Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Londa tshilejilu tshia Mukalenge

Londa tshilejilu tshia Mukalenge

Londa tshilejilu tshia Mukalenge

‘Yeye neadifundile mukanda wa mikenji idi mifunda mu mukanda au Yeye neashale ne mukanda eu, neaubale matuku ende onso; neaubale matuku ende onso.’​—DUTELONOME 17:18, 19.

1. Muena Kristo udi ne bua kujinga bua kufuana banganyi?

 MBUALU bukole bua wewe kudifuanyikija ne mukalenge mulume anyi mukalenge mukaji. Mmuena Kristo ne mulongi wa Bible kayi wa lulamatu udi mua kudifuanyikija ukadi wenza malu bu mukalenge, muenze bu Bakalenge bimpe aba: Davidi, Yoshiya, Hezikiya anyi Yehoshafata? Bushuwa, udi ne bua kubafuana ku bualu nansha bumue bua pa buabu. Mbualu kayi abu? Ne bua tshinyi udi ne bua kujinga bua kubafuana mu muanda au?

2, 3. Ntshinyi tshikavua Yehowa mudianjile kumona pa bidi bitangila muntu uvua ne bua kuikala mukalenge, ne mukalenge au uvua ne bua kuenza tshinyi?

2 Mu matuku a Mose, bidimu bia bungi kumpala kua Nzambi kuanyishaye bua bena Isalele kuikalabu ne muntu muikale mukalenge kumutu kuabu, ukavua mudianjile kumona ne: dijinga dia kuikala ne mukalenge divua mua kujuka mu tshisamba Tshiende. Ke bualu kayi wakambila Mose bua kufunda mêyi a mushinga mukole mu tshipungidi tshia Mikenji. Mêyi aa ke avuabu belele mukalenge.

3 Nzambi wakamba ne: ‘Panuabuela mu buloba budi Yehowa, Nzambi wenu unupa, panuabupiana, panuashikamamu, panuamba ne: Tudisunguile mukalenge bua kuteka ku mutu kuetu bu bisamba bikuabu bidi bituela munkantshi; nennutekele mukalenge ku mutu kuenu anu yeye udi Yehowa, Nzambi wenu, usungula. Pashikamaye pa nkuasa wende wa bukalenge, yeye neadifundile mukanda wa mikenji idi mifunda mu mukanda au. Yeye neashale ne mukanda eu, neaubale matuku ende onso; nunku yeye neamanye mua kutshina Yehowa, Nzambi wende, ne mua kutumikila mêyi onso ne mikenji yonso bidi bifundamu, bua kubienza.’​—Dutelonome 17:14-19.

4. Mêyi avua Nzambi muelele bakalenge avua alomba tshinyi?

4 Bulelela, mukalenge uvua Yehowa ne bua kusunguila batendeledi bende uvua ne bua kudifundila mukanda uudi mua kupeta mu Bible webe. Pashishe mukalenge uvua ne bua kubala mukanda au dituku dionso, misangu ne misangu. Atshi katshivua patupu dibidija lungenyi bua kumona mua kukuata malu bipepele to. Tshivua dilonga bua tshipatshila tshimpe. Mukalenge uvua Yehowa mua kuanyisha uvua ne bua kutungunuka ne kulonga bua kupeta ne kulama meji mimpe mu mutshima wende. Uvua kabidi ne bua kulonga mikanda mifundisha ku nyuma wa Nzambi bua ikale ne diakalenga ne busunguluji.​—2 Bakelenge 22:8-13; Nsumuinu 1:1-4.

Longa bu muvua mukalenge ulonga

5. Mbitupa kayi bia Bible bivua Mukalenge Davidi ne bua kutentula ne kubala, ne ntshinyi tshiakumvuaye bua bualu abu?

5 Udi wela meji ne: bualu ebu buvua ne bua kuikala bumvuija tshinyi bua Davidi pakaluaye mukalenge wa Isalele? Bushuwa, uvua ne bua kutentula mikanda ya Pantateke (mukanda wa Genese, Ekesode, Lewitiki, Nomba, ne Dutelonome). Elabi meji muvuabi ne bua kuikala bilenge lungenyi ne mutshima wa Davidi pakenzaye mudimu ne mêsu ende ne bianza bua kutentula mukanda wa Mikenji. Pamu’apa Mose wakafunda kabidi mukanda wa Yobo ne Musambu wa 90 ne wa 91. Davidi uvua mua kuikala muyitentule pende anyi? Bivua mua kuikala nanku. Kabidi, bumue uvua mua kuikala ne mukanda wa Yoshua, wa Balumbuluishi ne wa Luta. Nunku udi umona ne: Mukalenge Davidi uvua ne tshitupa tshinene menemene tshia Bible tshivuaye ne bua kubala ne kumvua bimpe. Tudi mua kuamba kabidi ne: ke tshiakenzaye, bualu tangila mêyi akambaye bua pa bidi bitangila Mikenji ya Nzambi, mêyi adi mu Musambu wa 19:7-11.

6. Bua tshinyi tudi bajadike ne: Yezu uvua munange Mifundu minsantu anu bu nkambua wende Davidi?

6 Davidi Munene: Yezu Muana wa Davidi, wakalonda dîkasa dia muomumue. Yezu uvua ne tshibidilu tshia kuya mu nsunagoga lumingu luonso. Uvua uteleja pavuabu babalamu Mifundu ne bayumvuija. Kabidi, dimue dituku Yezu nkayende wakabala Dîyi dia Nzambi kumpala kua bantu ne dîyi dikole ne kumvuijaye mushindu uvuadi dikumbane. (Luka 4:16-21) Udi mudimuenene wewe nkayebe mushindu uvuaye mumanye Mifundu. Bala anu miyuki ya mu Evanjeliyo, ne udimuene bungi bua misangu ivua Yezu muambe ne: ‘Bakafunda dîyi’ anyi mishindu mikuabu yakatelaye mêyi masunguluke a mu Mifundu. Tshilejilu, mu Muyuki wende wa pa Mukuna mufunda kudi Matayo, Yezu wakatela mêyi a mu Mifundu ya tshiena-Ebelu misangu 21.​—Matayo 4:4-10; 7:29; 11:10; 21:13; 26:24, 31; Yone 6:31, 45; 8:17.

7. Mmushindu kayi uvua Yezu mushilangane ne balombodi ba bitendelelu?

7 Yezu wakalonda mubelu udi mu Musambu 1:1-3, udi wamba ne: ‘Disanka didi kudi muntu udi kayi ulonda lungenyi lua bantu babi, kadi disanka diende didi mu mikenji ya Yehowa ne mu mikenji yende mmudiye welangana meji munya ne butuku. Malu onso adiye wenza adi atuta diakalengele.’ Bushuwa, Yezu uvua mushilangane bikole ne balombodi ba bitendelelu ba mu tshikondo tshiende, bavua “bashikama mu nkuasa wa Mose” kadi bikale balengulula “mikenji ya Yehowa”!​—Matayo 23:2-4.

8. Bua tshinyi kabivua ne mushinga bua balombodi ba bitendelelu bena Yuda kubalabu ne kulongabu Bible?

8 Kadi bamue badi mua kulubakana bua mudi munga mvese usua kuleja ne: Yezu uvua ubenga bua bantu kabalongi Bible. Tudi tubala mu Yone 5:39, 40 ne: Yezu wakambila bamue bantu ba mu tshikondo tshiende ne: ‘Nudi nukeba kujingulula malu adi mafunda mu Mukanda wa Nzambi, bua nudi nuelangana meji ne: Mu malu aa tudi ne muoyo wa tshiendelele; malu au kabidi adi angamba; kanuena basue kulua kundi bua nuenu kuikala ne muoyo.’ Pakamba Yezu mêyi aa kavua usaka bena Yuda bavua bamuteleja bua kabalongi Mukanda wa Nzambi to. Kadi wakela lubombo ne malu abu makondakane patoke. Bavua bamanye bimpe ne: Mifundu ivua mua kubafikisha ku muoyo wa tshiendelele, pabi Mifundu mene ivuabu belangana meji ivua ne bua kuikala mibalombole kudi Yezu Masiya. Nansha nanku, bakabenga bua kumuitabuja. Nanku dilonga diabu kadivua ne mushinga to bualu kabavua bena muoyo umue bavuabu mua kulongesha bipepele to.​—Dutelonome 18:15; Luka 11:52; Yone 7:47, 48.

9. Ntshilejilu tshilenga kayi tshidi bapostolo ne baprofete ba kale batushile?

9 Kadi balongi ba Yezu ne bapostolo buobu bavua bashilangane nabu bikole. Bavua balonga ‘Mukanda wa Nzambi, udi mumanye mua kuvuija [muntu] muena meji.’ (2 Timote 3:15) Mu muanda eu bavua bafuane baprofete ba kale “bakakeba, kukebulula” malu. Baprofete abu kabakangata dikebulula adi bu tshikondo tshîpi tshia kulonga ne tshisumi munkatshi mua ngondo mikese anyi tshidimu tshimue patupu nansha. Mupostolo Petelo udi wamba ne: “bakadi badikolesha mua kusokolola” nangananga malu avua atangila Kristo ne butumbi bua mudimu wende wa dipandisha bukua-bantu. Mu mukanda wende wa kumpala, Petelo wakatela mêyi a mu mikanda dikumi ya mu Bible misangu 34.​—1 Petelo 1:10, 11, Muanda Mulenga Lelu.

10. Bua tshinyi yonso wa kutudi udi ne bua kujinga bua kulonga Bible?

10 Nunku mbiumvuike bimpe ne: kulonga Dîyi dia Nzambi ne muoyo mujima mbualu buvuabu balombe bakalenge ba mu Isalele wa kale. Yezu wakalonda tshilejilu etshi. Ne kulonga Dîyi dia Nzambi edi kuvua mudimu uvuabu ne bua kuenza kudi aba bavua ne bua kukokesha ne Kristo bu bakalenge mu diulu. (Luka 22:28-30; Lomo 8:17; 2 Timote 2:12; Buakabuluibua 5:10; 20:6) Tshilejilu tshia bakalenge etshi tshidi ne mushinga wa bungi kudi bonso badi batekemene lelu bua kupeta masanka pa buloba mu Bukalenge bua Nzambi.​—Matayo 25:34, 46.

Mudimu uvua bakalenge ne bua kuenza ne uudi ne bua kuenza pebe

11. (a) Nnjiwu kayi idi bena Kristo mua kupeta pa bidi bitangila dilonga? (b) Tudi ne bua kudiela nkonko kayi?

11 Tudi mua kuamba tushindika ne muoyo mujima ne: muena Kristo yonso mulume ta mukaji udi ne bua kudilongela Bible pa nkayende. Ebu ki mbualu budi muntu ne bua kuenza anu padiye utuadija kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa to. Yonso wa kutudi udi ne bua kuikala mupangadike bua kubenga kuikala bu bamue bantu ba mu matuku a Paulo bakalengulula didilongela munkatshi mua tshikondo kampanda. Bakavua balonge ‘mayisha a kumudilu a tshibangidilu tshia mêyi mamba kudi Nzambi,’ bu mudi ‘diyisha dia malu a tshibangidilu a Kristo.’ Kadi kabavua batungunuke ne kulonga ne ‘kabakaya batangile too ne ku buakane bua tshishiki [anyi ku dikola]’ nansha. (Ebelu 5:12–6:3) Nunku muntu ne muntu wa kutudi udi mua kudikonka ne: ‘Mmunyi mundi ngangata didilongela dia Dîyi dia Nzambi, nansha meme nkadi muenze bidimu bia bungi peshi bikese patupu mu tshisumbu tshia bena Kristo? Paulo wakasambila bua bena Kristo ba mu tshikondo tshiende batungunuke ne “kudiundadiunda mu kumanya [kuabu] kua Nzambi.” Ndiku ndeja ne: ndi ne dijinga dia buena diabu anyi?’​—Kolosai 1:9, 10.

12. Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kutungunuka ne kunanga Dîyi dia Nzambi?

12 Bua wewe kuikala udilongela bimpe bidi bikengela kunanga Dîyi dia Nzambi. Musambu 119:14-16 udi wakula bua dielangana meji ne muoyo mujima bua Dîyi dia Nzambi pa tshibidilu bu mushindu wakufikisha ku disankidila dilonga edi. Bualu ebu kabidi kabuena bulonda bungi bua bidimu biukadi muenze katshia walua muena Kristo. Bua kubujadika bimpe, vuluka tshilejilu tshia Timote. Nansha mukavua mukulu muena Kristo eu wenza mudimu bu ‘disalayi dimpe dia Kristo Yezu,’ Paulo wakamubela bua kuenza muende muonso bua ‘kuludikila bantu njila mululame mu dîyi dia Nzambi dia bushuwa.’ (2 Timote 2:3, 15; 1 Timote 4:15) Bushuwa, ‘kuenza muetu muonso’ kudi kumvuija kabidi kuikala ne tshibidilu tshia kudilongela.

13. (a) Mmushindu kayi uudi mua kupeta dîba dia bungi dia kulonga Bible? (b) Mmalu kayi audi mua kushintulula bua wewe kupeta dîba dia kulonga?

13 Bua tuetu kupeta tshibidilu tshimpe tshia kudilongela bidi bikengela kulongolola dîba dia kuikala kulonga Bible. Ke tshiutu wenza anyi? Nansha wewe mufile diandamuna kayi didi difumina mu mutshima webe, udi wela meji ne: didilongela munkatshi mua dîba dia bungi didi mua kukuambuluisha anyi? Pamu’apa udi mua kukonka ne: ‘Mmushindu kayi?’ Bushuwa, bamue mbavudije bungi bua dîba didibu badilongela Bible pa kuikala kujuka kumpala kua dîba mu dinda. Badi mua kubala Bible minite 15 anyi kudilongela bualu kampanda. Kadi tshikuabu ntshia se: udiku mua kushintulula amue malu awutu wenza mu lumingu anyi? Tshilejilu, biwikala ne tshibidilu tshia kubala bikandakanda matuku a bungi anyi tshia kuteleja ngumu ku televizion ku dilolo, kudiku mushindu wa wewe kutumpika dituku nansha dimue patupu ku lumingu anyi? Nunku udi mua kupeta dîba dituku adi bua kulonga Bible kumulongelamu. Wewe mushipe dituku dimue dia kuteleja ngumu ya dituku dimue ne mudilongele munkatshi mua minite 30 anyi mipite apu, newenze mêba mapite pa 25 mu tshidimu tshijima. Elabi meji bungi bua malu mimpe audi mua kupeta mu dibala Bible peshi dimulonga munkatshi mua mêba 25! Tangila mubelu mukuabu: Lumingu ludi lulonda, konkonona malu awikala mua kuenza ku ndekelu kua dituku dionso. Tangila biwikala mua kupeta bualu kampanda buudi mua kubenga kuenza anyi kubushipa bua wewe kupeta dîba dia kutamba kubala ne kulonga Bible.​—Efeso 5:15, 16.

14, 15. (a) Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kuikala ne bipatshila pa bidi bitangila didilongela? (b) Mbimue bipatshila kayi bitudi mua kudifundila pa bidi bitangila dibala dia Bible?

14 Ntshinyi tshidi mua kuvuija dilonga diebe dipepele ne dilenga? Mbipatshila. Mbipatshila kayi biakanyine biudi mua kudifundila pa bidi bitangila dilonga? Bua ba bungi, tshipatshila tshilenga tshia kumpala ntshia kubala Bible mujima. Pamu’apa too ne mpindieu, ukadi mubale ku misangu bimue bitupa bia Bible ne mupetemu malu malenga. Mpindieu udiku mua kudifundila tshipatshila tshia kubala Bible mujima anyi? Tshipatshila tshiebe tshia kumpala bua kubala Bible mujima tshidi mua kuikala tshia kubala Evanjeliyo inayi, kunyima udi mua kufundila tshipatshila tshibidi tshia kubala mikanda mikuabu ya Mifundu ya tshiena-Gelika ya bena Kristo. Wewe mumane kupeta disanka ne malu malenga, tshipatshila tshiebe tshikuabu netshikale tshia kutuadija kubala mikanda ya Mose ne ya miyuki too ne ku mukanda wa Esetê. Wewe muenze nunku, neumone ne: udi mua kujikija tshitupa tshia Bible tshidi tshishale. Muntu mukaji mukuabu uvua ne bidimu bitue ku 65 pakaluaye muena Kristo uvua ufunda dituku dia ngondo divuaye utuadija kubala Bible munda mua tshizubu tshia Bible wende ne dituku divuaye ujikija kumubala. Patudi tuakula apa ukadi mubale Bible mujima misangu itanu. (Dutelonome 32:45-47) Ne pamutu pa kubadilaye Bible mu ordinatere anyi pa mabeji mapatula ku ordinatere, uvua mukuate Bible wende ku bianza umubala.

15 Bamue bakadi bamane kukumbaja tshipatshila tshia kubala Bible mujima badi bela bidia bikuabu bua dilonga diabu ditungunuke ne kubasankisha ne kubamanyisha malu a bungi. Umue mushindu ngua kusakidila malu kampanda a kulonga kumpala kua kubala mukanda wonso wa mu Bible. Mu mukanda wa “Toute Écriture est inspirée de Dieu et utile” ne wa Étude perspicace des Écritures, tudi mua kupetamu malu malenga adi atangila muaba uvuabu bafundile mukanda wonso wa mu Bible, mushindu uvuabu baufunde ne masanka adiwu upetesha. *

16. Tudi ne bua kuepuka bua kuidikija banganyi patudi tulonga Bible?

16 Paudi ulonga, epuka tshitubu benza kudi bantu ba bungi badibu babikila ne: bakonkononyi ba Bible. Batu batamba kuimanyina pa dikonkonona mêyi a mu Bible munda ne panyima bienze anu bu se: Bible mmukanda wa bantu. Bamue ba kudibu batu baleja bantu kampanda basunguluke badibu bafundila mukanda wonso anyi batu bafuanyikija tshipatshila tshidibu baufundile ne meji avua mufundi wa mukanda wonso mua kuikala nawu. Ngelelu wa meji wa buntu wa mushindu’eu udi mua kufikisha ku diangata Bible bu mukanda wa miyuki ya malu a kale anyi kuangata mikanda ya mu Bible bu idi yambuluisha bua bitendelelu kulubuluka. Bakonkononyi bakuabu ba Bible batu badifila mu dilonga dia miaku ya mu Bible, bienze bu mutubu balonga mikanda idi yakula patupu bua malu a Bible. Batu badipesha mudimu wa kulonga ntuadijilu wa miaku ne batela mumvuija ayi a mu tshiena-Ebelu ne tshiena-Gelika pamutu pa kudifila bua kupeta diumvuija dia mukenji wa Nzambi. Udiku wela meji ne: dikonkonona dia mushindu eu didiku mua kupetesha muntu ditabuja dikole anyi?​—1 Tesalonike 2:13.

17. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: mu Bible mudi mukenji udi utangila bantu bonso?

17 Malu adi bakonkononyi ba Bible bamba atu majalame anyi? Mbia bulelela bua se: mukanda wonso wa mu Bible udi anu ne bualu bunene bumuepele anyi mmufundila anu bantu kampanda basunguluke anyi? (1 Kolinto 1:19-21) Tshia kumanya ntshia se: mikanda ya mu Dîyi dia Nzambi idi ne mushinga udi kauyi ushintuluka bua bantu ba milongo yonso ne miaba yonso. Nansha bikala mukanda kampanda uvua mufundila muntu umue, bu mudi Timote anyi Tito, peshi mufundila tshisumbu kampanda tshia bantu, bu mudi bena Galatia ne bena Filipoi, buonso buetu tudi ne bua kulonga mikanda yonso eyi. Idi ne mushinga kudi yonso wa kutudi, ne mukanda kampanda udi mua kuakula bua malu a bungi ne kuambuluisha bantu bavule. Bulelela, mukenji wa mu Bible udi utangila bantu ba buloba bujima, ke tshidi tshituambuluisha bua kumvua tshivuabu baukudimuine mu miakulu ya bantu ba buloba bujima.​—Lomo 15:4.

Udi ukuambuluisha wewe ne bantu bakuabu

18. Paudi ubala Dîyi dia Nzambi, udi ne bua kuelangana meji bua malu kayi?

18 Paudi ulonga, bidi mua kukukuatshisha bikole wewe muikale ukeba bua kumumvua ne bua kumona mushindu udi malu mashilangane apetangana bimpe menemene. (Nsumuinu 2:3-5; 4:7) Malu adi Yehowa musokolole mu Dîyi diende adi apetangana bikole ne dilongolola diende. Nunku paudi umubala, leja mushindu udi malu ne mibelu bidimu bipetangana ne dilongolola dia Nzambi. Udi mua kuelangana meji bua mushindu udi bualu kampanda, lungenyi anyi mulayi kansanga upetangana ne dilongolola dia Yehowa. Dikonka ne: ‘Bualu ebu budi bummanyisha tshinyi pa bidi bitangila Yehowa? Mmunyi mudibu bupetangana ne dilongolola dia Nzambi didi dienda dikumbana ku diambuluisha dia Bukalenge buende? Udi kabidi mua kudikonka ne: ‘Mmunyi mundi mua kukuata mudimu ne malu andi mulonge aa? Ndi mua kuenza nawu mudimu bua kulongesha anyi kubela bakuabu mu dibalejawu mu Mukanda wa Nzambi anyi?’​—Yoshua 1:8.

19. Nnganyi udibi biambuluisha paudi ulondela bantu bakuabu malu audi ulonga? Umvuija.

19 Kuelangana meji bua bakuabu kudi kuambuluisha mu muanda mukuabu kabidi. Paudi ubala anyi ulonga Bible, udi umanya malu mapiamapia ne upeta ngumvuilu mupiamupia wa malu. Keba bua kubueja malu aa mu mayuki ebe ne bena mu dîku dienu anyi bantu bakuabu. Wewe wenza nunku mu tshikondo tshiakanyine ne muikale ne bupuekele, bushuwa mayuki aa neakuambuluishe. Dilondela bantu bakuabu malu auvua mulonge anyi ngenyi milenga iuvua mumone mikusankishe nedikale pamu’apa mua kutamba kubambuluisha bua kushala baalame. Nedikuambuluishe wewe mene. Mmushindu kayi? Bamanyi bapiluke mbafike ku dimona ne: muntu udi mua kuvuluka mutantshi mule malu avuaye mulonge anyi mubale yeye muikale, anu padiye ufuminaku ku dialonga anyi diabala, wenza nawu mudimu anyi uambulula, bu mudi padiye ualondela bantu bakuabu. *

20. Bua tshinyi kubala Bible misangu ne misangu kudi kuambuluisha?

20 Dîba dionso diudi ubala mukanda kampanda wa mu Bible, neupetamu malu mapiamapia. Neumone mvese ivua kumpala kayiyi ikuambila bualu bua nsongo ikadi ikukemesha. Neupete ngumvuilu muondoke wa mvese eyi. Ebi bidi nebikuleje ne: pamutu pa kuikalayi patupu mikanda mifunda kudi bantu, mikanda ya mu Bible idi ne malu malenga audi mua kulonga misangu ne misangu ne kupetelaku masanka. Ikala mumanye ne: mukalenge (bu mudi Davidi) uvua ne bua ‘kuubala matuku ende onso.’

21. Mmasanka kayi audi mua kutekemena bua kupeta paudi ulonga Dîyi dia Nzambi bikole?

21 Bushuwa, aba badi bapeta dîba dia kulonga Bible mu buondoke buende badi bapeta masanka mavule. Badi bapeta biuma bia mu nyuma ne busunguluji. Malanda abu ne Nzambi adi akola ne ashemakana. Badi kabidi balua ne mushinga wa bungi kudi bena mu mêku abu, bana betu ba balume ne ba bakaji ba mu tshisumbu, ne kudi aba batshidi ne bua kulua batendeledi ba Yehowa.​—Lomo 10:9-14; 1 Timote 4:16.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 15 Mikanda ya kulonga nayi Bible eyi mmipatula kudi Bantemu ba Yehowa ne idiku mu miakulu ya bungi.

^ tshik. 19 Bala Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Tshimungu 1993, dibeji 13-14.

Udi muvuluke anyi?

• Ntshinyi tshivuabu balombe bakalenge ba mu Isalele bua kuenza?

• Yezu ne bapostolo bende bakashiya tshilejilu kayi pa bidi bitangila dilonga dia Bible?

• Mmalu kayi audi mua kushintulula bua kuvudija dîba dia wewe kudilongela?

• Udi ne bua kuikala ne meji kayi paudi ulonga Dîyi dia Nzambi?

[Nkonko ya dilonga]

[Kazubu mu dibeji 15]

“Mu bianza bietu”

“Tuetu basue kumanya . . . miaku kampanda ya mu Bible ne bungi bua misangu idiyimu, Internet ke tshiamu tshimpe tshidi mua kutuambuluisha menemene. Kadi tuetu basue kubala Bible, kumulonga, kuelangana meji bua malu adimu, tudi ne bua kuikala nende mu bianza bietu, bualu eu ke mushindu umuepele wa kumubueja mu lungenyi luetu ne mu mutshima wetu.”​—Gertrude Himmelfarb, mulongeshi muende lumu wa mu iniversite (ukadi muangate pansio) wa mu City University, mu New York.