Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mushindu wa kuikala ne dinanga dilelela

Mushindu wa kuikala ne dinanga dilelela

Mushindu wa kuikala ne dinanga dilelela

“Dinanga mbuanga bua muoyo; dinanga didi muoyo.”​—Le meilleur de la vie (Angl.), mukanda mufunda kudi Joseph Johnson mu tshidimu tshia 1871.

MMUNYI mudi muntu mua kulonga bua kuikala ne dinanga? Mpa kulonga malu a bikadilu bia bantu (Psychologie) anyi? Mpa kubala mikanda idi ifila mibelu kampanda pa malu a mu nsombelu anyi? Mpa kutangila filme ya mananga anyi? Kabiena nanku to. Muaba wa kumpala utu bantu balongela mua kunangangana mmu dîku, ku tshilejilu ne dibalongesha bia baledi babu. Bana nebamanye mushinga wa dinanga buobu bamona baledi babu babadisha ne babakuba, bayikila nabu ne babatabalela ne dinanga dionso. Badi kabidi balonga mua kunanga padi baledi babu babalongesha mua kutumikila mêyi makane a tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.

Dinanga dilelela ki ndisuangana patupu to. Ditu misangu yonso disakangana ku dienzela bakuabu malu mimpe, nansha buobu bine kabayi baangata ne mushinga menemene dîba adi, anu mutu bana batamba kuenza patubu babapesha manyoka ne dinanga. Mufuki wetu nkayende ke tshilejilu tshipuangane tshia muntu udi uleja bantu luse. Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Muananyi kupetudi dinyoka didi [Yehowa] ukubela nadi. Kuteketshi mu maboku padiye ukutandisha. Bualu [Yehowa] udi unyoka udiye munange.”​—Ebelu 12:5, 6, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Mishonyi, MMV].

Baledi, nuenu bikale ne bana, mmunyi munudi mua kuidikija Yehowa pa mushindu wa kubaleja dinanga? Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kuikala tshilejilu tshimpe tshia kulonda mu malanda enu a mulume ne mukaji?

Bua kulongesha dinanga, filayi tshilejilu

Wewe muikale muntu mulume, utuku wanyisha mukajebe anyi umuangata ne mushinga ne umunemeka anyi? Wewe muikale muntu mukaji, udiku munange bayebe ne umukuatshisha anyi? Bible udi wamba ne: mulume ne mukaji badi ne bua kunangangana ne kunemekangana. (Efeso 5:28; Tito 2:4) Padibu benza nanku, bana badi bamona mudi dinanga dia buena-Kristo dienza mudimu. Edi ndilongesha dinene dia mushinga wa bungi be!

Baledi badi kabidi balongesha dinanga mu dîku padibu batekela bena mêku abu mikenji mimpe mu malu bu mudi dijikija lutetuku, nsombelu mulenga, mu malu adibu bipatshila ne malu adi akengela kuteka pa muaba wa kumpala. Pa buloba bujima, bantu mbamone ne: Bible udi wambuluisha bikole mu dijadika mêyi a kulonda au mu mêku. Bantu badi balonda mêyi aa badi bijadiki bilelela bia se: Bible udi ‘dîyi didi difume munda mua Nzambi bu mupuya wende, ne didi ne mudimu muimpe wa kuyisha bantu, ne wa kubabela, ne wa kubadimuja, ne wa kubalongesha mu buakane bua Nzambi.’ (2 Timote 3:16) Tshilejilu, bantu ba bungi badi bangata mêyi a nsombelu mulenga ne malu adi amulombola adi mu Muyuki wa pa Mukuna bu adi mapita onso adi mua kuikala kuoku.​—Matayo, nshapita 5 too ne wa 7.

Padi dîku dijima dieyemena Nzambi bua kudilombolaye ne benamu balonda mêyi ende, muntu yonso udi udiumvuamu bimpe ne bana badi bafika ku dinanga ne ku dinemeka baledi babu. Ku lukuabu luseke, mu nzubu mudi kamuyi mikenji kampanda idi benamu banemeka, muikale eu wenza muende eu wenza muende, anyi kabayi bayilonda mudibu bikengela, bayilengulula, bidi mua kutonda bana, kubapa tshiji anyi kubavuija bantomboji.​—Lomo 2:21; Kolosai 3:21.

Tudi mua kuamba tshinyi bua mêku adi ne muledi umue udikoleshila bana? Bidi mua kuikala bikole menemene bua buobu kulongesha bana babu dinanga anyi? Kabiena nanku menemene to. Nansha mudiku kakuyi mua kuikala tshintu tshimpe tshidi mua kupingana pa muaba wa kuikala ne tatu ne mamu beleshangana diboko, malu akadi menzekanzeka adi aleja ne: malanda mimpe munkatshi mua dîku adi mua kujibakajaku mukono wa muledi udi kayiku au. Biwikala muledi udi udikoleshila bana nkayebe, udienzeje bua kutumikila mêyi a mu Bible mu dîku diebe. Bushuwa, badi batuambila mu mukanda wa Nsumuinu ne: ‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe,’ kukululajimila too ne njila ya bujitu buudi tatu anyi mamu muambule.​—Nsumuinu 3:5, 6; Yakobo 1:5.

Kudi bansonga ba bungi badi bakolele mu mêku avua ne muledi umue patupu ne mpindieu badi basadidi ba Nzambi ba lulamatu mu binunu ne binunu bia bisumbu bia Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima. Etshi ntshijadiki tshia se: baledi badi badikoleshila bana nkayabu badi mua kulongesha bana babu dinanga ne kupatula bipeta bimpe.

Mushindu udi bantu bonso mua kuikala ne dinanga

Bible uvua mumanyishe ne: ‘Mu matuku a ku nshikidilu’ bantu nebikale ‘kabayi banangi ba bana babu,’ mmumue ne: kabayi dinanga ditu dimueneka munkatshi mua bana ba muntu to. (2 Timote 3:1, 3) Kadi, nansha bantu badi mua kuikala bakolele mu mêku muvua kamuyi dinanga badi pabu mua kulonga bua kuikala ne dinanga. Mushindu kayi? Mpa kulongela malu kudi Yehowa udi muikale Mpokolo menemene wa dinanga ne udi udileja bonso badi bamueyemena ne muoyo mujima. (1 Yone 4:7, 8) Mufundi kampanda wa Misambu wakamba ne: “Nansha biandekela tatu wanyi ne mamu wanyi, Yehowa neangambule.”​—Musambu 27:10.

Yehowa udi utuleja dinanga diende mu mishindu mishilashilangane. Tutelayi mishindu isatu patupu: udi utuleja dinanga pa kutulombola ne muoyo wa butatu ku diambuluisha dia Bible, pa kutuambuluisha ne nyuma muimpe kabidi ne ditukuatshisha dia musangelu didi bena Kristo netu batukuatshisha nadi. (Musambu 119:97-105; Luka 11:13; Ebelu 10:24, 25) Tumonayi mpindieu mudi mishindu isatu eyi mua kutuambuluisha bua tuetu kunanga bikole Nzambi ne muntu netu.

Udi utulombola ne muoyo wa butatu ku diambuluisha dia nyuma muimpe

Bua kudia malanda mashême ne muntu, tudi ne bua kukeba bua kumumanya bimpe. Yehowa udi udimanyisha mu mukanda wa Nzambi, utulomba bua kusemena pabuipi nende. Kadi dibala dia Bible nkayadi ki ndikumbane to. Tudi ne bua kutumikila malu adiye utulongesha bua kushisha kumona mudiwu ambuluisha. (Musambu 19:7-10) Yeshaya 48:17 udi wamba ne: ‘Meme ndi Yehowa Nzambi webe, udi ukuyisha bua wewe wikale ne diakalengele, udi ukulombola mu njila uudi ne bualu bua kuendelamu.’ Bushuwa, Yehowa, yeye mene udi dinanga, udi utulongesha bua tuetu kuikala ne disanka; kadi ki mbualu mmusue kukepesha budikadidi buetu pa kutuelela mikenji idi kayiyi ne mushinga to.

Dimanya dijalame dia mu Bible didi padi dituambuluisha bua kukolesha dinanga ditudi banange muntu netu. Bidi nanku bualu Bible udi utulongesha mushindu udi Nzambi umona bantu ne utuleja mêyi adi ne bua kutulombola mu malu atudi tuenzelangana. Dimanya edi ke ditudi nadi dijinga ne anu diodi ke didi mua kutuambuluisha bua kuleja muntu netu dinanga. Mupostolo Paulo wakamba ne: ‘Ndi nsambila bua dinanga dienu divulangane misangu yonso, dinupeteshe dimanya dilelela ne lumvu luonso.’​—Filipoi 1:9, MMM.

Bua kumvuija mushindu udi “dimanya dilelela” mua kulombola dinanga, tangila bulelela bua nshindamenu budi buleja mu Bienzedi 10:34, 35 ebu: ‘Nzambi kêna ne kansungansunga, kadi yeye udi witabuja wa mu tshisamba tshionso udi umutshina, udi wenza malu makane.’ Bikala Nzambi utua bantu mushinga bilondeshile bienzedi biabu biakane ne ditshina diabu dia Nzambi, ne kayi umona tshisamba tshiabu anyi dikoba diabu, tuetu petu katuenaku mua kuangata bantu netu mushindu wa muomumue katuyi tuleja kansungansunga anyi?​—Bienzedi 17:26, 27; 1 Yone 4:7-11, 20, 21.

Dinanga ndimuma dia nyuma wa Nzambi

Anu bu mutu mvula udi uloka pa tshikondo tshiakanyine mu budimi bua mitshi ya bimuma wambuluisha bua bimuma kukuamabi bia bungi ne dinowa dimpe kuenzekadi, nyuma wa Nzambi udi mua kulela munda mua bantu badi banyisha ngikadilu idi Bible ubikila ne: “mamuma a nyuma.” (Galatia 5:22, 23) Dinanga ke ngikadilu udi mutambe mikuabu yonso muaba eu. (1 Kolinto 13:13) Kadi mmunyi mutudi tupeta nyuma wa Nzambi? Tudi mua kumupetela nangananga ku disambila. Tuetu tulomba mu disambila nyuma wa Nzambi, neatupesheye. (Luka 11:9-13) Utuku “utungunuka” ne kusambila ulomba nyuma muimpe anyi? Biwikala wenza nanku, mamuma ende a mushinga aa, kusangishamu ne dinanga, neatambe kumueneka mu nsombelu webe.

Kadi kudi nyuma mukuabu udi uluisha nyuma wa Nzambi. Bible udi umubikila ne: ‘Nyuma wa pa buloba.’ (1 Kolinto 2:12; Efeso 2:2) Mbuenzeji bubi, mfumu wabu n’Satana Diabolo, “mukokeshi wa buloba ebu” bua bantu badi kabayi batumikila Nzambi. (Yone 12:31) Anu bu tshipepele tshidi tshijula lupuishi ne bintu bia bukuoya, “nyuma wa pa buloba” udi ujula majinga mabi adi anyanga dinanga ne apesha mubidi muena butekete njila wa kuenza bilema.​—Galatia 5:19-21.

Bantu badi babuelakana ne nyuma mubi eu padibu badifila mu dikeba dia bubanji, padibu ne budisui, bena tshinyangu ne bikale ne mmuenenu mukonyangale pa bidi bitangila dinanga, mmuenenu udi mutangalake munkatshi mua bena lelu. Wewe musue kuikala ne dinanga dilelela, udi ne bua kukandamena nyuma wa pa buloba ne muoyo mujima. (Yakobo 4:7) Kadi kueyemenyi bukole buebe nkayebe to; ulombe diambuluisha kudi Yehowa. Nyuma wende udi muikale bukole budi butambe buonso mu diulu ne pa buloba, nekuambuluishe bua kuenza nanku.​—Musambu 121:2.

Longela dinanga kudi bana betu bena Kristo

Anu mutu bana balonga mua kuleja dinanga padibu bamona dinanga mu dîku diabu, tuetu bonso (bansonga ne bakulumpe) tudi mua kukolesha dinanga patudi tudisanga ne bena Kristo bakuabu. (Yone 13:34, 35) Bushuwa, bumue bua ku malu manene adi tshisumbu tshia bena Kristo ne bua kuenza nkulongolola malu mu mushindu wa bantu kumonabu mua ‘kuenzejangana ku dinanga ne ku dienza dia bienzedi bimpe.’​—Ebelu 10:24.

Dinanga adi ndimpe nangananga bua bantu badi ‘batata ne bamuangalake’ mu bena panu aba badi kabayi ne dinanga. (Matayo 9:36) Malu akadi menzeke adi aleja ne: malanda mimpe adi bantu badia ku bukulumpe adi mua kutuyisha ngenyi mibi ya ku buana bua muntu uvua kayi mumone dinanga. Bua bualu ebu, bidi ne mushinga wa bungi bua bena Kristo bonso badi badilambule kudi Nzambi kuakidila ne disanka ku muoyo bantu bapiabapia badi balua kudisanga kudibu.

“Dinanga kadiena difua”

Bible udi wamba ne: “dinanga kadiena difua.” (1 Kolinto 13:8, MMM) Bua tshinyi bidi nanku? Mupostolo Paulo udi utuambila ne: “Dinanga didi ne lutulu; dinanga didi dienzela bakuabu bimpe; kadiena ne lubabu, kadiena diditambisha, kadiena didisua; kadiena dipanga bukalanga, kadiena dikeba diakalenga diabu, kadiena difika munda, kadiena divuluka bubi.” (1 Kolinto 13:4, 5) Mbiumvuike bimpe ne: dinanga edi ki mbualu bua mu tshingenyingenyi patupu peshi budi muntu umvua anu mu lupitapita to. Kadi bantu badi ne dinanga mbamanye ne: malu atu atekeshangana mu maboko ne atu anyingalajangana mmalu a mu nsombelu, kadi kabena baalekela anyanga dinanga didibu banange bantu nabu to. Dinanga dia nanku didi bulelela “tshisuikidi tshia malu onso a buakane buonso.”​—Kolosai 3:12-14.

Mona tshilejilu etshi tshia nsongakaji muena Kristo wa bidimu 17 wa mu ditunga dia Corée. Pakatuadijaye kusadila Yehowa Nzambi, bena mu dîku diabu kabakanyisha bualu ebu to, ne kabidi uvua ne bua kumuka ku nzubu kuabu. Kadi pamutu pa kubafikila tshiji kushala mubalamina munda, wakasambila bua bualu abu, kuenzaye bua Dîyi dia Nzambi ne nyuma wende bilombole meji ende. Pashishe mu mikanda yakabangaye kufundila bena mu dîku diende misangu ne misangu, uvua uleja mudiye mubanange bikole. Biakenza ne: batutuende babidi batuadije pabu kulonga Bible ne mpindieu bakadi bena Kristo badilambule kudi Nzambi. Mamuende ne muakunyende wa balume mbitabe pabu bulelela bua mu Bible. Ndekelu wa bionso, tatuende uvua kayi musue kumumvuila nansha kakese au, wakashintulula lungenyi. Nsongakaji au udi ufunda wamba ne: “Tuetu bonso tudi baselangane ne bena Kristo netu, dîku dietu didi mpindieu ne bena Kristo badi mu buobumue bafike ku 23.” Dinanga didi ditshimuna bushuwa!

Udiku musue kuikala ne dinanga dilelela ne kuambuluisha bakuabu bua kuikalabu pabu nadi anyi? Eyemena Yehowa udi muikale Mpokolo wa ngikadilu wa mushinga mukole eu. Lama Dîyi diende ku muoyo webe, sambila bua kupeta nyuma muimpe ne wikale udisangisha ne bena Kristo netu bakuabu. (Yeshaya 11:9; Matayo 5:5) Bidi bienza disanka ku muoyo bikole bua kumanya ne: mu katupa kîpi emu bantu babi bonso nebajimine kashidi, nebashiye anu aba badi ne dinanga dilelela dia bena Kristo. Bushuwa, dinanga ke tshintu tshinene tshidi tshituala disanka ne tshifila muoyo.​—Musambu 37:10, 11; 1 Yone 3:14.

[Bimfuanyi mu dibeji 6]

Kusambila ne kulonga Dîyi dia Nzambi nekutuambuluishe bua kuikala ne dinanga dilelela