Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Buebe wewe, lufu ntshinyi?

Buebe wewe, lufu ntshinyi?

Buebe wewe, lufu ntshinyi?

LUFU lutu lutushiya ne dibungama mu nsombelu wetu wa ku dituku ne ku dituku, nansha bikale ne makanda a mubidi anyi bubanji. Ludi mua kutukuata patudi tujinga kusambuluka njila peshi patudi balale tulu. Njiwu bu mudi ivua ba-teroriste bakebeshe mu dia 11 dia ngondo wa tshitema 2001 mu tshimenga tshia New York ne tshia Washington (États-Unis) mmitufikishe ku dijingulula ne: lufu ludi luikale ‘muena lukuna wa ku nshikidilu’ ludi lubutula mioyo ya bantu ba mishindu yonso, ne bakole ne bana, pamuapa lumina binunu bia bantu mu mupodi wa dîsu.​—1 Kolinto 15:26.

Nansha nanku, bantu mbamueneke bikale anu bajinga kumanya malu adi atangila lufu. Bidi bimueneka ne: kakuena tshintu tshidi mua kuendesha tshisalu tshia bikandakanda peshi kukoka bantu ku TV kupita ngumu ya lufu, nangananga ya lufu lua misumba ne misumba ya bantu mu njiwu mikuate buôwa to. Bantu badi bamueneka kabayi batshioka ne dilonda dia ngumu ya lufu, nansha luolu luikale lua mu mvita, lua ku bipupu, lua ku bianza bia bantu peshi lua masama to. Kuditatshisha kunekesha nunku bua lufu kutu kutondangana bikole padi bantu banyingalala bamba kudishipa bua lufu lua bantu ba butumbi ne badi bende lumu.

Kakuena udi mua kuela mpata bua malu aa onso to. Bantu mbatungunuke anu ne kuditatshisha bua lufu lua bakuabu. Kadi kabatu banyisha bua kutela bualu bua luabu lufu nansha. Ba bungi ba kutudi kabatu basue kuela meji bua bualu bua lufu luabu nansha.

Bua tshinyi lufu lutu lupampakaja bantu?

Misangu yonso tutu tumvua bibi ne netuikale anu tumvua bibi bua kudifuanyikijila bualu bua lufu. Mbua tshinyi? Bualu Nzambi mmuteke munda muetu dijinga dimpe dia kuikala anu ne muoyo tshiendelele. Muambi 3:11 udi wamba ne: “Wakuteka lungenyi [lua kushala kashidi] mu mitshima ya bantu.” Kadi dipangika dia mushindu wa kunyema lufu ndikebele bantu disumpakana mu mitshima yabu, ne didi ditungunuka ne kubanyingalaja. Bua kutuyisha disumpakana dia mu mutshima edi ne kusankisha dijinga dia tshifukilu dia kutungunuka anu ne muoyo, bantu mbapatule malongesha a mishindu ne mishindu, kuangatshila ku dilongesha dia ne: anyima kêna ufua e kuya kupula ku dia ne: padi muntu ufua udi uya kabuela mu mubidi mukuabu.

Mu mishindu yonso, lufu mmuanda utu upampakajangana ne utshinyishangana, kabidi buôwa bua lufu ki mbushiye pa muaba. Nunku kabiena mua kutukemesha bua padi bukua-bantu bonso bamona lufu luikale tshilumbu tshikole tshidi tshienza buôwa nansha. Bulelela budi se: lufu ludi luleja mudi nsombelu wa dikeba mabanji ne butumbi muikale tshianana menemene.

Lufu lutu luabulula bantu anyi?

Ku kale, bavua pa tshibidilu banyisha bua muntu uvua ne disama dia lufu anyi mutapike mputa wa lufu kufuilaye kumbelu kuabu, muaba wende wa tshibidilu uvua bantu bavua bamunange. Ke muvuabu batamba kuenza kale mu bikondo bivuabu bafunda Bible, ne bitshidi bienzeka nanku mu imue miaba kabidi lelu. (Genese 49:1, 2, 33) Padibi bienzeka nanku, bena dîku badi badikunguija pamue bua kuyikila, babueja kabidi ne bana mu muyiki eu. Bualu ebu budi buambuluisha muena mu dîku yonso bua kumvua ne: kêna nkayende padiye ukenga mu lutatu elu to, ne budi bumusamba padiye umona bakuabu badila bakenga nende pamue.

Mbishilangane bikole ne malu adi enzeka miaba idibu bakandike diyikila dia bualu bua lufu badimona bu malu mabuelakane, kabayi nansha bitabila bana bua kuakulabu nabu bualu ebu, bela meji se: bidi mua kubakebela “tunyinganyinga tupite bungi.” Bantu bafuafua matuku etu aa mu mishindu mishilashilangane, bafua misangu mivule muntu pa nkayende kayi ne wa kumutangila. Nansha mutu bavule bajinga bua kufuila ku nzubu yabu kudi bena mu mêku abu mua kubatshiunga mu ditalala ne dinanga, bualu bupite bubi butu bufikila bantu ba bungi mbua se: batu bafuila mu lupitadi, misangu ya bungi balekela nkayabu ne bisama ku biamu binene bia luondapu bienza buôwa. Bakuabu pabu bafuafua bungi bu njiji kabayi bamanyike, aba bashipa kudi bena bisa bikuabu, bakuabu pabu kudi nzala, disama dia SIDA, mvita ya bena ditunga, peshi kudi bupele bupite bukole.

Ntshilumbu tshia kuelela meji mavule

Bible kêna ubenga bua muntu kudikonkolojaye bua bualu bua lufu to. Muambi 7:2 udi utuambila ne: ‘Kubuela mu nzubu wa madilu kudi kupita kubuela mu nzubu wa bidia bia dibanji buakane; bualu bua eu nshikidilu wa bantu bonso.’ Patudi tumona muntu ufua, tudi pamuapa mua kuanji kulekela malu peshi midimu yetu ya matuku onso bua kutangila tshilumbu tshia mudi muoyo wetu muikale kauyi ulala matuku a bungi. Nunku nebituambuluishe bua kuikala ne malu a mushinga mukole a kuipatshila mu nsombelu pamutu pa kujimija matuku etu a muoyo mu tshijengu.

Buebe wewe, lufu ntshinyi? Ukadi mukonkononaku muutu umvua ne malu autu witabuja, utekemena ne utshina pa bidi bitangila lufu ta nshikidilu wa muoyo webe anyi?

Anu mudi bantu kabayi ne bukokeshi bua kujingulula ne kumvuija tshidi muoyo ke mudibu kabidi kabayi mua kujingulula ne kumvuija tshidi lufu. Muntu umuepele wa kueyemena udi ne bukokeshi bua kutumvuijalu bimpe udi anu Mufuki wetu. Kudiye ke kudi ‘mushimi wa muoyo’ ne kudiye ‘kudi kufuma kupanduka ku lufu.’ (Musambu 36:9; 68:20) Wewe muangate amue malongesha adi matunke mu bantu pa bidi bitangila lufu, muakonkonone ku diambuluisha dia Dîyi dia Nzambi, nebikusambe ne nebikukankamije bikole. Neujingulule ne: lufu kaluena nshikidilu menemene wa malu onso to.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 4]

Padiku kumueneka lufu, bidi bituambuluisha bua kuikala ne malu a mushinga mukole a kuipatshila mu nsombelu wetu