Tulonge mua kusanka ne bitudi nabi

Mupostolo Paulo wakafundila bena Kristo ba mu Filipoi mukanda wa kubakolesha nawu ku muoyo wamba ne: ‘Tshiena ngakula nunku bua se ndi nkengela bintu nansha. Bualu bua ngakalonga mua kusanka ne bintu bindi nabi. Ndi mumanye mua kushala ne muoyo muikale ne bupele, ne ndi mumanye mua kushala ne muoyo muikale ne bintu bivule. Ngakalonga mua kuikala mukute kuonso ne mu malu onso, nansha meme muikale ne biakudia bikumbanyine nansha muikale ne nzala, nansha muikale ne bivule nansha muikale tshiyi ne bikumbanyine.’​—Filipoi 4:11, 12, Muanda Mulenga Lelu.

Ntshinyi tshivua tshiambuluishe Paulo bua kumanya mua kusanka ne bintu bivuaye nabi? Pa kumona mushindu udi bintu mushinga mukole ne mudi malu a mpetu atenkakana lelu, bena Kristo balelela badi ne bua kumanya mua kusanka ne bidibu nabi bua kumonabu mua kushala muoyo wabu mujima anu ku mudimu wa Nzambi.

KU NTUADIJILU kua mukanda wende, Paulo wakanji kumvuija bua mudimu wende uvua umupetesha bintu uvuaye wenza kumpala. Wakamba ne: ‘Bikala muntu mukuabu wela meji bua kuikala ne dieyemena dia malu a mubidi, meme ndi mua kumutamba kuikala nadi. Bakantengula dituku dia muanda-mukulu; ngakadi muena Isalele, wa tshisamba tshia Benyamina, muena Ebelu wa bena Ebelu; mu bualu bua mikenji ngakadi Mufalese; mu bualu bua lukunukunu ngakadi nkengesha bena ekeleziya; ne mu bualu bua buakane bua mu mikenji, ngakalua muntu udi kayi ne bualu.’ (Filipoi 3:4-6) Bualu bukuabu, bu muvua Paulo muena Yuda wa lukunukunu, bavua bamutuma ne bamutua nyama ku mikolo kudi bakuidi banene ba mu Yelushalema. Malu onso aa avua amusaka bua kutekemena bukokeshi ne lumu mu malu a tshididi, a ntendelelu ne mu malu a mfranga mu bena Yuda.​—Bienzedi 26:10, 12.

Kadi pakalua Paulo muena Kristo wa tshisumi, malu akashintuluka bikole menemene. Bua lumu luimpe, wakitaba bua kulekela mudimu uvua umupetesha bintu uvuaye nawu kumpala ne malu onso avua bena Yuda bangata ne mushinga wa bungi. (Filipoi 3:7, 8) Kadi mpindieu mmunyi muvuaye mua kuikala udia? Bavua ne bua kumufuta bualu uvua wamba lumu luimpe anyi? Ntshinyi tshivuaye mua kuenza bua kupeta bintu bivuaye nabi dijinga?

Paulo uvua wenza mudimu wende wa buambi kabayi bamufuta tshintu nansha. Bua kubenga kuikala bujitu kudi bantu bavuaye uyisha, pavuaye mu Kolinto wakabanga kutela ntenta pamue ne Akula ne Pisikila ne kuenza midimu mikuabu bua kudiambuluisha. (Bienzedi 18:1-3; 1 Tesalonike 2:9; 2 Tesalonike 3:8-10) Paulo wakenza ngendu mile isatu ya bu-misionere, ne uvua kabidi ukumbula bisumbu bivua dijinga ne diambuluisha. Bu muvuaye ne bivule bia kuenza mu mudimu  wa Nzambi, kavua ne biuma bia bungi to. Pa tshibidilu bena Kristo nende ke bavua bamuambuluisha ne bivua nabi dijinga. Kadi bua ntatu ivuaye upeta mikuabu misangu, uvua upangila bivuaye nabi dijinga. (2 Kolinto 11:27; Filipoi 4:15-18) Nansha nanku, Paulo kavuaku udiabakena bua ntatu yende to, ne kavua nansha walakana bivua bakuabu nabi to. Wakenza mudimu mukole ne disanka bua diakalenga dia bena Kristo nende. Bulelela, Paulo ke uvua muambulule mêyi adi matambe kumanyika a Yezu aa: “Disanka dia kupa ndipite dia kupeta.” Ntshilejilu kayipu tshilenga buetu tuetu buonso!​—Bienzedi 20:33-35, MMM.

Tshidi kusanka ne bitudi nabi kumvuija

Tshintu tshinene tshivua tshiambuluishe Paulo bua kuikalaye ne disanka tshivua dimanya mua kusanka ne bivuaye nabi. Kadi kusanka ne bitudi nabi kudi kumvuija tshinyi? Mu mêyi mapepele, kudi kumvuija kusanka ne bintu bitudi nabi bualu menemene. Bua bualu ebu, Paulo wakambila Timote, muenzejanganyi nende wa mudimu ne: ‘Bushuwa, [kulamata Nzambi] ntshiuma tshipite bunene tshidi natshi muntu udi usanka bua bidiye nabi. Bualu, katuena bavue ne kantu panuapa, katuakumbukapu kabidi ne kantu. Nenku tuetu ne biakudia ne bia kuvuala, tusanke.’​—1 Timote 6:6-8, MMM.

Tangila ne: Paulo wakaleja mudiku diumvuangana pankatshi pa kusanka ne bitudi nabi ne dilamata Nzambi. Uvua mumanye ne: disanka dia bushuwa didi difumina ku dilamata Nzambi, mbuena kuamba ne: kuteka mudimu utudi tuenzela Nzambi pa muaba wa kumpala, kadi ki bintu bia ku mubidi anyi bubanji nansha. “Biakudia ne bia kuvuala” ke bintu bivua mua kumuambuluisha bua kutungunuka ne kulamata Nzambi. Nunku tshiakambuluisha Paulo bua kumanya mua kusanka ne bivuaye nabi tshivua kueyemena Yehowa nansha mu nsombelu wa mushindu kayi.

Lelu bantu ba bungi badi ne tunyinganyinga ne dibungama divule bualu ki mbamanye anyi badi bapepeja tshidi tshiambuluisha mua kusanka ne bidibu nabi. Pamutu pa kulonga mua  kusanka ne bidibu nabi, buobu badi beyemena mfranga ne bintu bidiyi mua kusumba. Bendeshidi ba bintu lumu, bafundi ba bikandakanda ne bena ku tudiomba mbasue bua bantu bafike ku dimona ne: bua kuikalabu ne disanka anu buobu babisumbe mpindieu mpindieu bintu bipiabipia bia mushinga mukole. Ke bualu kayi bantu ba bungi badi bapona mu buteyi bua kukeba mfranga ne bintu bikuabu. Pamutu pa kupeta disanka, badi “babuela mu matetshibua ne mu mateyi, mu malakana mavule a patupu adi abakebela njiwu, ababueja mu lufu ne mu kabutu.”​—1 Timote 6:9, 10, MMM.

Mbalonge mua kusanka ne bidibu nabi

Mu matuku etu aa, kudiku mushindu wa kuikala balamate Nzambi ne kusanka ne bitudi nabi ne kutungunuka ne kuikala ne disanka anyi? Eyowa, bidi mua kuenzeka nanku. Bulelela, ke tshidi bantu ba bungi benza menemene. Mbalonge mua kusanka ne bidibu nabi. Bantu abu m’Bantemu ba Yehowa badi badilambule kudi Nzambi, benza disua diende ne badilongesha bantu ba miaba yonso.

 Angata tshilejilu tshia aba badi bitaba bua kulonga bu-misionere ne kuya mu matunga menyi bua kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. (Matayo 24:14) Misangu ya bungi nsombelu wa mu matunga adibu babatuma utu mushadile ku utubu bibidilangane nende. Tshilejilu, pakafika ba-misionere mu ditunga kampanda dia mu Asia ku mbangilu kua tshidimu tshia 1947, bintu bivua mvita minyangakaje bitshivua bimueneka patoke ne anu nzubu mikese ke ivua ne nzembu. Ba-misionere bakasangana ne: mu matunga a bungi bantu bavua basukula bilamba ku tshimue ku tshimue babitutshila pa tshibumba anyi pa mabue ku musulu pamutu pa kubisukula mu mashinyi a kusukula nawu bilamba. Kadi bu muvuabu balue bua kulongesha bantu bulelela bua mu Bible, nenku bakibidilangana ne nsombelu wa muaba uvuabu babatume ne bakadifila mu dienza mudimu wa buambi.

Bakuabu badi kabayi ba-misionere mbangate mudimu wa ku dîba ne ku dîba anyi mbaye miaba idi lumu luimpe kaluyi luanji kufika. Adulfo mmuenze mudimu wa ku dîba ne ku dîba munkatshi mua bidimu bipite pa 50 mu bitupa bishilashilangane bia mu ditunga dia Mexique. Udi wamba ne: “Anu bu mupostolo Paulo, meme ne mukajanyi tudi balonge mua kuibidilangana ne nsombelu ya miaba itudi tufika. Tshilejilu, tshimue tshia ku bisumbu bituvua tukumbula tshivua mutantshi mule ne tshimenga, kabidi mutantshi mule ne tshisalu. Pavua dîba dia kudia dikumbana, bana betu bavua basanka bua kudia anu tshitumbula tshimue tshia tshibatubatu tshitubu babikila ne: tortilla ne dibengu dia ngulube ne mukela ne pashishe banua kafe. Ke tshiakudia tshionso tshivuabu badia: bitumbula abi bisatu ku dituku. Nunku tuakalonga mua kuikala anu bu bana betu ba muaba au. Ndi mupete malu mimpe a bungi munkatshi mua bidimu 54 bindi muenzele Yehowa mudimu wa ku dîba ne ku dîba.”

Florentino udi uvuluka muvuaye yeye ne dîku diende ne bua kuibidilangana ne nsombelu wa lutatu. Udi uvuluka bidimu bitshivuaye mupuekele, wamba ne: “Tatu uvua ngenda uvua ne bintu bia bungi. Uvua ne mpangu ya bungi. Ntshidi mvuluka kabadi ka dibadila makuta ka mu magazen etu a dipanyishila biakudia. Kabadi aku kavua ne tirware inayi ya bunene bua santimetre 50 ne buondoke bua santimetre 20. Mu kabadi amu ke mutuvua tuela makuta a bintu bivuabu basumba ku dituku. Ku ndekelu kua dituku, kavua kuula tente ne makuta a bijanja ne a mabeji.

“Pashishe diakamue, mushinga wetu wakatua panshi ne tuetu kutuadija kukenga bikole. Tuakajimija bintu bionso kushala anu ne nzubu wetu. Pashishe, muanetu mukuabu wa balume wakapeta njiwu ne kushalaye mutekete mikolo. Malu onso akashintuluka. Mukantshi mua tshikondo kampanda, ngakapanyisha bimuma ne munyinyi. Mvua kabidi nnowa ndanda, tumuma tua mvinyo, ne bisekiseki bia luzerne, ne mvua ngenza kabidi mudimu wa kumiamina mâyi mu madimi a bantu. Bantu bakuabu bavua bambikila ne: muenji wa midimu yonso. Mamu uvua utukolesha ku muoyo misangu ya bungi utuambila ne: tuvua ne bulelela, bubanji bua mu nyuma buvua bantu ba bungi kabayi nabu. Nenku ngakalonga mua kuikala ne bintu bia bungi ne kuikala ne bintu bikese anyi mua kuikala tshiyi ne tshintu. Mpindieu unkadi muenzele Yehowa mudimu wa ku dîba ne ku dîba bidimu bitue ku 25, ndi mua kuamba ne: dituku dionso ndi mupete disanka dia kuikala mumanye ne: ndi musungule nsombelu mutambe buimpe: kuenzela Yehowa mudimu wa ku dîba ne ku dîba.’’

Bible udi utujadikila ne: ‘Tshimuenekelu tshia malu a pa buloba ebu [tshidi tshienda tshishintuluka].’ Bua bualu ebu, udi kabidi utukankamija ne: ‘[Bantu] badi basanka bikale bu badi kabayi basanka; ne badi basumba bintu bikale bu badi kabayi ne bintu; ne bantu badi balonda malu a pa buloba bikale bu bantu badi kabayi bukuta nawu.’​—1 Kolinto 7:29-31.

Mpindieu ke tshikondo tshia kukonkonona bimpe nsombelu webe. Wewe kuyi ne mfranga ya bungi, epuka kanyinganyinga ne dialakana. Ku lukuabu luseke, nansha wewe muikale ne bintu kayi, mbimpe ubipeshe mushinga udi mubiakanyine mu nsombelu webe bua kulu mupika wabi to. Anu muakabela mupostolo Paulo, kutekemenyi ‘bubanji budi mua kujimina tshitupa tshîpi; kadi utekemene Nzambi udi utupa bintu bionso bivule bua tuetu kusanka nabi.’ Wewe muenze nunku, udi mua kuamba pebe ne: udi mulonge mua kusanka ne biudi nabi.​—1 Timote 6:17-19.

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Paulo uvua ukuata mudimu ne bianza biende bua kikadi bujitu pambidi pa bakuabu

[Bimfuanyi mu dibeji 10]

Bantu ba bungi badi bapeta disanka mu dikala ne nsombelu wa ‘dilamata Nzambi pamue ne kusanka ne bidibu nabi’