuabu ne dinanga

[Bimfuanyi mu mabeji 16, 17]

Bayidi ba Kristo badi batumikila mukenji wende wa kulejangana dinanga dia didifila