Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Yehowa udi ubenesha ne ukuba bena butumike

Yehowa udi ubenesha ne ukuba bena butumike

Yehowa udi ubenesha ne ukuba bena butumike

‘Kadi muntu yonso udi ungumvuila neashikame talalaa, neikale polaa kayi ne ditshina dia dikenga dibi.’​—NSUMUINU 1:33.

1, 2. Bua tshinyi kutumikila Nzambi kudi ne mushinga? Fila tshilejilu.

 BANA ba nzolo ba mubidi wa manyimanyi mbafuile anu mu dizokola biakudia mu tu-mashinda tuipi, kabayi bamona nansha kakese tshiambula-nzolo tshidi tshijengelela mulu. Diakamue mamuabu udi ututa tshioko bikole bua kubadimuija ne ubulula mapuapua ende. Bana bende badi balua kudiye lubilu, ne mu mupodi wa dîsu udi ubasokoka mu mapuapua. Tshiambula-nzolo tshidi tshipangila ne tshikeba kua kuya tshiya. * Ndilongesha kayi didi mu tshilejilu etshi? Butumike budi bupandisha!

2 Dilongesha adi didi nangananga ne mushinga lelu bua bena Kristo, bualu Satana udi wenza muende muonso bua kuvulula bantu ba Nzambi bu tshiambula-nzolo. (Buakabuluibua 12:9, 12, 17) Tshipatshila tshiende ntshia kunyanga malanda etu ne Yehowa, bua Yehowa katuanyishi kabidi ne bua tujimije ditekemena dia kupeta muoyo wa tshiendelele. (1 Petelo 5:8) Kadi tuetu bashale pabuipi ne Nzambi ne balonde ne lukasa bulombodi buende budiye utupeshila mu Dîyi diende ne kudi bulongolodi buende, bushuwa tudi ne bua kuikala ne dishindika dia se: neatukube anu kutukuba. Mufundi wa Misambu wakamba ne: ‘Neakubuikile ne masala ende, neusangane tshinyemenu muinshi mua mapuapua ende.’​—Musambu 91:4.

Tshisamba tshia bupidia tshidi tshipika mu buteyi

3. Ntshinyi tshiakapeta Isalele bua bupidia buakalejaye njila ne njila?

3 Pavua tshisamba tshia Isalele tshitumikila Yehowa, uvua utshikuba ne utshilama misangu yonso. Kadi misangu bungi kabuyi kubala, bena mu tshisamba etshi bakalekela Mufuki wabu, kunyemenabu kudi nzambi ya mitshi ne ya mabue, ‘bintu bia tshianana bivua kabiyi bimanye mua kubakuatshisha ne kubasungila.’ (1 Samuele 12:21) Kunyima kua bidimu bivule bia buntomboji ebu, tshisamba tshijima tshiakalua kudina ne kasuki mu butontolodi kakuyi mushindu wa tshiotshi kulengela kabidi to. Ke bualu kayi Yezu wakadila bualu buatshi ne: ‘Wewe Yelushalema, Yelushalema, udi ushipa baprofete, udi ukuma bakukutuminabu mabue! Misangu ya bungi ngakasua kusangisha bana bebe bu mudi nzolo usangisha bana bende mu mapuapua ende, kadi nuenu nuakapidia. Nzubu wenu udi mushale patupu.’​—Matayo 23:37, 38.

4. Mmunyi muakamuenekabi patoke ne: Yehowa uvua mulekele Yelushalema mu 70 mu bikondo bietu ebi?

4 Yehowa wakaleja patoke ne: uvua mulekele Isalele ntomboji eu mu tshidimu tshia 70 mu bikondo bietu ebi. Mu tshidimu atshi biluilu bia bena Lomo, biambule mabendele mazola tshimfuanyi tshia nyunyi wa mukanku, biakapuekela Yelushalema bu tshiambula-nzolo bua kushipa bantu bungi tshianana. Dîba adi tshimenga atshi tshivua tshiûle tente ne bantu bavua basekelela difesto dia Pasaka. Milambu yabu mivule kayakafikisha Nzambi ku dibanyisha nansha. Malu au akabavuluija mêyi makole avua Samuele muambile Shaula Mukalenge wa bupidia ne: ‘Yehowa udi utamba kusanka bua milambu ya kuosha ne nyama mishipa bu mudiye usanka bua kutumikila kua dîyi dia Yehowa anyi? Tangila, kutumikila kudi kupita milambu ya kuosha ne kumvua kudi kupita manyi a bimpanga bulengele.’​—1 Samuele 15:22.

5. Mbutumike bua mushindu kayi budi Yehowa ulomba, ne ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: kudi mushindu wa kuikala ne butumike bua nunku?

5 Nansha mudi anu Yehowa ulomba bantu bua kumutumikilabu, ki mmupange kumanya bimpe malu adi bantu bapange bupuangane kabayi mua kuenza. (Musambu 130:3, 4) Udi ubalomba mutshima mutoke ne butumike bishindamene pa ditabuja, dinanga ne ditshina bua kubenga kumubungamija. (Dutelonome 10:12, 13; Nsumuinu 16:6; Yeshaya 43:10; Mika 6:8; Lomo 6:17) Muanda udi ujadika ne: kudi mushindu wa kuikala ne butumike bua mushindu’eu ngua se: kuvua ‘tshisumbu tshinene tshia [bantemu] ba kumpala kua Buena-Kristo,’ bakashala ne lulamatu mu ntatu mikole, nansha kumpala kua lufu. (Ebelu 11:36, 37; 12:1) Bantu aba bakasankisha mutshima wa Yehowa bikole! (Nsumuinu 27:11) Bakuabu bakatuadija bimpe ne lulamatu, kadi kabakatungunuka ne kuikala ne butumike to. Umue wa kudibu uvua Yoasha Mukalenge wa Yuda wa kale.

Mukalenge munyanga kudi malunda mabi

6, 7. Yoasha uvua mukalenge wa mushindu kayi patshivua Yehoyada ne muoyo?

6 Mukalenge Yoasha wakapanduka pavuabu basue kumushipa patshivuaye muana. Pakakumbaja Yoasha bidimu muanda-mutekete, Muakuidi Munene Yehoyada wakamupatula ne dikima dionso muaba uvuaye muye kusokoma, ne kumutekaye mukalenge. Bu muvua Yehoyada mutshinyi wa Nzambi mulue bu tatu ne mupeshi wa Yoasha mibelu, mfumu eu utshivua nsonga “wakenza malu mimpe ku mesu kua Yehowa matuku onso a Yehoyada muakuidi.”​—2 Kulondolola 22:10–23:1, 11; 24:1, 2.

7 Munkatshi mua malu mimpe akenza Yoasha muvua dilengeja dia ntempelo wa Yehowa, bualu buvua ‘Yoasha musue’ bikole. Wakavuluija Muakuidi Munene Yehoyada ne: bivua bikengela kulambuisha tshitadi tshia ntempelo mu Yuda ne mu Yelushalema muvua Mose “[muambe],” bua kupeta makuta a kuenzeja nawu mudimu wa dilongolola ntempelo. Bidi bimueneka ne: Yehoyada wakambila mukalenge eu utshivua nsonga bua kulonga Mikenji ya Nzambi ne kuyitumikila. Ke bualu kayi, bakajikija ne lukasa mudimu wa dilongolola ntempelo ne wa dienza malongo a mu ntempelo.​—2 Kulondolola 24:4, 6, 13, 14; Dutelonome 17:18.

8. (a) Ntshinyi tshiakafikisha diambedi Yoasha ku dikuluka mu nyuma? (b) Bupidia bua mukalenge buakamufikisha ndekelu wa bionso ku dienza tshinyi?

8 Diakabi, butumike bua Yoasha kudi Yehowa kabuvua bua mutantshi mule to. Bua tshinyi? Dîyi dia Nzambi didi dituambila ne: ‘Kunyima kua lufu lua Yehoyada bantu banene ba mu Yuda bakalua, bakakukuila mukalenge. Mukalenge wakumvua mêyi abu. Bakalekela nzubu wa Yehowa, Nzambi wa bankambua babu, bakakuatshila Bashela ne mpingu mudimu; tshiji tshia Nzambi tshiakadi kudi bena Yuda ne ba mu Yelushalema bualu bua buobu bakenza bualu ebu bubi.’ Bikadilu bibi bia banene ba mu Yuda biakasaka kabidi mukalenge bua kubenga kuteleja baprofete ba Nzambi (bu mudi Zekâya muana wa Yehoyada) bakapeta dikima dia kuela Yoasha ne bantu bonso patoke bua bupidia buabu. Pamutu pa kudilengeja, Yoasha wakashipesha Zekâya ne mabue. Bushuwa, Yoasha wakalua muntu wa mutshima mupape ne wa bupidia bua dikema, bionso ebi anu bualu wakalonda malunda mabi!​—2 Kulondolola 24:17-22; 1 Kolinto 15:33.

9. Mmunyi mudi bualu bua ndekelu buakenzekela Yoasha ne banene nende buleja ne: ki mbia meji bua kuikala bena bupidia?

9 Bu mukavuaye mulekele Yehowa, ntshinyi tshiakafikila Yoasha ne banene bende ba malu mabi? Basalayi bena Sulia “tshisumbu tshikese” patupu bakalua mu Yuda ne ‘bakashipa bantu banene bonso ba munkatshi mua bantu.’ Basalayi aba bakenzeja kabidi mukalenge ku bukole bua kubapaye bintu biende yeye ne ngolo ne argent bia mu ntenta wa kusambakena. Nansha muakapanduka Yoasha, wakashala usama ne muikale ne butekete bua mubidi. Kunyima kua matuku makese, bamue basadidi bende bakamuelela tshifufu ne buobu kumushipa. (2 Kulondolola 24:23-25; 2 Bakelenge 12:17, 18) Mêyi a Yehowa avuaye muambile bena Isalele avua malelela tshia bushuwa: ‘Binuikala kanuyi numvua dîyi dia Yehowa, Nzambi wenu, bua kuenza mikenji yende yonso ne mêyi [ende], milawu neyilue kunudi, neyinukuate.’​—Dutelonome 28:15.

Mufundi wakapanduka bua butumike

10, 11. (a) Bua tshinyi mbimpe kuelangana meji bua mubelu uvua Yehowa mupeshe Baluka? (b) Mmubelu kayi uvua Yehowa mupeshe Baluka?

10 Utuku imue misangu uteketa mu mikolo bualu bamue ba munkatshi mua bantu baudi upeta mu buambi kabena basankidila lumu luimpe anyi? Utuku misangu mikuabu usua kumvuila babanji mukawu bua nsombelu wa bisankasanka udibu nende anyi? Biobi bikala nanku, elangana meji bua tshilejilu tshia Baluka uvua mufundi wa Yelemiya, ne bua mubelu wa dinanga uvua Yehowa mumupeshe.

11 Baluka uvua munkatshi mua difunda mukenji wa tshiprofete pakatuma Yehowa ntema yende kudiye. Bua tshinyi? Bualu Baluka uvua mutuadije kudilakana bua nsombelu wende ne uvua musue kupeta tshintu tshikuabu tshivua tshipite mudimu wende wa pa buawu uvuaye wenzela Nzambi. Pakamona Yehowa ne: Baluka uvua mushintuluke nunku, wakamupesha mubelu muimpe mutoke ne: ‘Wewe udi udikebela malu manene anyi? Kudikebediwu nansha; bualu bua mona, nentumine bonso ba pa buloba makenga. Kadi nenkupe muoyo webe bu tshintu tshiudi unyenga mu mvita mu miaba yonso iudi uya.’​—Yelemiya 36:4; 45:5.

12. Bua tshinyi tudi ne bua kuepuka dikeba “malu manene” mu tshikondo etshi?

12 Mêyi avua Yehowa muambile Baluka adiku akuleja ne: Uvua uditatshisha bikole bua muntu eu wa bikadilu bimpe uvua mumusadile ne lulamatu ne dikima pamue ne Yelemiya anyi? Bia muomumue lelu, Yehowa udi uditatshisha bikole bua aba badi bakeba kuenza midimu idi mua kubapetesha mfranga ya bungi menemene mu tshikondo etshi. Diakalenga, anu bu Baluka, bavule ba munkatshi mua bantu aba mbatumikile mibelu ya dinanga mibapesha kudi bana betu bakadi bapie mu nyuma. (Luka 15:4-7) Bulelela, tuetu bonso tuikale bamanye ne: bantu badi badikebela “malu manene” mu tshikondo etshi kabakupeta tshintu nansha tshimue mu matuku atshilualua to. Bantu aba kabena anu bapangila bua kupeta disanka dia bushuwa, kadi mu katupa kîpi emu nebabutuke pamue ne bukua-panu ebu ne majinga abu onso mabi.​—Matayo 6:19, 20; 1 Yone 2:15-17.

13. Ndilongesha kayi dia budipuekeshi didi muyuki wa Baluka utupesha?

13 Muyuki wa Baluka udi utupesha dilongesha dimpe dia budipuekeshi. Mona ne: Yehowa kavua mudipeshile nkayende Baluka mubelu eu to, kadi wakamupeshilawu mukana mua Yelemiya, muntu mupange bupuangane muena bilema ne bibidilu bia mukodi bivua Baluka mua kuikala mumanye bimpe. (Yelemiya 45:1, 2) Nansha nanku, Baluka kakashila lutambishi muaba to, wakadipuekesha ne kujingululaye ne: mubelu au uvua ufumina kudi Yehowa. (2 Kulondolola 26:3, 4, 16; Nsumuinu 18:12; 19:20) Nunku tuetu ‘bele tshidia tshibi katuyi bamanye’ ne buobu batupeshe mibelu ya mu Dîyi dia Nzambi, tuidikijayi dikola ne dijingulula dia malu dia mu nyuma ne budipuekeshi bivua nabi Baluka.​—Galatia 6:1, NW.

14. Bua tshinyi mbimpe bua tuetu kutumikila aba badi balombola munkatshi muetu?

14 Tuetu bikale ne budipuekeshi bua nunku bidi kabidi biambuluisha aba badi batupesha mibelu. Ebelu 13:17 udi wamba ne: ‘Nutumikila badi [banulombola], nubakokele; bua buobu badi bikale ne tshitabala bua mioyo yenu, bu bantu balua kubadila Nzambi bintu; bua buobu benze bualu ebu ne disanka, kabayi ne manunganyi, bua bualu ebu kabuena bunukuatshisha.’ Misangu ne misangu bakulu batu basambila Yehowa ne muoyo mujima, balomba dikima, meji ne mbabi bua kumonabu mua kuenza tshitupa tshikole etshi tshia mudimu wabu wa bulami. ‘Tutambe kuanyisha bantu ba mushindu ewu.’​—1 Kolinto 16:18, Muanda Mulenga Lelu.

15. (a) Mmunyi muakaleja Yelemiya ne: uvua mueyemene Baluka? (b) Ndifutu kayi diakapeta Baluka bua butumike buende ne budipuekeshi?

15 Bidi bimueneka patoke ne: Baluka wakashintulula meji ende, bualu Yelemiya wakalua kumupesha mudimu mukole menemene wa kuya ku ntempelo ne kubala ne dîyi dikole mukenji wa kabutu uvuaye mufunde ku tshianza tshiende nkayende pavua Yelemiya umumanyishawu. Baluka wakatumikila anyi? Eyowa, “wakenza malu onso akamuambila Yelemiya muprofete.” Bushuwa, wakabala mene mukenji umue-umue au mu matshi a banene ba mu Yelushalema; kakuyi mpata, bualu ebu buvua bumulomba dikima dia bungi. (Yelemiya 36:1-6, 8, 14, 15) Pakakuatabu tshimenga kudi bena Babulona kunyima kua bidimu bitue ku 18, elabi meji muvua Baluka ne bua kuikala ne dianyisha pakamushiyabu ne muoyo bualu uvua muteleje didimuija dia Yehowa ne mulekele kudikebela “malu manene”!​—Yelemiya 39:1, 2, 11, 12; 43:6.

Butumike buakapandisha bantu dîba diakatshintshimikabu tshimenga

16. Mmunyi muakafuila Yehowa bena Yuda ba mu Yelushalema luse dîba divua bena Babulona bajingile tshimenga etshi mu 607 kumpala kua bikondo bietu ebi?

16 Pakalua nshikidilu wa Yelushalema mu 607 kumpala kua bikondo bietu ebi, biakamueneka kabidi patoke ne: Nzambi wakafuila bena butumike luse. Pakatshintshimikabu tshimenga etshi bikole, Yehowa wakambila bena Yuda ne: ‘Tangilayi, ndi nteka njila wa muoyo ne njila wa lufu kumpala kuenu. Washala mu musoko eu nebamushipe ne muele wa mvita ne ku tshiyole ne ku tshipupu; kadi wapatuka udi ufika kudi bena Kasada badi banutshintshimika, neikale ne muoyo, ne muoyo wende newikale kudiye bu tshintu tshidiye unyenga mu mvita.’ (Yelemiya 21:8, 9) Nansha muvua bena mu Yelushalema bakumbanyine kabutu, Yehowa wakafuila aba bakamutumikila (nansha mu minite ayi ya ndekelu) luse. *

17. (a) Mmu malu abidi kayi muvua butumike bua Yelemiya buikale mu diteta pakamutuma Yehowa bua kuambila bena Yuda bavuabu bajingile bua ‘kudifila kudi bena Kasada’? (b) Mmunyi mudi tshilejilu tshia Yelemiya tshia butumike ne dikima mua kutuambuluisha?

17 Kakuyi mpata, kuambila bena Yuda bua kudifila kudi bena Babulona kuakela butumike bua Yelemiya mu diteta. Bivua nanku bualu uvua ne lukunukunu bua dîna dia Nzambi. Kavua musue bua baluishi bavua bafuanyike kutumbisha mpingu yabu ivua kayiyi ne muoyo bua ditshimuna diabu kupendabu dîna dia Nzambi nansha. (Yelemiya 50:2, 11; Muadi wa Yelemiya 2:16) Yelemiya uvua mumanye kabidi ne: uvua uteka muoyo wende mu njiwu mikole ya lufu pavuaye wambila bantu bua kudifilabu kudi bena Kasada, bualu ba bungi bavua mua kuangata mêyi ende au bu disaka bantu bua kutombokela mbulamatadi. Nansha nanku, Yelemiya kakatshina to, wakatumikila Yehowa ne kumanyishaye mêyi Ende. (Yelemiya 38:4, 17, 18) Anu bu Yelemiya, tuetu petu tudi ne mukenji udi bantu ba bungi kabayi basue to. Mmukenji wa muomumue uvua bantu kabayi basuile Yezu. (Yeshaya 53:3; Matayo 24:9) Nunku ‘katutshinyi [bantu]’ nansha, kadi tutumikilayi Yehowa ne dikima dionso, bamueyemene ne muoyo mujima anu bu Yelemiya.​—Nsumuinu 29:25.

Butumike dîba diela Gogo mvita

18. Mmateta kayi a butumike ikala basadidi ba Yehowa mua kupeta mu matuku atshilualua?

18 Mu katupa kîpi emu, bukua-panu bubi bujima bua Satana nebubutuke mu “dikenga dinene” dia katshia ne katshia. (Matayo 24:21) Kakuyi mpata, kumpala ne munkatshi mua tshikondo atshi, ditabuja ne butumike bua bantu ba Nzambi nebipete mateta makole. Tshilejilu, Bible udi utuambila ne: Satana, “Gogo wa buloba bua Magoga,” neele basadidi ba Yehowa mvita ya katshi ku dînu, muikale ne biluilu bidibu bamba ne: “tshisumbu tshinene tshia masalayi . . . bu ditutu didi dibuikila buloba.” (Yehezekele 38:2, 14-16) Bu muikala bantu ba Nzambi bashadile ku bungi ne kabayi ne bia-mvita bia kuluangana nabi, nebasokomene mu ‘mapuapua’ a Yehowa, adiye ubulula bua kukuba bena butumike.

19, 20. (a) Bua tshinyi butumike buvua ne mushinga wa bungi bua bena Isalele pavuabu ku Mbuu Mukunze? (b) Mmunyi mudi dielangana meji mu masambila bua muyuki wa ku Mbuu Mukunze mua kutuambuluisha lelu’eu?

19 Muanda eu udi utuvuluija dipatuka dia bena Isalele mu Ejipitu. Kunyima kua Yehowa mumane kukengesha Ejipitu ne bipupu dikumi, wakalombola bantu bende, kakabayishila mu njila wa tshikoso bua kufika mu Buloba Bulaya, kadi wakayila nabu ku Mbuu Mukunze, kuvuabu mua kubajikila ne kubela mvita. Mu mianda ya busalayi, tshimuangi atshi tshivua tshia njiwu ya bungi. Bu wewe muikalepu dîba adi, uvuaku mua kuikala mutumikile dîyi dia Yehowa diakamanyishaye mukana mua Mose, ne uvuaku mua kuikala muende too ne ku Mbuu Mukunze ne dishindika dionso, muikale mujadike ne: Buloba Bulaya buvua ku luseke lukuabu anyi?​—Ekesode 14:1-4.

20 Patudi tutungunuka ne kubala Ekesode nshapita wa 14, tudi tumona muvua Yehowa musungile bantu bende ne bukole bua dikema. Miyuki eyi idi mua kukolesha ditabuja dietu tuetu bikale tupeta dîba dia kuyilonga ne kuelanganapu meji! (2 Petelo 2:9) Ne ditabuja dikole didi padi ditukolesha bua kutumikila Yehowa nansha padi malu adiye utulomba amueneka kaayi apetangana ne meji a bantu. (Nsumuinu 3:5, 6) Nunku diebeja ne: ‘Ndiku ngenza muanyi muonso bua kukolesha ditabuja dianyi mu dilonga dia Bible ne tshisumi, mu disambila ne dielangana meji, ne mu didisangisha pa tshibidilu ne bantu ba Nzambi anyi?’​—Ebelu 10:24, 25; 12:1-3.

Butumike budi bupetesha ditekemena

21. Mmasanka kayi adi aba badi batumikila Yehowa bapeta mpindieu ne mu matuku atshilualua?

21 Aba badi batumikila Yehowa mu nsombelu wabu, mêyi a mu Nsumuinu 1:33 aa se: ‘Kadi muntu yonso udi ungumvuila neashikame talalaa, neikale polaa kayi ne ditshina dia dikenga dibi’ adi abakumbanyina nansha mpindieu. Nebikale bimpe bitambe pikala mêyi aa adi akolesha ku muoyo mua kukumbana mu dituku dia disombuela dia Yehowa ditshilualua! Bushuwa, Yezu wakambila bayidi bende ne: ‘Pabanga malu aa kulua, nubanduluke, nutangile mulu, bualu bua bunupikudi buenu budi pabuipi.’ (Luka 21:28) Bulelela, anu bantu badi batumikila Nzambi ke bikala ne dishindika dia se: badi bateleja mêyi aa.​—Matayo 7:21.

22. (a) Mbualu kayi budi busaka bantu ba Yehowa bua kumueyemena? (b) Mmalu kayi atuamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

22 Bualu bukuabu budi butusaka bua kueyemena Yehowa mbua se: ‘Yehowa Nzambi kêna wenza bualu, bikalaye kayi muanji kubusokoluela bantu bende baprofete diambedi.’ (Amosa 3:7) Lelu’eu, Yehowa kêna kabidi ujula baprofete bu muvuaye wenza pa kale to; kadi mmupeshe kasumbu ka mupika mudimu wa kupesha bena mu nzubu wende biakudia bia mu nyuma mu tshikondo tshiakanyine. (Matayo 24:45-47) Nanku bidi ne mushinga bua tuetu kutumikila ‘mupika’ eu! Anu mutuamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda, butumike ebu budi buleja kabidi mushindu utudi tuangata Yezu, mfumu wa “mupika” eu. Yeye ke udi ‘bantu bonso ne bua [kutumikila].’​—Genese 49:10.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 1 Mukanda mukuabu wa dikuba dia nyama udi wamba ne: nansha mutubu bamuamba misangu mivule ne: utu ne buôwa, “nzolo wa tshikuka utu uluangana muende muonso bua kukuba bana bende.”

^ tshik. 16 Yelemiya 38:19 udi utuleja ne: bena Yuda ba bungi ‘bakaya kudifila’ kudi bena Kasada ne kabakabashipa to, kadi bakaya nabu mu bupika. (MMM) Katuena bamanye ni bakadifila bua kutumikila mêyi a Yelemiya anyi bua bualu bukuabu to. Nansha nanku, dishala diabu ne muoyo diakashindika mêyi a muprofete Yelemiya.

Udi muvuluke anyi?

• Ntshinyi tshiakapeta Isalele bua bupidia buakalejaye njila ne njila?

• Mmushindu kayi uvua malunda manyange Mukalenge Yoasha ku buana ne pavuaye muntu mukole?

• Mmalongesha kayi adi muyuki wa Baluka utupesha?

• Bua tshinyi bantu ba Yehowa bena butumike kabena ne tshia kutshinyina nshikidilu wa bukua-panu ebu udi wenda usemena pabuipi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 13]

Pavua Yehoyada ulombola Yoasha, nsonga eu uvua utumikila Yehowa

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Malunda mabi akasaka Yoasha bua kushipesha muprofete wa Nzambi

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Uvuaku mua kuikala mutumikile Yehowa ne mumone bukole buende bua dikema budiye upandishangana nabu anyi?