Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mushindu udi bamue bapete mandamuna

Mushindu udi bamue bapete mandamuna

Mushindu udi bamue bapete mandamuna

BANTU ba bungi batu basambila. Bamue mbatuishibue ne: masambila abu atu apeta mandamuna. Bakuabu batu badikonka bua kumanya ni batu bateleja anyi kabatu bateleja masambila abu. Banga badi buobu bakeba mandamuna kadi kabayi bela meji bua kufila milombu yabu kudi Nzambi mu disambila to.

Bible udi wamba ne: Nzambi mulelela ‘udi umvua milombu.’ (Musambu 65:2) Biwikala usambila, udi mutuishibue ne: Nzambi uutu usambila n’Nzambi mulelela anyi? Masambila ebe ngaa ikalaye ne bua kuteleja anyi?

Bantu ba bungi pa buloba bujima badi bandamuna ne: eyowa. Mmunyi muvuabu bapete mandamuna au? Bavua balonge tshinyi?

Nzambi nnganyi?

Mulongeshi kampanda wa mu ditunga dia Portugal bavua bamukoleshe kudi bamansere ne bansaserdose. Uvua munange ekeleziya wabu ne muoyo mujima. Biakamutonda bikole pakalekela ekeleziya wabu bilele bivuabu bamulongeshe bu bimpe ne kubishintulula. Pakayaye mu ditunga dikuabu wakamona mikuabu mishindu ya ntendelelu ya ku luseke lua Orient ne kubangaye kudikonka bikala Nzambi mulelela udiku. Mmunyi mudiye ne bua kutendelela? Pakakonkaye nsaserdose wabu malu a mu Bible, nsaserdose eu wakabenga kuandamuna nkonko yende, ke biobi kumutonda kumutondelamu.

Ekeleziya Katolike wakendesha kakanda kampanda mu tshimenga tshivua mulongeshi eu musombele kavua kambila bena parwase buonso bua kubenga kuyikila ne Bantemu ba Yehowa; nansha nanku nkonko ya mulongeshi eu kayivua mipete mandamuna to. Dimue dituku pavua Bantemu ba Yehowa balue kuende, wakabateleja ne kuanyisha malu akamuambilabu. Musangu au uvua wa kumpala wa yeye kuyikila nabu.

Mulongeshi eu wakatuadija kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa bua kupeta mandamuna a nkonko yende. Lumingu luonso uvua ne nkonko ya bungi ya kubela. Wakajinga kumanya dîna dia Nzambi, kumanya bikala Nzambi umuepele mulelela muikaleku, ni udi wanyisha bua bamutendelele ne bimfuanyi, kuelaye mikuabu nkonko kabidi. Wakamona ne: mandamuna onso akapetaye avua mafumine mu Bible, kadi kaavua a mukana patupu to, nunku bivuaye ulonga biakamukemesha ne kumusankisha bikole. Ku kakese ku kakese, wakapeta mandamuna a nkonko ya bungi. Lelu’eu udi utendelela Yehowa mu nyuma ne mu bulelela, anu muakamba Yezu Kristo ne: ke tshikala “batendeledi balelela” ne bua kuenza.​—Yone 4:23.

Mu Sri Lanka, bena dîku kampanda bavua pa tshibidilu babala Bible, kadi kabavua bapeta mandamuna a nkonko yabu ya bungi ivuabu bangata ne mushinga to. Nansha muvuabu dijinga ne diambuluisha, nsaserdose wabu wakapangila mua kubapeshadi. Kadi dikuabu dituku Bantemu ba Yehowa bakaya kutangila bena dîku aba, kubashilabu mikanda mimpe ya malu a mu Bible. Kunyima, pakafila Bantemu ba Yehowa mandamuna mimpe a nkonko yabu ya malu a mu Bible, bakitaba bua kulonga Bible. Malu akalongabu akabasankisha bikole.

Nansha nanku, malu avuabu balongeshe mukaji eu mu ekeleziya wabu katshia ku buana buende akamupangisha bua kumanya ne: Tatuende wa Yezu Kristo udi ‘Nzambi umuepele mulelela’ anu muvua Yezu nkayende muambe. (Yone 17:1, 3) Bualu bavua bamulongeshe ne: Yezu udi mumue ne Tatu, ne atshi ke tshidibu babikila ne: bualu busokoka bua ditaba budi kabuyi kuela mpata. Nansha muvua mutshima wende mushikile, wakasambila Yehowa ne muoyo mujima, utela dîna diende, ne umulomba bua kumuleja tshidi Yezu muikale. Nunku wakakonkonona tshiakabidi ne ntema yonso mvese ivua ipetangana ne bualu ebu. (Yone 14:28; 17:21; 1 Kolinto 8:5, 6) Bienze amu bu mpofo udi mubange kumona, mpindieu udi umona bimpe ne: Yehowa Mufuki wa diulu ne buloba ne Tatuende wa Yezu Kristo ke udi Nzambi mulelela.​—Yeshaya 42:8; Yelemiya 10:10-12.

Bua tshinyi tudi tukenga?

Yobo wakakenga bikole menemene. Bakashipa bana bende bonso ku tshipepele tshikole ne Yobo kushalaye mupele. Kabidi wakakenga ne disama kampanda dikole ne balunda bende babi kulua kumukengesha kabidi. Mu malu onso aa, Yobo wakapatula amue mêyi mabi. (Yobo 6:3) Kadi Nzambi wakatangila tshivua tshimufikisha ku diamba mêyi mabi au. (Yobo 35:15) Uvua mumanye malu avua mu mutshima wa Yobo ne wakamupesha mibelu ivua ikengedibua. Udi wenzela kabidi bantu bia muomumue lelu.

Tshilejilu, Castro (wa mu ditunga dia Mozambique) uvua ne bidimu dikumi patupu pakafua mamuende. Uvua mu kanyinganyinga kakole be. Wakadiela lukonko elu: “Bua tshinyi mamu mmufue ne bua tshinyi mmutushiye?” Nansha muvuabu bamukoleshe kudi baledi bavua batshina Nzambi, tshintu nansha tshimue katshivua kabidi tshimusankisha to. Ntshinyi tshivua mua kusanguluja meji ende ne kusamba mutshima wende? Ku muoyo kuakamukola pakapetaye busambi mu dibala Bible wa mu muakulu wa Chichewa ne mu diambila kabidi batutuende malu avuaye ubala.

Ku kakese ku kakese, Castro wakafika ku diumvua ne: mamuende uvua mufue, ki mbua kansungasunga ka Nzambi to, kadi mbualu uvua mupiane dipanga bupuangane. (Lomo 5:12; 6:23) Dilaya dia Nzambi dia dibika dia bantu ku lufu diakamukolesha ku muoyo bikole bualu diakamupesha ditekemena dia se: dimue dituku uvua mua kumonangana ne mamuende tshiakabidi. (Yone 5:28, 29; Bienzedi 24:15) Bu bisongakaja, kunyima kua bidimu binayi patupu, tatuende wakafua. Kadi tshikondo atshi, Castro wakakolesha muoyo. Lelu’eu, udi munange Yehowa ne mmufile muoyo wende ne lulamatu luonso mu mudimu wa Nzambi. Yonso udi mumumanye udi umona disanka didiye nadi.

Bantu ba bungi badi bafuishe bena dîku diabu badi bumvua bimpe padibu babala malu malelela a mu Bible a momumue ne avua makoleshe Castro ku muoyo. Bamue badi bapeta ntatu mikole bua bienzedi bia bantu babi, badi bakonka anu bu Yobo ne: “Bua tshinyi bantu babi badi bashala ne muoyo panu?” (Yobo 21:7, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Katolike, MMM]) Padi bantu bumvua bimpe tshidi Nzambi wamba bua Dîyi diende, badi bajingulula ne: mushindu udi Nzambi upita ne malu udi bua diakalenga diabu menemene.​—2 Petelo 3:9.

Tshilejilu, Barbara (uvua mukolele mu États-Unis) kavua yeye mupete tunyinganyinga tutu mvita ikebesha to. Kadi pavuaye wenda ukola, matunga a bungi avua maditue mu mvita. Dituku dionso kuvua ngumu ya malu a mvita. Biakamukemesha bikole pakalongaye mu kalasa bua malu a kale akenzeka mu mushindu uvua umueneka kauyi muelela meji. Bua tshinyi? Nzambi uvua uditatshisha bua malu avua enda enzeka anyi? Bualu Barbara uvua witaba ne: Nzambi utuku, kadi uvua ne meji makuabu pa bivua bimutangila.

Kadi pakapetanganaye ne Bantemu ba Yehowa, mmuenenu wa Barbara pa bidi bitangila muoyo wakatuadija kushintuluka ku kakese ku kakese. Wakabateleja ne kulonga nabu Bible. Wakabuela mu bisangilu biabu ku Nzubu wa Bukalenge. Wakabuela too ne mu amue a ku masangisha abu manene. Kabidi, pavuaye wela nkonko, wakamona ne: mandamuna avua Bantemu bashilashilangane bamupesha kaavua mashilangane to. Bantemu bavua bakula malu avua apetangana bualu ngelelu wabu wa meji uvua mushindamene pa Bible.

Bantemu abu bakafila bijadiki ku diambuluisha dia Bible ne: buloba ebu budi ku bukokeshi bua Satana Diabolo (mukokeshi wabu), ne budi ne nyuma wende. (Yone 14:30; 2 Kolinto 4:4; Efeso 2:1-3; 1 Yone 5:19) Bakumvuija ne: malu avua makemeshe Barbara au bakavua bamane kuamanyisha mu Bible. (Danyele, nshapita 2, 7 ne 8) Nzambi uvua mudianjile kuamanyisha bualu udi ne bukokeshi bua kumona kumpala kua dîba malu adi ne bua kuenzeka mu matuku atshilualua padiye musue. Nzambi ke uvua muenze bua amue a ku malu au kuenzekawu. Makuabu wakaalekela patupu bua kuenzekawu. Bantemu bakaleja Barbara ne: Bible uvua mudianjile kumanyisha malu mimpe ne mabi a mu tshikondo tshietu etshi ne udi ufila diumvuija diawu. (Matayo 24:3-14) Bakamuleja mudi Bilbe ulaya malu mapiamapia pa buloba, muikala buakane ne bua kuikalamu ne makenga kaakuikalaku kabidi to.​—2 Petelo 3:13; Buakabuluibua 21:3, 4.

Ku kakese ku kakese, Barbara wakabanga kumvua ne: nansha mudi Yehowa Nzambi kayi ukebesha makenga a bantu, kêna uapangisha bua kuenzekawu, usaka bantu ku bukole bua batumikile mikenji yende eku buobu kabayi basue nansha. (Dutelonome 30:19, 20) Nzambi mmulongolole malu adi mua kutuambuluisha bua kuikala ne muoyo wa kashidi ne disanka, kadi udi mpindieu utupesha mushindu wa kuleja ni tuikala mua kutumikila mêyi ende makane. (Buakabuluibua 14:6, 7) Barbara wakadisuika bua kulonga malu adi Nzambi ulomba ne kuatumikila. Wakasangana kabidi munkatshi mua Bantemu ba Yehowa dinanga divua Yezu muambe ne: divua ne bua kuikala tshimanyinu tshia bayidi bende balelela.​—Yone 13:34, 35.

Wewe pebe udi mua kupeta masanka avua mamuambuluishe aa.

Muoyo udi ne tshipatshila

Nansha aba badi ne nsombelu udi umueneka bu muimpe badi mua kukeba mandamuna a nkonko idi ibasamisha mutu. Tshilejilu, Matthew (nsonga wa mu ditunga dia Grande-Bretagne) uvua ne dijinga dikole dia kumanya Nzambi mulelela ne tshipatshila tshia muoyo. Tatuende wakafua pavuaye ne bidimu 17. Pashishe, Matthew wakajikija kalasa ka mijiki mu iniversite. Kunyima wakatamba kumona ne: nsombelu wende wa lukuka lua bintu uvua bualu bua tshianana. Wakaya kusombela mu tshimenga tshia Londres ne kubangaye kunua diamba, kuya mu binuinu bia maluvu bia butuku, kuditua mu dibukisha malu kudi bena lubuku lua mitoto, kuditua mu bumpaka-manga, mu buena Bouddha bua Zen ne malu a nkindi makuabu, bionso ebi wenda ukeba nsombelu wa disanka. Bua dishikila dia muoyo, wakalomba Nzambi bua amuambuluishe apete bulelela.

Kunyima kua matuku abidi, Matthew wakapetangana ne mulunda wende kampanda wa kale ne kumumvuija ntatu mikole ivuaye nayi. Mulunda wende au uvua ulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa. Pakabadishaye Matthew mêyi adi mu 2 Timote 3:1-5, Matthew wakakema bikole bua mushindu udi Bible umvuija bimpe menemene nsombelu udi pa buloba lelu. Wakabala Muyuki wa pa Mukuna wa Yezu, kulengawu mutshima wende. (Matayo, nshapita 5-7) Kumpalampala wakanji kuelakana bualu uvua mubale imue mikanda ivua yamba mudi Bantemu ba Yehowa bikale bantu babi, kadi ndekelu wa bionso wakangata dipangadika bua kubuela mu bisangilu ku Nzubu wa Bukalenge uvua nabu pabuipi.

Matthew wakanyisha malu avuaye uteleja e kutuadija kulonga Bible ne mukulu kampanda wa mu tshisumbu. Wakajingulula diakamue ne: malu avuaye ulonga ke avuaye wenda ukeba kuonso eku, mbuena kuamba ne: diandamuna dia disambila diende dia kumpala. Wakapeta masanka pakalekelaye bilele bidi kabiyi bisankisha Yehowa. Pakatuadijaye kutshina Nzambi mudibi bikengela, biakamusaka bua kuikala ne nsombelu udi umvuangana ne mikenji ya Nzambi. Matthew wakalonga ne: nsombelu eu nnsombelu muimpe be!​—Muambi 12:13.

Kabivua bimana kufundila Matthew ne bakuabu batudi batele mu tshiena-bualu etshi bua se: bavua ne bua kuikala ne nsombelu muimpe nansha. Nansha nanku, bakalonga ne: Yehowa Nzambi udi ne dijinga dimpe didi ditangila aba bonso badi basungula ne disanka bua kutumikila mikenji yende. (Bienzedi 10:34, 35) Dijinga edi didi ditangila muoyo wa kashidi pa buloba kabuyi mvita, kabuyi masama, kabuyi ntatu ne lufu. (Yeshaya 2:4; 25:6-8; 33:24; Yone 3:16) Udi musue nsombelu wa mushindu eu anyi? Biwikale mumusue, udi mua kulonga malu a bungi pa bidi bitangila mushindu wa kuikala ne nsombelu muimpe pa kubuela mu bisangilu bidi bishindamene pa Bible ku Nzubu wa Bukalenge wa Bantemu ba Yehowa. Tudi tukubikilamu ne musangelu wonso.

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Ikala usambila Nzambi ne muoyo mujima, utela dîna diende

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Ikala ulonga Bible ne aba badi balongesha malu adimu menemene

[Bimfuanyi mu dibeji 7]

Ikala ubuela mu bisangilu ku Nzubu wa Bukalenge

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 4]

Hiker: Chad Ehlers/​Index Stock Photography