Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Monayi, eu udi Nzambi wetu’

‘Monayi, eu udi Nzambi wetu’

‘Monayi, eu udi Nzambi wetu’

Malu atudi balonge mu biena-bualu bibidi ebi mmangatshila mu mukanda wa Approchez-vous de Jéhovah, uvuabu bapatule mu mpungilu ya distrike ivua mienzeke pa buloba bujima mu tshidimu tshia 2002-2003.​—Bala tshiena-bualu tshia “Wakakumbaja dijinga dia mu mutshima wanyi,” mu dibeji dia 20.

‘Monayi, eu udi Nzambi wetu utuakutekemena ne: neatusungile. Eu udi Yehowa.’​—YESHAYA 25:9.

1, 2. (a) Mmunyi muvua Yehowa mubikile nkambua Abalahama, ne bualu ebu budi mua kutusaka ku didiela lukonko kayi? (b) Mmushindu kayi udi Bible utujadikila ne: tudi mua kudia malanda mimpe ne Yehowa?

 YEHOWA, Mufuki wa diulu ne buloba, wakabikila nkambua Abalahama ne: “Mulunda wanyi.” (Yeshaya 41:8) Elabi meji: muntu wetu wa patupu eu udia bulunda ne Mukalenge Mutambe Bunene wa diulu ne buloba! Udi mua kudiebeja ne: ‘Ndiku panyi mua kusemena pabuipi ne Nzambi anyi?’

2 Bible udi utujadikila ne: tudi mua kudia malanda mashême ne Nzambi. Abalahama uvua mudie malanda mimpe ne Nzambi bualu ‘wakitabuja Nzambi.’ (Yakobo 2:23) Lelu kabidi, Yehowa “udi udia bulunda amu ne bantu bakane.” (Nsumuinu 3:32, MMM) Mu Yakobo 4:8, Bible udi utuambila bua ‘kusemena pabuipi ne Nzambi ne yeye neasemene pabuipi netu.’ Bidi bimueneke patoke ne: tuetu bela bidia bua kusemena pabuipi ne Yehowa, neenze pende nanku. Bushuwa, neasemene pabuipi netu. Kadi mêyi mafundisha ku nyuma aa adiku umvuija ne: tuetu bantu bapange bupuangane ne bena mpekatu ke badi ne bua kuela tshidia tshia kumpala anyi? Nansha kakese. Tudi mua kudia bulunda ne Yehowa anu bualu Nzambi wetu wa dinanga ukadi muele bidia bibidi bia mushinga.​—Musambu 25:14.

3. Mbidia kayi bibidi bidi Yehowa muele bua kutupetesha mushindu wa tuetu kudia nende bulunda?

3 Tshia kumpala: Yehowa wakalongolola bua Yezu ‘afile muoyo wende bua kupikula nawu bantu ba bungi.’ (Matayo 20:28) Tudi mua kusemena pabuipi ne Nzambi ku diambuluisha dia Mulambu wa tshia-bupikudi. Bible udi wamba ne: “Tuetu tudi ne dinanga, bualu bua yeye wakadianjila kutunanga.” (1 Yone 4:19) Bulelela, bu muvua Yehowa ‘mudianjile kutunanga,’ wakasa tshishimikidi tshidi tshitupetesha mushindu wa tuetu kudia nende bulunda. Tshibidi: Yehowa mmudimanyishe kutudi. Bua tuetu kudia bulunda ne muntu bitu bilomba bua tuetu kumumanya bimpe menemene, kuanyisha ne kuangata ngikadilu yende ne mushinga. Tumonayi tshidi bualu ebu bumvuija. Bu Yehowa muikale Nzambi musokome udi kayi kumanya, katuvua mua kusemena pabuipi nende. Kadi pamutu pa kudisokoka, Yehowa mmusue bua tuetu kumumanya. (Yeshaya 45:19) Mu Bible, Dîyi diende, udi udimanyisha kutudi mu ngakuilu utudi mua kumvua, etshi ntshijadiki tshia ne: kêna anu mutunange patupu kadi mmusue tumumanye ne tumunange bu Tatu wetu wa mu diulu.

4. Ntshinyi tshituikala mua kumvua bua Yehowa patudi tufika ku dimanya ngikadilu yende bimpe menemene?

4 Ukadiku mumone muana mutekete uleja balunda bende tatuende, wamba ne disanka dionso ne lutambishi ne: “Papa wanyi nyeye wawa”? Basadidi ba Nzambi badi ne malu a bungi adi abasaka bua kumvua bia muomumue pa bidi bitangila Yehowa. Bible udi utumanyisha tshikondo tshikala basadidi ba Nzambi ba lulamatu mua kuamba ne: ‘Monayi, eu udi Nzambi wetu.’ (Yeshaya 25:8, 9) Patudi tutamba kujingulula bimpe ngikadilu ya Yehowa, tudi tufika ku dimona bimpe menemene ne: tudi ne Tatu mutambe buimpe ne Mulunda wa pa muoyo udi kayi kuelekeja. Bushuwa, kujingulula ngikadilu ya Yehowa kudi kutusaka bua kusemena pabuipi nende. Nunku tukonkononayi mudi Bible uleja ngikadilu minene ya Yehowa eyi: bukole, buakane, meji ne dinanga. Mu tshiena-bualu etshi, netuakule bua ngikadilu isatu ya kumpala.

“Munene mu bukole”

5. Bua tshinyi mbiakanyine bua kubikila anu Yehowa nkayende ne: “Wa Bukole Buonso,” ne mmalu kayi adiye wenza ne bukole buende bua dikema?

5 Yehowa udi “munene mu bukole.” (Yobo 37:23) Yelemiya 10:6 udi wamba ne: ‘Kakuena mukuabu bu wewe, Yehowa; wewe udi munene, dîna diebe didi dinene mu bukole buadi.’ Yehowa mmushilangane ne bikufukibua bikuabu bionso bualu yeye udi ne bukole budi kabuyi ne mikalu. Bualu ebu ke budibu bamubikidila anu yeye nkayende ne: “Wa Bukole Buonso.” (Buakabuluibua 15:3) Yehowa udi wenza mudimu ne bukole buende bua dikema bua kufuka, kubutula, kukuba ne kulongolola. Tumonayi bilejilu bibidi patupu: bukole buende bua difuka nabu ne bukole buende bua dikuba nabu.

6, 7. Dîba didi ne bukole kayi, ne mbulelela kayi bua mushinga budidi dijadika?

6 Wewe muimane pambelu mu munya wa kafiondola mbua makoba, ntshinyi tshiudi umvua pambidi? Dîba didi diosha. Bushuwa, udi umvua bipeta bia bukole bua difuka nabu bua Yehowa. Dîba didi ne bukole kayi? Munkatshinkatshi menemene mua dîba mudi luya lua degre selsius miliyo 15. Wewe muangate katupa kakese menemene ka munkatshi mua dîba ka bunene bua lusongo lua mpengele ne mukateke pa buloba apa, kuena mua kuimana mutantshi wa kilometre 140 ne katupa kakese ka dîba aka to! Ku sekonde yonso, dîba didi dipatula kapia kakole kadi kapetangana ne bukole butu bombe ya nikleere miliyo nkama mivule ipatula patuyi itayika. Nansha nanku, buloba budi bunyungulukila ntanta muakanyine ne dîba edi didi bu tshikutu tshia kapia kakole. Buloba buobu pabuipi menemene ne dîba, mâyi adipu adi mua kûma; buobu buikale kule menemene, mâyi onso adi mua kukuatakana kuenza mabue a mashika. Bu buloba buikale kule anyi pabuipi menemene, tshintu tshia muoyo nansha tshimue katshivua mua kuikalapu to.

7 Nansha mudi dîba dibambuluisha mua kuikala ne muoyo, bantu ba bungi badi bapepeja mudimu wadi. Nunku badi balengulula malu adi dîba mua kutulongesha. Musambu 74:16 udi wamba bua Yehowa ne: ‘Wewe wakajadika bia mu diulu bidi bikenka ne dîba kabidi.’ Bushuwa, dîba didi ditumbisha Yehowa “[Mufuki wa] diulu ne buloba.” (Musambu 146:6) Nansha nanku, dîba ntshimue tshia ku bifukibua bivule bidi bitulongesha bua bukole bunenanenayi bua Yehowa. Tuetu balonge malu a bungi adi atangila bukole budi Yehowa mufuke nabu bintu, nebitambe kusaka bua kumunemeka bikole.

8, 9. (a) Mmufuanu kayi mulenga udi utuleja mudi Yehowa wanyisha bua kukuba ne kulama basadidi bende? (b) Mmunyi muvua mulami wa mu bikondo bivuabu bafunda Bible ulama mikoko yende, ne bualu ebu budi butulongesha tshinyi pa bidi bitangila Mulami wetu Munene?

8 Yehowa udi kabidi ukuba basadidi bende ne ubambuluisha ne bukole buende buvule. Mu Bible mudi imue mifuanu mimpe idi ilenga ku muoyo idi yakula bua malu adi Yehowa mulaye bua kutukuba. Tshilejilu, tangila Yeshaya 40:11. Mu mvese eu Yehowa udi udifuanyikija ne mulami, ne ufuanyikija bantu bende ne mikoko. Tudi tubalamu ne: ‘Neadishe tshisumbu tshiende tshia mikoko bu mudi mulami wa mikoko uyidisha, neambule bana ba mikoko mu maboko ende, neabatuale mu tshiadi tshiende ne nealombole mikoko idi imuamushila bana bitulu bitulu.’ Udiku mua kumona mu lungenyi luebe malu adibu bumvuije mu mvese eu anyi?

9 Mukoko utu umue wa ku nyama itu ikengela kuyikuba bikole. Mulami wa mikoko wa mu bikondo bivuabu bafunda Bible uvua ne bua kuikala ne dikima bua kukuba mikoko yende bua kabayikuatshi kudi mibuabua, ours nansha kudi nyama ya ntambue. (1 Samuele 17:34-36; Yone 10:10-13) Kadi kuvua bikondo bivua dikuba mikoko dilomba bua kuyilama ne dinanga. Tshilejilu, pavua mukoko ulelela mutantshi mule ne tshikumbi, mmunyi muvua mulami mua kukuba kana ka mukoko kavua kakayi ne bukole? Uvua ukambula pamu’apa munkatshi mua matuku a bungi mu “tshiadi” tshiende, mbuena kuamba ne: mu mpaya munene wa tshivualu tshiende tshia pa mutu. Kadi mmunyi muvua kana ka mukoko mua kufika ku dikala mu “tshiadi” tshia mulami? Kana ka mukoko kavua mua kulua pabuipi ne mulami ne kumutua mikono. Nunku mulami ke uvua winama, wolola maboko bua kuambula kana ka mukoko ne ukateka mu tshiadi tshiende muaba uvuaku ne bua kuikala mu bukubi. Mmufuanupu kayi mulenga wa mushindu udi Mulami wetu Munene wanyisha bua kukuba ne kulama basadidi bende!

10. Mbukubi kayi budi Yehowa ufila lelu, ne bua tshinyi bukubi ebu budi ne mushinga wa bungi?

10 Kadi Yehowa mmuenze malu a bungi pa kumbusha dilaya bua kutukuba. Mu bikondo bivuabu bafunda Bible, wakenza bishima bua kuleja ne: udi ne bukole bua ‘kupandisha bantu bende bimpe mu mateyi abu.’ (2 Petelo 2:9) Tudi mua kuamba tshinyi bua lelu? Tudi bamanye ne: lelu kêna utukuba ne bukole buende ku makenga onso nkong to. Kadi udi utuenzela tshintu tshia mushinga mukole: udi utukuba mu nyuma. Nzambi wetu wa dinanga udi utukuba ku njiwu ya mu nyuma padiye utupesha bitudi nabi dijinga bua tuetu kumona mua kutantamena mateta ne kulama malanda atudi badie nende. Tshilejilu, Luka 11:13 udi wamba ne: ‘Nunku nuenu bantu babi, binuamanya mua kupa bana benu bintu bimpe, Tatu wenu wa mu diulu kêna upa batu bamulomba nyuma muimpe anyi?’ Bukole abu budi mua kutupesha ngikadilu yatuambuluisha bua kutantamena diteta anyi lutatu luonso lutudi mua kupeta. (2 Kolinto 4:7) Yehowa udi wenza nunku bua kutulama ne muoyo, ki ng’anu bua bidimu bikese, kadi bua kashidi ne tshiendelele. Bikale ne ditekemena adi mu lungenyi, bushuwa tudi tumona makenga onso atudi tupeta mu tshikondo etshi mikale ‘a tshitupa tshîpi.’ (2 Kolinto 4:17) Abi kabienaku bitusaka bua kusemena pabuipi ne Nzambi wa dinanga udi utuenzela malu ne bukole buende bua diakalenga dietu anyi?

‘Yehowa mmunange buakane’

11, 12. (a) Bua tshinyi buakane bua Yehowa budi butusemeja pabuipi nende? (b) Davidi wakafika ku diamba tshinyi bua buakane bua Yehowa, ne mmunyi mudi miaku eyi mifundisha ku nyuma itukolesha?

11 Yehowa udi wenza misangu yonso malu mimpe ne makane, ne kayi kansungansunga to. Buakane bua Nzambi ki nngikadilu mukuate mashika ne wa malu makole udi utusemeja kule nende nansha, kadi nngikadilu mulenga udi utusemeja pabuipi ne Yehowa. Bible udi umvuija bimpe mudi ngikadilu eu usanguluja bantu. Nunku tumonayi mishindu isatu idi Yehowa uleja buakane buende.

12 Mushindu wa kumpala: buakane bua Yehowa budi bumusaka bua kudileja muena lulamatu kudi basadidi bende. Davidi mufundi wa Misambu wakafika ku didimuena nkayende tshitupa etshi tshia buakane bua Yehowa. Ntshinyi tshiakafika Davidi ku diamba bilondeshile malu avuaye mudimuene ne avuaye mulonge bua njila ya Nzambi? Wakamba ne: ‘Yehowa udi unanga [buakane], kêna ulekela bansantu bende. Bantu bakane nebalamibue tshiendelele.’ (Musambu 37:28) Ndishindikapu kayi didi dikolesha ku muoyo! Nzambi wetu kakulekela bantu badi bamulamate nansha kakese. Nunku tudi mua kueyemena bulunda butudi badie nende ne mushindu udiye utukuba ne dinanga. Buakane buende budi butujadikila malu aa!​—Nsumuinu 2:7, 8.

13. Mmunyi mudi mikenji ivua Yehowa mupeshe bena Isalele ileja ne: udi ujingila badi mu dikenga disanka?

13 Mushindu muibidi: buakane bua Nzambi budi bumusaka bua kukumbaja majinga a bantu badi mu dikenga. Mikenji yakapesha Yehowa bena Isalele idi ileja ne: utu ujingila bantu badi mu dikenga disanka. Tshilejilu, mu Mikenji ya Mose muvua malu avuabu balongolole bua kuambuluisha bana ba nshiya ne bakaji ba mu lufuila. (Dutelonome 24:17-21) Bu muvua Yehowa mumanye muvua nsombelu mua kuikala mukolele mêku a nunku, yeye nkayende wakalua Tatu wabu uvua muikale ubalumbuluila ne ubakuba. (Dutelonome 10:17, 18) Wakadimuija bena Isalele ne: buobu badishime bakengeshe bakaji ne bana aba bavua kabayi ne wa kubakuila, Yehowa yeye uvua ne bua kuteleja muadi wabu. Wakamba mêyi adi mu Ekesode 22:24 ne: ‘Tshiji tshianyi netshitambe bukole.’ Nansha mudi tshiji katshiyi ngikadilu munene wa Nzambi, malu mabi menza ku bukole adi amupesha tshiji tshiakane, nangananga bikale aba badibu benzela malu aa kabayi ne bukole.​—Musambu 103:6.

14. Ntshijadiki kayi tshinene tshidi tshileja ne: Yehowa kêna ne kansungansunga?

14 Mushindu muisatu: Bible udi utujadikila mu Dutelonome 10:17 (MMM) ne: Yehowa ‘katu usunguluja bantu, katu wanyisha mabuejilu.’ Yehowa mmushilangane ne bantu ba bungi badi ne bukokeshi peshi bukole, bualu biuma peshi mmuenekelu wa muntu kabiena mua kumupambuisha to. Katu usungulujangana to. Tshijadiki tshinene tshidi tshileja ne: kêna ne kansungasunga ntshia se: Diakalenga dia kulua batendeledi bende balelela bikale ne ditekemena dia kupeta muoyo wa tshiendelele ki ndilamina anu bantu bakese basungula nansha. Pamutu pa nanku, Bienzedi 10:34, 35 udi wamba ne: ‘Nzambi kêna ne kansungansunga, kadi yeye udi witabuja wa mu tshisamba tshionso udi umutshina, udi wenza malu makane.’ Nzambi mmunzuluile bantu bonso njila wa kupeta ditekemena edi nansha buobu ne nsombelu wa mushindu kayi, dikoba peshi ba mu ditunga kayi. Ebu ki mbuakane bulelela budi buimpe butambe anyi? Bushuwa, kujingulula bimpe menemene tshidi buakane bua Yehowa kudi kutusemeja pabuipi nende!

‘Ndondo wa meji a Nzambi!’

15. Meji ntshinyi, ne mmunyi mudi Yehowa ualeja?

15 Mupostolo Paulo wakafika ku diamba mêyi adi mu Lomo 11:33 ne: ‘Monayi ndondo wa meji ne [dimanya] bia Nzambi!’ Bushuwa, patudi tuelangana meji bua mishindu kabukabu ya meji mavule adi nawu Yehowa, bidi bisaka mitshima yetu bua kuikala ne kanemu kavule kudiye. Kadi mmunyi mutudi mua kumvuija ngikadilu eu? Meji adi asangisha dimanya, dijingulula dia malu ne lungenyi pamue ne akuata nabi mudimu. Ku diambuluisha dia dimanya diende ne lungenyi luende bivule, Yehowa utu wangata misangu yonso mapangadika matambe buimpe, ne uakumbaja mu mushindu mutambe buimpe menemene.

16, 17. Mmunyi mudi bifukibua bia Yehowa bileja meji ende mavule? Fila tshilejilu.

16 Mbimue bijadiki kayi bisunguluke bidi bileja meji mavule a Yehowa? Musambu 104:24 udi wamba ne: ‘Yehowa, mona mudi bungi bua mishindu ya midimu yebe! Wewe wakenza buonso buayi ne lungenyi luebe; buloba budi buule tente ne bintu biwakufuka.’ Bushuwa, patudi tulonga malu a bungi adi atangila bintu bidi Yehowa muenze, tudi tufika ku dianyina bikole meji adiye nawu. Angata tshilejilu, bena meji mbafike ku dimanya malu a bungi padibu balonge bintu bidi Yehowa mufuke! Kudi mene dilonga didibu babikila mu Mfualansa ne: biomimétique, didibu benze ne tshipatshila tshia kuidikija mua kuenza bintu bifuka.

17 Tshilejilu, pamu’apa ukadi mubandile butatande ne mumone bukukemeshe. Ntshintu tshia dikema. Tumue tushinga tua buntande tudi tumueneka tutekete ntukole tupite tshiamu tshia acier, tupite kabidi manda adibu benze nawu bilamba bitu masashi kaayi mua kutubula. Bualu ebu budi bumvuija tshinyi menemene? Angatabi tshilejilu tshia buntande bunene bualabale bu bukondo butubu bakuata nabu mishipa mu mâyi. Buntande bua nunku budi mua kuikala ne bukole bua kuimanyika nansha ndeke muambule bantu muikale mu lubilu lukole mulu! Bushuwa, Yehowa mmuenze bintu bionso ebi “ne lungenyi.”

18. Mmunyi mudi meji a Yehowa amuenekela mu mushindu udiye muangate bantu bua kufundabu Bible, Dîyi diende?

18 Tshijadiki tshitambe bunene tshia meji a Yehowa tshidi mu Bible, Dîyi diende. Mibelu ya meji idi mu Bible idi ituleja mushindu wa kuikala ne nsombelu mutambe buimpe. (Yeshaya 48:17) Meji a Yehowa adi kaayi kuelekeja adi amuenekela kabidi mu mushindu uvuabu bafunde Bible. Mmunyi nanku? Mu meji ende, Yehowa wakasungula bantu bua kufundabu Dîyi diende. Bu yeye muangate banjelo bua kufundabu Dîyi diende dienzeja ku nyuma, Bible uvuaku mua kusankisha bantu mushindu wa muomumue anyi? Ntshia bushuwa se: banjelo bavua mua kuikala bumvuije mushindu udi Yehowa bilondeshile dimanya diabu dibandile ne bavua mua kuikala bumvuije mushindu udibu bamulamate. Kadi tuvuaku mua kukokesha bua kujingulula ngumvuilu wa malu wa bifukibua bia mu nyuma bipuangane, bidi ne dimanya ne bukole bupite buetu kule ne kule anyi?​—Ebelu 2:6, 7.

19. Ntshilejilu kayi tshidi tshileja ne: diangata bantu bua kufundabu Bible ndiambuluishe bua kuikalaye usankisha ne ukoka bantu bikole?

19 Diangata bantu bua kufundabu Bible ndiambuluishe bua kuikalaye usankisha ne ukoka bantu bikole. Aba bakamufunda bavua bantu amu bu tuetu. Bu muvuabu bapange bupuangane, bakapeta mateta ne ntatu bu bitudi tupeta petu. Imue miaba bakafunda malu avua abatangila bu mudi mushindu uvuabu badiumvua ne ntatu ivuabu baluangana nayi. (2 Kolinto 12:7-10) Nunku bakafunda mêyi avua muanjelu nansha umue kayi mua kuamba. Angata tshilejilu tshia mêyi a Davidi adi mu Musambu wa 51. Bilondeshile mêyi a mutu wa mukanda, Davidi wakafunda musambu eu panyima pa yeye mumane kuenza mpekatu munene. Wakaleja kanyinganyinga kakole kavua mu mutshima wende ulomba Nzambi luse. Tudi tubala mu mvese 2 ne 3 ne: ‘Unguvuwe tshishiki ku mapambuka anyi, untokeshe ku bubi buanyi. Bualu bua ndi mumanye matomboka anyi, ne bubi buanyi butu buikala kumpala kuanyi matuku onso.’ Tangila tshidi mvese 5 wamba: ‘Mona, ngakaledibua mu dipambuka, ne mu bubi mamu wanyi wakangimita munda muende.’ Mvese wa 17 udi wamba kabidi ne: ‘Milambu idi Nzambi mua kuitabuja idi mutshima wa majiya. Wewe Nzambi, kuena upetula mutshima wa majiya ne udi unyingalala bua bubi buawu.’ Kuenaku umvua kanyinganyinga kavua naku mufundi eu anyi? Pa kumbusha muntu mupange bupuangane, nnganyi mukuabu uvua mua kumvuija kanyinganyinga ka mushindu’eu?

20, 21. (a) Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: nansha mudi Yehowa muangate bantu bua kufunda Bible, meji a Yehowa ke adimu? (b) Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

20 Mu diangata bantu bapange bupuangane bua kufundabu Bible, Yehowa wakatupesha tshituvua natshi dijinga menemene, mmumue ne: mukanda ‘mufundisha kudi Nzambi’ kadi muikale mu ngakuilu udi bantu bumvua bipepele. (2 Timote 3:16, NW) Bushuwa, bafundi abu bavua balombola kudi nyuma muimpe. Nanku bakafunda meji a Yehowa, ki ng’abu buobu to. Meji au nga kueyemena ne muoyo mujima. Bua kumona mudi meji ende mapite etu tuetu kule ne kule, Nzambi udi utupesha mubelu eu ne dinanga: ‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe.’ (Nsumuinu 3:5, 6) Tuetu batumikile mubelu wa meji eu, netusemene pabuipi ne Nzambi wetu wa meji onso.

21 Ngikadilu mutambe buimpe udi utamba kukoka ku ngikadilu yonso ya Yehowa ndinanga. Netumone mu tshiena-bualu tshidi tshilonda mushindu udi Yehowa muleje dinanga.

Udi muvuluke anyi?

Mbidia kayi bidi Yehowa muele bua kutupesha mushindu wa tuetu kudia nende bulunda?

Mbimue bilejilu kayi bidi bileja bukole bua Yehowa bua difuka nabu ne bukole buende bua dikuba nabu?

Mmu malu kayi mudi Yehowa uleja buakane buende?

Mmunyi mudi meji a Yehowa amuenekela mu bifukibua biende ne mu Bible?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Anu bu mulami wa mikoko udi muambule kana ka mukoko mu tshiadi tshiende, Yehowa udi ulama mikoko Yende ne dinanga

[Tshimfuanyi mu dibeji 13]

Meji a Yehowa adi amuenekela mu mushindu uvuabu bafunde Bible