Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Yehowa utu umona malu autu wenza anyi?

Yehowa utu umona malu autu wenza anyi?

Yehowa utu umona malu autu wenza anyi?

UDI mua kuandamuna munyi ku lukonko elu? Ba bungi badi mua kuamba ne: ‘Ndi ngitaba ne: Nzambi uvua umona malu avua bantu bu mudi Mose, Gideona ne Davidi benza, kadi tshiena ngitaba bua ne: malu andi meme ngenza adi mua kumusankisha to. Meme tshiena bu Mose, bu Gideona anyi bu Davidi nansha.’

Bushuwa bamue balume bena lulamatu ba kale badibu batele mu Bible bakenza malu a kukema adi aleja ditabuja. ‘Bakatekesha makalenge, bakabuikila mukana mua nyama ya ntambue, bakajima bukole bua kapia ne bakapanduka ku ditua dia muele wa mvita.’ (Ebelu 11:33, 34) Bakuabu pabu, bakaleja ditabuja diabu mu mishindu mipuekele, ne Bible udi utujadikila ne: Nzambi uvua kabidi umona bienzedi biabu bia ditabuja abi. Bua kumvua bualu ebu bimpe, konkonona bilejilu bia mu Bible bia munga mulami wa mikoko, muprofete kampanda ne mukaji mukuabu wa mu lufuila.

Mulami wa mikoko udi ufila mulambu

Mmalu kayi audi uvuluka adi atangila Abele, muana muibidi wa Adama ne Eva? Udi mua kuvuluka ne: uvua mufue bua ditabuja diende, bualu budi bakese ba kutudi mua kuenza. Kadi Nzambi wakateya ntema yende kudi Abele musangu wa kumpala bua bualu bukuabu.

Dimue dituku, Abele wakasungula imue nyama milenga ya mu tshisumbu tshiende tshia mikoko ne wakayilambula Nzambi. Mulambu wende uvua mua kumueneka mukese matuku etu aa, kadi Yehowa wakaumona ne wakawanyisha. Kadi, ki nkujike to. Kunyima kua bidimu pabuipi ne binunu binayi bijima, Yehowa wakambuluisha mupostolo Paulo ne nyuma wende bua kufunda bualu ebu mu mukanda wa Ebelu. Kunyima kua bidimu bia bungi bimane kupita, Nzambi kavua mupue mulambu au mukese muoyo to!​—Ebelu 6:10; 11:4.

Mmunyi muvua Abele musungule mulambu uvuaye ne bua kufila? Bible kêna wamba tshintu to, kadi uvua mua kuikala muelelepu meji bikole. Abele uvua mulami wa mikoko, nunku mulambu wa kulambula uvua ne bua kuwangatshila mu tshisumbu tshiende tshia mikoko. Kadi, tangila tshilumbu, Abele wakalambula ivua mitambe bulenga, mbuena kuamba ne: wakalambula “mikoko mimpe ya mafuta.” (Genese 4:4, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Mishonyi, MMV]) Kabidi bulelela uvua mua kuikala muelele meji bikole pa mêyi a Yehowa avuaye muambile nyoka mu budimi bua Edene a ne: ‘Nenteke lukuna pankatshi pebe ne mukaji, ne pankatshi pa bana bebe ne bende, muana wa mukaji neakukume ku mutu kuebe, ne wewe neumusume ku tshikankanyi tshiende.’ (Genese 3:15; Buakabuluibua 12:9) Nansha muvuaye kayi mumvue ne: ‘mukaji’ ne ‘muanende’ mbanganyi, Abele uvua mua kuikala mujingulule ne: ‘disuma dia tshikankanyi’ tshia diminu dia mukaji divua mua kulomba diela dia mashi panshi. Uvua mua kuikala mujingulule ne: kakuvua tshintu tshivua mua kuikala ne mushinga kupita tshifukibua tshia muoyo tshidi tshieyela to. Mulambu uvuaye mufile uvua muakanyine menemene kupita yonso.

Anu bu Abele, lelu’eu bena Kristo badi balambula Nzambi milambu. Kabena bafila bana bute ba mikoko, kadi badi bafila ‘mulambu wa kumutumbisha nawu, udi biawu mamuma a mishiku idi ijukula ditabuja dia dîna dia [Nzambi].’ (Ebelu 13:15) Mishiku yetu idi ijikula patoke patudi tuambila bakuabu malu a mu Bible atudi tuitabuja.

Udi musue kulengeja mulambu webe wa ditumbisha nawu Nzambi anyi? Nanku, ela meji bikole pa majinga a bantu badi mu teritware webe. Mmalu kayi adi abatatshisha? Mmalu kayi adi abasankisha? Mmukenji kayi wa mu Bible udi mua kukoka ntema yabu? Musangu wonso uudi uyisha, tangila bimpe mushindu uudi wenza makumbula bua kumona mua kualengeja. Kabidi, paudi wakula bua Yehowa, akula ne dishindika dionso ne muoyo mujima. Enza bua mulambu webe wikale menemene ‘mulambu wa kutumbisha nawu’ Nzambi.

Muprofete udi uyisha bantu badi kabayi bitaba malu adiye ubatuadila.

Tangila mpindieu tshilejilu tshia muprofete Hanoka. Uvua mua kuikala nkayende ntemu wa Yehowa Nzambi tshikondo atshi. Udi pebe bu Hanoka, muikale nkayebe mu dîku dienu muntu umuepele udi usadila Yehowa ne lulamatu anyi? Udi anu wewe nkayebe mu kalasa kenu anyi muaba webe wa mudimu muntu umuepele udi ulonda mikenji ya mu Bible anyi? Bikalabi nanku, udi mua kupeta ntatu. Balunda bebe, balela ne balongi nebe anyi bena mudimu nebe badi mua kukusaka bua ushipe mikenji ya Nzambi. Badi mua kukuambila ne: “Muntu nansha umue kakumanya bualu buudi muenze. Katuakukufunda to.” Badi mua kukuela mutoyi bamba ne: adi ndipanga dia meji bua kuikala kuditatshisha bua mêyi a mu Bible bualu Nzambi kêna nansha ubutshiuka bua malu audi wenza to. Badi mua kumvua tshiji bua muudi kuyi wela meji ne wenza malu bu buobu, ne badi mua kuenza muabu muonso bua utekete.

Bulelela, ki mbipepele bua kutuilangana ne mateta a nunku to, kadi bidi anu mua kuenzeka. Vuluka Hanoka, muntu wa muanda-mutekete wa mu ndelanganyi ya Adama. (Yuda 14) Mu tshikondo tshivua Hanoka muledibue, bantu ba bungi kabavua bumvua nansha bundu bua malu mabi avuabu benza nansha. Bavua bakula mêyi a bundu; bavua ne bienzedi bibi. (Yuda 15) Bavua benza malu mafuanangane bikole ne adi bantu ba bungi benza lelu.

Hanoka wakenza yeye tshinyi? Diandamuna dia lukonko elu didi ne mushinga wa bungi kutudi tuetu lelu. Nansha muvua Hanoka mua kuikala pamuapa muntu umuepele pa buloba uvua utendelela Yehowa, bua kuamba bulelela kavua nkayende to. Hanoka uvua wenda ne Nzambi.​—Genese 5:22.

Kusankisha Nzambi kuvua pa muaba wa kumpala mu nsombelu wa Hanoka. Uvua mumanye ne: kuenda ne Nzambi kuvua kumvuija malu a bungi kupita kuikala patupu anu ne nsombelu muimpe. Yehowa uvua mutekemene bua Hanoka ayishe bantu. (Yuda 14, 15) Bivua bikengela kudimuija bantu ne: bienzedi biabu bibi bivua bipendesha Nzambi bikavua bidimuenekela patoke. Hanoka wakatungunuka ne kuenda ne Nzambi munkatshi mua bidimu bipite pa 300, matuku a bungi kupita adi nansha umue wa kutudi kayi muanji kutantamena. Too ne ku lufu luende, Hanoka wakatungunuka ne kuenda ne Nzambi.​—Genese 5:23, 24.

Anu bu Hanoka, tuetu petu tudi bapete mukenji wa kuyisha. (Matayo 24:14) Pa kumusha kuyisha ku nzubu ne ku nzubu, tudi tuteta mua kuambila balela betu, bantu batudi tuenza nabu mudimu ne balongi netu lumu luimpe. Kadi, imue misangu tudi mua kuelakana bua kuyisha ne dikima. Bidi mua kuikala nanku buebe wewe anyi? Kutekeshi maboko to. Idikija bena Kristo ba kumpala, ne sambila Nzambi bua upete dikima. (Bienzedi 4:29) Kupu muoyo ne: paudi utungunuka ne kuenda ne Nzambi, bushuwa kuena nkayebe to.

Mukaji wa mu lufuila udi ulamba biakudia

Tshinka ne: mukaji kampanda wa mu lufuila udibu kabayi nansha batele dîna diende wakapeta mabenesha abidi bualu uvua mulambe biakudia bietu bia tshianana ebi! Kavua muena Isalele to, uvua muenyi uvua musombele mu tshimenga tshia Salefata mu bidimu bia 900 Kumpala kua Bikondo Bietu. Pabuipi ne ndekelu wa tshikondo tshile tshia musunsu ne nzala, biakudia bia mukaji wa mu lufuila eu bikavua pa kujika. Uvua mushale anu ne dianza dia bukula ne tuanyi tukese tuvua mua kukumbana bua kulamba biakudia bia ndekelu buende yeye ne muanende wa balume.

Pa dîba adi, muenyi wakafika. Muenyi au uvua Eliya muprofete wa Nzambi, wakalomba bua kudia ndambu wa biakudia bia mukaji wa mu lufuila eu. Kuvua anu biakudia bikese bikumbane anu buende yeye ne muanende, nenku kakuvua tshintu tshikuabu tshivuaye mua kupesha muenyi wende eu to. Kadi Eliya wakamujadikila ku diambuluisha dia dîyi dia Yehowa ne: biamupeshaye biakudia, yeye ne muanende kabavua mua kufua ne nzala nansha. Bivua bilomba mukaji eu ditabuja bua kumonaye mua kuitaba ne: Nzambi wa Isalele uvua mua kumumona yeye, mukaji wa mu lufuila wa mu tshisamba tshienyi. Kadi wakitaba tshivua Eliya mumuambile, ne Yehowa wakamufuta. ‘Bukula abu kabuakajika ne tuanyi tua mu kasu katuakakepa bu muakadi dîyi dia Yehowa diakambaye mukana mua Eliya.’ Mukaji au ne muanende bakapeta biakudia biabu matuku onso too ne pakajika tshiyole tshia nzala atshi.​—1 Bakelenge 17:8-16.

Kadi, dibenesha dikuabu divua didindile mukaji wa mu lufuila eu. Matuku makese panyima pa tshishima atshi, muanende munanga wakasama ne kufuaye. Luse luakenza Eliya bikole ke kulombaye Yehowa bua kupingaja muoyo wa muana. (1 Bakelenge 17:17-24) Bualu abu buvua bulomba tshishima tshivua katshiyi tshianji kuenzeka. Kakuena muyuki wa muntu ukavuabu babishe ku lufu kumpala kua eu to! Yehowa uvua mua kumvuila kabidi mukaji mukamba eu luse anyi? Eyowa. Yehowa wakapesha Eliya bukole bua kujula muana au ku lufu. Yezu wakamba pashishe bua mukaji eu uvua mupete diakalenga ne: ‘Bakaji ba mu lufuila ba bungi bakadi mu Isalele. Kadi Eliya wakatumibua anu ku Selafata mu buloba bua Sidona, kudi mukaji wakadi mu lufuila.’​—Luka 4:25, 26.

Lelu malu a mpetu adi atenkakana bikole, nansha mu matunga mabanji. Biapu bikuabu binene mbimanyike midimu yabi e kubueja bantu ba bungi bavua bena mudimu bimpe munkatshi mua bidimu bia bungi mu bulofua. Muena Kristo yeye mumane kumanya ne: mudimu wende neufue, udi mua kukeba bua kuenza mêba mapite bungi ku mudimu, ne ditekemena dia se: nebamulame ku mudimu. Kuenza mudimu mêba bungi nunku kudi mua kumushila dîba dikese dia kubuela mu bisangilu, kuya mu buambi, anyi dia kukumbaja majinga a mu nyuma ne makuabu a bena mu dîku diende. Kadi, udi umona ne: udi ne bua kushala amu ku mudimu au nansha bia munyi.

Bidi mua kutatshisha muena Kristo udi mu lutatu lua mfranga lua nunku bualu mbikole bua kupeta mudimu matuku etu aa. Ba bungi ba kutudi kabena bakeba kulua babanji to, kadi anu bu mukaji wa mu lufuila wa ku Selafata, tudi basue kupetaku tshiakudia. Ke bualu kayi mupostolo Paulo udi utuvuluija tshivua Nzambi muambe ne: ‘Tshiena nkulekela nansha kakese, tshiena nkushiya tshianana.’ Tudi mua kuamba ne dishindika dionso ne: ‘[Yehowa] udi mukuatshishi wanyi; tshiena ntshina. Muntu neangenzele tshinyi?’ (Ebelu 13:5, 6) Paulo uvua muitabe bua kushindamijila nsombelu wende pa dilaya adi, ne Yehowa uvua umukuatshisha misangu yonso. Nzambi neenze bia muomumue buetu tuetu bituikala katuyi bamuele nyima.

Tudi mua kudiumvua ne: katuena mua kukumbaja malu manene akenza bantu bakole mu nyuma bu muvua Mose, Gideona ne Davidi, kadi nansha biobi nanku tudi mua kuidikija ditabuja diabu. Pashishe tudi mua kuvuluka malu makese avua aleja ditabuja avua Abele, Hanoka ne mukaji wa mu lufuila wa mu Selafata benze. Bienzedi bionso bia ditabuja nansha biobi bia bikese, bitu bisankisha Yehowa. Padi mulongi udi utshina Nzambi ubenga mua kunua diamba anyi bintu bikuabu bu nunku bidi mulongi nende umupesha, padi muena Kristo ku mudimu wende ubenga kubuelakana mu malu a tshiendenda, anyi padi Ntemu wa lulamatu ukadi mukulakaje ubuela mu bisangilu bia tshisumbu nansha mudiye mutshioke ne muikale ne tusamasama, Yehowa udi umona bionso ebi. Kabidi udi usanka!​—Nsumuinu 27:11.

Utu umona malu atu bakuabu benza anyi?

Bulelela, Yehowa udi umona malu atudi tuenza. Nunku mutudi bidikiji ba Nzambi, tudi ne bua kuikala tuanyisha malu adi bakuabu benza. (Efeso 5:1) Bua tshinyi kubenga kutangila bimbe bimpe mushindu udi bena Kristo nebe baditatshisha bua kubuela mu bisangilu bia tshisumbu, bua kuya mu buambi, nansha bua kuenza midimu yabu ya matuku onso?

Pashishe, uleje bena Kristo nebe bua bamanye ne: udi wanyisha malu adibu benza. Nebumvue disanka bualu udi umona malu adibu benza, ne diditatshisha diebe bua bualu buabu didi mua kubambuluisha bua kubajadikila ne: Yehowa udi pende uamona.